Βίλχελμ Κανάρις: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''Βίλ(χ)ελμΒίλχελμ Φραντς Κανάρις''' ([[γερμανική γλώσσα|γερμ.]] ''Wilhelm Franz Canaris'', γενν. [[1 Ιανουαρίου]] [[1887]] στο [[Απλερμπέκ]] κοντά στο [[Ντόρτμουντ]] της [[Γερμανία|Γερμανίας]], πέθανε [[9 Απριλίου]] [[1945]] στο στρατόπεδο [[Στρατόπεδο συγκέντρωσης Φλόσενμπεργκ|Φλόσενμπεργκ]]) ήταν Γερμανός [[ναύαρχος]] και κατά τη διάρκεια του [[Ναζιστική Γερμανία|ναζιστικού]] καθεστώτος Αρχηγός της Υπηρεσίας Αντικατασκοπείας ([[Abwehr]]) του γερμανικού Γενικού Επιτελείου.

Σχετικά με την καταγωγή του έχουν διατυπωθεί αρκετές θεωρίες. Σύμφωνα με μαρτυρίες, ο ίδιος ισχυριζόταν ότι καταγόταν αποαπό την οικογένεια του ΕλληναΈλληνα Ψαριανού ναυάρχου αγωνιστή της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Ελληνικής Επανάστασης του 1821]], φημισμένο [[μπουρλοτιέρης|μπουρλοτιέρη]] και μετέπειτα πολιτικό [[Κωνσταντίνος Κανάρης|Κωνσταντίνο Κανάρη]]. Συγκεκριμένα ο ίδιος φέρεται να είχε υποστηρίξει πως αναζητώντας το γενεαλογικό δένδρο της οικογενείας του είχε βρει πως η οικογένειά του καταγόταν άμεσα από τον Θωμά Κανάρη, που είχε εγκατασταθεί στην Γερμανία στη περιοχή της λίμνης Κόμο περί τα τέλη του 17ου αιώνα. Πράγματι, το επίθετο Κανάρις δείχνει ότι ίσως να υπάρχει κάποια σχέση, πλην όμως η ακριβής καταγωγή του δεν διασταυρώθηκε. Σύγχρονοι ιστορικοί πιστεύουν ότι δεν έχει καμία συγγένεια και ότι απλά ο ίδιος ισχυριζόταν πως ήταν συγγενής του Κανάρη. Το γεγονός ότι ο Κανάρις έκανε λαμπρή σταδιοδρομία στο Ναυτικό και έφθασε στο βαθμό του Ναυάρχου είναι ένα επιπλέον στοιχείο υπέρ της συγγένειάς του, καθώς και το ότι ήταν και είναι μέχρι σήμερα συχνό στις παραδοσιακές ελληνικές οικογένειες να κρατούνται οι παραδόσεις και στα επαγγέλματα. Ίσως, λοιπόν, και ο πατέρας του Κανάρις να έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πορεία του γιού του, αν και αυτό δεν αποτελεί απόδειξη για την ύπαρξη συγγένειας.

Σημειώνεται ότι ο Κωνσταντίνος Κανάρης απεβίωσε το [[1877]]. Είχε έξι ή επτά παιδιά. Το πιο πιθανό είναι ο Κανάρις, αν είναι όντως συγγενής του Κωνσταντίνου, να είναι παιδί του [[Λυκούργος Κανάρης|Λυκούργου Κανάρη]], ο οποίος σπούδασε νομικά και την περίοδο εκείνη, και λόγω [[Βαυαροκρατία|βαυαροκρατίας]], εστάλη από τον πατέρα του στην [[Γερμανία]] για σπουδές. Από άποψη χρονολογιών είναι η πιο πιθανή περίπτωση. Απόγονος του Κανάρις υπήρξε ο Κλάους - Βίλ(χ)ελμΒίλχελμ Κανάρις (Claus-Wilhelm Canaris), καθηγητής της Νομικής στην [[Γερμανία]]. Ίσως να υπάρχει κάποια σχέση και σε αυτό. Πάντως το όλο θέμα δεν έχει εξακριβωθεί πλήρως.

