Γυάρος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Γενικές διορθώσεις |
||
Γραμμή 26:
}}
[[Αρχείο:Cyclades-Satellite GREEK.png|thumb|250px|Η θέση της Γυάρου στο Αιγαίο]]
Η '''Γυάρος''' (και Γιούρα) είναι ένα κυκλαδίτικο [[νησί]] του [[Αιγαίο Πέλαγος|Αιγαίου Πελάγους]] μεταξύ [[Τήνος|Τήνου]], [[Σύρος|Σύρου]] και [[Κέα|Κέας]].
== Ονομασία ==
Διοικητικά η Γυάρος ανήκε στον [[Δήμος Άνω Σύρου|Δήμο Άνω Σύρου]], μέχρι το 2010 οπότε εντάχθηκε στον νέο [[Δήμος Σύρου - Ερμούπολης|Δήμο Σύρου - Ερμούπολης]].▼
Οι απόψεις για την προέλευση της ονομασίας της ποικίλουν: από την λέξη "γύαλον", τον κύβο, τον τετράγωνο λίθο. Επίσης, υπάρχει η άλλη άποψη, ότι πρέρχεται από το "γύαλον" του [[Όμηρος|Ομήρου]], δηλαδή τον μισό θώρακα του οπλισμού.<ref>Αλέξανδρος Γούναρης, "Γυάρος", στο:Ανδρέας Βλαχόπουλος (επιμ.),Αρχαιολογία-νησιά του Αιγαίου, εκδ.Μέλισσα, Αθήνα, 2005,σελ.220-221</ref>
== Γεωγραφία ==
Η επιφάνειά της Γυάρου εκτιμάται στα 17,574 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]] με μήκος ακτών 33 χιλιόμετρα ενώ το έδαφος της είναι ένας ενιαίος σχιστολιθικός βράχος με ελάχιστη βλάστηση.
== Ιστορία ==
=== Αρχαιότητα ===
Η πρώτη μη αμφισβητούμενη πληροφορία αρχαιογνωστικού περιεχομένου για το νησί προέρχεται από τον [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]] μέσω του [[Κλαύδιος Αιλιανός|Αιλιανού]]:
Κατά την αρχαιότητα η Γυάρος διέθετε μόνιμο πληθυσμό και ήταν αυτόνομη πόλη-κράτος, όπως τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων. Ο [[Στράβων]]ας που πέρασε από το νησί αναφέρει την ύπαρξη σ'αυτό ενός μικρού χωριού ψαράδων, που ζούσαν κυρίως από την αλιεία πορφύρας. Θα στείλουν πρεσβευτή στον [[Ιούλιος Καίσαρ|Ιούλιο Καίσαρα]], στη [[Κόρινθος|Κόρινθο]] για να του ζητήσουν τη μείωση του φόρου των εκατόν πενήντα δραχμών που πρέπει να καταβάλουν. Στα Ρωμαϊκά χρόνια το νησί αναφέρεται ως τόπος εξορίας επωνύμων: επί [[Τιβέριος Καίσαρας Αύγουστος |Τιβερίου]], εξορίζεται ο Γάιος Σιλανός, ανθύπατος της Ασίας<ref>Αντ. Σακελλαρίου, ''Οι Κυκλάδες ως τόπος εξορίας επί Τιβερίου'', Πλάτων τομ.50 (1998),σελ.169, «Όταν