Δίδυμος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Cazlaris (συζήτηση | συνεισφορές)
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μ r2.5.2) (Ρομπότ: Τροποποίηση: eo:Ĝemelo (dunaskito); διακοσμητικές αλλαγές
Γραμμή 1:
[[ImageΑρχείο:TwinGirls.jpg|right|thumb|220px|Μονοζυγωτικά (όμοια) δίδυμα]]
'''Δίδυμο''' ονομάζουμε τον καθένα απ' τους δύο [[απόγονος|απογόνους]] που παράγονται μετά απ' την ίδια [[κύηση]]<ref name=MedicineNet>[http://www.medterms.com/script/main/art.asp?articlekey=11428 MedicineNet > Definition of Twin] Last Editorial Review: 6/19/2000</ref>.
 
Τα δίδυμα μπορεί να είναι είτε '''μονοζυγωτικά''' (στην καθημερινή γλώσσα "όμοια"), που σημαίνει ότι αναπτύσσονται από ένα ζυγωτό που διαχωρίζεται σχηματίζοντας δύο ξεχωριστά έμβρυα, είτε '''διζυγωτικά''' (στην καθημερινή "διαφορετικά") δηλαδή αναπτύσσονται από δύο διαφορετικά ωάρια που έχουν γονιμοποιηθεί από δύο διαφορετικά [[σπερματοζωάριο|σπερματοζωάρια]].
 
== Στατιστικά στοιχεία ==
Υπολογίζεται ότι τα δίδυμα αποτελούν περίπου το 1.9% του παγκοσμίου [[πληθυσμός|πληθυσμού]], με τα μονοζυγωτικά δίδυμα ν' αποτελούν το 0.2% του συνόλου - και το 8% όλων των διδύμων.
 
Γραμμή 55:
|doi=10.1016/j.clp.2007.10.004}}</ref>
 
== Ζυγωτία ==
[[Ζυγωτία]] ονομάζουμε το βαθμό ομοιότητας στο [[γονιδίωμα]] των διδύμων.
Υπάρχουν πέντε γνωστές κατηγορίες διδύμων. Οι τρεις πιο γνωστές αφορούν διζυγωτικά δίδυμα:
* Τα δίδυμα διαφορετικού φύλου (αγόρι-κορίτσι) αποτελούν το 50% των διζυγωτικών διδύμων και είναι η πιο συνηθισμένη περίπτωση διδύμων.
* Δίδυμα κορίτσια (διζυγωτικά)
* Δίδυμα αγόρια (διζυγωτικά)
Οι άλλες δύο κατηγορίες αφορούν μονοζυγωτικά δίδυμα:
* Δίδυμα κορίτσια (μονοζυγωτικά)
* Δίδυμα αγόρια (μονοζυγωτικά), η σπανιότερη από όλες τις κατηγορίες διδύμων που απατώνται.
 
Ανάμεσα στις γεννήσεις μη διδύμων, τα αγόρια είναι ελαφρώς περισσότερα από τα κορίτσια (περίπου κατά 5%). Τα ποσοστά γεννήσεων μη διδύμων ποικίλουν κάπως από χώρα σε χώρα. Για παράδειγμα, το ποσοστό φύλου των νεογνών στις ΗΠΑ είναι 1.05 αγόρια/κορίτσι,<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/us.html#People |title=United States: People |accessdate=2008-10-02 |work=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |date=2008-09-04}}</ref> ενώ στην Ιταλία 1.07 αγόρια/κορίτσι.<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/it.html#People |title=Italy: People |accessdate=2008-10-02 |work=[[The World Factbook]] |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |date=2008-09-04}}</ref> Πάντως τα αγόρια κινδυνεύουν περισσότερο απ' ότι τα κορίτσια από θάνατο κατά τον τοκετό, και μιας και το ποσοστό θανάτου κατά τη γέννα είναι υψηλότερο στα δίδυμα, τελικά τα δίδυμα κορίτσια είναι πιο συνηθισμένα απ' ότι τα δίδυμα αγόρια.
[[ImageΑρχείο:Being a twin means you always have a pillow or blanket handy.jpg|thumb|left|Διζυγωτικά δίδυμα οκτώ μηνών που αγκαλιάζονται]]
 
=== Διζυγωτικά δίδυμα ===
'''Διζυγωτικά δίδυμα''' (συχνά είναι γνωστά κι ως ''διαφορετικά δίδυμα'', ή ''ανόμοια δίδυμα'') προκύπτουν όταν δύο [[γονιμοποίηση|γονιμοποιημένα]] ωάρια προσκολλούνται στα τοιχώματα της μήτρας την ίδια περίπου χρονική στιγμή. Όταν δύο ανεξάρτητα μεταξύ τους ωάρια γονιμοποιούνται από δύο διαφορετικά σπερματοζωάρια, προκύπτουν διζυγωτικά δίδυμα. Τα δύο γονιμοποιημένα ωάρια μετατρέπονται σε δύο [[ζυγωτό|ζυγωτά]], εξού κι ο όρος "''διζυγωτικά'' δίδυμα".
 
