Ελληνική Επανάσταση του 1821: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
+ |
||
Γραμμή 5:
== Προεπαναστατική περίοδος ==
Πολλές επαναστάσεις ενάντια στην οθωμανική κυριαρχία είχαν λάβει χώρα στον ελληνικό γεωγραφικό χώρο πριν από την μεγάλη επανάσταση του [[1821]]. Άλλες από αυτές ήταν μικρότερης και άλλες μεγαλύτερης σημασίας, όλες όμως είχαν γενικά τοπικό χαρακτήρα. Η επανάσταση του [[1821]] ήταν η μόνη που οργανώθηκε προσεκτικά, πολλά χρόνια πριν την έκρηξή της στην Ελλάδα (σαν Ελλάδα εννοείται την περίοδο αυτή ο ''ιστορικός ελληνικός γεωγραφικός χώρος''). Στον απόηχο των μεγάλων γεγονότων που συγκλόνισαν την [[Ευρώπη]] ([[Γαλλική επανάσταση του 1789]], [[Ναπολεόντιοι πόλεμοι]]) αλλά και τον κόσμο ([[Αμερικανική επανάσταση του 1776]]), που δεν είχαν αντίκτυπο στις οπισθοδρομικές πλέον οικονομικοπολιτικοστρατιωτικές δομές της αχανούς [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]] του [[Μαχμούτ Β']] ([[1808]]-[[1839]]), οι [[Έλληνες]] της διασποράς που αποτελούσαν το πιό ενημερωμένο και προοδευτικό κομάτι του ελληνισμού, ίδρυσαν κατά το πνεύμα της εποχής δύο ''εταιρείες'', που αντιπροσωπεύουν ανάγλυφα τις δύο τάσεις του ελληνισμού στην προσπάθεια για την ''παλιγγενεσία'' του στις πρώτες δεκαετίες του [[19ος αιώνας|19ου αιώνα]].
[[Image:Philiki.jpg|thumb|140 px|right|Το έμβλημα της Φιλικής Εταιρείας]]▼
Η ''[[Φιλόμουσος Εταιρεία]]'', που ιδρύθηκε στη [[Βιέννη]] και είχε μέλη πολλούς επιφανείς ([[Ιωάννης Καποδίστριας|Καποδίστριας]], [[Αδαμάντιος Κοραής|Κοραής]]) και οικονομικά ισχυρούς Έλληνες της διασποράς, είχε σαν πρώτο στόχο την πνευματική ανύψωση του ''γένους'' των Ελλήνων (συγκέντρωση πόρων για ίδρυση σχολείων στην Ελλάδα και επάνδρωσή τους με φωτισμένους δασκάλους, υποτροφίες για σπουδές νέων στο εξωτερικό κλπ.) και κατόπιν όταν οι συνθήκες το ευνοήσουν επανάσταση με εκμετάλλευση κάποιου πιθανού νέου ρωσοτουρκικού πολέμου.
Ο [[Αλέξανδρος Υψηλάντης]], που ανέλαβε την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας στις [[12 Απριλίου]] [[1820]] επιδίωκε να προετοιμάσει μια γιγαντιαία εθνικοαπελευθερωτική επιχείρηση, που θα συντάρασσε τα [[Βαλκάνια]] και για το σκοπό αυτό η Εταιρεία εκτός από την εθνεγερτική δράση της στον ελληνικό γεωγραφικό χώρο και τους [[Έλληνες]] είχε κάνει μυστικές συμφωνίες με [[Ρουμανία|Ρουμάνους]], [[Σερβία|Σέρβους]] και [[Βουλγαρία|Βουλγάρους]] πατριώτες. Τα συντηρητικά στοιχεία της Φιλικής μαζί με τους προεστούς (κοτζαμπάσηδες) του [[Πελοπόννησος|Μοριά]] δεν ήθελαν εκτεταμένες στρατιωτικές επιχειρήσεις στον Ελληνικό χώρο και προωθούσαν την ιδέα να γίνει εκμετάλλευση της προστριβής μεταξύ [[Υψηλή Πύλη|Πύλης]] και [[Αλή πασάς|Αλή πασά]]. Φήμες ότι τα σχέδια της Φιλικής είχαν προδοθεί στον [[σουλτάνος|σουλτάνο]] από τους [[Αγγλία|Άγγλους]] υποχρέωσαν τον αρχηγό της να αναπροσαρμόσει το αρχικό σχέδιο, προχωρώντας σε μιά τοπική εξέγερση στις ρουμανικές ηγεμονίες, ελπίζοντας ότι θα τραβήξει προς τα εκεί την προσοχή των [[Οθωμανική αυτοκρατορία|Οθομανών]], ώστε να γίνει δυνατή αργότερα η εξέγερση στην Ελλάδα χωρίς μεγάλη τουρκική στρατιωτική πίεση.▼
