Δαρεικός

Οι δαρεικοί ήταν χρυσά περσικά νομίσματα,που μαζί με τον αργυρό σίκλο ήταν το διμεταλικό νομισματικό σύστημα της αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών.

Δαρεικός π. 420 π.Χ., τύπος ΙΙΙb.

Ιστορία

Ο Κύρος Β΄ της Περσίας (βασ. 550-530 π.Χ.) εισήγαγε νόμισμα στο κράτος του μετά το 546 π.Χ., έπειτα από την κατάκτηση της Λυδίας και την ήττα τού βασιλιά της Κροίσου, ο οποίος έκοψε το πρώτο νόμισμα στην ιστορία. Φαίνεται πως ο Κύρος, αρχικά υιοθέτησε το Λυδικό νόμισμα, όπως είχε και συνέχισε να κόβει τέτοια με τις μορφές τού λέοντα και τού ταύρου.

Ο Δαρείος Α΄ της Περσίας (βασ. 521-486 π.Χ.) εισήγαγε ένα νέο παχύ, χρυσό νόμισμα σταθερού βάρους 8,4 γραμμ., ίσο σε αξία με 20 αργυρά. Ο χρυσός που χρησιμοποιούσαν, ήταν πολύ καλής ποιότητας, με καθαρότητα 95,83% και έφερε την εικόνα τού Πέρση βασιλιά με τόξο και βέλος, γονατιστού σε θέση εκτόξευσης. Η χρήση των δαρεικών έπαυσε με την κατάκτηση τού Αλεξάνδρου Γ΄ τού Μεγάλου το 330 π.Χ., έπειτα από την οποία οι περισσότεροι λιώθηκαν για την κοπή νομισμάτων τού Μακεδόνα στρατηλάτη. Αυτή πιστεύεται, ότι είναι η αιτία για την σπανιότητά τους, παρά τη μεγάλη χρήση στην εποχή τους.

Περί το τέλος τού 5ου αι. π.Χ. οι Πέρσες σατράπες της Μ. Ασίας αποφάσισαν να κόβουν δικά τους νομίσματα. Ο Δαρείος Α΄ θεωρούσε την καταπάτηση τού δικαιώματός του ως πράξη με ποινή την εκτέλεση, καθώς μόνο ο βασιλιάς είχε το προνόμιο να κόπτει νομίσματα. Τα νομισματικά τεκμήρια των δαρεικών και των σίκλων δεν μας επιτρέπουν την ταύτιση της εικόνας, καθώς δείχνουν την ίδια βασιλική μορφή.

Δαρεικός των Αχαιμενιδών, 4ος αι. π.Χ.

Ο δαρεικός αναφέρεται δύο φορές στη Βίβλο με την εβραϊκή λέξη αδαρκονίμ, καθώς οι Βαβυλώνιοι που κατάλαβαν το Ισραήλ, κατακτήθηκαν από την Περσία. Το Α΄ βιβλίο των Χρονικών αναφέρει, ότι ο βασιλιάς Δαβίδ ζήτησε σε μία συγκέντρωση τού λαού να συνεισφέρει το πλήθος για το κτίσιμο τού ναού. Ο λαός έδωσε γενναιόδωρα "για την οικοδόμηση τού ναού τού Θεού 5.000 τάλαντα, 10.000 δαρεικούς, 10.000 τάλαντα αργύρου, 8.000 τάλαντα ορείχαλκου και 100.000 τάλαντα σιδήρου." Ο Δαβίδ βασίλευσε το διάστημα π. 1048-1007 π.Χ. σύμφωνα με τη χρονολόγηση της Π. Διαθήκης. Έτσι η χρήση δαρεικών είναι αναχρονισμός, ή μετατροπή από τον συγγραφέα σε μονάδες της εποχής του. Η άλλη μνεία είναι στο βιβλίο τού Έζδρα 8:27, ενώ στο ίδιο βιβλίο 2:69 αναφέρεται η από τα Ελληνικά παραγόμενη λέξη δαρκεμόνιον, καθώς επίσης και τρεις φορές στο βιβλίο τού Νεεμία 7:70-72.

Την επιτυχημένη εκστρατεία τού Αγησιλάου Β΄ της Σπάρτης στη Μ. Ασία έπαυσε ένας σατράπης, που με τις δωροδοκίες που μοίρασε στην κυρίως Ελλάδα, ξεκίνησε ο Κορινθιακός Πόλεμος, με αποτέλεσμα την ανάκληση τού Αγησιλάου Β΄. Έλεγαν τότε, ότι τον έκαναν να επιστρέψει οι 10.000 "τοξότες", εννοώντας τις παραστάσεις των δαρεικών.

Οι αρχαίοι Έλληνες ερμήνευαν το όνομα δαρεικός από τον εισηγητή τού νομίσματος, τον Δαρείο Α΄ τον Μεγάλο. Μερικοί ερευνητές το πιστεύουν και έφτιαξαν την λέξη *dārayaka- σύμφωνη με τα αρχαία περσικά. Άλλοι πιστεύουν, ότι η λέξη προέρχεται από το *dari- (= χρυσούς, λέξη από την οποία μάλλον προέρχεται η λέξη زر [zar] στα σύγχρονα περσικά) και πως σχετίστηκε με το όνομα τού Δαρείου Α΄ μόνο σε μετέπειτα λαϊκή ετυμολογία.

Πινακοθήκη

• 
  Δαρεικός τύπου ΙΙ, όπου ο βασιλιάς γονατιστός τοξεύει. Εποχή τού Δαρείου Α΄ ή τού Ξέρξη Α΄, π. 505-480 π.Χ.
• 
  Δαρεικός τύπου ΙΙΙ, όπου ο βασιλιάς σαν τρέχει με δόρυ και τόξο. Εποχή τού Αρταξέρξη Α΄ ή τού Δαρείου Β΄. Μέσα 4ου αι. π.Χ.
• 
  Δαρεικός τύπου ΙV, όπου ο βασιλιάς σαν να τρέχει με ξιφίδιο. Εποχή τού Αρταξέρξη Β΄ ή τού Αρταξέρξη Γ΄. Π. 375-340 π.Χ. (15 χλστ., 8.33 γραμ.)
• 
  Διπλός δαρεικός που κόπηκε μετά την κατάκτηση τού Αλεξάνδρου Γ΄ τού Μεγάλου στη Βαβυλώνα, π. 322-315 π.Χ.

Πηγές

• John H. Walton; Victor H. Matthews; Mark W. Chavalas (8 November 2000). The IVP Bible Background Commentary: Old Testament. InterVarsity Press. pp. 420–. ISBN 978-0-8308-1419-0.
• Nancy M. Tischler (1 January 2006). All Things in the Bible. Greenwood Publishing Group. pp. 396–. ISBN 978-0-313-01425-3.
• Louis H. Feldman (14 October 1996). Jew and Gentile in the Ancient World: Attitudes and Interactions from Alexander to Justinian. Princeton University Press. pp. 4–. ISBN 1-4008-2080-4.
• Plutarch Life of Agesilaus 16.6