Γραμμή 102:
 
===Μονοζυγωτικά δίδυμα===<!-- This section is linked from [[Rheumatoid arthritis]] -->
[[ImageΑρχείο:Identical-fraternal-sperm-egg.svg|thumb|300px|Σύγκριση της ανάπτυξης των ζυγωτών μονοζυγωτικών διδύμων (αριστερά) και διζυγωτικών διδύμων (δεξιά). Στη μήτρα, η πλειονότητα των μονοζυγωτικών διδύμων (60–70%) μοιράζονται τον ίδιο [[πλακούντας|πλακούντα]] αλλά έχουν ξεχωριστούς [[αμνιακός σάκος|αμνιακούς σάκους]]. Στο 18–30% των μονοζυγωτικών διδύμων κάθε έμβρυο έχει ξεχωριστό πλακούντα και ξεχωριστό αμνιακό σάκο. Ένα μικρό ποσοστό (1-2%) των μονοζυγωτικών διδύμων μοιράζονται τον ίδιο πλακούντα και τον ίδιο αμνιακό σάκο. Αντιθέτως όλα τα διζυγωτικά δίδυμα έχουν το δικό τους αμνιακό σάκο και το δικό τους πλακούντα. ]]
'''Μονοζυγωτικά δίδυμα''', συνηθέστερα '''όμοια δίδυμα''' ή '''πανομοιότυπα δίδυμα''', προκύπτουν όταν ένα ωάριο γονιμοποιείται σχηματίζοντας ένα ζυγωτό το οποίο στη συνέχεια διαιρείται σε δύο ξεχωριστά [[έμβρυο|έμβρυα]].
 
Εκτιμάται ότι υπάρχουν περίπου 10 εκατομμύρια όμοια δίδυμα και τρίδυμα σήμερα σ' όλο τον κόσμο.
 
==== Η σύλληψη των μονοζυγωτικών διδύμων ====
Όσον αφορά στην αυτόματη ή ''φυσική'' σύλληψη των μονοζυγωτικών διδύμων, μία πρόσφατη θεωρία μας ενημερώνει ότι τα μονοζυγωτικά δίδυμα σχηματίζονται μετά την καταστροφή μιας [[βλαστοκύστης]], η οποία προκαλεί τη διαίρεση των προγονικών κυττάρων (των κυττάρων αυτών που περιέχουν το βασικό γενετικό υλικό του ανθρώπου), με αποτέλεσμα να υπάρχει το ίδιο γενετικό υλικό εις διπλούν στις δύο αντίθετες πλευρές του εμβρύου. Τελικά, δύο ξεχωριστά έμβρυα αναπτύσσονται. <ref>{{cite news |first=Maria |last=Cheng |coauthors=[[Associated Press]] |title=Study: Twins form after embryo collapses |url=http://www.usatoday.com/news/health/2007-07-03-52152171_x.htm |work=[[USA Today]] |date=2007-07-03 |accessdate=2008-09-30}}</ref> Η αυθόρμυτη διαίρεση του ζυγωτού σε δύο έμβρυα δε θεωρείται κληρονομικό χαρακτηριστικό, αλλά ένα αυθόρμυτο ή τυχαίο γεγονός. <ref name="Bortolus">{{cite journal
|title=The epidemiology of multiple births
Γραμμή 126:
Τα μονοζυγωτικά δίδυμα μπορούν να προκύψουν και τεχνητά μέσω του εμβρυικού διαχωρισμού. Πρόκειται δηλαδή για μια προέκταση της [[τεχνητή γονιμοποίηση|τεχνητής γονιμοποίησης]] με σκοπό την αύξηση του αριθμού των διαθέσιμων εμβρύων. <ref>{{cite journal |author=Illmensee K, Levanduski M, Vidali A, Husami N, Goudas VT |title=Human embryo twinning with applications in reproductive medicine |journal=Fertil. Steril. |volume= 93|issue= 2|pages= 423–7|year=2009 |month=February |pmid=19217091 |doi=10.1016/j.fertnstert.2008.12.098 |url=}}</ref>
 
==== Συχνότητα ====
Η γέννηση μονοζυγωτικών διδύμων πραγματοποιείται σε ποσοστό τριών στους χίλιους [[τοκετός|τοκετούς]] παγκοσμίως, <ref name=wonderquest>{{cite web |url=http://www.wonderquest.com/TwinsTrigger.htm |title=What triggers twinning? |author=April Holladay |date=2001-05-09 |publisher=WonderQuest |accessdate=2007-03-22}}</ref> ανεξαρτήτως φυλής.
 
Γραμμή 133:
Η χρήση των τεχνικών της τεχνητής (εξωσωματικής) γονιμοποίησης μπορεί να καταάστησει πιο πιθανή την απόκτηση διδύμων. Μόλις 3 ζεύγη διδύμων σε κάθε χίλιους τοκετούς γεννιούνται ως αποτέλεσμα φυσικής σύλληψης ενώ στις περιπτώσεις των τενητών γονιμοποιήσεων, γεννιούνται σχεδόν 21 ζεύγη διδύμων σε κάθε χίλιους τοκετούς.<ref>{{cite press release |title=Time-lapse recordings reveal why IVF embryos are more likely to develop into twins. Researchers believe the laboratory culture could be the cause |publisher=[[European Society of Human Reproduction and Embryology]] |date=2007-07-02 |url=http://www.eshre.com/emc.asp?pageId=939 |accessdate=2008-09-30}}</ref>
 
