Τα γάγγλια του καρπού (carpal ganglion cysts) και της άκρας χειρός είναι καλοήθεις κυστικές ή συμπαγείς εξεργασίες (δηλαδή ογκίδια) οι οποίες εντοπίζονται συχνότερα κοντά στους τένοντες και στις αρθρώσεις, ενώ ορισμένες φορές μπορεί να βρίσκονται ενδοοστικά ή περιτενόντια. Το γάγγλιο του καρπού, δεν έχει καμμία σχέση με τους λεμφαδένες (lymph nodes), που - κακώς - στο παρελθόν ονομάζονταν «λεμφογάγγλια». Επίσης, δεν έχει σχέση με το νωτιαίο γάγγλιο (ganglion spinale), ούτε με το συμπαθητικό γάγγλιο (ganglion sympathicum), που αποτελούν ανατομικά νευρικά στοιχεία. Πρακτικά φαίνεται τα γάγγλια να αποτελούν εκκολπώματα (προσεκβολές) του υμένος αρθρώσεως ή ελύτρου τένοντος, κάτι ανάλογο με την κύστη του Baker στο γόνατο, η οποία είναι ένα τεράστιο γάγγλιο.[1][2]

Γάγγλιο Καρπού
Γάγγλιο Δακτύλου
Παρακέντηση Γαγγλίου καρπού

Παθολογική Ανατομική του Γαγγλίου Επεξεργασία

Η συχνότερη θέση εντόπισης των γαγγλίων είναι ο καρπός. Ακολουθούν οι καμπτήρες τέχοντες της χειρός, τα δάκτυλα και ακολουθεί ο ταρσός και ο άκρος πόδας. Το γάγγλιο του καρπού είναι μια κυστική διόγκωση (κύστη) που συνήθως εμφανίζεται στη ράχη του καρπού και σπανιότερα στην παλαμιαία, εκεί που καταφύεται ο κερκιδικός καμπτήρ του καρπού τένοντας, αποτελείται δε από σκληρή μεμβράνη και περιέxει ζελατινώδες θυλακικό υγρό. Μερικά γάγγλια συνήθως είναι συμπαγή και όχι κυστικά. Είναι δυνατόν σπανιότερα να εμφανισθούν και στην βάση των δακτύλων, αλλά τότε είναι πολύ μικρότερα σε μέγεθος. Πρόκειται για κυστικό σχηματισμό, προερχόμενο από ινώδη εκφύλιση των συνδέσμων του καρπού ή του ινώδους ελύτρου τών εκτεινόντων ή των καμπτήρων τενόντων, περιέχει δε συνήθως παχύρευστο ελυτρικό ή αρθρικό υγρό (gel, glairy, viscous fluid). Κατά μια άποψη αποτελεί προσεκβολή του ορογόνου υμένα της αρθρώσεως (synovial herniation), η οποία μετεβλήθη σε κύστη.[1][2] Σπανιότατα πίσω από ένα γάγγλιο μπορεί να κρύβεται ένας όγκος. Εχει δημοσιευθεί στο περιοδικό της Ελληνικής Εταιρείας Ορθοπεδικής και Τραυματολογίας Acta Orthopaecica Hellenica μία περίπτωση γαγγλίου του καρπού που απεδείχθη με βιοψία ότι ήταν κακοήθης γιγαντοκυτταρικός όγκος (giant cell tumor).

