Νέα Γη και Λαμπραντόρ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Ρομπότ: Προσθήκη: pnb:لیبراڈر تے نیوفاؤنڈلینڈ
μ Ρομπότ: Προσθήκη: th:รัฐนิวฟันด์แลนด์และแลบราดอร์; διακοσμητικές αλλαγές
Γραμμή 1:
{{coord|52.6244|-59.685|type:country|format=dms|display=title}}
[[ΕικόναΑρχείο:Newfoundland and Labrador-map.png|250px|right|thumb|Η θέση της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ στην Βόρειο Αμερική.]]
Η '''Νέα Γη και το Λαμπραντόρ''' ή '''Λαβραδόρ''' ([[αγγλική γλώσσα|αγγλ.]] Newfoundland and Labrador, [[γαλλική γλώσσα|γαλλ.]] Terre-Neuve-et-Labrador) είναι επαρχία του [[Καναδάς|Καναδά]] στις ακτές του [[Ατλαντικός Ωκεανός|Ατλαντικού]].
 
Η επαρχία αποτελείται από το νησί της Νέας Γης και το Λαμπραντόρ, μια περιοχή στα ΒΑ του Κεμπέκ. Η έκταση της επαρχίας ανέρχεται σε 405.212 km<sup>2</sup>, και ο πληθυσμός της σε 533.800 κατοίκους (εκτίμηση [[2005]]). Με βάση τα στοιχεία αυτά, η Νέα Γη και το Λαμπραντόρ είναι 10η σε έκταση ανάμεσα στις επαρχίες και τις περιφέρειες του [[Καναδάς|Καναδά]] η 9η σε πληθυσμό.
 
[[ΕικόναΑρχείο: newfoundland-labrador-map-greek.jpeg|left|300px|thumb|Συνοπτικός χάρτης της καναδικής επαρχίας της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ.]]
Η ονομασία ''Νέα Γη'' δόθηκε από τους πρώτους [[Γαλλία|γάλλους]] εξερευνητές στις αρχές του 16ου αι. Η ονομασία ''Λαμπραντόρ'' προέρχεται από τον [[Πορτογαλία|πορτογάλο]] εξερευνητή Ζοάο Φερνάντεζ Λαβραντόρ ([[w:en:João Fernandes Lavrador|João Fernandes Lavrador]]), ο οποίος ήταν ο πρώτος [[Ευρώπη|Ευρωπαίος]] που αντίκρισε τις ακτές αυτής της μεγάλης χερσονήσου το έτος [[1498]].
 
Η Νέα Γη αποτελούσε αποικία των [[Αγγλία|Άγγλων]] από το [[1583]] μέχρι τα τέλη το [[1949]], οπότε και προσχώρησε στην ομοσπονδία του [[Καναδάς|Καναδά]].
 