ο Γ. Σιλανός δικάζεται ενώπιον της Συγκλήτου για οικονομική αφέμαξη των επαρχιών (repetundarum), ο Λ. Πείσων προτείνει τον εκτοπισμό του Σιλανού στη Γυάρο. Ο [[Τιβέριος Καίσαρας Αύγουστος |Τιβερίος]], θεωρεί πολύ σκληρή την εξορία αυτή, γιατί η νήσος είναι τραχεία και ακατοίκητη και προτείνει τον περιορισμό στην Κύθνο (ille...addidit insulam Gyarum inmitem et sine cultu hominum esse...ut Cythnum potius concederet» </ref>. και ο Βίμπιος Σέρενος ανθύπατος της Εκτός Ισπανίας. Επί [[Γάιος Καλιγούλας|Γαΐου Καλλιγούλα]], ο Φλάκκος Αουίλλιος, επίτροπος Αλεξανδρείας Αιγύπτου. Εδώ επί [[Νέρων|Νέρωνα]] εξορίζεται ο στωικός φιλόσοφος [[Μουσώνιος Ρούφος|Μουσώνιος Ρούφος]]. Θα ανακαλύψει μια κρήνη και θα επιβιώσει. Ο στωικός [[Επίκτητος|Επίκτητος]] αναρωτιέται: ΄΄τί Ρώμη, τί Γυάρος, τί Αθήνα, τι φυλακή...Όμως μέσα σε αυτόν τον δύσκολο τόπο μαρτυρείται η λατρεία της [[Αφροδίτη|Αφροδίτης]] Μυχίας βάσει επιγραφής. Είναι πιθανή επίσης η λατρεία Αρτέμιδος και η απόδοση τιμών στον [[Περσέας|Περσέα]], καθώς οι μορφές τους απεικονίζονται σε νομίσματα χάλκινα των Γυαρίων. Επιγραφή από τη [[Σάμος|Σάμο]] και άλλη από την Παλαιόπολη της [[Άνδρος|Άνδρου]], μιλούν για "δήμο ο Γυαρίων". Ήδη ο [[Κλων Στέφανος|Κλών Στέφανος]] από το 1870 αναγνωρίζει οτι η επιγραφή περί Αφροδίτης Μυχίας προέρχεται από τον ερειπιώνα της αρχαίας πολίχνης του νησιού. Προκειται για τον οικισμό των ψαράδων του Πλούταρχου ή εκείνον των αλιέων κοχυλιών πορφύρας του Λουκιανού; <ref> Αλέξανδρος Γούναρης,όπ.π., σελ.220-221</ref> Οι αναφορές για το νησί τα επόμενα χρόνια είναι ελάχιστες.<ref name="anosyros"/>▼
Κατά την αρχαιότητα η Γυάρος διέθετε μόνιμο πληθυσμό και ήταν αυτόνομη πόλη-κράτος, όπως τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων. Ο [[Στράβων]]ας που πέρασε από το νησί αναφέρει την ύπαρξη σ' αυτό ενός μικρού χωριού ψαράδων, που ζούσαν κυρίως από την αλιεία πορφύρας. ''"Θα στείλουν πρεσβευτή στον [[Ιούλιος Καίσαρ|Ιούλιο Καίσαρα]], στη [[Κόρινθος|Κόρινθο]] για να του ζητήσουν τη μείωση του φόρου των εκατόν πενήντα δραχμών που πρέπει να καταβάλουν"''.
Στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας η Γυάρος συνδέθηκε με εποχές πολιτικής καταπίεσης. Υπήρξε τόπος εξορίας κατά τις περιόδους 1947-1952, 1955-1961 και 1967-1974. Το 1947 κατασκευάστηκε και η φυλακή της Γυάρου,<ref>[http://library.tee.gr/digital/techr/2008/techr_2008_2_asimakopoulos.pdf Οι Ελληνικές φυλακές τον 19ο και στις αρχές του 20ου αιώνα]</ref> η οποία με υπουργική απόφαση του 2001 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο.<ref>[http://www.sifounakis.gr/gr/bio/GIAROS/772%20xaraktirismos%20giarou.pdf ΦΕΚ 772/19-9-2001]</ref> Ολόκληρο το νησί της Γυάρου, χαρακτηρίστηκε επίσης ιστορικός τόπος το 2002,<ref>[http://archive.enet.gr/online/online_text/c=112,dt=20.03.2002,id=64632596 Ιστορικός τόπος και επίσημα η Γυάρος]</ref> αλλά αποχαρακτηρίστηκε το 2011 με σκοπό την προώθηση επενδύσεων για αιολικά πάρκα στο νησί.<ref>[http://www.capital.gr/NewsPrint.asp?id=1205426 Από τόπος εξορίας, φιλέτο]</ref><ref>[http://www.syrostoday.gr/News/4032-Egkri8nke-o-apoxaraktnrismos-tou-suvolou-tns-vnsou-Guarou-ws-istorikou-topou.aspx Εγκρίθηκε ο αποχαρακτηρισμός του συνόλου της νήσου Γυάρου, ως ιστορικού τόπου]</ref>▼
=== Ρωμαϊκή περίοδος ===
Σήμερα η Γυάρος είναι ακατοίκητη. Η πορεία του πληθυσμού της αντιστοιχεί κυρίως στον αριθμό εξορίστων που βρίσκονταν στο νησί κατά τη διάρκεια απογραφών. Υπολογίζεται πως συνολικά περάσαν από τη Γυάρο περίπου 22.000 εξόριστοι.<ref>[http://alfeiosbooks.com/%CF%86%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CE%AC%CE%B3%CE%BA%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%AC%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CE%BB%CE%AD%CE%BD%CE%B7/%CE%BD%CE%AE%CF%83%CE%BF%CF%82-%CE%B3%CF%85%CE%AC%CF%81%CE%BF%CF%82-%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B1 Αλφειός, αναφορά στο βιβλίο Νήσος Γυάρος - Γιούρα]</ref>▼
▲
Όμως μέσα σε αυτόν τον δύσκολο τόπο μαρτυρείται η λατρεία της [[Αφροδίτη|Αφροδίτης]] Μυχίας βάσει επιγραφής. Είναι πιθανή επίσης η λατρεία της [[Άρτεμις|Αρτέμιδος]] και η απόδοση τιμών στον [[Περσέας|Περσέα]], καθώς οι μορφές τους απεικονίζονται σε νομίσματα χάλκινα των Γυαρίων (300-200 π.Χ.). Επιγραφή από τη [[Σάμος|Σάμο]] και άλλη από την Παλαιόπολη της [[Άνδρος|Άνδρου]], μιλούν για "δήμο ο Γυαρίων".
Πορεία του πληθυσμού:<ref>Επίτομο γεωγραφικό Λεξικό, Σταματελάτου, Εκδ. Ερμής [[ISBN|ISBN:960-320-133-2]]</ref>▼
Ήδη ο [[Κλων Στέφανος|Κλών Στέφανος]] από το [[1870]] αναγνωρίζει οτι η επιγραφή περί Αφροδίτης Μυχίας προέρχεται από τον ερειπιώνα της αρχαίας πολίχνης του νησιού. Προκειται για τον οικισμό των ψαράδων του Πλούταρχου ή εκείνον των αλιέων κοχυλιών πορφύρας του Λουκιανού; <ref> Αλέξανδρος Γούναρης,όπ.π., σελ.220-221</ref> Οι αναφορές για το νησί τα επόμενα χρόνια είναι ελάχιστες.<ref name="anosyros"/>
=== Τόπος εξορίας και φυλάκισης ===
Στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, η Γυάρος συνδέθηκε με εποχές πολιτικής καταπίεσης. Το [[1947]] κατασκευάστηκε και η φυλακή της Γυάρου,<ref>[http://library.tee.gr/digital/techr/2008/techr_2008_2_asimakopoulos.pdf Οι Ελληνικές φυλακές τον 19ο και στις αρχές του 20ου αιώνα]</ref> η οποία με υπουργική απόφαση του [[2001]] χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο.<ref>[http://www.sifounakis.gr/gr/bio/GIAROS/772%20xaraktirismos%20giarou.pdf ΦΕΚ 772/19-9-2001]</ref> Το 1947 ξεκίνησαν οι πρώτες οικοδομικές εργασίες στο νησί που περιλάμβαναν εκβραχισμούς και διαμορφώσεις του εδάφους, διάνοιξη δρόμων, κτίσιμο ειδικών κτιρίων φυλακών, αποθηκών, κατοικιών φυλάκων, πυροβολείων, κ.α. Σε πέντε όρμους του νησιού δημιουργήθηκαν στρατόπεδα συγκέντρωσης. Στον πρώτο όρμο το [[1950]] βρισκόταν 5.500 κρατούμενοι, στον δεύτερο 1.500, στον τρίτο 990, στον τέταρτο 2.000 και στον πέμπτο 300 κρατούμενοι. Η χρήση του ως τόπου εξορίας και φυλάκισης έγινε κυρίως στα διαστήματα [[1947]]-[[1952]], [[1955]]-[[1961]] και [[1967]]-[[1974]].
