Ρούνοι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

'''Ρούνοι''' ή ρούνες οναμάζεται το αρχαίο [[αλφάβητο|αλφαβητικό]] [[σύστημα γραφής]] των βόρειων λαών της Ευρώπης, το οποίο η [[μυθολογία|μυθολογική]] παράδοση αποδίδει στους θεούς και είναι [[κελτικός πολιτισμός|κελτικής]] καταγωγής. Το χρησιμοποιούσαν οι Γερμανικοί λαοί, πριν αποκτήσουν το δυτικό αλφάβητο, οι Τεύτονες, οι [[Βίκινγκς]] και φυσικά οι Κέλτες. Η λέξη ''ρούνος'' (''rune''), με βάση την ινδοευρωπαϊκή ρίζα ''ru'', σημαίνει ''ψίθυρος, μυστικό''. Αυτό συνεπάγεται και από την πρωταρχική χρήση που είχαν: η παράδοσή τους ήταν προφορική και μεταδιδόταν από το σαμάνο ή το [[δρυΐδες|δρυίδη]] στο μαθητευόμενο και μόνο. Έτσι η χρήση των ρουνικών συμβόλων ως μέσο απομνημόνευσης των εννοιών και των δοξολογιών παρέμενε σε έναν κλειστό ιερατικό κύκλο. Ακόμη, εικάζεται ότι οι ρούνοι γράφονταν σε ξύλο, το οποίο, πέρα της φθαρτότητός του σε σχέση με την πέτρα και τον πάπυρο, καίγονταν κατά το τέλος της τελετής. Έτσι τα στοιχεία που έχουμε για αυτούς είναι κατά πολύ νεώτερα της χρήσης τους (περίπου στα 200 μ.Χ), ενώ ασαφή αποσπάσματα έχουμε σε πέτρες της [[Νορβηγία|Νορβηγίας]] ανάγουν τη χρήση του περί το 1300 π.Χ.

 

Είναι άγνωστη η προέλευσή τους, ωστόσο υπάρχει [[μύθος]] που εξηγεί την δημιουργία τους. Λέγεται πως ο πατέρας των θεών και ανθρώπων [[Οντίν]], αντίστοιχος του [[Δίας (μυθολογία)|Δία]] στην [[ελληνική μυθολογία]], θυσιάστηκε στο Δέντρο του Κόσμου, το ''Yogdrasil'' (προφέρεται [[Υγκντράσιλ]]), για να αποκτήσει όλη την συμπαντική σοφία, διαπερνώντας με το ακόντιό του τον εαυτό του. Για εννιά μέρες και εννιά νύχτες αιωρείτο ώστε να μάθει τη σοφία αυτή μέσα από τους ρούνους. Όταν το κατάφερε, κατέβηκε από το δένδρο και τους χάραζε, με το δόρυ του Γκούνγκνιρρ, σε όσα μέρη περνούσε.

 

Το ρουνικό αλφάβητο ονομάζεται Φούθαρκ, λόγω των έξι πρώτων ρούνων. Χωρίζεται σε τρία είδη :

 

 

Αυτή η διαφοροποίηση εξυπηρετούσε περισσότερο ανάγκες φωνητικές,προσαρμοσμένες στον κάθε λαό, παρά τυχόν φθορά ή αλλοίωση της αλφαβήτου. Είναι σαφές πως το επικρατέστερο ήταν το αρχαίο, αυτό που χρησιμοποιούσε το ιερατείο. Το αρχαίο ρουνικό αλφάβητο διαβαζόταν από αριστερά προς τα δεξιά, κατά το αρχαϊκό πρότυπο ανάγνωσης που διέπει πολλές αρχαίες γλώσσες. Οι χαρακτήρες που το απαρτίζουν είναι χωρισμένοι σε τρεις οικογένειες (''ættir'', προφέρεται ''άττερ'') και είναι οι εξής, κατά οικογένεια :

 

 

1) '''Φ'''έοχ - '''F'''e

8) Γουίν - Wynn

 

 

9) Χάγκαλ - Hagall

16) Σίγκελ - Sol

 

17) Τιρ - Tyr

 

Είναι φανερό πως χρησιμοποιούνταν για υπερφυσικούς σκοπούς ([[μαντεία]], [[μαγεία]]) στην αρχή. Όταν επικράτησε ο [[χριστιανισμός]] άρχισε και η, μεθοδευμένη από τους φανατικούς χριστιανούς ιερείς, αλλοίωση της πρωταρχικής τους σημασίας ([[11ος αιώνας]] μ.Χ). Άρχισαν να χρησιμοποιούνται στην συγγραφή κειμένων, σώζοντας τη βόρεια μυθολογική παράδοση, και να παίρνουν έτσι την μορφή ενός συνηθισμένου, και όχι πλέον ιερατικού, αλφαβήτου, χάνοντας ένα μέρος του απόκρυφου περιεχομένου τους. Η [[Ισλανδία]] διατήρησε επίσημα την χρήση των ρούνων μέχρι το [[1639]], οπότε και απαγορεύτηκε. Ανεπίσημα όμως, ο λαός της υπαίθρου των σκανδιναβικών και γερμανικών περιοχών τους χρησιμοποιεί ακόμη και ως σήμερα.

 

{{commons|Runes}}

* [http://www.omniglot.com/writing/runic.htm Omniglot Rune]

 

 

{{Σκανδιναβική μυθολογία}}

[[Κατηγορία:Κελτική μυθολογία]]

[[Κατηγορία:Γερμανική μυθολογία]]

[[Κατηγορία:Συστήματα γραφής]]

 

[[sr:Руне]]

[[sv:Runor]]

[[tr:Runik yazı]]

[[uk:Руни]]