Ζίτσα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 35:
Επί [[Τουρκοκρατία]]ς ([[1430]]-[[1913]]) η Ζίτσα αναδείχθηκε στο κεφαλοχώρι των ''Κουρεντοχωρίων'', όπως ονόμαζαν οι [[Οθωμανοί]] την ευρύτερη περιοχή. Σε αντίθεση με τις συνήθειες της οθωμανικής [[φεουδαρχία]]ς, ουδέποτε υπήρξε ιδιωτική κτήση: Από το 1430 έως το [[1788]] ήταν υπό την προστασία της ''βαλιδέ σουλτάνας'' (η μητέρα του εκάστοτε [[Σουλτάνος|σουλτάνου]]), ενώ στη συνέχεια αφιερώθηκε στα καθιδρύματα της [[Μέκκα]]ς μέχρι την απελευθέρωση. Αυτό οφείλεται στη στρατηγική της θέση, η οποία εξασφάλιζε τόσο την ασφαλή επικοινωνία των Ιωαννίνων με το [[Πωγώνι]] και τη [[Βόρεια Ήπειρος|Βόρεια Ήπειρο]], όσο και ανεμπόδιστη παρατήρηση μεγάλου κομματιού της [[Θεσπρωτία]]ς.<ref name=dimos/>
Η κομβική θέση κι η ανάπτυξη της [[αμπελουργία]]ς συντέλεσαν στη δημιουργία ενός αστικού - εμπορικού στρώματος που δραστηριοποιήθηκε στα [[Βαλκάνια]] και ολόκληρη τη λεκάνη της [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσογείου]].<ref name=gymn>Ιστοχώρος του Γυμνασίου Ζίτσας, τομείς ''[http://gym-zitsas.ioa.sch.gr/ Παραδοσιακά]'' και ''[http://gym-zitsas.ioa.sch.gr/historia.htm Ιστορία του Σχολείου]''</ref> Παράλληλα τα μοναστήρια [[Μονή Προφήτη Ηλία Ζίτσας|Προφήτη Ηλία]] και [[Μονή Πατέρων Ζίτσας|Πατέρων]], διαθέτοντας [[μετόχι]]α σε [[Ρουμανία]] και [[Ρωσική Αυτοκρατορία|Ρωσία]], χρηματοδοτούσαν τις σπουδών πολλών ντόπιων σε [[Πανεπιστήμιο|πανεπιστήμια]], καθώς και την ίδρυση σχολείων εντός του χωριού.<ref name=dimos/> Από αυτά προήλθαν προσωπικότητες όπως ο [[Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως|Οικουμενικός Πατριάρχης]] [[Ιερεμίας Α΄]] (α΄ μισό [[16ος αιώνας|16ου αι.]]), ο [[μητροπολίτης]] [[Βλαχία|Ουγγροβλαχίας]] [[Δοσίθεος Φιλίτης]] ([[1734]]-[[1826]]) ή ο εθνεγέρτης [[ιατρός]] [[Δημήτριος Νικολίδης]] (σχεδόν σύγχρονος του προηγουμένου, μαρτύρησε με το [[Ρήγας Φεραίος|Ρήγα Φεραίο]] το [[1798]] στις [[Φυλακή|φυλακές]] του [[Βελιγράδι|Βελιγραδίου]]).
Η ακμή των των μοναστηριών και συνάμα η εκπαιδευτική δραστηριότητά τους διακόπηκε στα μέσα του 18ου αιώνα, αλλά το κενό αναπληρώθηκε σύντομα υπό την επίδραση του [[Νεοελληνικός Διαφωτισμός|Νεοελληνικού Διαφωτισμού]] και χάρη σε σειρά δωρεών από Ζιτσαίους της [[διασπορά]]ς. Σύμφωνα με την παράδοση, το [[1764]] οι κάτοικοι ίδρυσαν νέο ελληνικό [[σχολείο]], το λεγόμενο ''Δασκαλειό'', κατόπιν παραίνεσης του [[Κοσμάς ο Αιτωλός|Κοσμά του Αιτωλού]]. Στο πρώτο μισό του [[19ος αιώνας|19ου αι.]] ο [[Κωνστάντιος Φιλίτης]], τότε επίσκοπος
{| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 1em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; color:black; width:auto; max-width: 40%;" cellspacing="5"
|