|
Οι '''Ταλιμπάν''', δηλαδή ''σπουδαστές του κινήματος της ισλαμικής γνώσης'', είναι το πολιτικο-θρησκευτικό κίνημα που κυβέρνησε το [[Αφγανιστάν]] από το 1996 έως το 2001. Οι Ταλιμπάν ανήλθαν στη εξουσία μετά από ένα μακρύ εμφύλιο πόλεμο και διαφέντευαν το 90% της αφγανικής επικράτειας. Υπήρξαν ένα σκληρό θεοκρατικό καθεστώς, το οποίο είχε στενές σχέσεις με την [[Αλ Κάιντα]]. Εκδιώχθηκαν βίαια από την εξουσία μετά την εισβολή του [[ΝΑΤΟ]] στο Αφγανιστάν, το Δεκέμβριο του 2001. Από τότε αποδόθηκαν σε έναν μακροχρόνιο ανταρτοπόλεμο Το [[έθνος|εθνοτικό]] υπόβαθρο της διαστρωματικής υφής των ομάδων των Ταλιμπάν, είναι σε γενικές γραμμές η εθνότητα των [[Παστούν]], ενώ το γνωστικό τους υπόβαθρο αντλείται από τα ιεροδιδασκαλεία ή ''μαντρασά'', όπως αποκαλούνται, του [[Πακιστάν]], με θρησκευτικό ηγέτη (με εξουσίες πολιτικές επίσης, όπως συμβαίνει στο βαθύ Ισλάμ) τον [[μουλάς|μουλά]] [[Μοχάμεντ Ομάρ]].
== Ιστορικό Υπόβαθρο-Αρχικές ρίζες ==
Όλα ανάγονται στην εισβολή της [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|ΕΣΣΔ]] στο Αφγανιστάν τη νύχτα της 24ης Δεκεμβρίου 1979. Εκείνη τη νύχτα, η αμερικανική θεωρία του ντόμινο, ένας από τους μεγαλύτερους φόβους και ψυχώσεις των ΗΠΑ γίνονταν πραγματικότητα. Σύμφωνα με τη θεωρία του ντόμινο, η πτώση ενός περιφερειακού οχυρού στα χέρια αντιπάλου τους, θα είχε άμεσες επιπτώσεις στις όμορες χώρες, οι οποίες με τη σειρά τους θα κατέρρεαν διαδοχικά σαν ντόμινο.
Έτσι, δέκα μήνες μετά επικράτηση της ισλαμικής επανάστασης στο Ιράν ([[Ιρανική Επανάσταση]]), η [[Μόσχα]] εισέβαλλε στο Αφγανιστάν, Ο [[Λεονίντ Μπρέζνιεφ]] για την κίνηση αυτή στηρίχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα του Αφγανιστάν, ο ηγέτης τού οποίου [[Χαφιζουλλάχ Αμίν]] ήταν και ο κυβερνήτης του Αφγανιστάν, μετά την εξόντωση του προηγούμενου κομμουνιστή ηγέτη, [[Νουρ Μουχάμαντ Ταράκι]], τρεις μήνες νωρίτερα. Η Μόσχα πρόβαλε ως αιτία της εισβολής, την τοποθέτηση στην ηγεσία της χώρας, του γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Αφγανιστάν και πρώην αντιπροέδρου του Ταράκι, [[Μπαμπράκ Καρμάλ]], τον οποίο είχε εξορίσει ο σφετεριστής Αμίν μετά τη δολοφονία του Ταράκι.
Η Μόσχα εκμεταλλεύτηκε έτσι το Κομμουνιστικό Κόμμα του Αφγανιστάν, το οποίο αν και σπαρασσόμενο από φατριαστικές διαμάχες, κατάφερε την εξάλειψη των υπόλοιπων πολιτικών συνιστωσών της χώρας, χάρη στους άριστους δεσμούς του με το στρατιωτικό κατεστημένο και ένα διακριτικό αλλά συνεκτικό συνδικαλιστικό μηχανισμό των σιδηροδρoμικών υπαλλήλων και των υπαλλήλων των δημόσιων υπηρεσιών.