▲[[Image:Philiki.jpg|thumb|140 px|right|Το έμβλημα της Φιλικής Εταιρείας]]
▲Η ''[[Φιλική Εταιρεία]]'', που ιδρύθηκε στην [[Οδησσός|Οδησσό]] της [[Ρωσία]]ς το [[1814]], θεωρούσε ότι το γένος ήταν έτοιμο και είχε σαν στόχο την συγκέντρωση πόρων αλλά και την δημιουργία των δομών για άμεση οργάνωση επανάστασης, με επιδίωξη την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους και αν οι συνθήκες δεν το επιτρέψουν παραχώρηση αυτονομίας υπό τους κόλπους της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]]. Ιδρύθηκε από φλογερούς πατριώτες, ριζοσπαστικά μέλη της (μικρο)αστικής τάξης και μετά από κάποιες πρώτες δυσκολίες μυήθηκαν σε αυτήν πολλοί λόγιοι, φοιτητές, έμποροι, οικονομικά ισχυροί Έλληνες της διασποράς και ιδίως μετά την μεταφορά της "έδρας" της στην [[Κωνσταντινούπολη]], πολλοί οικονομικά και πολιτικά ισχυροί, ιεράρχες, στρατιωτικά ισχυροί ([[κλέφτης|κλέφτες]] και [[αρματωλός|αρματολοί]]) αλλά και απλός κόσμος μέσα στα όρια της αυτοκρατορίας. Ο [[Αλέξανδρος Υψηλάντης]], που ανέλαβε την αρχηγία της
== Τα γεγονότα του 1821 ==
Γραμμή 74 ⟶ 76 :
Στις [[20 Μαΐου]] επαναστάτησε το [[Μεσολόγγι]] με τον αρματολό του Ζυγού Δημήτρη Μακρή και την επόμενη ο Μακρής ξεσήκωσε και το Ανατολικό ([[Αιτωλικό]]). Στις [[25 Μαΐου]] ο Γιώργος Βαρνακιώτης κήρυξε με προκήρυξη την επανάσταση στο Ξηρόμερο και στις [[4 Ιουνίου]] επαναστάτησε και το [[Καρπενήσι]] με τους Γιολντάσηδες. Η καθυστέρηση στην κήρυξη της επανάστασης στη Δυτική Ελλάδα, φαίνεται ότι οφείλεται στην ύπαρξη ισχυρών οθωμανικών δυνάμεων στην [[Ήπειρος|Ήπειρο]], λόγω της στρατιωτικής αναμέτρησης της [[Υψηλή Πύλη|Πύλης]] με τον [[Αλή Πασάς|Αλή Πασά]], αλλά και στην απροθυμία ισχυρών αρματολών (Γιώργος Βαρνακιώτης, Ανδρέας Ίσκος) της περιοχής να εμπλακούν, ίσως λόγω φόβων για την απώλεια των προνομίων τους.
Τον Μάιο πλοία του ελληνικού στόλου υπό τη διοίκηση του [[
Το Μάιο με πρωτοβουλία της Μεσσηνιακής γερουσίας συγκλήθηκε πανπελοποννησιακή συνεύλευση στην [[Μονή Καλτεζών|Μονή των Καλτεζών]], υπό την προεδρία του [[Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης|Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη]]. Συμμετείχαν ισχυροί προύχοντες ή αντιπρόσωποί τους, ιεράρχες και λίγοι στρατιωτικοί και Φιλικοί. Προσκλήσεις στάλθηκαν και στα τρία ναυτικά νησιά τα οποία όμως δεν συμμετείχαν. Με ανακοίνωσή της στις [[26 Μαΐου]], συστάθηκε η ''Πελοποννησιακή Γερουσία'', στην οποία περιήλθαν όλες οι εξουσίες και η ευθύνη της διεύθυνσης των επαναστατικών πραγμάτων για όλη την Πελοπόννησο. Μέλη της Γερουσίας αυτής ήταν αντιπρόσωποι από όλα τα μεγάλα προυχοντικά τζάκια της Πελοποννήσου, ο [[Παλαιών Πατρών Γερμανός]], ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και γραμματέας ο Ρήγας Παλαμήδης. Επρόκειτο για μια εσπευσμένη αλλά συντονισμένη ενέργεια των ισχυρών να αντιπαρατεθούν στην εξουσία του [[Δημήτριος Υψηλάντης|Δημήτριου Υψηλάντη]], που αναμενόταν να φτάσει στην Πελοπόννησο. Μέχρι την άφιξή του η Γερουσία αυτή έκανε εκλογές επαρχιακών και κοινοτικών αντιπροσώπων και προκήρυξε γενική επιστράτευση.
| |||