Επίκουρος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''Επίκουρος''' ([[341 π.Χ.]] - [[270 π.Χ.]]) ήταν αρχαίος έλληναςΈλληνας φιλόσοφος. Ίδρυσε δική του φιλοσοφική σχολή, τονεν "Κήπο"ονόματι όπως''Κήπος λέγονταντου Επίκουρου, μιαςη οποία θεωρείται από τις πιο γνωστές σχολές της ελληνικής [[φιλοσοφία|φιλοσοφίας]].

Ήταν Αθηναίος πολίτης, γιός του Νεοκλή και της Χαιρεστράτης. Ο πατέρας του, Αθηναίος πολίτης από τον δήμο Γαργηττού με καταγωγή από το παλιό επιφανές Αθηναϊκό γένος των Φιλαϊδών, συμμετείχε στον αποικισμό της Σάμου , όπου ο Επίκουρος ανατράφηκε ("Επίκουρος Νεοκλέους και Χαιρεστράτης, Αθηναίος, των δήμων Γαργήττιος, γένους του των Φιλαϊδών... κληρουχησάντων Αθηναίων την Σάμον εκείθι τραφήναι" - Διογένης Λαέρτιος 10,1). Ο Επίκουρος άρχισε να έρχεται από νωρίς σε έντονη επαφή με τη [[φιλοσοφία]] του [[Ναυσιφάνης|Ναυσιφάνη]] στο γειτονικό νησί Τέως, γεγονός που τον απομάκρυνε από κάθε [[Πλάτων|πλατωνική]] δοξασία και τον έστρεψε στις θεωρίες του [[Δημόκριτος|Δημόκριτου]]. Σε ηλικία 18 ετών μετέβη στην [[Αθήνα]] για την στρατιωτική και πολιτική του θητεία μαζί με τον κωμικό [[Μένανδρος|Μένανδρο]]. Για τα επόμενα 15δεκαπέντε χρόνια της ζωής του δεδεν γνωρίζουμεέχουν αρκετάδιασωθεί πράγματααρκετές πληροφορίες. Αργότερα, δημιούργησε το δικό του Φιλοσοφικό Κύκλο στη [[Μυτιλήνη]] και μετά στη [[Λάμψακος|Λάμψακο]],. γιαΕπέστρεψε ναστην επιστρέψειΑθήνα το [[307 π.Χ.|307]]/[[306 π.Χ.|6]] π.Χ. σε ηλικία 34 ετών στην Αθήνα, και να αγοράσειαγόρασε μια έκταση ανάμεσα στην Αθήνα και τον [[Πειραιάς|Πειραιά]], όπου στέγασε τη φιλοσοφική του σχολή, - τον '''Κήπο του Επίκουρου''' όπως ονομάστηκε. Ο Επίκουρος δίδαξεΔίδαξε για 35 χρόνια ακολουθώντας ήσυχη και λιτή ζωή. Περιστοιχίζονταν από άνδρες, γυναίκες, [[εταίρα|εταίρες]] και δούλους, που μετείχαν ισάξια στον επικούρειο Κήπο. Ο Επίκουρος πέθανε το [[270 π.Χ.]], σε ηλικία 72 χρόνων.

Ο Επίκουρος και η θεωρία του στρέφονται σε έναν ηθικολογικό χαρακτήρα της φιλοσοφίας.<ref>Windelbant W.-Heimsoeth, Εγχειρίδιο ιστορίας της φιλοσοφίας, Α τόμος, μτφρ.Ν. Μ. Σκουτερόπουλος, εκδ.ΜΙΕΤ, Αθήνα 1986, σελ.184</ref>. Στόχος του ήταν η αναζήτηση των αιτιών της ανθρώπινης δυστυχίας και των εσφαλμένων δοξασιών που την προκαλούν, όπως π.χ.για παράδειγμα η ''δεισιδαιμονία'', ώστε να υπάρξει η αντιπρόταση για την προοπτική μιας ευχάριστης ζωής (''ΖΗΝ ΗΔΕΩΣ''), που για την επίτευξή της ο Επίκουρος προσέφερε ξεκάθαρες φιλοσοφικές συμβουλές. Το ζην ηδέως επιτυγχάνεται με την απουσία του πόνου και φόβου και με τη βίωση μιας ζωής αυτάρκους περιβαλλόμενης από φίλους.

