Θεόφραστος Σακελλαρίδης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 12:
|είδος τέχνης = [[συνθέτης|μουσικοσυνθέτης]], δημιουργός της [[Ελληνική Οπερέτα|Ελληνικής Οπερέτας]]
}}
Ο '''Θεόφραστος Σακελλαρίδης''' (Αθήνα 1883-Αθήνα 1950)
== Βιογραφία ==
Γεννήθηκε στην Αθήνα στις [[7 Σεπτεμβρίου]] του [[1883]] (ορισμένες πηγές αναφέρουν το 1882). Τα πρώτα μαθήματα μουσικής πήρε από τον πατέρα του [[Ιωάννης Σακελλαρίδης|Ιωάννη Σακελλαρίδη]] (1853-1938), διαπρεπή μουσικοδιδάσκαλο, μεταρρυθμιστή της βυζαντινής μουσικής, [[ιεροψάλτης|ιεροψάλτη]], [[Φιλολογία|φιλόλογο]] και μελουργό. Η μητέρα του καταγόταν από την [[Ύδρα]].
Σπούδασε στην [[Αθήνα]], τη [[Γερμανία]] και την [[Ιταλία]]. Στα τέλη του [[1902]] έδωσε μαζί με τον πατέρα και τον αδελφό του Άρη, που ήταν βαρύτονος, επιτυχημένες συναυλίες με δικές του συνθέσεις και εναρμονισμένα ελληνικά δημοτικά τραγούδια στο Βασιλικό Ωδείο του [[Μόναχο|Μονάχου]] και στο μέγαρο της βαρώνης Αμελίας φον Πέρφαλλ (κόρης του [[Γουσταύος Κλάους|Γουσταύου Κλάους]]), ενώπιον πληθώρας πριγκίπων και αριστοκρατών (εφημερίδα "Σκριπ" 1/12/1902). Στην εφημερίδα Σκριπ διαβάζουμε:''«Εκείνο το οποίον δέον να τονισθή ενταύθα, είναι η εμφάνισις του νεαρού, μόλις εικοσαετούς και συμπαθούς υιού του κ. Σακελλαρίδου, Θεοφράστου Σακελλαρίδου, όστις τους πάντας εξέπληξε παρασχών δείγματα συνθετικής ιδιοφυΐας, ουχί της τυχούσης, και διευθύνας ορχήστραν εξ 60 οργάνων με ικανότητα και ακρίβειαν ήτις ενεποίησεν εις τους φίλους μας Γερμανούς ευχάριστον εντύπωσιν».''
Λέγεται ότι η οικογένεια Σακελλαρίδη πριν επιστρέψει έδωσε συναυλίες
Στα 1903, έγραψε την πρώτη του όπερα «Ο Υμέναιος» σε κείμενο του [[Ιωάννης Φραγκιάς|Ιωάννη Φραγκιά]]. Η εφημερίδα "Σκριπ" (10/12/1903) αναφέρει πως ''«η σκηνή του μελοδραματικού ειδυλλίου συμβαίνει εις την Ελευσίνα κατά την μυθολογικήν εποχήν της Ελλάδος».''
Γύρω στο 1904 φαίνεται πως είχε ήδη συνθέσει τη σκηνική όρχηση (μπαλλέτο) «Υπό τον ουρανόν της Ελλάδος». Την ίδια χρονιά συνέθεσε και τη μουσική για τις «[[Εκκλησιάζουσες]]» του [[Αριστοφάνης|Αριστοφάνη]] (σε μετάφραση του Πολύβιου Δημητρακόπουλου) που παρουσιάστηκαν στη [[Νέα Σκηνή]] του [[Κωνσταντίνος Χρηστομάνος|Κ. Χρηστομάνου]]. Επίσης, από το [[1907]] έως [[1913]], διασκεύαζε ξένη μουσική για τις επιθεωρήσεις «Τα Παναθήναια». ▼
▲Γύρω στο 1904 φαίνεται πως είχε ήδη συνθέσει τη σκηνική όρχηση ([[μπαλλέτο]]) «Υπό τον ουρανόν της Ελλάδος». Την ίδια χρονιά συνέθεσε και τη μουσική για τις «[[Εκκλησιάζουσες]]» του [[Αριστοφάνης|Αριστοφάνη]] (σε μετάφραση του Πολύβιου Δημητρακόπουλου) που παρουσιάστηκαν στη [[Νέα Σκηνή]] του [[Κωνσταντίνος Χρηστομάνος|Κ. Χρηστομάνου]]. Επίσης, από το [[1907]] έως [[1913]], διασκεύαζε ξένη μουσική για τις επιθεωρήσεις «Τα Παναθήναια».