Σύμφωνα με έρευνα του Ιακώβου Χονδροματίδη, διπλωματούχου στρατιωτικής ιστορίας της φιλοσοφικής Σχολής Άαχεν, ο Κανάρις βρέθηκε στην Ελλάδα για πρώτη φορά με τους γονείς του σε διακοπές το Καλοκαίρι του [[1902]]. Τότε γνώρισε περί του Έλληνα Κανάρη, η ιστορία του οποίου και κέντρισε τη φαντασία του περί της θάλασσας και της ναυτικής τέχνης. Αυτό είχε ως συνέπεια αργότερα ο πατέρας του να του χαρίσει μικρό ομοίωμα της προτομής του Έλληνα ναυάρχου. Κατά μαρτυρία επίσης Έλληνα διπλωμάτη ο Κανάρης όταν είχε πλέον αναλάβει Αρχηγός της [[AbwehrΆμπβερ]] είχε αναρτημένο στο σαλόνι της οικίας του στο Βερολίνο το πορτραίτο του Κωνσταντίνου Κανάρη.

Μετά τον πόλεμο, το [[1920]], διορίζεται ναυτικός υπασπιστής του Υπουργού Στρατιωτικών [[Γκούσταφ Νόσκε]]. Από την θέση αυτή τού είναι δυνατό να συμβάλει σημαντικά στην οργάνωση της δολοφονίας της [[Ρόζα Λούξεμπουργκ]] και του [[Καρλ Λίμπκνεχτ]]. Μετά τις δολοφονίες οι σχετικές ανακρίσεις ανατίθενται στον ίδιο και αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι περισσότεροι κατηγορούμενοι να αθωωθούν. Εκείνη την εποχή ο Κανάρις αναπτύσσει ισχυρά αντικομμουνιστικά αισθήματα και, πρακτικά, συντάσσεται με το ανερχόμενο εθνικιστικό κίνημα. Στα χρόνια που ακολουθούν υπηρετεί σε διάφορες θέσεις στο Ναυτικό. Το [[1921]] διορίζεται ως επιτελικός αξιωματικός στη βάση της Βαλτικής, όπου εκεί και προσκολήθηκεπροσκολλήθηκε στην Υπηρεσία πληροφοριών. Το [[1924]] διορίστηκε ύπαρχος στο καταδρομικό "Βερολίνο" (BERLIN). Το [[1926]] μετατίθεται στο Υπουργείο Στρατιωτικών προϊστάμενος του Α2 του στόλου, όπου και του ανατίθεται η διοργάνωση της αντικατασκοπείας. Το [[1928]] εκλέγεται αξιωματικός σύνδεσμος των ξένων Πολεμικών Ναυτικών στο Βερολίνο. Τον επόμενο χρόνο το 1929 αναλαμβάνει τη διοίκηση του ναυστάθμου Βίλελμσχαφεν. Το [[1931]] ανέλαβε ύπαρχος στο θωρηκτό SCHLESIEN και τον επόμενο χρόνο κυβερνήτης αυτού. Το [[1934]] ανέλαβε διοικητής της ναυτικής βάσης Σβυνεμούντε. Στις αρχές του [[Τρίτο Ράιχ|Τρίτου Ράιχ]] αποδεικνύεται θερμός υποστηρικτής του [[Εθνικοσοσιαλισμός|εθνικοσοσιαλισμού]]. Ελπίζει ότι ο [[Αδόλφος Χίτλερ|Χίτλερ]] θα κατορθώσει την αναθεώρηση της [[Συνθήκη των Βερσαλλιών|συνθήκης των Βερσαλλιών]].

