Αναξιμένης ο Λαμψακηνός
Ο Αναξιμένης ο Λαμψακηνός (380 – 320 π.Χ.) ήταν Έλληνας ρήτορας και ιστορικός με καταγωγή από την Λάμψακο στην βορειοανατολική ακτή του Ελλησπόντου. Θεωρείται πως είναι πως ο πραγματικός συγγραφέας του έργου Ρητορική πρός Ἀλέξανδρον το οποίο παλαιότερα αποδίδονταν στον Αριστοτέλη, ταξίδεψε μαζί με την εκστρατεία του Αλεξάνδρου στην Ασία, ενώ είναι επίσης γνωστός και για την συγγραφή της 12τομης ιστορίας του ελληνικού κόσμου με τίτλο Πρῶται ἰστορίαι.
| Αναξιμένης ο Λαμψακηνός | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 380 π.Χ. (περίπου)[1] ή 385 π.Χ. (περίπου)[2] Επαρχία Τσανάκκαλε |
| Θάνατος | 320 π.Χ. (περίπου)[1] |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | αρχαία ελληνικά[1] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ιστορικός[1][3] ρήτορας[1][3] ποιητής ρήτορας[4] |
Έργα Επεξεργασία
Ρητορική Επεξεργασία
Ο Αναξιμένης ξεκίνησε ως μαθητής του Ζώιλου από την Αμφίπολη,[5][6] και όπως και ο δάσκαλος του έγραψε και ο ίδιος μελέτη σχετικά με τον Όμηρο.
Ως ρήτορας ήταν αντίπαλος του Ισοκράτη και της σχολής του. Θεωρείται πως είναι ο πραγματικός συγγραφέας του έργου Ρητορική πρός Ἀλέξανδρον, σύγγραμμα ρητορικής το οποίο θεωρούνταν πως ανήκε στον Αριστοτέλη. Ο Ρωμαίος ρήτορας Κουιντιλιανός (1ος αιώνας μ.Χ.) ωστόσο φέρεται να είχε αποδώσει το έργο αυτό στα έργα του Αναξιμένη στο σύγγραμμα Institutio Oratoria,[7] βάσει των περιγραφών περί ρητορικής που αποδίδει στον Αναξιμένη και τα οποία συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του Ρητορική προς Αλέξανδρον. Σύμφωνα με τον περιηγητή Παυσανία (1ος αιώνας μ.Χ), ο Αναξιμένης ήταν ο πρώτος που άσκησε την τεχνική του ρητορικού αυτοσχεδιασμού, και παράλληλα εκφράζει τις αμφιβολίες του πως αυτός ήταν ο συγγραφέας σχετικά με κάποια έπη για τον Αλέξανδρο.[8]
Στον λόγο με τίτλο Ἐλένης ἐγκῶμιον του Γοργία, αναφέρεται πως και κάποιος άλλος ρήτορας -χωρίς να ονοματίζεται ποιός- είχε γράψει λόγο με τον τίτλο Ελένη, και ήταν το ίδιο πρόσωπο στο οποίο αναφερόταν και ο δικός του λόγος, αν και όπως αναφέρει ο λόγος του παρότι σκόπευε να είναι εγκωμιαστικός κατέληξε να είναι απολογητικός.[9]Η παραδοσιακή άποψη είναι πως το άλλο αυτό άτομο είναι ο Γοργίας,[10] δεν θεωρείται απίθανο ωστόσο από την σύγχρονη έρευνα πως ο πραγματικός συγγραφέας είναι ο Αναξιμένης.[11]
Ο Αναξιμένης εργάστηκε επίσης ως λογογράφος, έχοντας γράψει τον κατηγορητικό λόγο εναντίον της Φρύνης σύμφωνα με τον Διόδωρο Περιηγητή κατά τα γραπτά του Αθήναιου.[12] Τα αποσπάσματα περί ηθικής που αποδίδονται στον Αναξιμένη και τα οποία διατηρούνται στο Ανθολόγιο του Στοβαίου πιθανώς να προέρχονται από κάποιο φιλοσοφικό έργο του.[13]
Ιστορικά Επεξεργασία
Έγραψε μια ιστορία του ελληνικού κόσμου σε 12 τόμους (Πρῶται ἰστορίαι), ξεκινώντας από την καταγωγή των θεών και φτάνοντας έως τον θάνατο του Επαμεινώνδα στην μάχη της Μαντίνειας, καθώς και έγραψε και μια βιογραφία του Φιλίππου Β´ της Μακεδονίας. Είχε καλές σχέσεις με τον Μέγα Αλέξανδρο, τον οποίο συνόδευσε στις εκστρατείες του, και ως ένας από τους ιστορικούς του κατέγραψε την εκστρατεία σε έπος το οποίο δεν διασώζεται. (ο Παυσανίας αμφιβάλλει πως αυτός ήταν ο πραγματικός συγγραφέας[8]).
