Διαμεσολάβηση

Ως διαμεσολάβηση ορίζεται μια σύντομη και σύννομη διαρθρωμένη διαδικασία εκούσια, εχέμυθη και εμπιστευτική στην οποία παρίστανται τα εμπλεκόμενα μέρη μαζί με τους πληρεξουσίους δικηγόρους τους, και ένα τρίτο ουδέτερο πρόσωπο τον Διαμεσολαβητή.

Τι είναι ο διαμεσολαβητής

Ο Διαμεσολαβητής με τις γνώσεις του και τις ειδικές τεχνικές και δεξιότητες του βοηθά τα μέλη να αναζητήσουν μια αμοιβαία αποδεκτή και επωφελή για τα ίδια λύση, η οποία αποτυπώνεται σε μια γραπτή συμφωνία.

Νομικό Πλαίσιο

Ο ν.3898/2010 μαζί και με μια σειρά διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων αποτελεί πλέον ένα ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο που διέπει τον θεσμό της διαμεσολάβησης στην Ελλάδα .

Συχνές Ερωτήσεις

Που καταλήγει μια επιτυχής διαμεσολάβηση;

Η διαμεσολάβηση μπορεί να καταλήξει σε γραπτή συμφωνία - πρακτικό διαμεσολάβησης- το οποίο εν συνεχεία, εφόσον το ζητήσει οποιοδήποτε των μερών, με επιμέλεια του Διαμεσολαβητή υποβάλλεται στην γραμματεία του Πρωτοδικείου, στην περιφέρεια του οποίου έλαβε χώρα η διαμεσολάβηση, προκειμένου αυτό να δύναται πλέον να εκτελεστεί αναγκαστικά σύμφωνα με το άρθρο 904 παρ.2 εδάφιο γ’ ΚΠολΔ,όπως μια εκτελεστή δικαστική απόφαση.

Ποιος μπορεί να είναι διαμεσολαβητής;

Ο ουδέτερος τρίτος στην μεσολάβηση του οποίου αποφασίζουν να προσφύγουν τα μέρη, πρέπει να είναι Διαπιστευμένος διαμεσολαβητής, δηλαδή έλαβε την κατάλληλη εκπαίδευση, έχει ολοκληρώσει με επιτυχία τις εξετάσεις διαπίστευσης και έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο των Διαπιστευμένων Διαμεσολαβητών του Υπουργείου Δικαιοσύνης –Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Μέχρι στιγμής υπάρχουν πέντε αναγνωρισμένοι από το Υπουργείο φορείς κατάρτισης διαμεσολαβητών. Ένας εξ αυτών, το Ινστιτούτο Κατάρτισης Διαμεσολαβητών Λάρισας (ΙνΚαΔιΛ) συνεργάζεται με το Ελληνικό Κέντρο Διαμεσολάβησης και Διαιτησίας. Το Κέντρο ιδρύθηκε το 2006 από τον Σύνδεσμο Ανωνύμων Εταιρειών και ΕΠΕ και λειτουργεί έκτοτε με σκοπό την προώθηση του θεσμού της διαμεσολάβησης στις επιχειρήσεις και εν γένει στην ελληνική κοινωνία και εκπαιδεύει διαμεσολαβητές σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα πιστοποίησης σε συνεργασία με τον διεθνή οργανισμό CEDR.

Ποιος μπορεί να προσφύγει στην διαμεσολάβηση;

Ιδιώτες και Νομικά Πρόσωπα καθώς και ενώσεις προσώπων.

Ποιο είναι το χρονικό σημείο που τα μέρη μπορούν να επιλέξουν την προσφυγή στη διαμεσολάβηση;

Τα μέρη μπορούν να καταφύγουν στη διαμεσολάβηση πριν ακόμα καταφύγουν στα δικαστήρια,αλλά και μετά την προσφυγή στο Δικαστήριο, εφόσον τα ίδια το αποφασίσουν ή διαταχθεί από το δικαστήριο ,η στις περιπτώσεις εκείνες που από το νόμο η διαδικασία της διαμεσολάβησης επιβάλλεται ως υποχρεωτική .Η προσφυγή των μερών στη διαμεσολάβηση διακόπτει την παραγραφή και την αποσβεστική προθεσμία .

