Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{πηγές|13|05|2010}}

Ήταν κάτοχος της ελληνιστικής παιδείας και γνώστης της ιστορικής μεθόδου της εποχής του με ευχέρεια χρήσης της Ελληνιστικής Κοινής.

Ο Λουκάς μνημονεύεται στις επιστολές του Παύλου τρεις φορές (''Φιλ. 24'', ''Κολ. 4:14, Β' Τιμ. 4:11'') αλλά η παράδοση που τοποθετεί τον Λουκά ως συγγραφέα των βιβλίων της [[Καινή Διαθήκη|Καινής Διαθήκης]], ''Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον'' & ''Πράξεις των Αποστόλων'', στηρίζεται αρκετά στα λεγόμενα ''"ημείς εδάφια"''.

Αυτό σημαίνει πως η χρήση του α' πληθυντικού προσώπου (''εζητήσαμεν εξελθείν εις Μακεδονίαν'', ''ευθυδρομήσαμεν εις Σαμοθράκην'', ''εξήλθομεν έξω τής πόλεως'' κ.ά.) στα εδάφια των Πράξεων 16:10-18, 20:5-16, 21:1 -18, 27:1, 28:16, υποδηλώνει ότι αποσπάσματα από το ταξιδιωτικό ημερολόγιο κάποιου ακολούθου του Παύλου, που αναφέρονται στις παραπάνω περικοπές, ενσωματώθηκαν στο ευρύτερο έργο των Πράξεων.

Καθώς πρέπει να αποκλεισθούν ως συγγραφείς των ''"ημείς εδαφίων"'' τα πρόσωπα που αναφέρονται στις διηγήσεις σε γ' πρόσωπο, όπως και τα πρόσωπα που αναφέρονται ονομαστικά σε άλλα σημεία του Ευαγγελίου και των Πράξεων, τα οποία θα έπρεπε να μνημονεύωνται σε α' πρόσωπο, απομένουν ελάχιστοι, όπως ο ''Δημάς'' (''Κολ. 4:14, Φιλ. 24, Β' Τιμ. 4:10''), ο ''Κρήσκης'' (''Β' Τιμ. 4:10''), ο Αρτεμάς (''Τίτ. 3:12''), ο ''Ζηνάς'' και ο ''Απολλώ'' (Τίτ. 3:13), καθώς και ο ''Τίτος'', ο οποίος ήταν με τον Παύλο στην Αποστολική Σύνοδο (''Γαλ. 2:13'').

* Στο ευαγγέλιο κυριαρχεί ατμόσφαιρα χαράς που είναι εμφανής κατά τη γέννηση του Ιωάννη, στον ευαγγελισμό της Θεοτόκου, στον ευαγγελισμό των ποιμένων, στην είσοδο των μαθητών στην Ιερουσαλήμ και αλλού.

:Το υλικό του Λουκά που προέρχεται από τον Μάρκο, αποτελεί περίπου το 35% του ευαγγελίου του. Το υλικό αυτό ο Λουκάς το αναδιαρθώνει ώστε να το κατατάξει χρονολογικά. Έχει ενδιαφέρον ότι ο Λουκάς παραλείπει ή μεταβάλλει χωρία του Μάρκου όπως τα ''Μκ. 8:22-26'' που τονίζουν τη βραδύτητα αντιλήψεως των μαθητών, το ''Μκ. 8:33'' όπου ο Ιησούς αποκαλεί τον Πέτρο ''"Σατανά"''. Παραλείπει το ότι οι μαθητές αποκοιμήθηκαν τρεις φορές στη Γεθσημανή, όπως και το διασκορπισμό των μαθητών μετά το πάθος. Επίσης παραλείπονται χωρία του Μάρκου που περιέχουν ανθρώπινες αδυναμίες του Ιησού, όπως τα ''Μκ. 4:38'', ''10:14'' κ.ά.

:Το ιδιαίτερο υλικό του Λουκά που δεν προέρχεται ούτε από τον [[Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον|Μάρκο]] ούτε από την [[Q (η πηγή των Λογίων)|Q]], αποτελεί περίπου το 40% του ευαγγελίου. Πάντως δεν είναι βέβαιο σε ποιο ποσοστό προέρχεται γραπτές πηγές που έχει αναδιαρθώσει ή προφορικές πηγές που έχει καταγράψει. Σχετικά με τα γεγονότα της γεννήσεως και της παιδικής ηλικίας του Ιησού, όπως και τα περί της γέννησης του Βαπτιστή, υπάρχει γενικά συμφωνία των ερευνητών ότι δεν μπορεί παρά να τα παρέλαβε σε προφορική μορφή από τους συγγενείς τους.

* Χρησιμοποιεί τις λέξεις ''κλινίδιον'' και ''κλίνη'' αντί του ''κράβατος'', τη λέξη ''κονιορτός'' αντί ''χους'', και εξελληνίζει τις αραμαϊκές και λατινικές λέξεις του Μάρκου όπως με τη λέξη ''κύριε'' αντί ''ραββουνί'', την έκφραση ''έχει αληθώς'' ή ''επ' αληθείας'' αντί ''αμήν'', τη λέξη ''εκατοντάρχης'' αντί ''κεντυρίων'' κ.ά.

Σύμφωνα με τους προλόγους του Ευαγγελίου και των Πράξεων, ο Λουκάς αφιέρωσε και τα δύο βιβλία του σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, τον ''"κράτιστον Θεόφιλον"''. Αρκετές υποθέσεις έγιναν για το πρόσωπο αυτό, με το όνομα Θεόφιλος, ένα όνομα που χρησιμοποιούσαν και οι ιουδαίοι και οι εθνικοί. Για το πρόσωπο αυτό, το μόνο γνωστό στοιχείο είναι πως φέρει τον τίτλο ''"κράτιστός"'' το οποίο πέρα από υψηλή κοινωνική διάκριση, δηλώνει και φορέα ανώτατου κυβερνητικού αξιώματος, όπως π.χ. ο Φήλιξ, Επίτροπος της Ιουδαίας (''τω κρατίστω ηγεμόνι Φήλικι'', Πράξ. 23:26).