Ο Δίδυμος Χαλκέντερος, γραμματικός του 1ου αιώνα μ.Χ., αναφέρει πως ο 11ος λόγος του Δημοσθένη (Απάντηση προς Φίλιππο),[14] έχει σχεδόν πανομοιότυπη μορφή με τον Φιλιππικό του Αναξιμένη,[15] και πολλοί σύγχρονοι λόγιοι θεωρούν τον λόγο αυτό ως προϊόν ιστοριογραφικής σύνθεσης από τον Αναξιμένη.[16] Ο 12ος λόγος του Δημοσθένη (Φίλιππος) του οποίου ο 11ος φαίνεται να αποτελεί απάντηση, ενδέχεται επίσης να είναι του Αναξιμένη, ή ίσως αποτελει αυθεντική απάντηση από τον Φίλιππο και τους συμβούλους του.[16]
Ο Αναξιμένης ήταν εχθρικός προς τον ιστορικό και ρήτορα Θεόπομπο, τον οποίο προσπάθησε να γελοιοποιήσει γράφοντας μια λιβελώδη παρωδία με τον τίτλο Τρικάρανος (τρικέφαλος), την οποία εξέδωσε υπό το όνομα και τον τρόπο γραφής του Θεόπομπου, και στα γραπτά της οποίας επιτίθονταν σε Αθήνα, Σπάρτη, και Θήβα.[13]
Ο ιστορικός του 1ου αιώνα μ.Χ., Πλούταρχος, άσκησε κριτική στα ιστορικά έργα των Αναξιμένη, Θεόπομπου και Εφόρου, για τις μακρές παύσεις και ρητορικά σχήματα που εισήγαγαν στην εξιστόρηση σε στιγμές στις οποίες εξελίσσονταν μάχες και επικρατούσαν επείγοντες συνθήκες.[17]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Paul de Roux: «Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays» (Γαλλικά) Éditions Robert Laffont. 1994. σελ. 87. ISBN-13 978-2-221-06888-5. ISBN-10 2-221-06888-2.
- ↑ 2,0 2,1 «Anaximenes» (Ρωσικά)
- ↑ 3,0 3,1 (Γαλλικά) Répertoire des sources philosophiques antiques. Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας. e8af8d8256a003114b1bb677a92b53d01ccff268. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2022.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jo20231172553. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ D.A. Russell, "Anaximenes (2)," Oxford Classical Dictionary, 3rd ed., rev., 2003.
- ↑ Anaximenes - Oxford Reference. doi:. http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/authority.20110803095411156.
- ↑ «Quintilianus, Institutio Oratoria, 3.4.9». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2017.
- ↑ 8,0 8,1 «Παυσανίας, Ἐλλάδος περιήγησις, 6.18.6». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2017.
- ↑ «Ισοκράτης, Ελένη - 14». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2017.
- ↑ «Ελένης Εγκώμιον - Βικιθήκη». el.wikisource.org. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2017.
- ↑ R.C. Jebb, The Attic Orators, London, 1893, vol. II, p. 98.
- ↑ «Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, 13.60». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2017.
- ↑ 13,0 13,1 J.P. Mahaffy, The Prose Writers from Isocrates to Aristotle, London, 1904, pp. 38-41.
- ↑ «Demosthenes (κατάλογος λόγων του Δημοσθένη)». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2017.
- ↑ Anaximenes - Oxford Reference. doi:. http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/authority.20110803095411156.
- ↑ 16,0 16,1 Raphael Sealey, Demosthenes in His Time, Oxford University Press, 1993, pp. 239f.
- ↑ «Πλούταρχος, Πολιτικά παραγγέλματα (803 b)». remacle.org. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2017.
Πηγές Επεξεργασία
Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Anaximenes (Historian)» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα (11η έκδοση) Cambridge University Press
Editions and translations Επεξεργασία
- Ρητορική προς Αλέξανδρον, Immanuel Bekker, Oxford 1837
- Anaximenes Lampsacenus, Karl Müller, παράρτημα στο έργο Αρριανού Ανάβασις του Didot το 1846
- Felix Jacoby, Die Fragmente der griechischen Historiker, σελ. 72
- Ludwig Radermacher, Artium Scriptores, Vienna, 1951, σελ. 200–202 (ρητορικά αποσπάσματα μαζί με το Περί ρητορικής του Φιλόδημου)