Στις φυλές και εθνότητες του Αφγανιστάν που ανέλαβαν δράση εναντίον των Σοβιετικών, προστέθηκαν χιλιάδες μουσουλμάνοι απόφοιτοι των ισλαμικών πανεπιστημίων της Σαουδικής Αραβίας, της [[Αίγυπτος|Αιγύπτου]], του [[Σουδάν]] και της [[Αλγερία|Αλγερίας]]. Τα απέραντα προσφυγικά στρατόπεδα του Πακιστάν αποτέλεσαν γραφεία στρατολόγησης. Την ίδια εποχή το Πακιστάν ολοκλήρωνε τη σκληροπυρηνική στροφή του, με το κόμμα Τζαμά’ατ-ε Ισλαμί, του αλ-Μαουντούντι, να στρατολογεί χιλιάδες εθελοντές στο μέτωπο. Μεταξύ των εθελοντών ήταν και ο [[Οσάμα μπιν Λάντεν]], δισεκατομμυριούχος Σαουδάραβας, ο οποίος συμμετείχε ενεργά στον πόλεμο υπό την επίδραση του δασκάλου του, [[Αμπντουλάχ Αζάμ]], ο οποίος ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της [[Τζέντα]], του εμφύσησε το τζιχαντικό-φονταμενταλιστικό δόγμα. Ο Αμπντουλάχ Αζάμ ήταν [[Παλαιστίνιοι|Παλαιστίνιος]], συνεργάτης των [[Αδελφοί Μουσουλμάνοι|Αδελφών Μουσουλμάνων]], χαρισματικός, θρυλική φιγούρα του πολέμου στο Αφγανιστάν.
Ο Κίσινγκερ, σύμβουλος Ασφαλείας του Αμερικανού προέδρου, ανέθεσε την επιτόπια διαχείριση της αφγανικής κρίσης στη Σαουδική Αραβία και το Πακιστάν. Η ISI (πακιστανική υπηρεσία πληροφοριών) και Ισταχμπαράτ (σαουδαραβική υπηρεσία πληροφοριών) ανέλαβαν τη διαχείριση με τη συνδρομή της CIA.{{παραπομπή}}
== Δημιουργία των Ταλιμπάν ==
Η Σαουδική Αραβία και το Πακιστάν δεν περιορίστηκαν στη γενναιόδωρη βοήθεια προς την αφγανική αντίσταση εναντίον των Σοβιετικών. Ήδη με τον περιορισμό των Σοβιετικών στις πόλεις άρχισαν να επεξεργάζονται και διαμορφώνουν ένα μεταπολεμικό σενάριο. Με την αποχώρηση των Σοβιετικών από το Αφγανιστάν και την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, το [[Ριάντ]] και το [[Ισλαμαμπάντ]] ύφαναν τον ιστό του νέου σχεδίου τους γύρω από το δίπολο Ταλιμπάν-Αλ Κάιντα. {{παραπομπή}}
Το 1996, ο στρατηγός [[Αχμέντ Μεμχούντ]], αρχηγός της ISI, και ο Σαουδάραβας πρίγκηπας Τουρκί μπιν Φεϋζάλ (ανιψιός του Σαουδάραβα βασιλιά), αρχηγός αντίστοιχα της Ισταχμπαράτ, προώθησαν την ανάληψη της εξουσίας στην Καμπούλ από μια πολιτική ομάδα που η ιδεολογία της αποτελούσε την πεμπτουσία των σκληρών, ουαχαμπικών-σαλαφικών καθεστώτων της Σαουδικής Αραβίας και του Πακιστάν. Οι Ταλιμπάν του μουλά Ομάρ είχαν γεννηθεί. Ήταν οι νέοι μαθητές που είχαν μαθητεύσει στα ουαχαμπικά-σαλαφικά μαντρασά (θεολογικά σχολεία), τα οποία χρηματοδοτούσαν τα σαουδαραβικά πετροδολάρια και οργανώνονταν από τα ιεροδιδακτήρια των ντεομπαντιστών. Εξαιρετικοί μαχητές, ώς το μεδούλι ποτισμένοι με την ιδεολογία του τζιχάντ, φανατικά αντιδυτικοί, αντικομμουνιστές, αντισιίτες, υπό την ηγεσία βετεράνων και πολύπειρων πολέμαρχων της εποποιίας εναντίον των Σοβιετικών. Το Ριάντ και το Ισλαμαμπάντ στην ουσία συνδιοικούσαν από το παρασκήνιο το Αφγανιστάν το διάστημα 1996-2001. Ταυτόχρονα όμως, από την περίοδο του τζιχάντ εναντίον των Σοβιετικών, αρχηγέτες των Ταλιμπάν είχαν πολεμήσει πλάι πλάι με τωρινούς μαχητές της Αλ Κάιντα. Οι δεσμοί αδελφοσύνης που είχαν σφυρηλατηθεί στο καμίνι του πολέμου κράταγαν ακόμα. Η Αλ Κάιντα μετέφερε τη βάση της στο Αφγανιστάν, χώρα όπου τζιχαντιστές όλου του αραβικού κόσμου είχαν συναντηθεί πριν μια δεκαετία.