Μεγάλη επιτυχία γνώρισε η όπερα «[[Περουζέ]]» (σε λιμπρέτο του Γ. Τσοκόπουλου), που πρωτοπαίχτηκε στις [[9 Αυγούστου]] [[1911]] στο [[θέατρο Ολύμπια]] (Εθνική Λυρική Σκηνή) με μαέστρο τον [[Στέφανος Βαλτετσιώτης|Στέφανο Βαλτετσιώτη]] και πρωταγωνιστές τη μεσόφωνο [[Ρεβέκα (μεσόφωνος)|Ρεβέκα]] στο ρόλο της τσιγγάνας Περουζέ, τον τενόρο Νίκο Μωραΐτη, και τον μπάσο Μιχάλη Βλαχόπουλο. Οι παραστάσεις συνεχίστηκαν για δύο χρόνια. Από το συγκεκριμένο έργο προέρχεται η γνωστή άρια «Νεράιδα του γιαλού» και το ντουέτο «Πιο θερμά». Τον «Υμέναιο» (1903), ακολούθησαν οι όπερες ο «Πειρατής» (1907), βασισμένη στο βραβευμένο στο Βουτσιναίο Διαγωνισμό έμμετρο θεατρικό έργο του [[Πολύβιος Δημητρακόπουλος|Πολύβιου Δημητρακόπουλου]] «Ο Κουρσάρος», το «Στοιχειωμένο Γεφύρι» (1912) και το «Καστρο της Ωρηάς» (1917) σε λιμπρέτα [[Γεώργιος Τσοκόπουλος|Γεωργίου Τσοκόπουλου]].▼
▲Μεγάλη επιτυχία γνώρισε η όπερα «[[Περουζέ]]» (σε λιμπρέτο του Γ. Τσοκόπουλου), που πρωτοπαίχτηκε στις [[9 Αυγούστου]] [[1911]] στο [[θέατρο Ολύμπια]] ([[Εθνική Λυρική Σκηνή]]) με μαέστρο τον [[Στέφανος Βαλτετσιώτης|Στέφανο Βαλτετσιώτη]] και πρωταγωνιστές τη μεσόφωνο [[Ρεβέκα (μεσόφωνος)|Ρεβέκα]] στο ρόλο της τσιγγάνας Περουζέ, τον τενόρο Νίκο Μωραΐτη, και τον μπάσο Μιχάλη Βλαχόπουλο. Οι παραστάσεις συνεχίστηκαν για δύο χρόνια. Από το συγκεκριμένο έργο προέρχεται η γνωστή άρια «Νεράιδα του γιαλού» και το ντουέτο «Πιο θερμά». Τον «Υμέναιο» (1903), ακολούθησαν οι όπερες ο «Πειρατής» (1907), βασισμένη στο βραβευμένο στο Βουτσιναίο Διαγωνισμό έμμετρο θεατρικό έργο του [[Πολύβιος Δημητρακόπουλος|Πολύβιου Δημητρακόπουλου]] «Ο Κουρσάρος», το «Στοιχειωμένο Γεφύρι» (1912) και το «Καστρο της Ωρηάς» (1917) σε λιμπρέτα [[Γεώργιος Τσοκόπουλος|Γεωργίου Τσοκόπουλου]].
Το [[1908]], μετά το ιστορικό ανέβασμα της οπερέτας "Μαμζέλ Νιτούς" του Ερβέ στην [[Αθήνα]] υπό τη δική του διδασκαλία και διεύθυνση ορχήστρας, γράφει την πρώτη ελληνική [[οπερέτα]] το «Σία κι αράξαμε» (σε λιμπρέτο [[Πολύβιος Δημητρακόπουλος|Πολύβιου Δημητρακόπουλου]] & [[Στέφανος Γρανίτσας|Στέφανου Γρανίτσα]]) που ανεβάστηκε στις 8/5/1909 (βλ. "Εφημερίδα Σκριπ" 22/4/1909 σελ. 1 και 9/5/1909 σελ. 3).
Από το [[1914]], που παρουσιάστηκε η οπερέτα «Στα Παραπήγματα», (η πρώτη του μεγάλη επιτυχία στην οπερέτα), γράφει ως το θάνατό του γύρω στις 80 οπερέτες (ή και μουσικές κωμωδίες) κυρίως τρίπρακτες, πολλές σε δικό του λιμπρέτο.
