Ατονικότητα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Skalk (συζήτηση | συνεισφορές) μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Skalk (συζήτηση | συνεισφορές) |
||
Γραμμή 6:
*Η εγκατάλειψη των παραδεδομένων «κανόνων» της τονικής αρμονίας στο πλαίσιο του [[Ιμπρεσιονισμός (μουσική)|μουσικού ιμπρεσιονισμού]], με κύριο εκπρόσωπο τον [[Κλωντ Ντεμπυσύ]], ο οποίος χρησιμοποίησε αλλοιωμένες και εμπλουτισμένες συγχορδίες, πενταφθογγικές (ανημιτονικές) και πεντατονικές κλίμακες<ref>Επικρατεί σύγχυση στην ελληνική μουσική ορολογία για την χρήση των όρων «πενταφθογγικός» και «πεντατονικός». Αυτή προέκυψε από την μετάφραση του αγγλικού όρου “five-tone scale”, που μεταφράστηκε από μερικούς συγγραφείς αρχικά ως «πεντατονική κλίμακα», αντί για πενταφθογγική ή ανημιτονική πενταφθογγική που είναι η ορθότερη απόδοση. Το επίθετο «πεντατονική» αντιστοιχεί στον αγγλικό όρο “whole-tone scale”, που σημαίνει κλίμακα από διαδοχή φθόγγων με διαστηματική απόσταση ενός [[Κλίμακα (μουσική)#Τόνοι και Ημιτόνια|τόνου]] ο καθένας από τον προηγούμενο (χρειάζονται πέντε συνεχόμενοι τόνοι για να καλυφθεί η έκταση μιας [[Κλίμακα (μουσική)#Οκτάβα και Ημιτόνιο|οκτάβας]]). Ο Ντεμπυσύ χρησιμοποίησε και τα δύο είδη [[Κλίμακα (μουσική)|κλιμάκων]], κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την αποσταθεροποίηση του τονικού αισθήματος μείζονος-ελάσσονος</ref>, απροετοίμαστες [[Μετατροπία (μουσική)|μετατροπίες]] (αλλαγές τονικών κέντρων), ακόμα και ταυτόχρονο άκουσμα δύο διαφορετικών τονικοτήτων (διτονικότητα).
Έτσι, ο Σένμπεργκ θεώρησε ως ιστορική αναγκαιότητα την κατάργηση της [[Τονικότητα|τονικότητας]] στο πλαίσιο ενός [[Εξπρεσιονισμός (μουσική)|μουσικού εξπρεσιονισμού]], μέσω της «χειραφέτησης της διαφωνίας», της απελευθέρωσης δηλαδή του συνθέτη από τον ακουστικό κανόνα του τονικού συστήματος, σύμφωνα με τον οποίον μια διάφωνη συνήχηση πρέπει να «λύνεται» σε μία σύμφωνη, π.χ. το διάφωνο [[Διάστημα (μουσική)|διάστημα]] της 5ης ελαττωμένης (τρίτονου) ΣΙ-ΦΑ πρέπει να λύνεται στο σύμφωνο διάστημα 3ης Μεγάλης
Η ιδέα της «χειραφέτησης της διαφωνίας»<ref>Ο Σένμπεργκ προτιμούσε αυτήν την έκφραση (“Emanzipation der Dissonanz”) και όχι τον όρο «ατονική μουσική», που επιβλήθηκε από μουσικοκριτικούς</ref> ώθησε τον Σένμπεργκ να προχωρήσει στην σύνθεση έργων, όπου προσπαθούσε να μεταχειρίζεται το μουσικό υλικό με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε να μην δίνεται η εντύπωση τονικού κέντρου, πτώσεων ή λύση των αρμονικών διάφωνων [[Διάστημα (μουσική)|διαστημάτων]] σε σύμφωνα. Τα πρώτα ατονικά του έργα, τα οποία θεωρούνται και τα πρώτα ατονικά έργα στην ιστορία της δυτικής μουσικής χρονολογούνται στα 1908 και 1909 και είναι τα: ''15 Τραγούδια σε ποίηση George'' (op. 15) και τα ''3 Κομμάτια για Πιάνο'' (op. 11).
Παράλληλα με τον Σένμπεργκ, ο Ρώσος [[Αλεξάντερ Σκριάμπιν]] έφτασε επίσης στην ρήξη του [[Τονικότητα#Τονικό μουσικό σύστημα|τονικού μουσικού συστήματος]], ακροβατώντας μεταξύ τονικότητας και ατονικότητας στα συμφωνικά του ποιήματα ''Ποίημα Εκστάσεως'' (1908) και ''Προμηθέας'' ή ''Ποίημα της Φωτιάς'' (1911). Η προσέγγιση του Σκριάμπιν είχε όμως διαφορετική φιλοσοφική αφετηρία, ενώ από μουσικής άποψης εκδηλώθηκε μέσω της δημιουργίας συνηχήσεων με διαδοχικές τέταρτες, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την κατάργηση του αισθήματος της μείζονας και ελάσσονας [[Συγχορδία|συγχορδίας]] και συνεπακόλουθα την αποσταθεροποίηση του [[Τονικότητα#Τονικό μουσικό σύστημα|τονικού μουσικού συστήματος]]. Μια τρίφωνη [[Συγχορδία|συνήχηση]] στο τονικό μουσικό σύστημα διαμορφώνεται αν προσθέσουμε δύο φθόγγους σε έναν βασικό, αποκλειστικά σε απόσταση 3ης ο ένας από τον άλλο. Η ποιότητά της – το αν είναι δηλαδή μείζονα, ελάσσονα, ελαττωμένη ή αυξημένη – καθορίζεται από την απόσταση της μεσαίας και τελευταίας νότας από τη βάση της (πάντα σε απόσταση 3ης η μία από την άλλη). Αν «χτίσουμε» όμως μία συνήχηση με υπερκείμενες 4ες, όπως έκανε ο Σκριάμπιν, και όχι 3ες, οι σχηματιζόμενες συνηχήσεις είναι «χωρίς ταυτότητα» για το τονικό σύστημα (π.χ. η συνήχηση Λα-Ρε-Σολ-Ντο).
==Ελεύθερη Ατονικότητα==
| |||