==== Γενετικές κι επιγενετικές ομοιότητες ====
Τα μονοζυγωτικά δίδυμα είναι γεντικά πανομοιότυπα (εκτός κι αν υπάρξει μετάλλαξη στη διάρκεια της ανάπτυξης) και είναι σχεδόν πάντα του ίδιου φύλου. Σε σπάνιες περιπτώσεις, τα μονοζυγωτικά δίδυμα μπορεί να εκφράσουν διαφορετικό [[φαινότυπος|φαινότυπο]] (κυρίως εξαιτίας κάποιου περιβαλλοντικού παράγοντα ή την απενεργοποίηση διαφορετικών χρωμοσωμάτων Χ στα δίδυμα κορίτσια) και σε κάποιες εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, εξαιτίας [[ανευπλοειδία|ανευπλοειδίας]], οπότε τα δίδυμα ίσως εκφράσουν διαφορετικούς φυλετικούς φαινότυπους, κυρίως αν ένα ζυγωτό με φυλετικά [[χρωμόσωμα|χρωμοσώματα]] ΧΧΥ ([[σύνδρομο Klinefelter]]) διαιρεθεί άνισα <ref>{{cite journal |last=Edwards |first=JH |coauthors=T Dent and J Kahn |title=Monozygotic twins of different sex |journal=Journal of Medical Genetics |volume=3 |issue=2 |pages=117–123 |year=1966 |month=June |pmid=6007033 |pmc=1012913 |doi= 10.1136/jmg.3.2.117|url= |accessdate=2008-09-29}}</ref><ref>{{cite journal |last=Machin |first=GA |title=Some causes of genotypic and phenotypic discordance in monozygotic twin pairs |journal=American Journal of Medical Genetics |volume=61 |issue=3 |pages=216–228 |year=1996 |month=January |pmid=8741866 |doi=10.1002/(SICI)1096-8628(19960122)61:3<216::AID-AJMG5>3.0.CO;2-S |url= |accessdate=2008-09-29}}</ref>.
 
Τα μονοζυγωτικά δίδυμα έχουν σχεδόν πανομοιότυπο [[DNA]], αλλά διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες στη διάρκεια των ζωών τους επηρεάζουν την ενεργοποίηση ή μη ορισμένων γονιδίων. Αυτό ονομάζεται [[επιγενετική]] διαφοροποίηση. Μία μελέτη σε 80 ζεύγη διδύμων με ηλικίες από 3 έως 72 χρονών έδειξε ότι τα νεότερα δίδυμα έχουν σχετικά λίγες επιγενετικές διαφορές. Ο αριθμός των επιγενετικών διαφορών αυξάνει με την ηλικία. Δίδυμα ηλικίας πενήντα χρονών έχουν υπερτριπλάσιες επιγεντικές διαφορές από δίδυμα ηλικίας τριών ετών. Τα δίδυμα που είχαν περάσει τις ζωές τους χώρια (για παράδειγμα δίδυμα που είχαν υιοθετηθεί από διαφορετούς γονείς από τη γέννησή τους) παρουσίαζαν τις μεγαλύτερες διαφορές. <ref>{{cite journal |first=Mario F. |last=Fraga |coauthors=Esteban Ballestar, Maria F. Paz, Santiago Ropero, Fernando Setien, Maria L. Ballestar†, Damia Heine-Suñer, Juan C. Cigudosa, Miguel Urioste, Javier Benitez, Manuel Boix-Chornet, Abel Sanchez-Aguilera, Charlotte Ling, Emma Carlsson, Pernille Poulsen, Allan Vaag, Zarko Stephan, Tim D. Spector, Yue-Zhong Wu, Christoph Plass and Manel Esteller |title=Epigenetic differences arise during the lifetime of monozygotic twins |journal=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |volume=102 |issue=30 |pages=10604–9 |year=2005 |month=July |pmid=16009939 |pmc=1174919 |doi=10.1073/pnas.0500398102 |url=http://www.pnas.org/content/102/30/10604.full |accessdate=2008-09-29}}</ref> Εν τούτοις κάποια χαρακτηριστικά γίνονται όλο και πιο κοινά καθώς περνούν τα χρόνια, όπως το IQ και η προσωπικότητα. <ref>{{cite book |last=Segal |first=Nancy L. |title=Entwined lives: twins and what they tell us about human behavior |publisher=Dutton |location=New York |year=1999 |pages= |isbn=0-525-94465-6 |oclc= 40396458|doi= |accessdate=}}{{pn}}</ref><ref>{{cite book |last=Plomin |first=Robert |title=Behavioral genetics |publisher=Worth Pubs |location=New York |year=2001 |pages= |isbn=0-7167-5159-3 |oclc=43894450}}{{pn}}</ref> Αυτό το φαινόμενο καταδεικνύει την επίδραση της [[γενετική|γενετικής]] σε πολλές πλευρές των ανθρώπινων χαρακτηριστικών και συμπεριφορών.
 
==== Φαινοτυπικές Ομοιότητες ====
Τα μονοζυγωτικά δίδυμα είναι σχεδόν πάντα του ίδιου φύλου κι εμφανισιακά παρουσιάζουν μεγάλες ομοιότητες αλλά δεν είναι κι απολύτως ίδια. <ref>{{cite news |author=LiveScience |title='Identical' twins? Not according to their DNA |url=http://www.msnbc.msn.com/id/23276953/ |publisher=[[MSNBC]] |date=2008-02-21 |accessdate=2008-10-10}}</ref>
 
Τα μονοζυγωτικά δίδυμα μοιάζουν αρκετά μεταξύ τους, αν και δεν έχουν τα ίδια δακτυλικά αποτυπώματα, αφού τα τελευταία οφείλονται τόσο σε γενετικούς όσο και σε περιβαλλοντικούς παραάγοντες. Καθώς ωριμάζουν, τα μονοζυγωτικά δίδυμα συχνά διαφέρουν μεταξύ τους όλο και περισσότερο λόγω του διαφορετικού τρόπου ζωής που έχουν επιλέξει ή άλλων εξωτερικών επιρροών. Τα παιδιά των μονοζυγωτικών διδύμων θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν, από γενετικής άποψης, περισσότερο ως "ημι-αδέλφια" παρά ως πρώτα ξαδέλφια.
 
