Τρίστενο Ιωαννίνων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το Τρίστενο Ανατολικού Ζαγορίου δεν είναι γνωστό πότε δημιουργήθηκε ως χωριό. Γραπτώς πρώτη φορά αναφέρεται σ' ένα [[χρυσόβουλο]] το 1319 (παραχωρητήριο περίπου) του Ανδρόνικου Β' σε κάποιο άρχοντα των Ιωαννίνων με το όνομα Δρεστενίκος του οποίου το όνομα υπήρχε τουλάχιστον μέχρι τον περασμένο αιώνα στα [[Ιωάννινα]]Γιάννινα. Προφανώς από το όνομα του Βυζαντινού αυτού τιμαριούχου, ονομάστηκε το χωριό Δρεστενίκου και αργότερα Δρεστένικο και Ντρεστένικο. Αρκετά χρόνια μετά την απελευθέρωση της Ηπείρου (1912-1913), το 1927 με το διάταγμα 1.4.1927 (ΦΕΚ 76/1927), μετονομάσθηκε σε Τρίστενο, από τα τρία στενά που υπάρχουν πάνω από το χωριό. Σαν πρώτοι οικιστές του αναφέρονται ποιμένες από την [[Χειμάρρα]] που έφερναν τα [[πρόβατα]]πρόβατά τους για βοσκή στο [[Ζαγόρι]] το καλοκαίρι. Αυτήν την εκδοχή δεν την δέχονται οι κάτοικοί του που αντιπαρατάσουν την άποψη ότι οι πρώτοι οικιστές ήρθαν από την [[Βέροια]] και ήταν τεχνίτες σκαφιδίων.

Είναι ένα από τα πιο όμορφα και νοικοκυρεμένα χωριά του Ανατολικού Ζαγορίου. Να τι γράφει ο [[Γιάννης Σαραλής]] στο βιβλίο του το "Ζαγόρι" του 1957 : " Το Τρίστενο είναι το χωριό με την συγρατημένη σιωπηλή ομορφιά του, γιατί βρίσκεται γυρμένο στην ανατολική βουνοπλαγιά του Γρεβενητίου. Πρέπει να το προσέξης και να το αναζητήσεις. Και άμα το γνωρίσεις μένεις έκθαμπος από το εξαίσιο θέαμα που ξανοίγεται μπροστά σου. Το [[βουνό]] πάνω από το χωριό χωρισμένο σε τρία διάσελα αφήνει να κατηφορίζει ίσα μ' αυτό όλος εκείνος ο πολυποίκιλος θησαυρός του πράσινου που ξεχύνεται μαζί με τα κρυστάλλινα νερά του και κατακλύζουν το χωριό μ'ένα ορμητικό και χαρούμενο θρίαμβο.Το Τρίστενο κρύφτηκε μέσα στα βαθύσκια φυλλώματα των δέντρων κι ανασαίνει τη δροσιά του νερού ακούoντας το αιώνιο νανούρισμά του.Μονάχα οι τρείς κορφούλες του βουνού βαλμένες στη σειρά στέκονται κι αγναντεύουν το δρόμο μας..."

Στην είσοδο του χωριού το κτίριο του κοινοτικού ξενώνα και μια μεγάλη μοσχοϊτιά μας υποδέχονται και σκαλοπάτια τερματίζουν την πορεία του οχήματός μας. Η γοητεία του Τριστένου είναι ότι περπατάς, όχι επειδή απαγορεύεται αλλά επειδή από κατασκευής δεν προβλέφθηκε (ευτυχώς) να υπάρχουν αμαξητοί δρόμοι. Ανεβαίνοντας τα σκαλιά βρισκόμαστε σε μια από τις ωραιότερες πλατείες του Ζαγορίου. Μπαλκονάτη, σχεδόν κυκλική, στα 940μ. υψόμετρο, με δύο τεράστιους πλατάνους (ο ένας φιλοξενεί επάνω του ένα καμπαναριό). Ανεβαίνοντας λίγα σκαλιά ακόμα, βρισκόμαστε σε άλλο επίπεδο της πλατείας όπου βρίσκεται το στολίδι του χωριού, η υπέροχη εκκλησία του Αγ. Γεωργίου ([[Άγιος Γεώργιος]]), χτισμένη με κλασική Ζαγορίσια αρχιτεκτονική το 1793. Λίγα είναι τα κτίσματα που διατηρούν την κλασική Ζαγορίσια αρχιτεκτονική αφού όπως και τα υπόλοιπα χωριά του Ανατολικού του(φτωχού) Ζαγορίου, έτσι και το Τρίστενο γνώρισε τρομακτικές καταστροφές από τους βομβαρδισμούς των Γερμανών κατά το 1943.Έτσι τα περισσότερα σπίτια έχουν την χαρακτηριστική κόκκινη τσίγκινη στέγη από χρηματοδοτήσεις με το [[σχέδιο Μάρσαλ]] μετά τον πόλεμο.

Ανεβαίνοντας το πέτρινο καλντερίμι και διασχίζοντας το χωριό, συναντάμε τον παραδοσιακό πέτρινο νερόμυλο ο οποίος κτίστηκε το 1835. Στην αρχή ήταν διπλός με δύο μονάδες παραγωγής και είχε την δυνατότητα να αλέθει 100 οκάδες ([[οκά]]) δημητριακών την ώρα. Τα τελευταία χρόνια ανακαινίστηκε και ξαναλειτουργεί. Πρόκειται για έναν από τους τελευταίους νερόμυλους στην χώρα που βρίσκεται σε λειτουργία. Προσπερνώντας τον νερόμυλο συναντάμε το πέτρινο γεφυράκι που ενώνει το χωριό που έχει κόψει στα δύο η Γκούρα που το διασχίζει. Εκεί κατά το έτος 1975 η [[Αδελφότητα]] των Τριστενκιωτών θέλοντας να αξιοποιήσει τον καταρράκτη κατασκεύασε φράγμα δημιουργόντας μια μικρή λίμνη επιφανείας 200 περίπου τ.μ. Ανηφορίζοντας το μονοπάτι παράλληλα με την κοίτη της Γκούρας συναντάμε το κοινοτικό πλυντήριο ([[νεροτριβιά]]) όπου παλιότερα οι κάτοικοι του Τριστένου αλλά και των περιχώρων χρησιμοποιούσαν για το πλύσιμο αλλά και την επεξεργασία μάλλινων υφαντών.