Πεδίο εφαρμογής της διαμεσολάβησης - Διαφορές που υπάγονται στην διαμεσολάβηση

Η διαμεσολάβηση μπορεί να αποτελέσει εργαλείο επίλυσης μόνο των ενδοτικού δικαίου -αστικών και εμπορικών διαφορών- δηλαδή των ιδιωτικών διαφορών όπου τα μέρη έχουν εξουσία διαθέσεως επί του αντικειμένου της διαφοράς. Επομένως στην διαμεσολάβηση δεν μπορούν να εισαχθούν οι αναγκαστικού δικαίου διαφορές ,όπως η υιοθεσία κά.

Διαμεσολάβηση και οικογενειακές διαφορές

Στην περίπτωση του οικογενειακού δικαίου, μπορεί η λύση του γάμου να επέρχεται μόνο με δικαστική απόφαση, όμως αποτελεσματικότατα μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο της διαμεσολάβησης όλες εκείνες οι σχέσεις που απορρέουν από την διακοπή της έγγαμης συμβίωσης ,όπως η μετοίκηση του ενός των συζύγων, η επικοινωνία με τα ανήλικα τέκνα, ο καθορισμός του ύψους της διατροφής τους, η κατανομή των κινητών πραγμάτων μεταξύ των συζύγων, υφισταμένης ακόμη σχετικής διχογνωμίας ως προς το εάν τα μέρη έχουν εξουσία διαθέσεως ως προς την επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων τους και επομένως εάν αυτή μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διαμεσολάβησης.

Οι αρχές της διαμεσολάβησης

Η διαμεσολάβηση ως διαδικασία επίλυσης διαφορών είναι  :

• ·Εκούσια διαδικασία. Δηλαδή τα μέρη αποφασίζουν την υπαγωγή της διαφοράς τους σε αυτή με την υπογραφή γραπτής συμφωνίας υπαγωγής της διαφοράς σε διαμεσολάβηση.

• Εχέμυθη και εμπιστευτική διαδικασία. Τα μέρη, οι πληρεξούσιοι δικηγόροι τους και ο Διαμεσολαβητής που μετέχουν στην διαδικασία της διαμεσολάβησης, δεν μπορούν να κληθούν και να καταθέσουν ως μάρτυρες ενώπιον Αρχών ή του Δικαστηρίου, για γεγονότα τα οποία υπέπεσαν στην αντίληψη τους κατά την διάρκεια της διαμεσολάβησης.Επίσης οτιδήποτε αποκαλυφθεί στον διαμεσολαβητή κατά την διάρκεια των κατ’ιδίαν συναντήσεων του με καθένα των μερών, παραμένει εμπιστευτικό και δεν μεταφέρεται από τον διαμεσολαβητή στην άλλη πλευρά χωρίς την προηγούμενη σαφή και ρητή συγκατάθεση της .(άρθρο 10 Ν.3898/2010)

• Μη δεσμευτική διαδικασία Είναι διαδικασία μη δεσμευτική, υπό την έννοια ότι τα μέρη δεσμεύονται μόνο όταν εκείνα και μόνο το αποφασίσουν με την υπογραφή μιας κοινά αποδεκτής συμφωνίας, ενός ιδιωτικού συμφωνητικού.

• Μη επικριτική –Μη αξιολογική διαδικασία. Ο διαμεσολαβητής δεν διατυπώνει άποψη, δεν αξιολογεί τις θέσεις ,τις απόψεις και τις πράξεις των μερών ούτε το περιεχόμενο της συμφωνίας. Ο ρόλος του είναι η διευκόλυνση της επικοινωνίας και της διαπραγμάτευσης μεταξύ των μερών κατά τρόπο που να καταλήξει σε τελική συμφωνία .