=== Ημιδίδυμα ===
Τα εξαιρετικά σπάνια "ημιδίδυμα" είναι δίδυμα που έχουν κληρονομήσει ακριβώς τα ίδια γονίδια από τη μητέρα τους αλλά διαφορετικά γονίδια από τον πατέρα τους. Ο ακριβής μηχανισμός της σύλληψής τους δεν είναι απολύτως κατανοητός αλλά τα δίδυμα αυτού του είδους θα μπορούσαν θεωρητικά να προκύψουν από τη γονιμοποίηση τόσο ενός ωαρίου όσο κι ενός κυτταρικού σχηματισμού, απ' τους δύο που συνήθως απατώνται στο εσωτερικό ενός ωαρίου κι αποτελούν παραπροϊόντα της διαίρεσης του κυττάρου στο στάδιο της μείωσης. <ref>{{cite web |url=http://www.bellaonline.com/articles/art32872.asp |title=Rare Forms of Twinning |publisher=bellaonline.com |author=Kris Bigalk |accessdate=2007-03-22}}</ref>
 
== Βαθμός εξάρτησης στη μήτρα ==
[[ImageΑρχείο:Placentation.svg|thumb|Διάφοροι τύποι κυήσεων μονοζυγωτικών διδύμων όπου ποικίλλει ο αριθμός των χορίων και των αμνίων (αμνιακών σάκων). Απεικονίζονται κατά σειρά από πάνω προς τα κάτω: διχοριακά-διαμνιονικά δίδυμα, μονοχοριακά-διαμνιονικά, μονοχοριακά-μονοαμνιονικά κι ενωμένα (σιαμαία) δίδυμα.]]
 
Ο βαθμός εξάρτησης του ενός διδύμου από τον άλλο στο εσωτερικό της μήτρας εξαρτάται απ' το αν και πότε υπάρχει διάσπαση σε δύο ζυγωτά. Τα διζυγωτικά δίδυμα προέρχονται από δύο ανέκαθεν ανεξάρτητα ζυγωτά. Αντίθετα, τα μονοζυγωτικά δίδυμα διασπώνται σε δύο ζυγωτά κάποια στιγμή στα πολύ αρχικά στάδια της κύησης. Ο χρόνος στον οποίο πραγματοποιείται αυτή η διαίρεση καθορίζει των αριθμό των [[χόριο|χορίων]] (χόριο: υμένας που περιβάλλει το έμβρυο και περιλαμβάνει τον αμνιακό σάκο στο εσωτερικό του) και των [[άμνιο|αμνίων]] (αμνιακών σάκων) στη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Γραμμή 192:
|}
 
== Δημογραφικά στοιχεία ==
Μία πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι η παρουσία μίας ινσουλινοειδούς αυξητικής ορμόνης στα γαλακτοκομικά προϊόντα μπορεί ν' αυξήσει την πιθανότητα σύλληψης διδύμων. Συγκεκεριμένα, η μελέτη βρήκε ότι οι χορτοφάγες μητέρες (που αποκλείουν τα γαλακτοκομικά απ' τη δίαιτά τους) έχουν το ένα πέμπτο της πιθανότητας ν' αποκτήσουν δίδυμα σε σχέση με τις παμφάγες μητέρες, και το συμπέρασμα που εξάχθηκε ήταν ότι "οι γονότυποι που ευνοούν υψηλά ποσοστά απορρόφησης ινσουλινοειδούς αυξητικής ορμόνης και δίαιτες που περιλαμβάνουν γαλακτοκομικά προϊόντα, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου δίδεται στα βοοειδή [[αυξητική ορμόνη]], φαίνεται να φέρουν αυξημένες πιθανότητες πολλαπλών εγκυμοσύνων λόγω διέγερσης των ωοθηκών"<ref name="vegan">{{cite journal |last=Steinman |first=Gary |title=Mechanisms of twinning: VII. Effect of diet and heredity on the human twinning rate |journal=J Reprod Med |volume=51 |issue=5 |pages=405–410 |year=2006 |month=May |pmid=16779988 |doi= |url=http://www.reproductivemedicine.com/toc/auto_abstract.php?id=22626 |accessdate=2008-09-29}}</ref>
 
Απ' το 1980 μέχρι το 1997, ο αριθμών των γεννήσεων διδύμων στις [[Ηνωμένες Πολιτείες|ΗΠΑ]] αυξήθηκε κατά 52%.<ref>{{cite journal |last=Martin |first=Joyce A |coauthors=Melissa M. Park |date=1999-09-14 |title=Trends in Twin and Triplet Births: 1980–97 |journal=National Vital Statistics Reports |volume=47 |issue=24 |pages=1–17 |publisher=[[National Center for Health Statistics]] |url=http://www.cdc.gov/nchs/data/nvsr/nvsr47/nvs47_24.pdf |format=PDF|accessdate=2008-09-29}}</ref> Η αύξηση αυτή μπορεί εν μέρει ν' αποδοθεί στην αυξανόμενη δημοτικότητα των φαρμάκων γονιμότητας όπως είναι το Clomid, και διαδικασιών όπως η [[τεχνητή γονιμοποίηση]], που οδηγούν σε πολλαπλές εγκυμοσύνες πιο συχνά απ' ότι οι μη βοηθούμενες γονιμοποιήσεις. Συνδέεται επίσης με την αυξανόμενη πρόσληψη αυξητικών ορμονών με το φαγητό.<ref name="vegan" />
 
