Γανυμήδης (στρατηγός)

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Γανυμήδης.

Ο Γανυμήδης (πέθανε το 47 π.Χ.) ήταν ευνούχος του συμβουλίου της Κλεοπάτρας και στρατηγός επικεφαλής του φαραωνικού στρατού στην Αίγυπτο, ο οποίος αποδείχθηκε ικανός αντίπαλος του Ιουλίου Καίσαρα.

Γανυμήδης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	0η χιλιετία π.Χ.
Θάνατος	47 π.Χ.
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Αίγυπτος
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	στρατιωτικός ηγέτης ευνούχος
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	στρατηγός

Βιογραφία

Ο Γανυμήδης ως ευνούχος στα ανάκτορα, ήταν ο δάσκαλος της ετεροθαλούς αδελφής και αντιζήλου της Κλεοπάτρας, της Αρσινόης.

Όταν ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος μεταξύ του Πτολεμαίου ΙΓ' και της Κλεοπάτρας, η Αρσινόη στοιχήθηκε με τον Πτολεμαίο, διαφεύγοντας από τα ανάκτορα, με τη συνοδεία του Γανυμήδη, για να αναλάβει τη διοίκηση του στρατού. Η Αρσινόη εκτέλεσε τον Αχίλλα, ο οποίος ήταν ένα από τα μέλη της φρουράς του Πτολεμαίου ΙΓ', στρατηγός επικεφαλής των φαραωνικών-βασιλικών στρατευμάτων από το 48 π.Χ. και συν-συνομώτης μαζί με τον ευνούχο Ποθινό (ή Ποθεινό) στη δολοφονία του Πομπηίου, και διόρισε τον Γανυμήδη στη θέση του.

Ενώ ο Αχίλλας είχε επιλέξει τη Πολιορκία της Αλεξάνδρειας, το 47 π.Χ., ο στρατός του Γανυμήδη έδρασε διαφορετικά αναλαμβάνοντας υπό την κατοχή του τις πηγές του ποταμού. Η ενέργεια αυτή του έδωσε τον έλεγχο των καναλιών που προμήθευαν την Αλεξάνδρεια με νερό και κατ' επέκταση τον έλεγχο στην υδροδότηση των στρατευμάτων του Καίσαρα. Με αυτό κατά νου ο Γανυμήδης και οι στρατιώτες του, απέκοψε το τμήμα του ποταμού που τροφοδοτούσε τον Καίσαρα και με μηχανικά μέσα άρχισαν να γεμίσουν τα κανάλια και τις δεξαμενές του Καίσαρα με αλμυρό νερό. Μετά την παρέλευση κάποιων ημερών η όλο και συνεχώς αυξανόμενη άντληση υφάλμυρου νερού πανικόβαλαν τους λεγεωνάριους του Καίσαρα μέχρι το σημείο εκείνο, όπου ο ίδιος ο Καίσαρας αναγκάστηκε να ασχοληθεί με την κατάσταση προσωπικά. Γνωρίζοντας πως η Αλεξάνδρεια χτίστηκε πάνω σε ασβεστολιθικά εδάφη και ότι ο ασβεστόλιθος αυτός είναι πορώδης, ο Καίσαρας διέταξε να ανοιχθούν πηγάδια προς αποκατάσταση της υδροδότησης ηρεμώντας με αυτόν τον τρόπο τους στρατιώτες του.

Δύο ημέρες μετά την αποκάλυψη από τον Καίσαρα του τεχνάσματος του Γανυμήδη η Τριακοστή Έβδομη Λεγεώνα (37η), που ταξίδεψε μέσω θαλάσσης και βρισκόταν σε απελπιστική θέση, λόγω έλλειψης νερού, έφθασε στην Αίγυπτο, αλλά δεν ήταν σε θέση να αποβιβαστεί στην Αλεξάνδρεια λόγω των αντίθετων ανέμων. Ο Καίσαρας βγήκε με το στόλο του προκειμένου να συνδράμει προσωπικά στην κατάσταση, αλλά αρκετοί από τους ναύτες του, που απέστειλε στην ξηρά για να βρουν νερό, συνελήφθησαν από το ιππικό του Γανυμήδη, το οποίο στη συνέχεια ενημέρωσε τους στρατηγούς για τη θέση του Καίσαρα. Ο Γανυμήδης επιστράτευσε στη διάθεσή του κάθε πλοίο που υπήρχε και προέβει σε ναυμαχία με το στόλο του Καίσαρα, αλλά στη ναυμαχία αυτή επικράτησε ο Καίσαρας, οπότε οι Αλεξανδρινοί σχεδόν σε οικτρή κατάσταση εγκατέλειψαν τον αγώνα. Ωστόσο, ο Γανυμήδης κατάφερε να τους συσπειρώσει για άλλη μια φορά και ετοίμασε ένα μεγαλύτερο στόλο για μια νέα εμπλοκή, την οποία αυτήν τη φορά ήταν σίγουρος ότι θα μπορούσε να κερδίσει. Αυτή η μάχη, όμως, εναντίον του ναυάρχου του Καίσαρα του Ευφράνορα, οδήγησε σε μια ακόμα πιο καταστροφική ήττα για τον Γανυμήδη.

Ο Γανυμήδης αλλάζοντας τακτική, επικεντρώθηκε στον λιθοβολισμό των δυνάμεων του Καίσαρα με καταπέλτες. Η τακτική αυτή απέτυχε να πλήξει τους βετεράνους λεγεωνάριους του Καίσαρα και οδήγησε σε αδιέξοδο. Στη συνέχεια, μια αντιπροσωπεία Αλεξανδρινών προσέφυγε στον Καίσαρα προκειμένου να επιστρέψει τον Πτολεμαίο ΙΓ ' σε αυτούς, υποσχόμενοι σε αντάλλαγμα την Αρσινόη, δηλώνοντας ότι είχαν κουραστεί από τη διοίκηση της Αρσινόης και του Γανυμήδη και ευχήθηκαν ο φαραώ τους να τους οδηγήσει.

Σύντομα, όμως, ο Καίσαρας έλαβε ενισχύσεις και κέρδισε την καθοριστική μάχη ενάντια στον στρατό του Γανυμήδη, ο οποίος σκοτώθηκε το 47 π.Χ. κατά τη διάρκεια της μάχης αυτής.

Αναφορές

• Werner Huß, Ägypten in hellenistischer Zeit (Egypt in hellenistic times), Munich 2001, p. 716-718.