=== Η Γυάρος σήμερα ===
▲
▲Σήμερα η Γυάρος είναι ακατοίκητη. Η πορεία του πληθυσμού της αντιστοιχεί κυρίως στον αριθμό εξορίστων που βρίσκονταν στο νησί κατά τη διάρκεια απογραφών. Υπολογίζεται πως συνολικά περάσαν από τη Γυάρο περίπου 22.000 εξόριστοι.<ref>[http://alfeiosbooks.com/%CF%86%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CE%AC%CE%B3%CE%BA%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%AC%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CE%BB%CE%AD%CE%BD%CE%B7/%CE%BD%CE%AE%CF%83%CE%BF%CF%82-%CE%B3%CF%85%CE%AC%CF%81%CE%BF%CF%82-%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B1 Αλφειός, αναφορά στο βιβλίο Νήσος Γυάρος - Γιούρα]</ref> Στο νησί υπάρχουν ακόμα τα κτίρια των φυλακών, του νοσοκομείου και του ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού που έχτισαν οι εξόριστοι από το [[1947]] μέχρι το [[1951]].
== Διοίκηση και Πληθυσμός ==
▲Διοικητικά η Γυάρος ανήκε στον [[Δήμος Άνω Σύρου|Δήμο Άνω Σύρου]], μέχρι το 2010 οπότε εντάχθηκε στον νέο [[Δήμος Σύρου - Ερμούπολης|Δήμο Σύρου - Ερμούπολης]].
▲
{|class="wikitable" style="text-align:center;
|'''Έτος'''
Γραμμή 53 ⟶ 69 :
|1991
|2001
|2011
|-
|'''Πληθ.'''
Γραμμή 60 ⟶ 77 :
|244
|2
|0
|0
|0
Γραμμή 68 ⟶ 86 :
Λεπτομερείς ναυτιλιακές πληροφορίες για την Γυάρο παρέχει ο [[Ελληνικός Πλοηγός]] 2ος τόμος, πλην όμως απαγορεύεται η προσέγγιση στο νησί σε απόσταση λιγότερη από 200 μέτρα. Ομοίως στη ζώνη αυτή απαγορεύται κάθε είδους αλιευτική δραστηριότητα. Η Γυάρος έχει χαρακτηριστεί "ναυτικό οχυρό" και τον αστυνομικό έλεγχο ασκεί το Λιμεναρχείο Σύρου που εποπτεύει και τον χώρο.
== Παραπομπές ==
{{παραπομπές|2}}
== Βιβλιογραφία ==
* Αλέξανδρος Γούναρης, ΄΄Γυάρος΄΄, στο:Ανδρέας Βλαχόπουλος (επιμ.),Αρχαιολογία-νησιά του Αιγαίου, εκδ.Μέλισσα, Αθήνα, 2005,σελ.220-221
* Αντ. Σακελλαρίου, ''Οι Κυκλάδες ως τόπος εξορίας επί Τιβερίου'', Πλάτων τομ.50 (1998),σελ.169-171
== Εξωτερικός σύνδεσμος ==
*[http://www.hermoupolis.gr/Home.aspx/ Δήμος Σύρου-Ερμούπολης]
{{Κυκλάδες}}
| |||