Μεγάλα Διονύσια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Robot-assisted disambiguation: Ηρακλείδης - Removed link(s). |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 1:
Τα Διονύσια ήταν πανελληνίες γιορτές προς τιμή του Διονύσου με σημαντικότερα κέντρα τους την Αθήνα, την Κόρινθο, τη Σμύρνη, την Κέρκυρα, τη Νάξο, τη Δήλο, τη Τήνο, τη Σικυώνα, τη Μίλητο και τη Βοιωτία.
Ο γενικός χαρακτήρας των Διονυσίων περιελάμβανε οινοποσία, ευθυμία, άκρατον ενθουσιασμό, κύμβαλα, τύμπανα, θιάσους, πομπές, διθυράμβους και φαλλοφορίες.
Τα Διονύσια χωρίζονταν σε «Μικρά» και «Μεγάλα» που τελούνταν σε διαφορετικές εποχές του χρόνου.
Τα «Μικρά» ή «κατ’ αγρούς» Διονύσια γιορτάζοταν στην Αθήνα από την 8η ως την 11η του μηνός Ποσειδώνος. Οι πανηγυριστές ανταλλάζανε σκώμματα και χειρονομίες με τους περαστικούς, ενώ γίνονταν πομπές κανηφόρων, μασκαράτες, φαλλοφορίες, δραματικοί αγώνες, δημόσιοι κώμοι, προς τιμή του Θεού, δηλαδή συμπόσιο μετά μουσικής και χορού. Οι κωμαστές μετά το τέλος του συμποσίου φορούσαν προσωπίδες και στεφάνους, έκαναν αγώνες λαμπαδηφορίας και μετά περιφέρονταν στους δρόμους χορεύοντας και τραγουδώντας με τη συνοδεία μουσικής, ενώ προς τιμή των νικητών στα διάφορα αγωνίσματα που περιελάμβανε η γιορτή, ψάλλονταν οι ωδές του Πινδάρου κατά τη διάρκεια των πομπών.
Τα «Μικρά» Διονύσια περιελάμβαναν και δύο πολύ δημοφιλή παιχνίδια την «Σκαπέρδα» και την «Αιώρα».
Η Σκαπέρδα ήταν ένα παιδικό παιχνίδι που παιζόταν ως εξής: περνούσαν ένα σκοινί διά μέσω οπής δοκού, η οποία στηνόταν όρθια. Προς τις δύο μεριές του σκοινιού παιδιά κρατούσαν τα άκρα και, έχοντας αμοιβαία τα νώτα στραμμένα, προσπαθούσαν να τραβήξουν τους άλλους προς το ξύλο. Η ομάδα που έφεραν τον αντίπαλο στη δοκό ήταν νικητής.
Στο παιχνίδι της «Αιώρας» νέοι και νέες, έπαιζαν με μια αιώρα που ήταν δεμένη σε δέντρο. Το παιχνίδι συνοδευόταν με άσματα και ειδικά με το άσμα που λεγόταν «Αλήτις» (περιπλανώμενη).
Η προέλευση αυτού του παιχνιδιού είχε τις ρίζες του στην εξής παράδοση: o Iκάριος, ήρως του αττικού δήμου της Ικαρίας, φιλοξένησε κάποτε τον Διόνυσο, δίχως να γνωρίζει ποιόν φιλοξενεί. Όταν έφευγε ο Θεός, του φανέρωσε ποιός ήταν και για τον ανταμείψει του δίδαξε την καλλιέργεια της αμπέλου. Ο Ικάριος έδωσε στους γείτονες του να πιούν από το κρασί που παρασκεύασε. Αυτοί, αφού ήπιαν και μέθυσαν, νόμισαν ότι δηλητηριάστηκαν και μέσα στη μανία τους τον σκότωσαν. Η κόρη του Ηριγόνη, ενώ αναζητούσε τον πατέρα της, τον ανακάλυψε νεκρό και από τη λύπη της κρεμάστηκε. Ο Διόνυσος για να τιμωρήσει τους Ικάριους τους έφερε σε κατάσταση παραφροσύνης και μεγάλος αριθμός από αυτούς κρεμάστηκε. Αφού ρωτήθηκε το Δελφικό Μαντείο, τους συμβούλεψε να καθιερώσουν την γιορτή – παιχνίδι της Αιώρας, για να εξαγνιστούν από το διπλό θάνατο του Ικαρίου και της Ηριγόνης. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι το κούνημα της αιώρας, θεουργικά συμβολίζει τον εξαγνισμό δια μέσω του αέρος, όπως γίνεται εξαγνισμός δια μέσου του ύδατος και του πυρός σε άλλες τελετουργίες. Η Αιώρα τελείωνε με ένα πολυδάπανο δείπνο, που λεγόταν «εύδειπνον». Επίσης άλλη μια γιορτή προς τιμή της Ηριδόνης αλλά και της Ηούς ήταν οι «Αλητίδες μέρες».
