Αλέξανδρος Σβώλος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''Αλέξανδρος Ι. Σβώλος''' ([[Κρούσοβο]]; σημερινή [[ΠΓΔΜ]]), [[1892]] – [[Αθήνα]] (;), [[22 Φεβρουαρίου]] [[1956]]) ήταν διαπρεπής [[ΕλλάδαΈλληνες|Έλληνας]] νομικός και πολιτικός. Κατά την περίοδο της Κατοχής, διετέλεσε πρόεδρος («πρωθυπουργός») της [[Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης|Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης]] (ΠΕΕΑ, γνωστής και ως «Κυβέρνησης του Βουνού»).

Ο Αλέξανδρος Σβώλος γεννήθηκε το [[1892]] στο Κρούσοβο (Kruševo) ή στην περιοχή [[Μορίχοβο|Μοριχόβου]] της Βορειοδυτικής Μακεδονίας (σημερινή [[ΠΓΔΜ]]). Οι γονείς του, Ιωάννης και Θάλεια, ήταν [[Βλάχοι|βλάχικης]] καταγωγής.

Σπούδασε [[νομικά]] στην [[Κωνσταντινούπολη]] ([[1911]]–[[1912]]1911–1912) και κατόπιν στο [[Πανεπιστήμιο Αθηνών]], όπου είχε για δάσκαλο τον διαπρεπή [[ΕλλάδαΈλληνες|έλληνα]] συνταγματολόγο [[Νικόλαος Ν. Σαρίπολος|Νικόλαο Ν. Σαρίπολο]]. Το [[1915]], ανακηρύχθηκε διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών με τη διατριβή ''Το δικαίωμα τού συνεταιρίζεσθαι και το δίκαιον των σωματείων''.

Κατά την περίοδο [[1917]]–[[1920]]1917–1920, διετέλεσε διευθυντής στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, στην Διεύθυνση Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής. Από την θέση αυτή, συνέταξε τον νόμο 2112/1920 «περί καταγγελίας συμβάσεως εργασίας», φρόντισε ώστε να κυρωθούν διά νόμου οι Διεθνείς Συμβάσεις Εργασίας της [[Ουάσιγκτον]] και οργάνωσε τις υπηρεσίες του Υπουργείου και της [[Επιθεώρηση Εργασίας|Επιθεώρησης Εργασίας]].

Κατά τα έτη [[1921]]–[[1922]]1921–1922, εργάσθηκε ως γενικός διευθυντής στην [[Προύσα]] της [[Μικρά Ασία|Μικράς Ασίας]] και, κατά παραγγελία του Ύπατου Αρμοστή [[Σμύρνη|Σμύρνης]] συνέταξε το Σύνταγμα της Ιωνικής Πολιτείας.

Το [[1929]], διαδέχθηκε τον Ν. Ν. Σαρίπολο στην έδρα του Συνταγματικού Δικαίου στο [[Πανεπιστήμιο Αθηνών]]. Στην έδρα αυτή παρέμεινε μέχρι το [[1946]], οπότε και αποπέμφθηκε οριστικά κατηγορούμενος ως «ελληνόφων καθηγητής και αποστάτης της εθνικής ιδέας». Εξαιτίας των αριστερών πεποιθήσεών του, είχε ήδη παυθεί από την έδρα του Συνταγματικού Δικαίου άλλες τρεις φορές: το [[1935]], το [[1936]] και το [[1944]]. Για τους ίδιους λόγους, ο [[Ιωάννης Μεταξάς|Μεταξάς]] τον εξόρισε στην [[Ανάφη]], [[Μήλος|Μήλο]], [[Νάξος|Νάξο]] και [[Χαλκίδα]] καθ' όλη την περίοδο [[1936]]–[[1940]]1936–1940.

Κατά την περίοδο [[1941]]–[[1943]]1941–1943, διατέλεσε πρόεδρος της Επιτροπής Μακεδόνων και Θρακών και συνέταξε υπομνήματα προς τις γερμανικές Αρχές Κατοχής καταγγέλλοντας τις ωμότητες των [[Βουλγαρία|Βουλγάρων]] κατά των πληθυσμών των δύο αυτών περιοχών,.

Τον [[Απρίλιος|Απρίλιο]] του [[1944]], ύστερα από πολλούς δισταγμούς, δέχθηκε να γίνει πρόεδρος της [[Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης|Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης]] (ΠΕΕΑ). Με την ιδιότητα αυτή, αμέσως μετά, ο Σβώλος έλαβε μέρος στο Συνέδριο του Λιβάνου για την ανασυγκρότηση της ελληνικής κυβέρνησης στο [[Κάιρο]] και την μετατροπή της σε Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον [[Γεώργιος Παπανδρέου (πρεσβύτερος)|Γεώργιο Παπανδρέου]], στην οποία θα συμμετείχαν και εκπρόσωποι της ΠΕΕΑ. Στις [[6 Σεπτεμβρίου]] [[1944]], ο Σβώλος ανέλαβε υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Παπανδρέου. Όμως τα μέτρα τα οποία έλαβε για να ανορθώσει την ελληνική οικονομία έδωσαν λαβή σε έντονη αμφισβήτηση και κριτική εναντίον του. Τελικά παραιτήθηκε από υπουργός, μαζί με όλους τους υπουργούς του [[ΕΑΜ]], αρνούμενος να συνυπογράψει την διάλυση του [[Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός|ΕΛΑΣ]], όπως απαιτούσε ο Γεώργιος Παπανδρέου. Λίγο καιρό αργότερα, αποπέμφθηκε και από το [[Πανεπιστήμιο Αθηνών]].

