Η Αικατερίνη Γκούσταφσντοτερ Στένμποκ, σουηδικά: Katarina Gustavsdotter Stenbock, (22 Ιουλίου 1535 στην Tόρπα, δήμος Tράνεμo, Βέστεργκετλαντ – 13 Δεκεμβρίου 1621 στο Στρέμσχολμ, Βέστερμανλαντ) ήταν βασίλισσα της Σουηδίας από το 1550 ως το 1560, ως η τρίτη σύζυγος του Γουσταύου Α΄.

Αικατερίνη Στένμποκ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση22  Ιουλίου 1535[1][2][3]
Torpa stenhus[1]
Θάνατος13  Δεκεμβρίου 1621[1][2]
Strömsholm Palace[1]
Τόπος ταφήςκαθεδρικός ναός της Ουψάλα (59°51′29″ s. š., 17°38′ v. d.)[4]
Χώρα πολιτογράφησηςΣουηδία[5]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΣουηδικά[6]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταεπιχειρηματίας
Οικογένεια
ΣύζυγοςΓουσταύος Α΄ της Σουηδίας (από 1552)[1][7]
ΓονείςGustav Olofsson the Younger[1] και Μπρίτα Έρικσντοτερ Λέιγιονχούβουντ
ΑδέλφιαΜπεάτα Στένμποκ
Ebba Stenbock
Άρβιντ Γκούσταφσον Στένμποκ
Έρικ Γκούσταφσον Στένμποκ
Καρλ Γκούσταφσον Στένμποκ
Όλοφ Γκούσταφσον Στένμποκ
Abraham Gustafsson Stenbock
ΟικογένειαStenbock
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία

Επεξεργασία

Πρώιμη ζωή

Επεξεργασία

Ήταν κόρη του συμβούλου (riksråd) Γκούσταφ Όλοφσεν Στένμποκ και της Μπρίτα Έρικσντοτερ Λέιγιονχούβουντ, η οποία ήταν αδελφή της προηγούμενης συζύγου του βασιλιά Γουσταύου Α΄, Mαργαρίτας Λέιγιονχουβουντ. Ήταν επομένως η εκ μητρός ανιψιά τής βασίλισσας Μαργαρίτας και εξαδέλφη των βασιλικών παιδιών αυτού του γάμου, συμπεριλαμβανομένων των μελλοντικών βασιλέων Ιωάννη Γ' της Σουηδίας και Καρόλου Θ' της Σουηδίας. Στα αδέλφια της ήταν η Έμπα Στένμποκ.

Βασίλισσα

Επεξεργασία

Ο γάμος τελέστηκε στο παρεκκλήσιο του αβαείου Βάντστερνα στις 22 Αυγούστου 1552, και ακολούθησε η στέψη της Αικατερίνης ως βασίλισσας την επόμενη ημέρα. Ήταν ντυμένη με ένα χρυσό φόρεμα κατά τη διάρκεια του γάμου και ένα αργυρό κατά τη στέψη της, συνοδευόμενη, όπως και η βασίλισσα Μαργαρίτα στις επίσημες τελετές, από τους άνδρες συγγενείς της. Ο γάμος περικυκλώθηκε από κάποια συμβάντα, που θεωρούνταν κακοί οιωνοί: η πανώλη σάρωσε μέρη του έθνους, η πόλη Τούρκου κάηκε και οι άνθρωποι ισχυρίστηκαν ότι έβλεπαν κακούς οιωνούς και κακά σημάδια στον ουρανό. Οι εορτασμοί κράτησαν τρεις ημέρες. Όταν η Αυλή αποχώρησε, η πόλη Βάντστενα κάηκε από μεγάλη φωτιά, η οποία θεωρήθηκε ως ένας ακόμη κακός οιωνός.

Βασιλεία του Έρικ ΙΔ΄

Επεξεργασία

Ο βασιλιάς Γουσταύος απεβίωσε στις 29 Σεπτεμβρίου 1560 και τον διαδέχθηκε ο γιος του από τον πρώτο του γάμο, Έρικ ΙΔ'. Στη διαθήκη του, υποσχέθηκε στην Αικατερίνη την επιμέλεια των πριγκιπισσών, οι οποίες θα έμεναν στην Αυλή του Έρικ ΙΔ΄ ή τη δική της μέχρι να παντρευτούν, ένα επίδομα κατάλληλο για τη θέση της, και ότι οι γιοι του θα έπρεπε πάντα να φροντίζουν για τη φροντίδα των αναγκών της. Δεν διευκρίνισε ποια κτήματα έπρεπε να της δοθούν στη διαθήκη του, αλλά πριν από το τέλος του, έβαλε τους δύο μεγαλύτερους γιους του, Έρικ και Ιωάννη, να υποσχεθούν ότι θα της παραχωρήσουν την προτιμώμενη επιλογή, το Στρέμσχολμ. [8] Τον Μάρτιο, η Αικατερίνη έβαλε στον Έρικ ΙΔ΄ μία γραπτή δήλωση σχετικά με το δικαίωμά της στο Στρέμσχολμ, το οποίο παρέμεινε η έδρα της για το υπόλοιπο της ζωής της, καθώς και σε πολλά άλλα εδάφη και ενορίες στη Σούντερμανια, καθώς και τη δική της κατοικία στην πρωτεύουσα. [8] Η μητέρα του διαβόητου συμβούλου του νέου βασιλιά, Γιέραν Πέρσον, η Άννα, ήταν οικονόμος της αυλής της χήρας βασίλισσας στο Στρέμσχολμ.