Στις [[5 Ιανουαρίου]] του [[1935]] ο ναύαρχος Κανάρις σε ηλικία 47 ετών διορίζεται επικεφαλής της Διεύθυνσης Κατασκοπείας και αντικατασκοπίας (Abwehr), που στεγάζονταν στο μέγαρο αρ. 74-76 της παραλίας ΤίρπιτζΤίρπιτς του Βερολίνου, πολύ κοντά στο γερμανικό Υπουργείο των Στρατιωτικών. Όπως είναι φυσικό, από τη νευραλγική εκείνη θέση ο Κανάρις όχι μόνο βρέθηκε πολύ κοντά στις μυστικές διαπραγματεύσεις, κυρίως μεταξύ Αγγλων και Γερμανών, για τον ρόλο που μπορούσε να παίξει ο [[Χίτλερ]] στην [[Ευρώπη]] αλλά αποκαλύφθηκε πως και ο ίδιος υπήρξε το κύριο πρόσωπο αυτών των δραστηριοτήτων. Τα γεγονότα αυτά αποσιωπήθηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά σήμερα υπάρχουν αρκετές πηγές που το επιβεβαιώνουν (Βλέπε το : "Hitler's Spy Chief: The Wilhelm Canaris Mystery" by Richard Bassett, London 2007) ότι οι Ευρωπαϊκές Δημοκρατίες ευνόησαν το Ναζιστικό κίνημα, με σκοπό να αντιτάξουν μια πολιτική δύναμη ανάσχεσης του Κομμουνισμού, τόσο για κοινωνικούς λόγους όσο και για την αντιμετώπιση του [[Ιωσήφ Στάλιν]], ο οποίος ήλεγχε τα κινήματα που δρούσαν μέσα στις χώρες εκείνες. Η θέση του Κανάρις, αλλά και η γνωριμία του από παλιά με άτομα στις Αγγλικές Μυστικές Υπηρεσίες, όπως και οι προσωπικές του πεποιθήσεις απέναντι στον Κομμουνισμό, τον έφεραν σε θέση του 'αρχιτέκτονα' εκείνων των μυστικών διαβουλεύσεων, γεγονός που μεταπολεμικά κανείς από τους νικητές δεν θα ήθελε να ακούγεται. Το [[1936]] είναι ο κύριος μοχλός πίσω από την γερμανική επέμβαση στην Ισπανία υπέρ του [[Φρανθίσκο Φράνκο]], της οποίας τις διπλωματικές λεπτομέρειες αναλαμβάνει προσωπικά ο ίδιος, βοηθούμενος και από τα εξαίρετα ισπανικά που μιλούσε. Το [[1938]], ωστόσο, υποπίπτουν στην αντίληψή του τα εγκλήματα που διαπράττουν οι φαιοχίτωνες της [[SA]] και τα [[SS]] και, τόσο ο ίδιος, όσο και μια ομάδα αξιωματικών, αντιλαμβάνονται ότι το Ναζιστικό κίνημα έχει ίδιες βλέψεις για το μέλλον του, οι οποίες δεν συμβαδίζουν με την κλασική παραδοσιακή άρχουσα γερμανική τάξη. Οι νεότερες πηγές αποκαλύπτουν ότι ο Κανάρις χρησιμοποιήθηκε τότε ως σύνδεσμος μεταξύ μικρού αριθμού Γερμανών στρατηγών και πολιτικών για να μεταφέρει αυτές τις ανησυχίες στην Αγγλική κυβέρνηση. Η συνάντηση έγινε στην [[Σεβίλλη]], στην οποία παραβρέθηκε ο Κανάρις με αφορμή τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο, με πράκτορες της Αγγλικής ΜΙ6, οι οποίοι ήρθαν από το [[Γιβραλτάρ]]. Τελικά, η υπογραφή της [[Συνθήκη του Μονάχου|Συνθήκης του Μονάχου]] επέδρασε ως πολύ ισχυρό πλήγμα κατά της αντιχιτλερικής αυτής ομάδας, επειδή με την πράξη εκείνη ο Χίτλερ όχι μόνο δεν τιμωρήθηκε αλλά και ικανοποιήθηκε για τις απαιτήσεις του, ουσιαστικά ως ανταμοιβή για τον πόλεμο κατά των αριστερών στην [[Ισπανία]] και για την εξολόθρευση των κομμουνιστών στην Γερμανία και την Αυστρία, και φάνταζε ήδη ως εξαίρετος ηγέτης στην γερμανική κοινή γνώμη. Από τότε ο Κανάρις γίνεται πολύ επιφυλακτικός, αλλά αποκτά ακόμα και επικίνδυνους ανταγωνιστές, ειδικά μάλιστα τον, ως τότε "πνευματικό του παιδί", [[Ράινχαρντ Χάιντριχ]], ο οποίος, ουσιαστικά, τον παρακολουθούσε και ήθελε να τον υπερκεράσει, ενώ διατηρούσε αρμονικότατες σχέσεις με τον [[Χίμλερ]], ο οποίος γνωρίζει για τις συναντήσεις του Κανάρις με τους Άγγλους, πράγμα που, στα μάτια τους, τον καθιστά κατ' αρχήν ύποπτο.