=== Εθνικότητα ===
Κάπου 1 στις 90 γεννήσεις (1,1%) είναι αποτέλεσμα δίδυμης κύησης. <ref name="asch">{{cite book |first=Richard H. |last=Asch |coauthors=John Studd |title=Progress in Reproductive Medicine Volume II |publisher=[[Informa]] |year=1995 |pages= |isbn=1-85070-574-7 |issn=1358-8702 |oclc=36287045}}{{pn}}</ref> Τα ποσοστά απόκτησης ''διζυγωτικών'' διδύμων ποικίλουν αρκετά ανάμεσα στις διάφορες [[εθνότητα|εθνότητες]], φθάνοντας μέχρι και στις 45 ανά 1000 γεννήσεις για τη φυλή των Γιορούμπα ή ακόμα και το 10% για τη Λίνα Σάο Πέδρο (Linha São Pedro), ένα μικρό βραζιλιάνικο οικισμό που ανήκει στην πόλη του Κάντιντο Κοντόι (Cândido Godói).<ref>{{cite journal |last=Matte |first=U |coauthors=MG Le Roux, B Bénichou, JP Moisan and R Giugliani |title=Study on possible increase in twinning rate at a small village in south Brazil |journal=Acta Genet Med Gemellol (Roma) |volume=45 |issue=4 |pages=431–437 |year=1996 |pmid=9181177 |doi= |url= |accessdate=2008-09-29}}</ref> Στο Κάντιντο Γκοντόι, μία στις πέντε κυήσεις οδηγεί στη γέννηση διδύμων (μονοζυγωτικών ή διζυγωτικών).<ref>{{cite news
| url = http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/southamerica/brazil/4307262/Nazi-angel-of-death-Josef-Mengele-created-twin-town-in-Brazil.html
Γραμμή 216:
Σε μία μελέτη πάνω σε 5750 εγκυμονούσες μητέρες της φυλής των [[Χάουσα]] που ζούσαν στην περιοχή της Σαβάννας στη [[Νιγηρία]], υπήρξαν 40 δίδυμα και 2 τρίδυμα σε κάθε 1000 γεννήσεις. Είκοσι έξι τοις εκατό (26%) των διδύμων ήταν μονοζυγωτικά. Οι πολύδυμες γεννήσεις, που παρατηρήθηκαν πέντε φορές συχνότερα σε σχέση με πληθυσμούς του δυτικού κόσμου, ήταν αρκετά σπανιότερες απ' ότι σε άλλες εθνικές ομάδες που ζουν σε θερμότερα και ξηρότερα κλίματα του νοτιότερου τμήματος της χώρας. Οι πολύδυμες γεννήσεις συσχετίστηκαν με την ηλικία της μητέρας αλλά όχι με το κλίμα ή τη διάδοση της [[ελονοσία|ελονοσίας]].<ref name="hausa">{{cite journal |last=Rehan |first=N |coauthors=DS Tafida |title=Multiple births in Hausa women |journal=Br J Obstet Gynaecol |volume=87 |issue=11 |pages=997–1004 |year=1980 |month=November |pmid=7437372 |doi=10.1111/j.1471-0528.1980.tb04464.x |url= |accessdate=2008-09-29}}</ref>
 
=== Παράγοντες που προδιαθέτουν ===
 
Δεν υπάρχουν γνωστοί παράγοντες που να προδιαθέτουν την απόκτηση μονοζυγωτικών διδύμων.
 
Όμως οι κυήσεις διζυγωτικών διδύμων είναι κάπως πιθανότερες όταν τα ακόλουθα ισχύουν για τη γυναίκα:
* Έχει καταγωγή απ' τη Δυτική Αφρική και ιδιαίτερα απ' τη φυλή των Γιορούμπα<ref>{{cite web
|url=http://www.emedicine.com/PED/topic2599.htm
|first=Terence
Γραμμή 240:
|date=2001-06-07
|accessdate=2008-09-29}}</ref>.
* Έχει ηλικία μεταξύ 30 και 40 ετών<ref name="Bortolus">{{cite journal
|title=The epidemiology of multiple births
|journal=Human Reproduction Update
Γραμμή 255:
|doi=10.1093/humupd/5.2.179
}}</ref>.
* Είναι πιο μεγαλόσωμη σε σχέση με το μέσο όρο ύψους και βάρους.
* Ήταν έγκυος αρκετές φορές πρωτύτερα.
 
Οι γυναίκες που ακολουθούν ορισμένες μεθόδους για την αύξηση της γονιμότητάς τους ίσως έχουν και μεγαλύτερη πιθανότητα ν' αποκτήσουν διζυγωτικά δίδυμα, τρίδυμα κλπ. Βέβαια αυτό εξαρτάται κι απ' το είδος της μεθόδου που ακολουθούν. Με την [[εξωσωματική γονιμοποίηση]], αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στην εισαγωγή πολλών εμβρύων στη μήτρα<ref>{{cite press release |title=Time-lapse recordings reveal why IVF embryos are more likely to develop into twins. Researchers believe the laboratory culture could be the cause |publisher=[[European Society of Human Reproduction and Embryology]] |date=2007-07-02 |url=http://www.eshre.com/emc.asp?pageId=939 |accessdate=2008-09-30}}</ref>. Επίσης, φάρμακα όπως το Κλομίντ (Clomid) μπορούν να προκαλέσουν την ταυτόχρονη απελευθέρωση ωαρίων απ' τις ωοθήκες της γυναίκας και συνεπώς ν' αυξήσουν την πιθανότητα πολλαπλών κυήσεων.
 