Εξαιρετική επιτυχία σημείωσε «[[Ο Βαφτιστικός]]», ο οποίος εξακολουθεί να παίζεται τακτικά μέχρι και σήμερα. Πρωτοανέβηκε στις [[18 Ιουλίου]] [[1918]] από τον θίασο [[Ιωάννης Παπαϊωάννου|Παπαϊωάννου]] και θεωρείται μαζί με τους «[[Απάχηδες των Αθηνών]]» του [[Νίκος Χατζηαποστόλου|Νίκου Χατζηαποστόλου]], ως μία από τις πιο κοσμαγάπητες ελληνικές οπερέτες. Το εμβατήριο «[[Ψηλά στο μέτωπο]]» τραγουδήθηκε πολύ και από τους στρατιώτες του '40. Ο «Βαφτιστικός» έγινε και ταινία το [[1952]] από την [[Μαρία Πλυτά]], με πρωταγωνιστές τον [[Αλέκος Αλεξανδράκης|Αλέκο Αλεξανδράκη]] (η φωνή του ήταν ντουμπλαρισμένη από τον τενόρο [[Πέτρος Επιτροπάκης|Πέτρο Επιτροπάκη]]), την [[Ανθή Ζαχαράτου]] και τον [[Μίμης Φωτόπουλος|Μίμη Φωτόπουλο]].
Άλλες γνωστές μελωδίες τού έργου είναι: «Συ μου πήρες», «Τίκι-Τακ» («Η καρδιά μου πονεί για σας»), «Τον καιρό εκείνο τον παλιό», «Στ' άγριο το δάσος» κ.ά.
Γραμμή 39 ⟶ 41 :
* «Φινίτο λα μούζικα» (1941),
* «Η ζωή συνεχίζεται» (1941) κ.ά.
Τα δημοτικοφανή πατριωτικά τραγούδια που ερμήνευσε η [[Σοφία Βέμπο]] το 1940: «Βάζει ο Ντούτσε τη Στολή του» (επίκαιροι στίχοι πάνω στο σκοπό του τραγουδιού του "Πλέκει η Βάσω το προικιό της"), «Το τραγούδι του Μωριά» ("Γεια και χαρά σας Μωραΐτες αδελφοί") και η «Χωριάτα» ("Στο χωριό παλιά γενιά μου..."), όπως και το «Ντούτσε-Ντούτσε» που ερμήνευσε ο [[Νίκος Γούναρης]] (στίχοι επίκαιροι γραμμένοι πάνω στο σκοπό του τραγουδιού του «Μάρω, Μάρω μια φορά είν' τα νιάτα») είναι δικές του συνθέσεις. Επίσης εναρμόνισε και εξέδωσε περίπου 10 δημοτικά τραγούδια.
Ο Σακελλαρίδης διετέλεσε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της «Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων», ενώ ασχολήθηκε και με την παιδική μουσική συνθέτοντας παιδικά τραγούδια. Το 1926 υπήρξε συγχρηματοδότης (μαζί με τον αδελφό του Άρη Σακελλαρίδη) του μουσικού εκδότη Ζαχαρία Μακρή στην προσπάθειά του να ιδρύσει δική του δισκογραφική εταιρεία.
Αν και επί 50 περίπου χρόνια διασκέδασε ολόκληρες γενιές με τη δροσερότητα, το γέλιο, την αισιοδοξία και την ηρεμία που χάριζε η τέχνη του, εντούτοις έφυγε από τη ζωή πικραμένος και
Γιος του συνθέτη είναι ο πιανίστας και συνθέτης [[Γιάννης Σακελλαρίδης]] (1932- ) που ζει στις [[ΗΠΑ]].