Ο Επίκουρος δίδαξε ότι η ηδονή (=ευχαρίστηση) και ο πόνος είναι το μέτρο για το τί πρέπει να προτιμούμε και τι να αποφεύγουμε. Μια ηδονή, για τον Επίκουρο, είναι ηθικώς θεμιτή και πρέπει να την επιδιώκουμε, εφόσον αποτελεί μέσο διασφάλισης της κορυφαίας ηδονικής κατάστασής μας , που δεν είναι άλλη από την ψυχική μας ηρεμία. Ακόμα και ο πόνος , εάν, ορισμένες φορές, μας βοηθάει στην κατάκτηση της ψυχικής μας ηρεμίας , αποκτά θετική σημασία. Στο πλαίσιο της μετριοπαθούς μορφής του ηδονισμού, το κριτήριο επιλογής μεταξύ των ηδονών δεν είναι πλέον ποσοτικό, δηλαδή η έντασή τους, αλλά ποιοτικό. Ο Επίκουρος διακρίνει τις «καταστηματικές» από τις «κατά κίνησιν» ηδονές, θεωρώντας τις πρώτες ανώτερες από τις δεύτερες. Οι «κατά κίνησιν» ηδονές είναι δυναμικές ηδονές, με την έννοια ότι, καρπούμενοςόταν αυτέςκαρποφορούν, κάποιος, εκπληρώνει μια επιθυμία του, που όσο δεν την ικανοποιούσε ένιωθε δυσφορία. Η ικανοποίηση της πείνας, λοιπόν, κατά το χρονικό διάστημα που συντελείται, είναι μια «κατά κίνησιν» ηδονή. Η κατάσταση της ηρεμίας που ακολουθεί όταν ο άνθρωπος πλέον έχει χορτάσει, αυτό κατά τον Επίκουρο, είναι μια καταστηματική μορφή ηδονής. Άν όμως παρασυρθεί και φάει κατα΄τρόποκατα τρόπο ανεξέλεγκτο και βαρυστομαχιάσει, θα έχει εκπληρώσει μια «κατά κίνησιν» ηδονή του, αλλά μη έχοντας αποκτήσει την καταστηματική ηδονή της ηρεμίας και της γαλήνης θα είναι δυστυχισμένος .<ref>Θεοδόσιος Πελεγρίνης, Ηθική Φιλοσοφία, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1997,σελ.22-24</ref>

- με τον θάνατο έρχεται το τέλος όχι μόνο του σώματος αλλά και της ψυχής

- οι θεοί δεν επιβραβεύουν η τιμωρούν τους ανθρώπους

- το [[σύμπαν]] είναι άπειρο και αιώνιο

- τα γενόμενα στον κόσμο συμβαίνουν τελικά, με βάση τις κινήσεις και τις αλληλεπιδράσεις των ατόμων που διακινούνται στο κενό χώρο

Απόψεις της επικούρειας φιλοσοφίας εντοπίζονται στα έργα άλλων συγγραφέων, όπως ο Αθήναιος, ο [[Κικέρων]], ο Σέξτος Εμπειρικός κ.α. Επίσης έχουμε και νέα κείμενα που έρχονται στο φως ακόμη και σήμερα, από τους απανθρακωμένους πάπυρους, που βρέθηκαν σε μια έπαυλη του Ηρακλείου ([[Ερκουλάνεουμ]]) πόλης της [[Ιταλίας]] που είχε καταστραφεί από την ηφαιστιακή έκρηξη του [[Βεζούβιος|Βεζούβιου]]. Στο πρόσφατο παρελθόν, τα επικούρεια έργα που έχουν σωθεί, εκδόθηκαν και στα νέα ελληνικά.