== To μεσοδιάστημα στον τοκετό ==
Μία δεκαπενταετής γερμανική μελέτη<ref name="acta">"Twin-to-twin delivery time interval: influencing factors and effect on short-term outcome of the second twin"; Werner Stein, Björn Misselwitz & Stefan Schmidt; ''Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica'', 87(3):346-353, 2008.</ref> 8.220 διδύμων που γεννήθηκαν με κολπικό τοκετό (έπειτα από 4.110 κυήσεις) στην [[Έσση]] της [[Γερμανία|Γερμανίας]] έδειξε ότι ο μέσος όρος διάρκειας του μεσοδιαστήματος του τοκετού των διδύμων ήταν 13,5 λεπτά.<ref>There were 836,104 deliveries of babies in Hesse over the 15-year study period, including 11,740 twin pregnancies, of which only 4,110 met the inclusion criteria and hence were examined in the study. The excluded twin pregnancies were in cases of (1) delivery before 34 weeks of gestation; (2) when the first twin was delivered by [[caesarean section]]; (3) when either of the twins had died in the womb before the onset of labor; and (4) when the pregnancy had been complicated by fetal malformations or [[Twin-to-twin transfusion syndrome]].</ref> Το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε ανάμεσα στη γέννηση του πρώτου διδύμου και στη γέννηση του δεύτερου μετρήθηκε ως εξής:
 
:* Μικρότερο από 15 λεπτά: κατά 75,8%
:* 16-30 λεπτά: 16,4%
:* 31-45 λεπτά: 4,3%
:* 46-60 λεπτά: 1,7%
:* Μεγαλύτερο από 60 λεπτά: 1.8% (72 περιστατικά).
 
Η μελέτη κατέδειξε ότι "η παρατηρήση επιπλοκών ήταν πιο πιθανή όσο αυξανόταν το μεσοδιάστημα των γεννήσεων των διδύμων" και προτάθηκε το χρονικό αυτό διάστημα να είναι όσο πιο μικρό γίνεται, αν και οι μελετητές σημείωσαν πως δεν εξέτασαν τς αιτίες των επιπλοκών ούτε έλεγξαν παράγοντες όπως το επίπεδο εμπειρίας του/της μαιευτήρα, την επιθυμία των γυναικών που γέννησαν, ή τις μεθόδους που εφαρμόσθηκαν για τη γέννηση του δεύτερου διδύμου.
 
== Επιπλοκές στη δίδυμη κύηση ==
=== Δίδυμα που "εξαλείφονται" ===
{{Κύριο άρθρο|Εξαλειφόμενο έμβρυο}}
 
Γραμμή 287:
}}</ref> Η [[εμβρυϊκή υπερηχοτομογραφία]], όταν πραγματοποιείται σε αρχικά στάδια της κύησης, μερικές φορές αποκαλύπτει ένα "επιπλέον" έμβρυο, το οποίο δεν καταφέρνει ν' αναπτυχθεί αλλά αντιθέτως ενσωματώνεται στο άλλο έμβρυο κι εν τέλει εξαφανίζεται. Αυτό είναι γνωστό ως το σύνδρομο του ''[[εξαλειφόμενο έμβρυο|εξαλειφόμενου εμβρύου]]''.
 
[[ImageΑρχείο:Chang-eng-bunker-PD.gif|thumb|upright|[[Τσανγκ κι Ενγκ Μπάνκερ]], που γεννήθηκαν στο Σιάμ, (τη σημερινή [[Ταϋλάνδη]]) το 1811, εξού και η προέλευση του όρου "Σιαμαία δίδυμα".]]
 
=== Ενωμένα δίδυμα ===
{{Κύριο άρθρο|Ενωμένα δίδυμα}}
Τα [[ενωμένα δίδυμα]] (ή "Σιαμαία δίδυμα" όπως έχει επικρατήσει ν' αποκαλούνται) είναι μονοζυγωτικά δίδυμα των οποίων τα σώματα έχουν ενωθεί στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η ένωση αυτή πραγματοποιείται όταν το κοινό ζυγωτό των μονοζυγωτικών διδύμων δε διαχωρίζεται εντελώς, και το ζυγωτό αρχίζει τη διάσπαση μετά τη 12η ημέρα<ref name="Shulman"/> από τη γονιμοποιήση. Το συμβάν αυτό παρατηρείται σε 1 ανά 50.000 εγκυμοσύνες.
Σήμερα, τα περισσότερα σιαμαία δίδυμα αξιολογούνται ώστε να υποστούν χειρουργική επέμβαση με στόχο το διαχωρισμό τους σε δύο ξεχωριστά και λειτουργικά σώματα. Ο βαθμός δυσκολίας της επέμβασης αυξάνει αν τα δίδυμα μοιράζονται κάποιο ζωτικό όργανο όπως ο [[εγκέφαλος]], η [[καρδιά]] ή το [[συκώτι]].
 
