Χημική αντίδραση: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Ρομπότ: Προσθήκη: eu:Erreakzio kimiko |
Xqbot (συζήτηση | συνεισφορές) μ Ρομπότ: Προσθήκη: yo:Ìdarapọ̀mọ́ra kẹ́míkà; διακοσμητικές αλλαγές |
||
Γραμμή 1:
[[
Με τον όρο '''χημική αντίδραση''' ή χημικό φαινόμενο χαρακτηρίζεται γενικά οποιαδήποτε διεργασία μετασχηματισμού μιας [[Χημική ουσία|χημικής ουσίας]] σε άλλη.
Γραμμή 5:
Εξαιτίας των χημικών αντιδράσεων, τα χημικά στοιχεία συνδυάζονται έτσι ώστε να συγκροτούν σχεδόν όλο το Κόσμο γύρω μας. Για παράδειγμα: η σκουριά, το μαύρισμα των ασημικών, το μαγείρεμα των τροφών, οι [[καύση|καύσεις]], η [[πέψη]], κ.ά. αποτελούν προϊόντα χημικών αντιδράσεων.
== Ταξινόμηση των χημικών αντιδράσεων ==
Η χημική συμπεριφορά ενός σώματος δεν είναι πάντα η ίδια αλλά εξαρτάται από τη φύση του άλλου σωμάτος με το οποίο αντιδρά και από τις συνθήκες που επικρατούν. Επομένως τα χημικά φαινόμενα δεν είναι όλα του ίδιου τύπου και ταξινομούνται με διάφορα κριτήρια. Μια γενική ταξινόμηση είναι :
* [[Οργανικές αντιδράσεις]]
* [[Ανόργανες αντιδράσεις]]
Άλλα κριτήρια ταξινόμησης :
=== Ανάλογα με τις μεταβολές ή μη των αριθμών οξείδωσης ===
Οι χημικές αντιδράσεις ανάλογα με το αν μεταβάλλονται οι αριθμοί οξείδωσης κάποιων ατόμων των αντιδρώντων, διακρίνονται σε :
* Αντιδράσεις κατά τις οποίες δεν μεταβάλλεται ο αριθμός οξείδωσης των στοιχείων<ref>Παράδειγμα : NaOH + HCl → NaCl + H<sub>2</sub>O</ref> και
* Αντιδράσεις κατά τις οποίες μεταβάλλεται ο αριθμός οξείδωσης των στοιχείων (οξειδοαναγωγικές)<ref>Παράδειγμα : C + O<sub>2</sub> → CO<sub>2</sub></ref>
=== Ανάλογα με τη μεταβολή της θερμότητας ===
Οι χημικές αντιδράσεις ανάλογα με τις μεταβολές της [[θερμότητα|θερμότητας]] που παρατηρείται σ΄ αυτές κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες:
* '''Εξώθερμες''', όταν εκλύεται (αποδίδεται) (+Q) θερμότητα στο περιβάλλον. Έτσι ελαττώνεται η ενθαλπία των αντιδρώντων (ΔΗ<0). Δηλαδή σ'αυτές τις αντιδράσεις τα προϊόντα βρίσκονται σε χαμηλότερο ενεργειακό επίπεδο από τα αντιδρώντα.<ref>Παράδειγμα : H<sub>2</sub> + 1/2O<sub>2</sub> ⟶ H<sub>2</sub>O + 241,6 KJ (ΔΗ = - 241,6 KJ)</ref>
* '''Ενδόθερμες''', όταν απορροφούν ενέργεια (-Q) από το περιβάλλον. Έτσι αυξάνεται η ενθαλπία των αντιδρώντων (ΔΗ>0). Δηλαδή σ'αυτές τις αντιδράσεις τα προϊόντα βρίσκονται σε χαμηλότερο ενεργειακό επίπεδο από τα αντιδρώντα.<ref>Παράδειγμα : HgO ⟶ Hg + 1/2O<sub>2</sub> - 90,7 KJ (ΔΗ = + 90,7 KJ)</ref>
* '''Θερμοουδέτερες''' στις οποίες δεν παρατηρούνται ενεργειακές μεταβολές ή αυτές είναι πάρα πολύ μικρές.<ref>[[Εστεροποίηση]] π.χ. CH<sub>3</sub>CH<sub>2</sub>OH + CH<sub>3</sub>COOH ⟶ CH<sub>3</sub>CH<sub>2</sub>COOCH<sub>3</sub> + H<sub>2</sub>O</ref><br />
Στη πραγματικότητα όλες οι χημικές αντιδράσεις, ακόμη και οι εξώθερμες και οι θερμοουδέτερες απαιτούν την απορρόφηση κάποιας ενέργειας από εξωτερική πηγή προκειμένου αυτές να ξεκινήσουν και ν΄αρχίσει η λύση των [[χημικός δεσμός|δεσμών]] των αντιδρώντων που ασφαλώς και δεν μπορεί να γίνει από μόνη της. Η απαιτούμενη αυτή ενέργεια ονομάζεται "''[[ενέργεια ενεργοποίησης]]''" και παρέχεται συνήθως ως [[θερμότητα]] από κάποια άλλη αντίδραση που έχει ήδη ξεκινήσει. Για παράδειγμα από ένα αναμμένο σπίρτο του οποίου η ενέργεια δημιουργήθηκε από χημική αντίδραση των ουσιών της κεφαλής του, παίρνει φωτιά ένα τεμάχιο χάρτου. Η ενέργεια ενεργοποίησης του σπίρτου έγινε μετά από τριβή του σε κατάλληλη επιφάνεια.