Στο ''[[De Rerum Natura]]'' (για τη φύση των πραγμάτων), ενα ποιητικό έργο γραμμένο πριν από σχεδόν 2.000δύο χιλιάδες χρόνια, ο Ρωμαίος [[Λουκρήτιος]] λέει για τον Επίκουρο:

Ο Διογένης Λαέρτιος αναφέρει στο έργο του ''ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ'' (10ο ΒΙΒΛΙΟ) για τον Επίκουρο ότι:

δηλαδή ότι "οι Θεοί βέβαια υπάρχουν διότι η γνώση που έχουμε γι΄αυτούςγι'αυτούς είναι εναργής (ξεκάθαρη, ολοφάνερη, διαχρονική και καθολική)".

* Windelbant W.-Heimsoeth,. Εγχειρίδιο ιστορίας της φιλοσοφίας, Α τόμος, μτφρ.Ν. Μ. Σκουτερόπουλος, εκδ.ΜΙΕΤ, Αθήνα 1986,σελ.190-195

* Παπαντωνίου, Στέλιος,. «''Δόγματα περί Θεού Στωικών και Επικουρείων»''. Ζήνων 3 (1982), 69-82.

* Ευάγγελος Ρούσσος, ΄΄ΟιΕυάγγελος, ''Οι Επικούρειοι΄΄Επικούρειοι'', Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τομ. Ε,(1974), σελ.280-288 Εκδοτική Αθηνών

* Θεοδόσιος Πελεγρίνης, Θεοδόσιος, ''Ηθική Φιλοσοφία, εκδ''. Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1997

* ''ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ - ΗΘΙΚΗ'', Mετάφραση, εισαγωγή, σχόλια: ΓΙΩΡΓΟΣΓιώργος ΖΩΓΡΑΦΙΔΗΣΖωγραφίδης, ΕΚΔΟΣΕΙΣ :Εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ (1991)

* ''Επίκουρος. Άπαντα : Διαθήκη, Επιστολή προς Ηρόδοτον, Επιστολή προς Πυθοκλή, Επιστολή προς Μενοικέα, Κύριαι Δόξαι, Επικούρου προσφώνησις, μετάφραση Φιλολογική Ομάδα Κάκτου,εκδ. Εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα, 1994

* [[Χαράλαμπος Θεοδωρίδης|Θεοδωρίδης, Χαράλαμπος]],. ''Επίκουρος. Η αληθινή όψη του αρχαίου κόσμου,εκδ''. ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΕκδόσεις ΤΗΣΒιβλιοπωλείο ΕΣΤΙΑΣτης Εστίας, Αθήνα, 1999

* Α. Α.LONG,. ''Η ελληνιστική φιλοσοφία: Στωικοί, Επικούρειοι, Σκεπτικοί''. Μετάφραση Σ. Δημόπουλου και Μυρτώς Δραγώνα Μοναχού,εκδ. Εκδόσεις Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1990, σελ.37-128

* ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΕΙΜΕΝΑ – ΠΗΓΕΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΖΗΝ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ Εισαγωγή: D.S. Hutchinson Eπιμέλεια: Γ. Αβραμίδης, ΕΚΔΟΣΕΙΣΕκδόσεις ΘΥΡΑΘΕΝΘύραθεν

* Festugière, André Jean. ''Ο Επίκουρος και οι θεοί του''. μετάφρασηΜετάφραση Ροζίνα Μπέρκνερ,εκδ. Εκδόσεις Θύραθεν, Θεσσαλονίκη, 1999

* ΔΙΑΦΟΡΑMarx, ΤΗΣKarl. ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΑΣ''Διαφορά ΚΑΙτης ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑΣΔημοκρίτειας ΦΥΣΙΚΗΣκαι ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣΕπικούρειας Φυσικής Φιλοσοφίας (Διδακτορική διατριβή ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ)''. Εισαγωγή, μετάφραση, υπομνηματισμός: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣΠαναγιώτης ΚΟΝΔΥΛΗΣ,Κονδύλης. ΕΚΔΟΣΕΙΣΕκδόσεις «ΓΝΩΣΗ»Γνώση