Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 19:
Η συγκρότηση ενός κράτους βασισμένου στις αρχές της λαϊκής συμμετοχής και της αποκέντρωσης αποτέλεσε διακηρυκτική αρχή της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Επανάστασης του 1821]]. Εξάλλου ο ελληνισμός κουβαλούσε μακρά αυτοδιοικητική παράδοση από την περίοδο της [[Τουρκοκρατία]]ς, όταν τα τοπικά συμβούλια κι οι [[δημογέροντες]] διαχειρίζονταν το μεγαλύτερο μέρος των ζητημάτων της καθημερινής ζωής. Τα πράγματα όμως έλαβαν διαφορετική εξέλιξη μετά την απελευθέρωση: Το [[Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας (1828)|Ι΄ Ψήφισμα]] του [[Ιωάννης Καποδίστριας|Καποδίστρια]] ([[1828]]), το οποίο αποτέλεσε την πρώτη διοικητική διαίρεση της ελεύθερης Ελλάδας, δεν προέβλεπε αυτοδιοικητικούς θεσμούς. Ο [[Συγκεντρωτική διοίκηση|συγκεντρωτισμός]] αυτός εντοπίζεται στην ανάγκη του κυβερνήτη να ισχυροποιήσει την κεντρική εξουσία - η χώρα βρισκόταν ακόμη σε εμπόλεμη κατάσταση, ενώ μεγάλο μέρος της παλαιάς αυτοδιοικητικής αριστοκρατίας εμφάνιζε φυγόκεντρες τάσεις.
 
Οι πρώτοι ΟΤΑ, αν και όχι με το σύγχρονό τους χαρακτήρα, συστάθηκαν μετά την εγκαθίδρυση της [[μοναρχία]]ς. Μόνο στα πρώτα δεκατρία χρόνια του [[Όθων της Ελλάδας|Όθωνα]], το [[Βασίλειο της Ελλάδας]] γνώρισε τρεις βασικές νομοθεσίες: [[Αντιβασιλεία Όθωνα 1833|Αντιβασιλείας]] ([[Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας (1833)|1833]]), [[Κυβέρνηση Άρμανσπεργκ 1835|Άρμανσμπεργκ]] ([[Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας (1836)|1836]]), [[Κυβέρνηση Ιωάννη Κωλέττη 1844|Κωλέττη]] ([[Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας (1845)|1845]]). Κοινό σημείο όλων ήταν πως υιοθετούσαν μεν μια σχετική αυτοδιοικητική προσέγγιση, αλλά στην πράξη κρατούσαν τα τοπικά δημόσια νομικά πρόσωπα (δήμους, [[Επαρχία|επαρχίες]] και [[Νομαρχία|νομαρχίες]]) υπό τον ασφυκτικό έλεγχο της κυβέρνησης, η οποία άμεσα ή έμμεσα διόριζε τους επικεφαλής τους. Η λαϊκή συμμετοχή περιοριζόταν στα δημοτικά (κι αραιότερα στα νομαρχιακά) συμβούλια που κατά βάσιν ήταν εισηγητικά, από τη στιγμή που τα διορισμένα μονοπρόσωπα όργανα συγκέντρωναν τις εκτελεστικές αρμοδιότητες. Επομένως δεν μπορούμε να μιλάμε ακριβώς για αιρετούς ΟΤΑ όπως τους ορίζουμε σήμερα, αλλά για βαθμίδες της κεντρικής διοίκησης με μερική λαϊκή συμμετοχή. Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκαν αργότερα και οι μεταρρυθμίσεις της [[Κυβέρνηση Γεωργίου Θεοτόκη 1899|κυβέρνησης Θεοτόκη]] ([[Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας (1899)|1899]]) και [[Κυβέρνηση Κυριακούλη Μαυρομιχάλη 1909|Μαυρομιχάλη]] ([[Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας (1909)|1909]]).
 
Το σημείο-τομή στα αυτοδιοικητικά πράγματα ήταν ο νόμος [[Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας (1912)|ΔΝΖ 1912]] του [[Ελευθέριος Βενιζέλος|Ελευθερίου Βενιζέλου]] που παραχωρούσε πλήρη αυτοδιοίκηση στους δήμους (αστικές περιοχές ή πρωτεύουσες νομών) και τις [[Κοινότητα (τοπική αυτοδιοίκηση)|κοινότητες]] (αγροτικές περιοχές). Αν και δεν έπραξε κάτι αντίστοιχο στις νομαρχίες, τις οποίες διατήρησε υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης, δεν είναι υπερβολή ότι ο συγκεκριμένος νόμος αποτέλεσε τη «ληξιαρχική πράξη γέννησης» των σύγχρονων α΄βάθμιων ΟΤΑ.