== Ιστορία ==
Οι πρώτοι κάτοικοι της Νέας Γης ήταν οι [[Αυτόχθονες πληθυσμοί|αυτόχθονες]] [[Ινδιάνοι]] Μπεοθούκ
([[w:en:Beothuks|Beothuks]]), φυλή που ζούσε από το κυνήγι και το ψάρεμα. Αργότερα στο νησί εγκαταστάθηκαν και αυτόχθονες [[Μίκμακ]]. Οι Μπεοθούκ είχαν την συνήθεια να βάφουν το πρόσωπό τους με κόκκινη ώχρα (άργιλοι πλούσιες σε οξείδια του σιδήρου). Γι’ αυτό και οι πρώτοι [[Ευρώπη|ευρωπαίοι]] εξερευνητές ονόμασαν τους [[Ινδιάνοι|Ινδιάνους]] «ερυθρόδερμους». Με την εγκατάσταση [[Ευρώπη|ευρωπαίων]] εποίκων στις αρχές του 17ου αι., οι Μπεοθούκ αποτραβήχθηκαν στα δάση του νησιού προσπαθώντας να αποφύγουν οποιαδήποτε επαφή με τους άρχισαν νέους κατοίκους της περιοχής. Ο πληθυσμός των Μπεοθούκ άρχισε να μειώνεται δραματικά μετά την εγκατάλειψη των καταυλισμών τους στους εποίκους, κυρίως από ασιτία και από ασθένειες όπως η [[φυματίωση]] που έφεραν οι [[Ευρώπη|Ευρωπαίοι]]). Το έτος [[1829]] πέθανε και το τελευταίο γνωστό μέλος της φυλής, η 28χρονη Σανάουντιδιτ ([[w:en:Shanawdithit|Shanawdithit]]). Έκτοτε η φυλή των Μπεοθούκ θεωρείται επισήμως «εξαλειφθείσα».
Γραμμή 23:
Το [[1904]], η [[Γαλλία]] εγκατέλειψε τα δικαιώματά της στις δυτικές ακτές του νησιού, τα οποία δικαιώματα της είχαν παραχωρηθεί από την συνθήκη της [[Ουτρέχτη|Ουτρέχτης]] το [[1713]]. Ο οριστικός καθορισμός των συνόρων της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ καθορίστηκαν με απόφαση της [[Ηνωμένο Βασίλειο|Βρετανίας]] το [[1927]].
 
[[ImageΑρχείο:St. Laurent and Walsh shake hands.jpg|300px|right|thumb|Η κυβέρνηση της Νέας Γης και αντιπροσωπεία της κυβέρνησης του Καναδά υπογράφουν την συμφωνία για την προσχώρηση της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ στην ομοσπονδία του Καναδά (Δεκ. 1948). Αριστερά, ο καναδός πρωθυπουργός Λουί Σαιν Λωράν (Louis St. Laurent) και, δεξιά, ο πρωθυπουργός της Νέας Γης Άλμπερτ Γουάλς (Albert Walsh) δίνουν τα χέρια μετά την υπογραφή της συμφωνίας.]]
Το [[1907]], η Νέα Γη ανακηρύχθηκε «κτήση» (dominion) της [[Ηνωμένο Βασίλειο|Βρετανίας]] με αυτόνομη κυβέρνηση. Στα χρόνια αμέσως μετά τον [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]], η [[Ηνωμένο Βασίλειο|Βρετανία]] δεν μπορούσε να κρατήσει την αποικία της Νέας Γης για λόγους οικονομικούς. Η Νέα Γη είχε να επιλέξει ανάμεσα σε «υπεύθυνη κυβέρνηση», δηλ. κυβέρνηση οικονομικά αυτοδύναμη, και την ένωση με τον [[Καναδάς|Καναδά]]. Έτσι έγιναν δύο [[δημοψήφισμα|δημοψηφίσματα]], ένα το [[1946]] και ένα το [[1947]]. Κατά το δεύτερο δημοψήφισμα 52% των κατοίκων της Νέας Γης επέλεξε την ένωση με τον [[Καναδάς|Καναδά]], και τελικά στις [[31 Μαρτίου]] του [[1949]], η κτήση της Νέα Γης και του Λαμπραντόρ έγινε η 10η επαρχία της [[Καναδάς|καναδικής ομοσπονδίας]].
 