Νοιώθοντας την πίεση εκείνη ο Κανάρις αποφασίζει να δείχνει μεγαλύτερη προθυμία για συνεργασία με τους αξιωματούχους Ναζί, αλλά την ίδια ώρα είναι βέβαιο ότι επεκτείνει τις μυστικές του επαφές με αντιχιτλερικούς. Η μεγαλύτερη κατασκοπευτική συμβολή του, ωστόσο, συμπίπτει με την επίθεση του Χίτλερ εναντίον της [[Ρωσία|Ρωσίας]]. Ο Στάλιν, αν και ανέτοιμος, διαθέτει τετραπλάσιες δυνάμεις στα σύνορα σε σχέση με τους Γερμανούς και είναι ιδιαίτερα υπολογίσιμος ως αντίπαλος. Ο Κανάρις, όμως, αποκαλύπτει με εξαιρετική λεπτομέρεια όλη την διάταξη της ρώσικης στρατιωτικής μηχανής: τα σχέδια προέρχονται από την Βρετανική ΜΙ6 και η προσφορά εκείνη φαίνεται να σχετίζεται και με την θέληση του Τσώρτσιλ να πάψει η χώρα του να είναι μόνη της στον αγώνα ενάντια στην Γερμανία. Οι υπάρχουσες πηγές δεν αναφέρουν πόσο σε εκείνη την απόφαση αλλαγής σχεδίων επηρέασε ο Κανάρις, αλλά είναι σίγουρο ότι η επίθεση εκείνη εναντίον του Στάλιν τύχαινε της επιδοκιμασίας του. Οι λεπτομέρειες αυτών των γεγονότων ουσιαστικά μαθεύτηκαν έμμεσα από τους άγγλουςΆγγλους κατασκόπους της ομάδας του [[Κιμ Φίλμπυ]], οι οποίοι, με την σειρά τους, τα έμαθαν μέσω των αποκωδικοποιήσεων των μηνυμάτων μέσω του συστήματος 'Enigma'. Ειδοποίησαν μεν κατάλληλα τον Στάλιν, αλλά εκείνος εξέλαβε την ειδοποίηση ως παραπλανητικό σχέδιο της Αγγλίας που σκοπό είχε να τον εμπλέξει σε πόλεμο με τον Χίτλερ, που θεωρούσε εξουδετερωμένο με το Σύμφωνο Ρίπεντροπ-Μολότωφ]], που είχε συνάψει με τη [[Ναζιστική Γερμανία]]. Τελικά είχε άδικο ως προς την πηγή της πληροφορίας αλλά είχε εντελώς δίκιο ως προς τον σκοπό. Ωστόσο, αυτή η επιτυχία του Κανάρις αυξάνει τον φθόνο αλλά και την περιέργεια του [[Ράινχαρντ Χάιντριχ]], ο οποίος έκτοτε ψάχνει με πολύ ενδιαφέρον στις πηγές του Κανάρις και σε πιθανές σχέσεις του με τους Βρετανούς.