Βοήθεια:Πρόχειρο

Περικλής Α. Ντάλτας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Περικλής Α. Ντάλτας, γεννημένος στο Νέο Φάληρο το 1943, είναι Έλληνας κοινωνιογλωσσολόγος. Δίδαξε επί σειρά ετών Θεωρία και Διδακτική της Μετάφρασης στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εντοπίζονται στην κοινωνική μεταβλητότητα της ελληνικής γλώσσας, στις κοινωνικές απόψεις του μεταφραστικού εγχειρήματος και στη γλωσσική διφυΐα δημοτικής-καθαρεύουσας.

Σπουδές – Επαγγελματική πορεία

Μαθήτευσε στην Ιωνίδειο Πρότυπο Σχολή Πειραιά κι έκανε προπτυχιακές σπουδές στο Τμήμα Αγγλικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1961-1966). Ως υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ.) έκανε μεταπτυχιακές σπουδές με ειδίκευση στη γλωσσολογία και στη διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας στο Πανεπιστήμιο του Leeds (Αγγλία), όπου ανακηρύχθηκε διδάκτωρ με ειδικότητα στην Κοινωνιογλωσσολογία (1979). Εργάστηκε υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Γιάγκου Σιώτη στην ίδρυση και στελέχωση του Κέντρου Μετάφρασης και Διερμηνείας (ΚΕ.ΜΕ.ΔΙ., 1977-1982), που στεγάστηκε στο Μέγαρο Καποδίστρια της Κέρκυρας αλλά καταργήθηκε από την κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου. Στη συνέχεια, ως Μόνιμος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, διατέθηκε στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και δίδαξε Θεωρία και Διδακτική της Μετάφρασης στο Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας.

Επιστημονικό έργο

Ο Ντάλτας αποδέχεται τη μεταβλητότητα ως θεμελιώδες χαρακτηριστικό των φυσικών γλωσσών. Επικεντρώνεται όμως όχι στην καθιερωμένη ποσοτικοποίηση των γλωσσικών μεταβολών (William Labov, R.W. Fasold, D. Sankoff), ούτε μάλιστα στην ποιοτικοποίησή τους (J.R. Firth, J.J. Gumperz κ.ά.), αλλά στην αναζήτηση σταθερών τύπων μεταβλητότητας, όπως τέτοιοι τύποι εντοπίστηκαν ως «κρεολικά φαινόμενα» (= γλωσσικός μιγαδισμός) από τον D. DeCamp και τον C.-J.N. Bailey Έτσι ιδωμένη η Κοινωνιογλωσσολογία υπερβαίνει μια πρώτη φάση στατιστικών-ποσοτικών μετρήσεων, μεταβαίνει σε μια δεύτερη φάση θεωρητικής κατανόησης, για να οδηγηθεί σε μια φάση τυποποίησης-σταθεροποίησης της χαώδους ποικιλίας των γλωσσικών μεταβολών.

Επιπλέον ο Ντάλτας εμβαθύνει στην πραγματολογική αντιμετώπιση των γλωσσικών φαινομένων, η οποία υποστηρίζει ότι δεν αρκεί η μελέτη της γλωσσικής δομής ως θεμέλιου της επικοινωνίας, γιατί τα γλωσσικά φαινόμενα οφείλουν να ερμηνεύονται σε σχέση προς το εκάστοτε περιβάλλον, μέσα στο οποίο εμφανίζονται. Βασικές υπό εξέταση έννοιες αποβαίνουν: το επικοινωνιακό περιβάλλον, το πλαίσιο αναφοράς, η διαλογική δομή και οι περιβαλλοντικές ενδείξεις[2].

Βασισμένος στις κοινωνιογλωσσικές του διαγνώσεις ο Ντάλτας αναπτύσσει και τη Διδακτική της μετάφρασης. Το μεταφραστικό εγχείρημα νοείται ως διαμεσολάβηση ανάμεσα σε δύο ετερόγλωσσες κοινωνίες, ως δυνατότητα αποκατάστασης της γλωσσικής ενότητας ανάμεσα στους λαούς. Τα εφόδια που καλείται να προσλάβει ο επίδοξος μεταφραστής δεν έχουν ποσοτικό χαρακτήρα (εξάσκηση σε μεγάλο πλήθος κειμένων διαφορετικής δυσκολίας ή θεματικής), γιατί «από ποσοτική άποψη η εκπαίδευση του μεταφραστή είναι κατ’ ανάγκη ελλειμματική»[3]. Οι μεταφραστές καλούνται κατά συνέπεια να αναπτύξουν μεταφραστικές δεξιότητες ποιοτικού χαρακτήρα[4].