• Ουδετερότητα

Ο διαμεσολαβητής είναι πρόσωπο ουδέτερο και αμερόληπτο, διαχειρίζεται τα μέρη ισότιμα, δίνει τις ίδιες ευκαιρίες και τον ίδιο χρόνο επικοινωνίας και στις δύο πλευρές, καλλιεργώντας την εμπιστοσύνη και επιβεβαιώνοντας καθ’ όλη την διάρκεια της διαδικασίας την ακεραιότητα και την αμεροληψία του.

Τα οφέλη της διαμεσολάβησης

Η διαμεσολάβηση είναι σύντομη και μη χρονοβόρα διαδικασία. Η διαμεσολάβηση ολοκληρώνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα, συνήθως μιας μέρας μέχρι την επίτευξη συμφωνίας .Συντομότατη είναι και η διαδικασία της επικύρωσης της συμφωνίας από το Δικαστήριο, σε αντίθεση με την εξαιρετικά χρονοβόρα επίλυση των διαφορών στα Δικαστήρια . Οι διάδικοι ξεχνούν την μακρινή δικάσιμο, την ανασφάλεια των αναβολών, την αναμονή για την έκδοση δικαστικής απόφασης,τα ένδικα μέσα,έφεση,αναίρεση κλπ

Είναι διαδικασία οικονομική και μη δαπανηρή αφού τα μέρη έχουν την δυνατότητα να επιλύσουν την διαφορά τους χωρίς να καταβάλλουν δικαστικό ένσημο, παράβολα ενδίκων μέσων κλπ, δικαστικά έξοδα και να επιβαρύνουν την απαίτηση με επιπλέον τοκοφορία. Αρκεί η κάθε πλευρά να καταβάλλει την αμοιβή του πληρεξουσίου της δικηγόρου για την παράσταση στην διαμεσολάβηση και να μοιραστούν το κόστος της αμοιβής του Διαμεσολαβητή και των παραβόλων.

Πως καθορίζεται η αμοιβή του Διαμεσολαβητή ; Το ύψος της ωριαίας αμοιβής του Διαμεσολαβητή καθορίζεται από τον νόμο(άρθρο 12 ν.3898/2010 ΦΕΚ Α΄211/2010), ΥΑ1460/ΦΕΚΒ΄13.02.2012, ΥΑ85485/ΦΕΚΒ΄2693/4.10.2012

Είναι διαδικασία εμπιστευτική,αφού εξασφαλίζει την επίλυση της διαφοράς χωρίς την έκθεση της υπόθεσης στα μάτια των τρίτων ,με αποφυγή της αρνητικής δημοσιότητας που συνεπάγεται η έκθεση των διαδίκων στις αίθουσες συνεδριάσεων των δικαστηρίων και την διαφύλαξη της αξιοπρέπειας των μερών

Είναι διαδικασία ιδανική για τη διατήρηση και εξέλιξη των σχέσεων διαρκείας όπως οι οικογενειακές σχέσεις ,οι ενδοεταιρικές σχέσεις , οι σχέσεις εργοδότη και εργαζόμενου,σχέσεις συγκατοίκησης,γειτονίας κλπ.

Είναι διαδικασία που βελτιώνει την ποιότητα των ανθρωπίνων σχέσεων,διαφυλάσσει την ψυχολογία των εμπλεκομένων μερών και κατά συνέπεια την κοινωνική ειρήνη και την κοινωνική συνοχή προάγοντας τον εν γένει κοινωνικό πολιτισμό.