Από το [[1945]] έως το [[1953]] διατέλεσε πρόεδρος του [[ΣΚ-ΕΛΔ]] και, μετά την συγχώνευση του κόμματος αυτού με το [[Δημοκρατικό Κόμμα (Ελλάδα)|Δημοκρατικό Κόμμα]], διετέλεσε πρόεδρος του ενιαίου [[Δημοκρατικό Κόμμα Εργαζόμενου Λαού|Δημοκρατικού Κόμματος του Εργαζομένου Λαού]] ([[1953]]–[[1956]]1953–1956).

Το [[1950]] εκλέχθηκε βουλευτής [[Θεσσαλονίκη|Θεσσαλονίκης]], όπως επίσης συνέβη και στις [[Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1956|εκλογές του [[1956]]. Ωστόσο, πέθανε μόλις τρεις ημέρες μετά την δεύτερη εκλογή του.

Από πολύ νέος, ο Αλέξανδρος Σβώλος έδειξε ενδιαφέρον για την πολιτική και την κοινωνική κατάσταση της [[Ελλάδα|Ελλάδας]]. Η διδακτορική του διατριβή ([[1915]]) αφορούσε τα βασικά συνταγματικό δικαίωμα του συνδικαλισμού των εργαζομένων. Αμέσως μετά δημοσίευσε μελέτες επί του δικαιώματος της ειρηνικής συνάθροισης σε δημόσιους χώρους και επί της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης των τσιφλικιών προς όφελος ακτημόνων αγροτών.

Το [[1928]] δημοσίευσε την μελέτη ''Το Νέον Σύνταγμα και αι βάσεις του Πολιτεύματος'', με την οποία αναδεικνύεται το πώς προέκυψε το προοδευτικό Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας του [[1927]]. Η ερμηνεία που δίνει ο Σβώλος για το Σύνταγμα του [[1927]] έχει χαρακτηριστεί «ριζοσπαστική» για την εποχή της, καθώς ο επιφανής νομικός «κρίνει τους θεσμούς από πολιτικής απόψεως, ιστάμενος επί ωρισμένου εδάφους ηθικοπολιτικής και κοινωνικής φιλοσοφίας, τείνων δηλαδή προς την εμβάθυνσιν της δημοκρατικής ιδέας διά της εξελικτικής μεταμορφώσεως του συγχρόνου τύπου του κράτους εις πολιτικήν και κοινωνικήν δημοκρατίαν». Με άλλα λόγια, «ο Σβώλος μιλά για το κράτος και τους πολιτικούς θεσμούς με το βλέμμα του στραμμένο προς την κοινωνία» (Γ. Τασόπουλος, ''Τα Νέα'', 16 Δεκεμβρίου 1999).

Το [[1929]], στον εναρκτήριο λόγο του, ως τακτικού καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου στο [[Πανεπιστήμιο Αθηνών]], με τίτλο «Προβλήματα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας», ο Σβώλος τόνισε την ανάγκη προστασίας των μειοψηφιών και εξισορρόπησης έναντι τής ολοένα ενισχυόμενης εκτελεστικής εξουσίας.

Το [[1954]]–[[1955]]1954–1955, ο Αλέξανδρος Σβώλος δημοσίευσε μαζί με τον Γ. Βλάχο τους δύο πρώτους τόμους του έργου ''Το Σύνταγμα της Ελλάδος'', όπου ερμηνεύονται «με πνεύμα εξαιρετικά προωθημένο, ανανεωτικό και φιλελεύθερο» οι ατομικές ελευθερίες, έτσι όπως καθορίζονται από το Σύνταγμα του [[1952]] (Γ. Τασόπουλος, ''Τα Νέα'', 16 Δεκεμβρίου 1999).

Στη Νομική Σχολή του [[Πανεπιστήμιο Αθηνών|Πανεπιστημίου Αθηνών]], στην οδό Σόλωνος, υπάρχει αίθουσα στην οποία έχει δοθεί το όνομά του.

# '' Το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και το δίκαιον των σωματείων'', διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, [[1915]]

# ''Αι εν υπαίθρω συναθροίσεις κατά το δημόσιον ημών δίκαιον'', [[1916]]

# ''Η αναγκαστική απαλλοτρίωσις προς αποκατάστασιν ακτημόνων γεωργών'', [[1917]]

# '' Το Νέον Σύνταγμα και αι βάσεις του Πολιτεύματος'', [[1928]]

# ''Νομοθετικά διατάγματα κατ' εξουσιοδότηση των βουλών'', [[1932]]

# ''Η αναθεώρησις του Συντάγματος'', [[1933]]

# ''Συνταγματικόν Δίκαιον'', [[1934]] και [[1942]]

# ''Για τη Μακεδονία και τη Θράκη'', [[1945]]

# ''Επιτομή συνταγματικού Δικαίου'', [[1945]]

# ''Το Σύνταγμα της Ελλάδος'', τομ. Α΄ και Β΄, μαζί με τον Γ. Κ. Βλάχο, [[1954]]

[[Κατηγορία:Μακεδόνες|Σβώλος]]