=== Χιμαιρισμός ===
{{Κύριο άρθρο|Χίμαιρα (γενετική)}}
"Χίμαιρα" ονομάζουμε ένα άτομο ή ζώο του οποίου κάποια τμήματα προήλθαν απ' το δίδυμό ή τη μητέρα τους. Μία χίμαιρα προκύπτει είτε από μονοζυγωτικά δίδυμα έμβρυα (οπότε κι είναι αδύνατο να εντοπισθεί) είτε από διζυγωτικά δίδυμα έμβρυα, οπότε η Χιμαίρα αναγνωρίζεται μέσω χρωμοσωμικών συγκρίσεων από διάφορα μέρη του σώματος. Το ποσοστό των κυττάρων που προέρχονται από το κάθε έμβρυο ποικίλλει από το ένα μέρος του σώματος στο άλλο, και συχνά μπορεί να οδηγήσει σε χρακτηριστικούς ''δερματικούς χρωματισμούς'' στις ανθρώπινες χίμαιρες. Μία χίμαιρα είναι δυνατό να είναι συνδυασμός αρσενικών και θηλυκών κυττάρων, προερχόμενων από δίδυμα αντιθέτου φύλου.
Επιπλέον, σε ορισμένες περιπτώσεις, το άτομο "χίμαιρα" έχει δύο είδη DNA.
 
=== Παρασιτικά δίδυμα ===
{{Κύριο άρθρο|Παρασιτικά δίδυμα}}
 
Γραμμή 305:
Σε ορισμένες περιπτώσεις το παρασιτικό δίδυμο γίνεται ένα σχεδόν απαράλλαχτο κομμάτι του άλλου, και σε άλλες χρειάζεται ιατρική συνδρομή.
 
=== Αποβολή διδύμου ===
Περιστασιακά, μία έγκυος γυναίκα μπορεί να αποβάλει νωρίς στη διάρκεια της εκυμοσύνης, αλλά η κυοφορία να συνεχίζεται. Δηλαδή, το ένα δίδυμο αποβάλλεται από το σώμα της εγκύου αλλά το άλλο κυοφορείται επιτυχώς. Αυτή η περίπτωση παρουσιάζει ομοιότητες με το σύνδρομο του εξαλειφόμενου εμβρύου, μόνο που συνήθως η αποβολή του εμβρύου πραγματοποιείται σε μεταγενέστερο στάδιο σε σχέση με το "εξαλειφόμενο" έμβρυο.
 
=== Ασυνήθιστες περιπτώσεις διδύμων ===
Μεταξύ των διζυγωτικών διδύμων, σε σπάνιες περιπτώσεις, τα ωάρια δε γονιμοποιούνται την ίδια ώρα, και η γονιμοποίησή τους είναι αποτέλεσμα δύο ερωτικών πράξεων, για τις οποίες ισχύει είτε ότι πραγματοποιήθηκαν στη διάρκεια του ίδιου έμμηνου κύκλου είτε, ακόμα πιο σπάνια, ότι η δεύτερη συνέβη αργότερα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτό οδηγεί στην αποδοχή της υπαρκτής πιθανότητας μία μητέρα να κυοφορεί δίδυμα με διαφορετικό πατέρα (δηλαδή [[ετεροθαλή αδέλφια|ετεροθαλή]] δίδυμα). Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως [[ετεροπατρική υπεργονιμοποίηση]]. Σύμφωνα με μία μελέτη του 1992, υπολογίζεται ότι η συχνότητα της ετεροπατρικής υπεργονιμοποίησης ανάμεσα στα διζυγωτικά δίδυμα των οποίων οι γονείς είχαν ερωτικές σχέσεις την περίοδο της σύλληψής τους είναι περίπου 2.4%. Για περισσότερες πληροφορίες, παρακαλώ συμβουλευτείτε τις πηγές παρακάτω.
 
Γραμμή 317:
Μεταξύ των μονοζυγωτικών διδύμων, σ' εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, τα δίδυμα έχουν γεννηθεί με διαφορετικό φύλο (ένα αρσενικό, ένα θηλυκό). Η πιθανότητα να συμβεί κάτι τέτοιο είναι σχεδόν μηδενική (δεδομένου ότι έχουν καταγραφεί μόλις 3 περιστατικά παγκοσμίως)<ref>{{Cite journal|first=R |last=Schmidt |coauthors=EH Sobel, HM Nitowsky, H Dar and FH Allen Jr |title=Monozygotic twins discordant for sex |journal=Journal of Medical Genetics |volume=13 |issue=1 |pages=64–68 |year=1976 |month=February |pmid=944787 |pmc=1013354 |doi= 10.1136/jmg.13.1.64|url=http://jmg.bmj.com/cgi/content/abstract/13/1/64 |accessdate=2008-09-29}}</ref>) και γι' αυτό το να παρατηρείται στις πολύδημες κυήσεις ότι τα έμβρυα είναι διαφορετικού φύλου, είναι παγκοσμίως αποδεκτό ως βάση για κλινική επιβεβαίωση ότι τα δίδυμα ''δεν'' είναι μονοζυγωτικά. Πάντως η σπάνια διαφορά στο φύλο των μονοζυγωτικών διδύμων οφείλεται σε χρομωσομικές ανωμαλίες. Σε αυτή την περίπτωση, παρ' όλο που τα δίδυμα προέρχονται απ' το ίδιο ωάριο, είναι λάθος να λέμε ότι είναι "γεντικά πανομοιότυπα" αφού έχουν διαφορετικούς [[καρυότυπος|καρυότυπους]].
 