Η κάλυψη των Ταλιμπάν στην Αλ Κάιντα, ήταν μια φυσιολογική εξέλιξη, καθότι και οι δυο οργανώσεις ήταν θιασώτες του πιο σκληρού και αρχαϊκού πυρήνα της ισλαμικής ιδεολογίας, (ουαχαμπιστές-σαλαφιστές, δηλαδή πιστοί στην ερμηνεία των κειμένων με τους όρους που ίσχυαν στο πρώιμο Ισλάμ του 800 π.Χ., αντίπαλοι της εξελικτικής των ιδεολογιών). Σιγά σιγά όμως και οι δύο χώρες αντιλαμβάνονταν ότι η συμμαχία Αλ Κάιντα-Ταλιμπάν ήταν επικίνδυνη πια για τις χώρες τους, μιας και ο μπιν Λάντεν, αν και της ίδιας ιδεολογίας με τη σαουδαραβική ελίτ, τη σχισματική των ουαχαμπιτών-σαλαφιστών, ταυτόχρονα θεωρούσε τη σαουδαραβική ελίτ ως προδοτική, ειδικά μετά την παρουσία αμερικανικών στρατευμάτων στο έδαφος της Σαουδικής Αραβίας στον [[Πόλεμος του Κόλπου|Πόλεμο του Κόλπου]], όταν και για πρώτη φορά δυτική δύναμη πάτησε στα ιερά για το Ισλάμ μέρη της [[Μέκκα|Μέκκας]] και της [[Μεδίνα|Μεδίνας]], προκειμένου να επιτεθούν στο Ιράκ του [[Σαντάμ Χουσεΐν]]. Αυτό εξόργισε τους τζιχαντιστές όπου γης, οι οποίοι έβλεπαν πια στη σαουδαραβική ελίτ μια διεφθαρμένη κυβέρνηση, μαριονέτα της Δύσης.
== Ο Ισλαμικός νόμος ==
[[Αρχείο:Taliban beating woman in public RAWA.jpg|right|thumb|200px|Μέλος της θρησκευτικής αστυνομίας των Ταλιμπάν σωφρονίζει γυναίκα στην Καμπούλ στις 13 Σεπτεμβρίου 2001. Ο ραβδισμός κινηματογραφήθηκε από την [[Επαναστατική Οργάνωση των Γυναικών του Αφγανιστάν|ΕΟΓΑ]] και βρίσκεται [http://www.rawa.us/movies/beating.mpg εδώ].]]
Οι Ταλιμπάν εφαρμόζουν με τον πιο αυστηρό τρόπο τη [[σαρία]], προσπαθώντας να δημιουργήσουν το γνήσιο ισλαμικό κράτος, επιβάλλοντας σε άνδρες και πολύ αυστηρότερα σε γυναίκες περιορισμούς στην καθημερινότητα και την ατομική εξέλιξη. Απαγορεύτηκε στις γυναίκες να σπουδάζουν και να εργάζονται σε οποιονδήποτε παραγωγικό τομέα, εκτός των υπηρεσιών υγείας, μόνο και μόνο για να εξετάζουν γυναίκες ασθενείς. Οι άνδρες υποχρεώθηκαν να συμμορφωθούν ενδυματολογικά σύμφωνα με τις ισλαμικές παραδόσεις. Σε [[πολιτισμός|πολιτισμικό]] επίπεδο απαγορεύτηκε η μουσική, η [[τηλεόραση]] και το βίντεο, όπως και ό,τι μη εγκεκριμένο από τους θρησκευτικούς ηγέτες. Ταυτόχρονα απαξιώθηκε δραστικά η μη ισλαμική κληρονομιά του Αφγανιστάν. Οι Ταλιμπάν προκάλεσαν σοκ στην παγκόσμια κοινή γνώμη τον Μάρτιο του 2001 με την απόφασή τους να καταστρέψουν μνημεία της [[Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά|παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς]] με την αιτιολογία ότι είναι είδωλα και συνεπώς αντίθετα προς τον νόμο του Ισλάμ.
== Πηγές ==
|