Εργογραφία

Βιβλία:

·       The Use of Katharevousa and Dhimotiki in Informal Personal Letters. Unpublished M. A. Thesis, The University of Leeds, 1973.

·       The Inflectional Morphology of the Verb in Modern Greek Koine: A Variationist Approach. Ph. D. Thesis. The University of Leeds, 1979.

·       Δοκίμια διδακτικής της μετάφρασης. Προς μια κοινωνιογλωσσολογική θεώρηση. Εκδ. «Επικαιρότητα», Αθήνα 1995, ISBN 960-205-318-6

·       Κοινωνιογλωσσική μεταβλητότητα. Θεωρητικά υποδείγματα και μεθοδολογία της έρευνας. Εκδ. «Επικαιρότητα», Αθήνα 1997, ISBN 960-205-348-8

·       Πραγματολογία και επικοινωνία. Θεωρία και εφαρμογή στη μετάφραση. Εκδ. «Μεταίχμιο», Αθήνα 2003, ISBN 960-375-796-9

Άρθρα:

·       “The Concept of Diglossia from a variationist point of view with reference to Greek”. Archivum Linguisticum 11.2 (1980).

·       “Some patterns of variability in the use of diminutive and augmentative suffixes in spoken Modern Greek Koine”. Glossologia 4 (1985).

·       «Προφορικός και γραπτός λόγος». Στον τόμο: Σεμινάριο 5: Γλώσσα και Εκπαίδευση. Αθήνα (1985).

·       «Η θεωρία του μεταλλακτισμού και η έννοια του επικοινωνιακού περιβάλλοντος». Στον τόμο: Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα. Πρακτικά της 7^ης Ετήσιας Συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εκδ. «Κυριακίδη», Θεσσαλονίκη 1986.

·       «Οικογενειακός κρεολισμός». Γλωσσολογία 7-8 (1988).

·       «Περιορισμένος και ανεπτυγμένος κώδικας, προφορικός και γραπτός λόγος, και η θεωρία της γλωσσικής υστέρησης». Στον τόμο: Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα. Πρακτικά της 9^ης Ετήσιας Συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εκδ. «Κυριακίδη», Θεσσαλονίκη 1989.

·       «Η αναπτυξιακή γλωσσολογία του C.-J.N. Bailey». Στον τόμο: Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα. Πρακτικά της 11^ης Ετήσιας Συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εκδ. «Κυριακίδη», Θεσσαλονίκη 1991.

·       “A dynamic interpretation of diglossia: an account of recent developments with special reference to Greek voiced plosives”. Plurilinguismes 4 (1992).

·       “The concept of diglossia: from Ferguson to Fishman to Fasold”. In: I. Philippaki-Warburton, K. Nikolaidis & M. Sifianou (eds.), Themes in Greek Linguistics. “John Benjamins”, Amsterdam / Philadelphia 1994.

·       «Υφολογική ανάλυση κειμένων προς μετάφραση». Στον τόμο: Α. Αλεξάκης (επιμ.), Γλωσσομεταφραστικά σύμμεικτα: Μνήμη Γιάγκου Σιώτη. Εκδ. Ένωση Ελληνικών Τραπεζών – Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα 2002.

·       «Μικτές γλωσσικές ποικιλίες: συγχρονική λειτουργικότητα και διαχρονικές διεργασίες με ειδική αναφορά στη γλώσσα των ελληνοφώνων της Κάτω Ιταλίας». Στον τόμο: Κων. Νίκας (επιμ.), Πρακτικά Συνεδρίου «Γλώσσα και Γραφή των ελληνοφώνων της Κάτω Ιταλίας, Bova-Bova Marina, 27-30.06.2002.

Μεταφραστικό έργο:

·       William Golding: Μάρτιν ο φαταούλας. (Τίτλος πρωτοτύπου: Pincher Martin). Εκδ. “Libro”, Αθήνα 1984, ISBN 978-960-7009-36-4

---