=== Ημι-ομοζυγωτικά δίδυμα ===
 
Τα [[μονοζυγωτικά δίδυμα]] συχνά αναπτύσσονται διαφορετικά, λόγω του ότι ενεργοποιούνται διαφορετικά γονίδια. <ref>{{Cite book|first=Scott F. |last=Gilbert |title=Developmental biology |publisher=Sinauer Associates |location=Sunderland, Mass |year=2006 |pages= |isbn=0-87893-250-X |chapter=Non-identical Monozygotic Twins |chapterurl=http://8e.devbio.com/article.php?id=111 |accessdate=2008-09-30 |oclc=172964621}}</ref> Αλλά πολύ πιο σπάνια είναι τα λεγόμενα "ημι-ομοζυγωτικά δίδυμα". Θεωρείται ότι αυτού του είδους τα δίδυμα προκύπτουν όταν ένα μη γονιμοποιημένο ωάριο διαχωρίζεται σε δύο πανομοιότυπα ''συνδεόμενα'' ωάρια κατάλληλα για γονιμοποίηση. Στη συνέχεια, και τα δύο ωάρια-κλώνοι γονιμοποιούνται αλλά από διαφορετικά σπερματοζωάρια και τα δύο συγκερασμένα ωάρια υφίστανται περαιτέρω διαιρέσεις κι αναπτύσσονται ως ένα χιμαιρικό [[βλαστομερές]]. Στην περίπτωση που αυτό το βλαστομερές διαχωριστεί, θα δημιουργηθούν δύο έμβρυα, καθένα εκ των οποίων έχει διαφορετικά πατρικά γονίδια αλλά ίδια μητρικά.
Γραμμή 323:
Το αποτέλεσμα δηλαδή είναι ένα ζεύγος διδύμων με πανομοιότυπα γονίδια απ' την πλερά της μητέρας αλλά διαφορετικά γονίδια από την πλευρά του πατέρα. Τα κύτταρα σε κάθε έμβρυο φέρουν φονίδια από το κάθε σπερματοζωάριο και μ' αυτό τον τρόπο έχουμε το φαινόμενο της "χίμαιρας". Το όλο σενάριο ήταν υποθετικό μέχρι την πρόσφατη καταγραφή του στα ιατρικά βιβλία της Δύσης.<ref>{{Cite journal|first=Vivienne L. |last=Souter |coauthors=Melissa A. Parisi, Dale R. Nyholt, Raj P. Kapur, Anjali K. Henders, Kent E. Opheim, Daniel F. Gunther, Michael E. Mitchell, Ian A. Glass and Grant W. Montgomery |title=A case of true hermaphroditism reveals an unusual mechanism of twinning |journal=Hum. Genet. |volume=121 |issue=2 |pages=179–85 |year=2007 |month=April |pmid=17165045 |doi=10.1007/s00439-006-0279-x |url= |accessdate=2008-09-30}}</ref><ref>{{Cite news|author=LiveScience Staff |title=Rare Semi-Identical Twins Discovered |url=http://www.livescience.com/health/070326_semi_twins.html |publisher=[[Imaginova]] |date=2007-03-26 |accessdate=2008-10-01}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Whitfield |first=John |year=2007 |title='Semi-identical' twins discovered |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |doi=10.1038/news070326-1}}</ref>
 
[[ImageΑρχείο:Hereford twins.jpg|thumb|right|200px|Δίδυμα μοσχάρια της ράτσας Χέρφορντ]]
 
== Δίδυμα στα ζώα ==
Τα δίδυμα είναι συχνά σε πολλά ζωικά είδη, όπως στη [[γάτα]], στο [[πρόβατο]], στο [[κουνάβι]] και στο [[ελάφι]]. Η δίδυμη κύηση στα [[βοοειδή]] κυμαίνεται στο 1-4%. Πραγματοποιούνται ερευνητικές εργασίες ώστε ν' αυξηθόύν οι πιθανότητες απόκτησης διδύμων σ' αυτά τα είδη ζώων, κάτι το οποίο θα είναι εξαιρετικά κερδοφόρο για τον κτηνοτρόφο εάν επιπλέον περιοριστούν ή αποφευχθούν οι επιπλοκές. Το είδος του [[αρμαντίλλο]] ή δασύποδα με τις εννιά ζώνες έρχεται στον κόσμο ως ομοζυγωτικός δίδυμος (και συνηθέστερα ως τετράδυμος) ''κατά κανόνα'' και όχι κατ' εξαίρεση. <ref>Cyranoski D. (2009). Developmental biology: Two by two. Nature. 458(7240):826-9.{{PMID|19370006}}</ref><ref>Newman HH. Patterson JT. (1909). [http://www.biolbull.org/cgi/reprint/17/3/181.pdf A Case of Normal Identical Quadruplets in the Nine-Banded Armadillo, and Its Bearing on the Problems of Identical Twins and of Sex Determination]. Biological Bulletin, 17: 181-187 {{JSTOR|1536114}}</ref>
 
== Δείτε επίσης ==
* [[Δίδυμοι (ζώδιο)]]
* [[Ενωμένα δίδυμα]]
Γραμμή 350:
[[de:Zwillinge]]
[[en:Twin]]
[[eo:DunaskitojĜemelo (dunaskito)]]
[[es:Gemelos (biología)]]
[[eu:Biki]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Δίδυμος"