=== Ανάλογα με τη φύση των αντιδρώντων ===
Οι αντιδράσεις διακρίνονται σε :
* '''Μοριακές''' στις οποίες τα αντιδρώντα είναι μόρια όπως είναι οι περισσότερες οργανικές αντιδράσεις.
* '''Ιοντικές''' στις οποίες τα αντιδρώντα είναι με μορφή ιόντων.<ref>Παράδειγμα : Ag<sup>+</sup> + Cl<sup>-</sup> ⟶ AgCl</ref>
=== Ανάλογα με την απόδοση ===
* '''Μονόδρομες ή ποσοτικές''' είναι οι χημικές αντιδράσεις κατά τις οποίες παρατηρείται πλήρης μετατροπή των αντιδρώντων σε προϊόντα, εφόσον τα αντιδρώντα βρίσκονται σε στοιχειομετρική αναλογία. Σ'αυτές τις αντιδράσεις η (θεωρητική) απόδοση είναι 100 % και πορεύονται μόνο προς μία κατεύθυνση<ref>Παράδειγμα : Pb<sup>2+</sup> + 2Cl<sup>-</sup> ⟶ PbCl<sub>2</sub></ref>
* '''Αμφίδρομες''' είναι οι χημικές αντιδράσεις κατά τις οποίες τα αντιδρώντα, εφόσον είναι σε στοιχειομετρική αναλογία, δε μετασχηματίζονται πλήρως σε προϊόντα αλλά ένα μέρος τους παραμένει ως έχει αφού στη μονάδα του χρόνου τα προϊόντα επανασχηματίζουν τα αντιδρώντα με αποτέλεσμα κάποια στιγμή να επέλθει [[χημική ισορροπία]].<ref>Παράδειγμα : H<sub>2</sub> + I<sub>2</sub> ⇄ 2HI</ref>
=== Άλλες κατηγορίες χημικών αντιδράσεων ===
Υπάρχουν κι άλλες κατηγορίες χημικών αντιδράσεων που δεν είναι όμως τόσο συνηθισμένες ή χρησιμοποιούνται σε ιδιαίτερες περιπτώσεις :
* Στη βιομηχανία όπου τα χημικά φαινόμενα πρέπει να γίνονται γρήγορα και με μεγάλη απόδοση, οι αντιδράσεις ταξινομούνται σε '''καταλυτικές'''<ref>Γίνονται παρουσία καταλύτη δηλ. χημικής ουσίας η οποία προστιθέμενη στο αντιδρόν σύστημα, επιταχύνει το φαινόμενο ενώ η ίδια παραμένει αμετάβλητη για πολλούς κύκλους αντιδράσεων. Μετά "δηλητηριάζεται" και αντικαθίσταται ή αναγεννάται.</ref> και '''μη καταλυτικές'''.
* '''Φωτοχημικές''' είναι οι χημικές αντιδράσεις που πραγματοποιούνται με την ενέργεια του φωτός.
* '''Ηλεκτροχημικές''' είναι οι χημικές αντιδράσεις που πραγματοποιούνται με την επίδραση του ηλεκρικού ρεύματος.
* '''Διαδοχικές''' λέγονται οι αντιδράσεις στις οποίες κάποιο από τα προϊόντα της πρώτης αντίδρασης στη σειρά συμμετέχει στα αντιδρώντα της επόμενης κ.ο.κ.
== <small>Σημειώσεις</small> ==
<references />
== <sub>Πηγές</sub> ==
# Μπαζάκης Ι. Α. "Γενική Χημεία", Αθήνα.
# Μανωλκίδης Κ., Μπέζας Κ. "Στοιχεία Ανόργανης Χημείας", Έκδοση 14η, Αθήνα 1984.
# Μανωλκίδης Κ., Μπέζας Κ. "Χημικές Αντιδράσεις",
# Μανωλκίδης Κ., Μπέζας Κ. "Στοιχεία οργανικής χημείας", Έκδοση 13η, Αθήνα 1985.
# Αλεξάνδρου Ν. Ε. "Γενική Οργανική Χημεία,
== <small>Δείτε επίσης</small> ==
* [[Χημική εξίσωση]]
* [[Αρχή διατήρησης της μάζας]]
* [[Ανόργανη αντίδραση]]
* [[Οργανική αντίδραση]]
▲[[Κατηγορία: Χημεία]]
[[Κατηγορία:Χημικές διεργασίες]]
[[Κατηγορία:Χημικές αντιδράσεις]]
Γραμμή 127 ⟶ 124 :
[[ur:کیمیائی تعامل]]
[[vi:Phản ứng hóa học]]
[[yo:Ìdarapọ̀mọ́ra kẹ́míkà]]
[[zh:化学反应]]
[[zh-yue:化學反應]]
| |||