Τα «Μεγάλα» Διονύσια ή «εν Άστει» γιορτάζονταν από την 8η ως την 13η Ελαφοβολιώνος. Σ’ αυτά τιμούσαν το Θεό ως «Ελευθερέα», με περιφορά του αγάλματος του Θεού και φαλλοφορία, θυσία ταύρου και θεατρικούς αγώνες στο θέατρο του Θεού, κάτω απ’ την Ακρόπολη.
Τα Δρώμενα ξεκινούσαν την 8η του μηνός με θυσία (προάγων) στο Ναό του Ασκληπιού και εν συνεχεία με την Ιερά πομπή, την οποία ακολουθούσαν όλοι οι πανηγυριστές. Τις δύο επόμενες μέρες γίνονταν οι αγώνες διθυραμβικών χορών. Πέντε χορών των εφήβων την πρώτη μέρα και πέντε χορών των ανδρών την άλλη. Οι χοροί αποτελούνταν από πεντακόσια άτομα, τα οποία τραγουδούσαν και χόρευαν με συνοδεία αυλού και κιθάρες γύρω απ’ το βωμό του Διονύσου.
Οι Δραματικοί αγώνες γίνονταν τις τρεις τελευταίες μέρες. (Κατά τη διάρκεια των Μεγάλων Διονυσίων, εδίδασκοντο νέες τραγωδίες και την επιμέλεια αναλάμβανε ο κορυφαίος των εννέα αρχόντων. Ο ποιητές πολύ πριν την έναρξη των Διονυσίων ζητούσαν άδεια συμμετοχής παρουσιάζοντας την ήδη έτοιμη τετραλογία τους προς τον άρχοντα και «ήτουν χορόν». Ο άρχων, σύμφωνα με την κρίση του, διάλεξε τις τρεις καλύτερες τετραλογίες και «εδίδου χορόν». Συγχρόνως τρεις κληρωτοί και ευκατάστατοι Αθηναίοι αναλάμβαναν τα έξοδα των τριών ποιητών.
Την 8η του μηνός γινόταν ο «Προάγων», όπου οι ποιητές, οι υποκριτές και οι χορηγοί εξηγούσαν στο κοινό την υπόθεση της τετραλογίας τους.
Επίσης λίγες μέρες πριν την έναρξη του αγώνος η βουλή των πεντακοσίων μαζί με τους χορηγούς κατήρτιζε κατάλογο που περιελάμβανε τα ονόματα των πολιτών που κρίνονταν κατάλληλοι για κριτές, έγραφαν το κάθε όνομα ξεχωριστά σε πινάκια, τα οποία τοποθετούσαν σε δέκα υδρίες. Αυτές τις σφράγιζαν και τις τοποθετούσαν στον οπισθόδομο του Παρθενώνος μέχρι την μέρα έναρξης του αγώνος.
Την 11η του μηνός άρχιζε ο αγών με την ανατολή του ήλιου. Από κάθε υδρία διάλεγαν ένα κριτή και, αφού έδιναν όρκο στον άρχοντα ότι θα κρίνουν κατά συνείδηση, άρχιζε η διδασκαλία των τετραλογιών.
Την τελευταία μέρα οι κριτές εξέλεγαν το νικητή και ακολουθούσε στεφανηφορία του χορηγού, του ποιητή και των υποκριτών, ενώ συγχρόνως έπαθλα και οι άλλοι δύο ποιητές που συμμετείχαν στον αγώνα.) Το πόσο σημαντική γιορτή ήταν τα «Μεγάλα» Διονύσια φαίνεται από το ότι κατά τη διάρκεια τους απαγορευόταν η κατάσχεση περιουσιών των οφειλετών και η εκτέλεση οποιαδήποτε ποινής.
| |||