Ο Ρόλος του Διαμεσολαβητή

• Δεσμεύεται από τον Κώδικα Δεοντολογίας να λειτουργεί με αμεροληψία .
• Πραγματοποιεί ενημερωτική προκαταρκτική επικοινωνία με τους δικηγόρους των δύο πλευρών για την διαδικασία της διαμεσολάβησης.
• Διευκρινίζει ποια πρόσωπα θα συμμετάσχουν στη διαμεσολάβηση.
• Ελέγχει την εξουσιοδότηση / πληρεξουσιότητα των εκπροσωπούντων τα μέρη στη διαμεσολάβηση. Στην Ελλάδα τα μέρη παρίστανται στη διαμεσολάβηση υποχρεωτικά με τους δικηγόρους τους.
• Ερευνά αν τα μέρη έχουν ξεκινήσει νομικές ή δικαστικές ενέργειες και πώς αυτές μπορούν να αναβληθούν κατά τη διάρκεια της διαμεσολάβησης.
• Ενημερώνει τα μέρη για το κόστος και τις χρεώσεις της διαμεσολάβησης και την κατανομή τους μεταξύ των μερών .
• Διασφαλίζει την ισότιμη συμμετοχή των μερών στη διαδικασία (ίδιο χρόνο ομιλίας για κάθε μέρος κ.λπ.)
• Εξηγεί στα μέρη τις αρχές και την διαδικασία της διαμεσολάβησης.
• Καθορίζει εκ των προτέρων τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί σε περίπτωση που κάποιο από τα μέρη ή ο διαμεσολαβητής δεν επιθυμεί να παραμείνει στη διαδικασία.
• Υπογράφει με τα μέρη τη συμφωνία υπαγωγής της διαφοράς σε διαμεσολάβηση. Η συμφωνία αποτελεί αποδοχή από τα μέρη των κανόνων που διέπουν τη διαμεσολάβηση και δέσμευση σε αμοιβαία συνεργασία. Η συμμετοχή στη διαμεσολάβηση μπορεί να είναι εκούσια ή υποχρεωτική από το νόμο.
• Δεσμεύεται από την αρχή της εμπιστευτικότητας Καμία πληροφόρηση από το Διαμεσολαβητή προς τρίτους ή το Δικαστήριο για θέσεις, προτάσεις, συμφωνίες που αντηλλάγησαν στα πλαίσια της διαμεσολάβησης. Απαγόρευση της συμμετοχής του Διαμεσολαβητή ως μάρτυρα ενώπιον του Δικαστηρίου.
• Καλλιεργεί κλίμα εμπιστοσύνης στο πρόσωπο του και στη διαδικασία
• Διερευνά τα πραγματικά ενδιαφέροντα και τις πραγματικές ανάγκες των μερών σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις .
• Διαμορφώνει με τα μέρη τον κατάλογο των θεμάτων προς επίλυση .
• Εντοπίζει τα σημεία εμπλοκής και ασυμφωνίας των μερών.

• Ενθαρρύνει τη συμμετοχή των μερών στη διαδικασία και την επίτευξη συμφωνίας .

• Εισέρχεται στους πραγματικούς λόγους της αντιδικίας που υποκρύπτονται κάτω από τις θέσεις των μερών .
• Αναδεικνύει και αναγνωρίζει τα συναισθήματα που εμποδίζουν την προσέγγιση των μερών .
• Διερευνά όλες τις δυνατές λύσεις. Διαχειρίζεται τις προσδοκίες των μερών .
• Εξετάζει μαζί με τα μέρη την ρεαλιστικότητα των θέσεων τους .
• Προσανατολίζει τα μέρη στο μέλλον και στην επίτευξη συμφωνίας χρησιμοποιώντας αντικειμενικά κριτήρια.
• Βοηθά τα μέρη να ξεπεράσουν τα αδιέξοδα.

• Βοηθά τα μέρη να διαπραγματευτούν.
• Διαμορφώνει το σκελετό της συμφωνίας.

• Αποτυπώνει τη συμφωνία των μερών η οποία συντάσσεται και διατυπώνεται από τους δικηγόρους τους.
• Υπογράφει μαζί με τα μέρη και τους νόμιμους εκπροσώπους τους το πρακτικό Διαμεσολάβησης που περιλαμβάνει τη συμφωνία για υπαγωγή της διαφοράς σε διαμεσολάβηση και τη συμφωνία των επίλυσης της διαφοράς που είναι δεσμευτική για τα μέρη .
• Υποβάλλει με εντολή των μερών το πρακτικό διαμεσολάβησης στη Γραμματεία του Μονομελούς Πρωτοδικείου για να γίνει τίτλος εκτελεστός.