== Αποτίμηση του έργου του ==
Ο Σακελλαρίδης ήταν ταλαντούχος μουσικός, παραγωγικότατος, άρτια καταρτισμένος, ενώ παράλληλα διέθετε και καλή σκηνική πείρα. Η μουσική του, μελωδικότατη, ζωηρή, είναι άλλοτε επηρεασμένη από την αυστριακή, ή τη γαλλική οπερέτα και άλλοτε καθαρά ελληνική, στολισμένη με κάποια ανατολίτικα μοτίβα. Θα λέγαμε ότι διαπνέεται από έναν μουσικό εκλεκτισμό, αφού κατορθώνει να συνδυάσει επιτυχώς τις ετερόκλιτες μουσικές επιρροές που έχει δεχθεί. Αφομοιώνει, επίσης, στοιχεία του δημοτικού τραγουδιού, της καντάδας, της ιταλικής όπερας, του ναπολιτάνικου τραγουδιού, της τσιγγάνικης μουσικής, λαϊκότερων ειδών και ενίοτε της τζαζ (ιδίως σε οψιμότερα έργα) και καταφέρνει να δημιουργήσει ένα ιδιαίτερο προσωπικό ύφος. Υποστηρίζεται μάλιστα από μουσικολόγους πως, αν ήταν Βιεννέζος Θα είχε φθάσει τη δόξα, αν όχι του Στράους, οπωσδήποτε όμως του [[Φραντς Λέχαρ|Λέχαρ]] ή του Κάλμαν. Ωστόσο δεν έλειψαν και οι επικρίσεις, σχετικά με τα ξενόφερτα στοιχεία του έργου του και τις διασκευές ή αντιγραφές ξένων τραγουδιών που έκανε στην επιθεώρηση (Παναθήναια). Τέτοιου είδους κριτικές σήμερα μοιάζουν κάπως ανεδαφικές ή ξεπερασμένες. Συνολικά συνέθεσε γύρω στα 103 έργα, συμπεριλαμβανομένων και των 80 περίπου οπερετών.
Γραμμή 60 ⟶ 62 :
== Εργογραφία ==
Σημαντικό μέρος του έργου του παραμένει δυσπρόσιτο στους ερευνητές επειδή οι σημαντικότεροι κληρονόμοι του βρίσκονται στις Η.Π.Α. Μικρό μόνο μέρος του έργου του βρίσκεται διασκορπισμένο στην Βιβλιοθήκη της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στην [[Εθνική Βιβλιοθήκη]], στη [[Μουσική Βιβλιοθήκη Λίλιαν Βουδούρη]], στο Θεατρικό Μουσείο, στην Ε.Λ.Ι.Α. στο αρχείο της ΕΡΤ, σε ιδιωτικά αρχεία κ.α. ▼
▲Σημαντικό μέρος του έργου του παραμένει δυσπρόσιτο στους ερευνητές επειδή οι σημαντικότεροι κληρονόμοι του βρίσκονται στις Η.Π.Α. Μικρό μόνο μέρος του έργου του βρίσκεται διασκορπισμένο στην Βιβλιοθήκη της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στην Εθνική Βιβλιοθήκη, στη Μουσική Βιβλιοθήκη Λίλιαν Βουδούρη, στο Θεατρικό Μουσείο, στην Ε.Λ.Ι.Α. στο αρχείο της ΕΡΤ, σε ιδιωτικά αρχεία κ.α.
=== Όπερες ===
* «Υμέναιος» (1903;),
* «Ο Πειρατής» (1907)),
Γραμμή 72:
=== Οπερέτες ===
* «Σία κι αράξαμε» (1909) ή «Θάλασσα, Θάλασσα»,
* «Στα Παραπήγματα» (1914),
Γραμμή 153 ⟶ 152 :
== Χορωδία "Ιωάννης Σακελλαρίδης" Λιτοχώρου ==
Προς τιμήν του Θεοφράστου Σακελλαρίδη και του πατέρα του Ιωάννη, δημιουργήθηκε η ''Χορωδία Ιωάννης Σακελλαρίδης'' του Ιδρύματος "Ιωάννη και Θεοφράστου Σακελλαρίδη" που εδρεύει στο [[Λιτόχωρο]] Πιερίας, γενέτειρα του πατέρα του Ιωάννη.
Γραμμή 161 ⟶ 159 :
== Βιβλιογραφία ==
* «Ιστορία της Μουσικής», Karl Nef, με προσθήκες για την ελληνική μουσική Φ. Ανωγειανάκη. Αθήνα 1980.
* «Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό», λήμμα "Σακελλαρίδης Θεόφραστος" (Γ. Λεωτσάκου)
Γραμμή 180 ⟶ 177 :
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
[http://pandektis.ekt.gr/dspace/handle/10442/57485 Φωτογραφία του συνθέτη στον ΠΑΝΔΕΚΤΗ]
[http://www.mmb.org.gr/page/default.asp?id=890&la=1 Παρτιτούρα τραγουδιού από την επιθεώρηση τα «Παναθήναια του 1910» στη '''Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη Λίλιαν Βουδούρη''']
Γραμμή 191 ⟶ 186 :
[[Κατηγορία:Έλληνες ηθοποιοί του μουσικού θεάτρου|Σακελλαρίδης Θεόφραστος]]
[[Κατηγορία:Συνθέτες οπερέτας|Σακελλαρίδης Θεόφραστος]]
[[en:Theophrastos Sakellaridis]]
| |||