Πλωτίνος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''Πλωτίνος''' (περ. [[203]] - [[270]]) ήταν σημαντικός [[φιλοσοφία|φιλόσοφος]] της ύστερης αρχαιότητας και ιδρυτής της [[νεοπλατωνισμός|νεοπλατωνικής]] σχολής της φιλοσοφίας.

 

Βασική πηγή πληροφοριών γύρω από τη ζωή και το έργο του Πλωτίνου αποτελεί το έργο του μαθητή του Πορφύριου. Ο Πλωτίνος γεννήθηκε στην Λυκόπολη της Άνω Αιγύπτου περίπου το [[203]] μ.Χ. και πέρασε τα νεανικά του χρόνια στην [[Αλεξάνδρεια]]. Σε ηλικία 28 ετών ξεκίνησε να ασχολείται με τη φιλοσοφία, κοντά στους Αλεξανδρινούς δασκάλους, ωστόσο ο μόνος που τον ενέπνευσε ήταν ο πλατωνικός φιλόσοφος [[Αμμώνιος Σακκάς]]. Κατά την παρακολούθηση μιας ομιλίας του Αμμώνιου, ο Πλωτίνος φέρεται να δήλωσε ''"αυτός είναι ο άνθρωπος που αναζητούσα"''. Στο τέλος των σπουδών του ορκίστηκε να διατηρήσει κρυφά όσα διδάχτηκε κοντά στον Αμμώνιο.

 

Πέθανε το [[270]] στην Καμπανία.

 

 

Η φιλοσοφία του Πλωτίνου πέρα από τον πλατωνικό της χαρακτήρα, λειτουργεί στο ευρύτερο θεωρητικό πλαίσιο της αρχαιοελληνικής φιλοσοφικής παράδοσης. Έτσι, πέρα απο τον ''θείο'' [[Πλάτων]], οι ''Εννεάδες'' είναι διάσπαρτες από άμεσες και έμμεσες αναφορές του Πλωτίνου σε αρχαιότερους στοχαστές, όπως στον [[Φερεκύδης|Φερεκύδη]], τους [[Πυθαγόρας|Πυθαγόρειους]], τον [[Ηράκλειτος|Ηράκλειτο]], τον [[Παρμενίδης|Παρμενίδη]], τον [[Αναξαγόρας|Αναξαγόρα]], τον [[Εμπεδοκλής|Εμπεδοκλή]], τον [[Σωκράτης|Σωκράτη]], τους [[Επίκουρος|Επικούρειους]] και τους [[Στωικισμός|Στωικούς]]. Η αρχαιοελληνική παράδοση λειτουργεί σπερματικά στη σκέψη του Νεοπλατωνικού και γονιμοποιεί τον φιλοσοφικό του στοχασμό. Παραδείγματα αυτής της επιρροής, είναι η πλατωνική διάκριση νοητού και αισθητού κόσμου, η αριστοτελική θεωρία συνάρτησης ουσίας και ενέργειας, η προσωκρατική έννοια της πρώτης αρχής, αλλά και η ελεατική σύλληψη του Όντος. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί πως Πλωτίνος δεν ελλείπεται φιλοσοφικής αυθεντικότητας. Συχνά ο φιλόσοφος επεξεργάζεται με έντονα κριτικό βλέμμα τις παλαιότερες φιλοσοφικές θέσεις και εφαρμόζει την νέα του φιλοσοφική οπτική με ιδιαίτερο σεβασμό. Ο Πλωτίνος παραδίδει με βάση την φιλοσοφική του παράδοση το απόσταγμα μιας νεοτερικής σκέψης αποτέλεσμα δημιουργικής σύνθεσης πλατωνικών και αριστοτελικών θεωριών. Αυτή η γεφύρωση πλατωνισμού και αριστοτελισμού, η οποία είχε ήδη προαναγγελθεί στον [[Μεσοπλατωνισμός|Μεσοπλατωνισμό]], υιοθετείται στην συνέχεια από όλη την ύστερη νεοπλατωνική παράδοση.

 

Ο Πλωτίνος θεμελιώνει και αναπτύσσει στις ''Εννεάδες'' την θεωρία των τριών υποστάσεων. Βασικές αρχές της πλωτινικής θεωρίας είναι οι τρεις οντολογικές βαθμίδες του Όντος, Εν – Νους - Ψυχή. Με βάση αυτό το μεταφυσικό μοντέλο, όλο το πλωτινικό σύστημα δομείται από την οργανική ενότητα αυτών των υποστάσεων και οργανώνεται μέσα από την οντολογική τους ιεράρχηση. Ποιο συγκεκριμένα, στον πυρήνα της πλωτινικής οντολογίας εδρεύει το απόλυτα υπερβατό Εν – Αγαθό, αντίστοιχο του πλατωνικού Αγαθού, αιτία προέλευσης, απαρχή και σκοπός όλων των υπολοίπων υποστάσεων και των όντων που μετέχουν σ’ αυτές. Δεύτερος στην τάξη, ύστερος του Ενός και πρώτος άριστος φορέας του, βρίσκεται ο Νους. Ο πλωτινικός Νους, σύνθεση του αριστοτελικού Θεού και του πλατωνικού νοητού κόσμου των Ιδεών, μεταλαμβάνει της απόλυτης πρώτης λάμψης και σοφίας του Ενός, ένας αιώνιος, άφθαρτος, αμετάβλητος και αυτο-προσδιοριζόμενος Νους. Τρίτη και τελευταία στην μεταφυσική ιεραρχία του πλωτινικού συστήματος βρίσκεται η Ψυχή. Η πλωτινική Ψυχή, σε αντίθεση με την αιώνια αμεταβλητότητα τον Νου, είναι μια διαρκώς μεταβαλλόμενη διαμορφωτική δύναμη, ποιητική αιτία του αισθητού κόσμου που κοσμεί και διοικεί όλο το Σύμπαν σύμφωνα με το αιώνιο νοητικό πρότυπο του Νου.

 

* Emilsson, E., ''Plotinus on Sense-Perception'', Cambridge, 1988

* Gerson, Lloyd P., ''Plotinus. Arguments of the Philosophers'', 1994

* Ε. Ρ. Ντοντς, ''Πλάτων και Πλωτίνος''

 

 

 

 

[[Κατηγορία:Αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι]]

[[lt:Plotinas]]

[[ml:പ്ലോട്ടിനസ്]]

[[nl:Plotinus]]

[[no:Plotin]]