Μετέπειτα ζωή

Επεξεργασία

Μετά τη διαδοχή του Ιωάννη Γ' στο θρόνο, τα εδάφη της αμφισβητήθηκαν από τον νεότερο θετό της γιό δούκα Κάρολο, καθώς βρίσκονταν στο δουκάτο του. [8] Όλα τα φέουδα της στο Σέντερμανλαντ ανταλλάχθηκαν με Όλαντ (Åland), που ήταν μία πολύ ευνοϊκή ανταλλαγή, καθώς το Όλαντ έδινε πολύ μεγαλύτερο εισόδημα από τα προηγούμενα εδάφη της. [8] Είχε καλές σχέσεις με τον βασιλιά και του δάνειζε συχνά χρήματα. Τα κτήματά της τής επέτρεψαν να ενεργήσει ως μία από τις κορυφαίες χρηματοδότες του Ιωάννη Γ', ιδιαίτερα στον πόλεμο του με τη Ρωσία, δάνεια που δεν μπόρεσε να της επιστρέψει. [8] Το μόνο κτήμα της που είχε απομείνει στο Σέντερμανλαντ ήταν η κύρια κατοικία της Στρέμσχολμ, η οποία προκάλεσε σύγκρουση με τον δούκα Κάρολο. Ο δούκας επέμενε ότι το Στρέμσχολμ τού ανήκε, επειδή βρισκόταν στο δουκάτο του. Απαίτησε να του εκκενώσει το φέουδο, έστειλε ένοπλους στρατιώτες στην περιοχή για να την εμποδίσουν να εισπράξει φόρους από τους αγρότες της περιοχής και απείλησε να επιτεθεί στο κτήμα για να την απομακρύνει σωματικά. [8] Η σύγκρουση κλιμακώθηκε σε αυτό το σημείο πριν από το γάμο του το 1579, επειδή ήθελε να παρουσιάσει το Στρέμσχολμ ως κατοικία της νύφης του. Τα δικαιώματα της Αικατερίνης προστατεύονταν από τον Ιωάννη Γ', ο οποίος υπενθύμισε στον Κάρολο ότι αν και ο βασιλιάς δεν είχε αναφέρει το κτήμα στη διαθήκη του, είχε ζητήσει από τους πρίγκιπες να εξασφαλίσουν προφορικά το δικαίωμα της χήρας του σε αυτό. Ωστόσο η σύγκρουση συνεχίστηκε μέχρι το 1582, όταν ο Ιωάννης Γ' ζήτησε επίσημα το βασιλικό συμβούλιο να διακηρύξει μία ετυμηγορία υπέρ της Αικατερίνης για το θέμα και να απειλήσει τον Κάρολο με απώλεια των δικαιωμάτων διαδοχής του στο θρόνο, εκτός αν σεβαστεί την απόφαση. [8]

Σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 «Katarina». (Σουηδικά) Dictionary of Swedish National Biography. 12405.
  2. 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) Find A Grave. 9479749.
  3. 3,0 3,1 «Katarina Stenbock». (Σουηδικά) Biografiskt lexikon för Finland. Society of Swedish Literature in Finland. 4871-1416928957477.
  4. 4,0 4,1 (Αγγλικά) Find A Grave. Ανακτήθηκε στις 30  Ιουνίου 2024.
  5. LIBRIS. 22  Οκτωβρίου 2012. libris.kb.se/katalogisering/qn246xj828j0gwh. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  6. «Identifiants et Référentiels». (Γαλλικά) IdRef. Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. Ανακτήθηκε στις 11  Μαΐου 2020.
  7. p11313.htm#i113126. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 Tegenborg Falkdalen, Karin, Vasadrottningen: en biografi över Katarina Stenbock 1535-1621 [The Vasa Queen: A biography of Catherine Stenbock, 1535-1621], Historiska media, Lund, 2015

Βιβλιογραφικές αναφορές

Επεξεργασία
  • Svenskt biografiskt handlexikon (1906), Katarina Stenbock. [1]
  • Lars Ericson: Johan III (John III) (Σουηδικά)
  • Lars-Olof Larsson: Gustav Vasa - Landsfader eller tyrann; (Γκουστάβ Βάσα - Πατέρας χώρας ή τύραννος; ) (Prisma) (Σουηδικά)
  • Wilhelmina Stålberg, PG Berg : Anteckningar om svenska qvinnor (Σημειώσεις Σουηδών γυναικών) (στα σουηδικά)
  • Karin Tegenborg Falkdalen (2010). Vasadöttrarna (utgåva 2). Falun: Historiska Media.(ISBN 978-91-85873-87-6)
  • Malin Grundberg: Ceremoniernas makt: maktöverföring och genus i vasatidens kungliga τελετή
  • Tegenborg Falkdalen, Karin, Vasadrottningen: en biografi över Katarina Stenbock 1535-1621 [The Vasa Queen: A biography of Catherine Stenbock, 1535-1621], Historiska media, Lund, 2015

Περαιτέρω ανάγνωση

Επεξεργασία
  • Katarina Stenbock at Svenskt kvinnobiografiskt lexikon

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Catherine Stenbock στο Wikimedia Commons