Γραμμή 30:
Κατά την δεκαετία του [[1970]], η αλιεία του [[βακαλάος|μπακαλιάρου]] στα πλούσια νερά του Κόλπου του [[Άγιος Λαυρέντιος|Αγίου Λαυρεντίου]] και στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή γύρω από την Νέα Γη, πήρε ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Ντόπιοι ψαράδες, αλλά και ψαράδες από άλλες χώρες ([[Ισπανία]], [[Πορτογαλία]], [[Ρωσία]], κ.λπ.) σήκωναν τεράστιες ποσότητες [[βακαλάος|μπακαλιάρου]] με βιομηχανικής φύσης αλιευτικά σκάφη. Το αποτέλεσμα ήταν να μειωθούν δραματικά τα αποθέματα αλιευμάτων στην περιοχή. Τελικά, το [[1992]] η ομοσπονδιακή κυβέρνηση του [[Καναδάς|Καναδά]] αναγκάστηκε να επιβάλει την απαγόρευση της αλιείας [[βακαλάος|μπακαλιάρου]]. Το γεγονός αυτό είχε πολύ αρνητικές συνέπειες στην οικονομία της επαρχίας. Με την κατάρρευση της αλιείας, πολλοί κάτοικοι της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ έφυγαν για να αναζητήσουν καλύτερη τύχη στον κεντρικό και δυτικό [[Καναδάς|Καναδά]]. Την δεκαετία [[1991]]–[[2001]], η επαρχία παρουσίασε μείωση πληθυσμού κατά 10%, ενώ η ανεργία και η φτώχεια μάστιζαν τους εναπομείναντες κατοίκους. Ιδιαιτέρως, στις κοινότητες των αυτοχθόνων του Λαμπραντόρ, τα προβλήματα της βίας, του αλκοολισμού και των ναρκωτικών είχαν πάρει τρομακτικές διαστάσεις.
 
[[ΕικόναΑρχείο:Carlb-fogo-newfoundland-fishery-2002.jpg|right|300px|thumb|Το ψαροχώρι Φόγκο (Fogo) στις ΒΑ ακτές της Νέας Γης.]]
Από το [[2005]] ωστόσο, η οικονομία της Νέα Γης και του Λαμπραντόρ έχει αρχίσει να βελτιώνονται. Η τιμή του σιδηρομεταλλεύματος βελτιώθηκε και εντάθηκε η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στο Λαμπραντόρ. Ξεκίνησε η άντληση πετρελαίου από τα παράκτια κοιτάσματα της Ιβερνίας (Hibernia) νοτίως της Νέας Γης. Ανακαλύφθηκαν επίσης νέα κοιτάσματα νικελίου στον Κόλπο Βόισυ. Η κυβέρνηση της επαρχίας ζήτησε επίσης από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση του [[Καναδάς|Καναδά]] να αυξήσει τις παροχές προς την Νέα Γη για να αντιμετωπιστούν τα χρόνια οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.
 
== Η σύγχρονη επαρχία ==
Σήμερα η πλειονότητα των κατοίκων της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ είναι [[Ηνωμένο Βασίλειο|βρετανικής]] και [[Ιρλανδία|ιρλανδικής]] καταγωγής. Υπάρχουν επίσης περίπου 5% άτομα [[Γαλλία|γαλλικής]] καταγωγής και περίπου 7,5% αυτόχθονες και μιγάδες. Οι κάτοικοι της επαρχίας είναι γνωστοί για την ιδιαίτερη προφορά τους, τα [[Κέλτες|κέλτικα]] τραγούδια τους και την φιλοξενία τους.
 
Γραμμή 44:
Την επαρχία επισκέπτονται κάθε καλοκαίρι πολλοί τουρίστες για να θαυμάσουν την άγρια ομορφιά των ακτών της. Το νησί της Νέας Γης συνδέεται με την [[Νέα Σκωτία]] και τις ακτές του [[Λαμπραντόρ (περιοχή)|Λαμπραντόρ]] με πορθμεία (φέρι-μπόουτ).
 
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
*[http://www.gov.nf.ca Κυβέρνηση της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ] {{en}}
*[http://visitnewfoundland.ca/ Υπηρεσία Τουρισμού της Νέας Γης] {{en}}
Γραμμή 116:
[[sw:Newfoundland and Labrador]]
[[ta:நியூஃபின்லான்ட் மற்றும் லாப்ரடோர்]]
[[th:รัฐนิวฟันด์แลนด์และแลบราดอร์]]
[[tl:Newfoundland at Labrador]]
[[tr:Newfoundland ve Labrador]]