Συμπτώματα Επεξεργασία

Τα γάγγλια αποτελούν απλώς αισθητικό πρόβλημα και σπάνια πονούν. Αυτό συμβαίνει ιδίως σε καταπόνηση της πλησίον αρθρώσεως ή του τένοντος από τον οποίο εξορμώνται. Οι ηλικίες που εμφανίζονται είναι από μωρά 3 ετών μέχρι την μέση ηλικία. Σπάνια τα βλέπουμε σε ηλικιωμένους.[3]

Θεραπεία Επεξεργασία

Τα γάγγλια είναι γενικώς ακίνδυνα. Το μόνο πρόβλημα που δημιουργούν είναι ο πόνος και το αισθητικό πρόβλημα. Η παρακολούθηση είναι επαρκής στις περισσότερες περιπτώσεις. Μερικές φορές εξαφανίζονται και μόνα τους σε μερικούς μήνες. Η θεραπεία των γαγγλίων γίνεται με τις εξής μεθόδους:

  • Ελαστική συμπίεση με ένα πλαστικό πίεστρο και ένα περικάρπιο από Neoprene, ή συμπιεστικό ελαστικό επίδεσμο για 10-20 ημέρες. Η παλιά πρακτική μέθοδος με πίεση με ένα κέρμα μέχρι να σπάσει το γάγγλιο, δεν είναι δόκιμη και μάλλον ανήκει στα βασανιστήρια.[3]
  • Παρακέντηση υπό τοπική αναισθησία με Xylocaine 2% και με ή χωρίς έγχυση κορτιζόνης. Παρακεντάται το γάγγλιο, με Xylocaine 2%, γίνονται πολλές οπές στο τοίχωμα του ή αναρροφάται το gel που εμπεριέχει. Οι ενδείξεις για πιο ριζική αντιμετώπιση με ένεση κορτιζόνης είναι ο πόνος, η κινητική δυσλειτουργία, η πίεση νεύρου και ο κίνδυνος εξέλκωσης (σπάνιες περιπτώσεις ορισμένων βλεννωδών κύστεων). Το ποσοστό υποτροπής μετά από παρακέντηση και αναρρόφηση είναι πάνω από 50%. Εξαίρεση αποτελούν οι κύστεις που εντοπίζονται στο έλυτρο των εκτεινόντων τενόντων όπου το ποσοστό υποτροπής είναι κάτω από 30%.[1][2]
  • Χειρουργική αφαίρεσή τους. Η χειρουργική αφαίρεση των γαγγλίων είναι αποτελεσματική με ποσοστό υποτροπής μικρότερο από 5% εφόσον η εξαίρεση της κύστης περικλείει το μίσχο της μαζί με ένα κομμάτι αρθρικής κάψας. Η ακριβής εντόπιση του πόνου βοηθά στη χειρουργική αφαίρεση γαγγλίων τα οποία δεν είναι ψηλαφητά. Η μέθοδος της αρθροσκόπησης για τη θεραπεία των ραχιαίων καρπικών γαγγλίων βρίσκεται ακόμη σε πειραματικό στάδιο με ενθαρρυντικά όμως αποτελέσματα. Η χειρουργική αφαίρεση αποτελεί κατάλληλο χειρουργικό περιβάλλον και προσεκτική εγχειρητική τεχνική από χειρουργό άκρας χειρός, με σκοπό το χαμηλό ποσοστό υποτροπής και την προφύλαξη από βλάβες των παρακείμενων ιστών.[1][2]
  • Η μέθοδος στραγγαλισμού με ράμμα. Το έτος 1992 δημοσιεύθηκε μια μη-χειρουργική μέθοδος θεραπείας των γαγγλίων του καρπού, στο περιοδικό The Journal of Hand Surgery [4] αλλά στην πράξη δεν απεδείχθη επιτυχής και εγκαταλείφθηκε.[3]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Παναγιώτης Συμεωνίδης: Επίτομη Ορθοπεδική, Εκδόσεις University Studio Press, 1993
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Graham Appley and Louis Solomon: System of Orthopaedics and Fractures, εκδόσεις Churchill Livingstone, London, New York, 1993
  3. 3,0 3,1 3,2 Χαράλαμπος Γκούβας, χειρουργός άκρας χειρός: Παθήσεις και κακώσεις άκρας Χειρός, Ηλεκτρονική έκδοση σε DVD, 2010
  4. The Journal of Hand Surgery, Vol.3, 1992: Suturing method for Carpal Ganglion