Οι Χαφσίδες ή δυνασυεία τού Χαφς (αραβικά: الحفصيون‎‎: الحفصيون al-Ḥafṣiyūn) ήταν μια σουνιτική μουσουλμανική δυναστεία Βερβερικής καταγωγής[1], που κυβερνούσε την Ιφρικίγια (την Τυνησία, τη δυτική Λιβύη και την ανατολική Αλγερία) από το 1229 έως το 1574.

Δυναστεία Χαφσιδών
Γενικές πληροφορίες
ΘρησκείαΣουνιτισμός
Πληροφορίες ασχολίας
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ιφρικάγια των Αλμοαδών

Επεξεργασία

Οι Χαφσίδες ήταν Βερβερικής καταγωγής,[1] αν και για να νομιμοποιήσουν περαιτέρω την κυριαρχία τους, ισχυρίστηκαν Αραβική καταγωγή από τον 2ο χαλίφη Ρασιντούν, Ουμάρ.[2] Ο πρόγονος της δυναστείας (από την οποία προέρχεται το όνομά τους), ήταν ο Αμπού Χαφς Ουμάρ ιμπν Γιαχίας αλ-Χιντατί, ένας Βέρβερος από τη φυλετική ομοσπονδία των Χιντάτα,[3] η οποία ανήκε στην μεγαλύτερη ομοσπονδιακή οργάνωση των Μασμουδών στο σημερινό Μαρόκο.[4] Ήταν μέλος του Συμβουλίου των Δέκα, ενός από τα υψηλότερα πολιτικά όργανα των Αλμοαδών, και στενός σύντροφος του Ιμπν Τουμάρτ, ιδρυτή του κινήματος των Αλμοαδών.[3]

Ο γιος του Αμπού Χαφς, Αμπού Μουχαμάντ Αμπτ αλ-Βαχίντ ιμπν Αμπού Χαφς, διορίστηκε από τον χαλίφη Μουχαμάντ αλ-Νασίρ ως κυβερνήτης της Ιφρικίγια (γενικά της σημερινής Τυνησίας, της ανατολικής Αλγερίας και της δυτικής Λιβύης) όπου κυβερνήθηκε από το 1207 έως το 1221.[5] Εγκαταστάθηκε στην Τύνιδα, την οποία οι Αλμοάδες είχαν επιλέξει ως διοικητική πρωτεύουσα της επαρχίας. [6] Ο διορισμός του ήρθε μετά την ήττα τού Γιαχγιά ιμπν Γκανιγιά, ο οποίος είχε ξεκινήσει μια σοβαρή επίθεση κατά της εξουσίας των Αλμοαδών στην περιοχή. Ο Αμπού Μουχαμάντ Αμπντ αλ-Γαχίντ ήταν τελικά αρκετά αποτελεσματικός στη διατήρηση της τάξης. Ο χαλίφης τού είχε δώσει ένα σημαντικό βαθμό αυτονομίας στη διακυβέρνηση, εν μέρει για να τον πείσει να δεχτεί αυτή τη δύσκολη θέση από την αρχή. Αυτό έθεσε τα θεμέλια για ένα μελλοντικό κράτος των Χαφσιδών. [7](pp101, 119)

Όταν ο Αμπού Μουχαμάντ Αμπντ αλ-Βαχίντ απεβίωσε το 1221, οι αρχηγοί των Αλμοαδών στην Iφρικίγια εκλέξαν αρχικά τον γιο του, τον Αμπού Ζαΐντ Αμπντ αλ-Ραχμάν, ως επόμενο κυβερνήτη. Ωστόσο, ο χαλίφης των Αλμοαδών στο Μαρακές, ο Γιουσούφ Β΄αλ-Μουστανσίρ δεν είχε συναινέσει σε αυτό: ήταν σε θέση να το ανακάμψει και να διορίσει τον δικό του συγγενή στην θέση.[7]119 Καθώς η εξουσία των Αλμοαδών εξασθενούσε τα επόμενα χρόνια, η τοπική αντίθεση στον κυβερνήτη των Αλμοαδών ανάγκασε τον Αλμοαδικό χαλίφη Αμπνταλάχ αλ-Αντίλ να διορίσει ένα άλλο μέλος της οικογένειας των Χαφσιδών στην θέση, το 1226. Επέλεξε τον Αμπού Μουχαμάντ Αμπνταλάχ, εγγονό του Αμπού Χαφς. Ο αδελφός του Αμπού Μουχαμάντ Αμπνταλάχ, ο Αμπού Ζακαρίγια Γιαχγιά, έφτασε στην Τυνησία πριν από αυτόν, και άρχισε να αποκαθιστά την τάξη.[7]Όταν ο αλ-Μαμούν, ο αδελφός του Αμπνταλάχ αλ-Αντίλ, εξεγέρθηκε κατά της εξουσίας τού τελευταίου από την Αλ-Ανταλούς, ο Αμπού Ζακαρίγια σταμάτησε να τον στηρίζει, ενώ ο Αμπού Μοχαμάντ Αμπνταλάχ παρέμεινε πιστός στον χαλίφη στο Μαρακές. Η τελική νίκη του αλ-Μαμούν οδήγησε στο ότι ο Αμπού Ζακαρίγια τέθηκε επικεφαλής της Iφρικίγια το 1228.[7]

 
Νόμισμα των Χαφσιδών με διακοσμητική κουφική γραφή από τη Μπετζαϊά της Αλγερίας, 1249-1276.
 
Δύο σελίδες από το χειρόγραφο του Κορανίου, που δόθηκε στο τζαμί της Κασμπάχ από τον σουλτάνο Αμπού Φαρίς Αμπντ αλ-Αζίζ Β΄ τον Μάρτιο του 1405. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας.[8]
 
Ο μιναρές του τζαμιού της Κασμπά της Τυνησίας, που κτίστηκε στις αρχές της περιόδου των Χαφσιδών, στις αρχές της δεκαετίας του 1230.

Βλέπε επίσης

Επεξεργασία

Αναφορές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 C. Magbaily Fyle, Introduction to the History of African Civilization: Precolonial Africa, (University Press of America, 1999), 84.
  2. Fromherz, Allen James (2016). Near West: Medieval North Africa, Latin Europe and the Mediterranean in the Second Axial Age (στα Αγγλικά). Edinburgh University Press. ISBN 978-1-4744-1007-6. 
  3. 3,0 3,1 Fromherz, Allen J. (2009). «Abū Ḥafṣ ʿUmar al-Hintātī». Στο: Fleet, Kate. Encyclopaedia of Islam, Three (στα Αγγλικά). Brill. ISBN 9789004161658. 
  4. «Hintāta». Hintāta. https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/hintata-SIM_2889. 
  5. Idris, H. R. (1986). «Ḥafṣids». Ḥafṣids. Leiden, Netherlands: E. J. Brill. ISBN 9004081186. https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/hafsids-SIM_2625. 
  6. Abadi, Jacob (2013). Tunisia Since the Arab Conquest: The Saga of a Westernized Muslim State (στα Αγγλικά). Apollo Books. ISBN 978-0-86372-435-0. 
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 Abun-Nasr, Jamil (1987). A history of the Maghrib in the Islamic period (στα Αγγλικά). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0521337674. 
  8. «Papier pourpre et encre d'argent». BnF Essentiels (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2023. 
  9. 9,0 9,1 «TunisiaArms». www.hubert-herald.nl. 
  10. «الحفصيون/بنو حفص في تونس، بجاية وقسنطينة». www.hukam.net (στα Αραβικά).