Λαογραφία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το ζήτημα των λαογραφικών σπουδών στην Ελλάδα μπορεί να μελετηθεί μέσα από τη διάκριση σε δύο περιόδους: την περίοδο πριν και την περίοδο μετά το 1982, χρονιά της εφαρμογής του Νόμου Πλαισίου (1566/82) για την οργάνωση και λειτουργία των ΑΕΙ. Μεταξύ των άλλων, αλλαγές επήλθαν και στην οργάνωση και λειτουργία της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών με την κατανομή της σε Τμήματα όπως ισχύει μέχρι σήμερα. Από το σημείο αυτό και μετά η Λαογραφία αποτελεί ένα από τα μαθήματα του προπτυχιακού κύκλου των Τμημάτων Φιλολογίας, Φιλοσοφίας – Παιδαγωγικής – Ψυχολογίας και Ιστορίας – Αρχαιολογίας. Η ακαδημαϊκή της υπόσταση εντάχτηκε στον ενιαίο Τομέα Βυζαντινής Φιλολογίας και Λαογραφίας.

 

 

Πρώτος μεταπολεμικός καθηγητής και πρώτος καθηγητής με αντικείμενο τη Λαογραφία διορίστηκε ο Γεώργιος Μέγας (1947). Κύρια χαρακτηριστικά του ήταν η πίστη στις αρχές του κορυφαίου Γερμανού λαογράφου (και προμάχου της έννοιας της μας παράδοση<ref> Μηνάς Αλ. Αλεξιάδης, «Λαογραφικές Σπουδές στην Ελλάδα μετά τον Δεύτεροο Παγκόσμιο Πόλεμο»,στο: Λαογραφία και Ιστορία, Σεμινάριο 29, Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων, Αθήνα 2003,σελ.18.</ref> , και η αξιοποίηση μιας εξειδικευμένης λαογραφικής μεθόδου της ιστορικής – γεωγραφικής μεθόδου των Φιλανδών λαογράφων<ref> Άλκη Κυριακίδου- Νέστορος, Η Θεωρία της Ελληνικής Λαογραφίας, Κριτική Ανάλυση, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, χχ, σ.117.</ref> και η έκδοση του καταλόγου των Ελληνικών παραμυθιών.

Τον Οικονομίδη διαδέχτηκε ο Κ. Ρωμαίος (1976) με κύριο διδακτικό αντικείμενο το Ελληνικό Δημοτικό Τραγούδι. Τέλος, το 1981 κατέλαβε την Έδρα της Λαογραφίας ο Στεφ. Ήμελλος. Η διδασκαλία του εστίαζε στη φιλολογική λαογραφία και στον υλικό πολιτισμό.

 

Τα πρώτα μέλη ΔΕΠ μετά το 1984 τα οποία δίδαξαν το αντικείμενο της Λαογραφίας ήταν: ο Στέφανος Ήμελλος, η Αικατερίνη Κορρέ – Ζωγράφου, η Μαρία Μηλίγκου Μαρκαντώνη, η Ιωάννα Γουήλ – Μπαδιεριτάκη και η Άννα Παπαμιχαήλ.

 

 

Τόσο τα επιμέρους αντικείμενα όσο και οι θεωρητικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις που καλλιεργούνται στις λαογραφικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών σήμερα, απηχούν την πολυμέρεια και τη διεπιστημονικότητα της Λαογραφίας στη σύγχρονη (μετά το 1980) εποχή.

Ιστορική Λαογραφία. Τύπος και Λαογραφία. Υλικός πολιτισμός και Λαογραφία: Αντικείμενα, σύμβολα, ταυτότητες. Θεωρητικά ζητήματα Λαογραφίας. Η Λαογραφία και οι συναφείς επιστήμες. Ιστορία της ελληνικής Λαογραφίας. Λαογραφικές προσεγγίσεις των αφηγηματικών ειδών. Ο προσανατολισμός της έρευνας του ελληνικού δημοτικού τραγουδιού στο β΄ μισό του 20ου αιώνα και έως τις μέρες μας. Τάσεις, μέθοδοι, προβληματισμοί. Σύγχρονη λαϊκή ποίηση. Λαϊκές αυτοβιογραφίες – Μέθοδοι καταγραφής, Μεθοδολογία συγκρότησης αρχείου αυτοβιογραφιών – αφηγήσεων της ζωής λαϊκών ποιητών , οργανοπαιχτών, τραγουδιστών, χορευτών. Αυτοβιογραφίες και αφηγήσεις ζωής μεταναστών και Ελλήνων της διασποράς: Προφορική ιστορία, μνήμη, ταυτότητα.

 

- Καθηγητής Μηνάς Αλ. Αλεξιάδης: Θεωρία Λαογραφίας. Νεωτερική Λαογραφία.

- Επίκουρη καθηγήτρια Μαριάνθη Καπλάνογλου: Ιστορική και Συγκριτική Λαογραφία. Λαογραφία και Ιστορία των Παραμυθιών.

- Λέκτορας Κοινωνικής Λαογραφίας, Βασιλική Χρυσανθοπούλου: Κοινωνική οργάνωση, Υλικός Πολιτισμός, θρησκεία και τελετουργία, τοπική ταυτότητα, μεταναστεύσεις και διασπορά.

 

 

Ο πρώτος καθηγητής που δίδαξε το αντικείμενο της Λαογραφίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ήταν ο Στίλπων Κυριακίδης. Διαφοροποιήθηκε ως προς τη χρήση της ιστορικής – συγκριτικής μεθόδου από το δάσκαλό του Ν. Πολίτη στρεφόμενος προς την ιστορική προσέγγιση. Υιοθέτησε τα διδάγματα της Σχολής των «κύκλων του πολιτισμού», κάτι που καθόριζε σαφέστερα τα όρια της λαογραφικής έρευνας<ref>Άλκη Κυριακίδου- Νέστορος, ό.π. σ.119.</ref> .

Σήμερα τα μέλη ΔΕΠ που διδάσκουν το αντικείμενο της Λαογραφίας είναι: Βασίλειος Αποστολόπουλος, Νόρα Σκουτέρη – Διδασκάλου και Αλεξάνδρα Μπακαλάκη.

 

 

Εκτός από τα τμήματα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τα οποία προαναφέραμε, η επιστήμη της Λαογραφίας σήμερα διδάσκεται<ref>Κύρια πηγή μας είναι ή ιστοσελίδα της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας: http://www.laographiki.gr/el/lecturers.html (30- 6- 2012).</ref> :

 

 

- Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων – Φιλοσοφική Σχολή (Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας). Χαρακτηρίστηκε ιδιαίτερα από τις προσωπικότητες των καθηγητών Δημητρίου Σ. Λουκάτου αρχικά και κατόπιν Μιχ. Γ. Μερακλή. Σήμερα διδάσκουν οι Κωνσταντίνα Μπάδα, Βασίλης Νιτσιάκος, Μαρίαν Βρέλλη – Ζάχου και Μαριλένα Παπαχριστοφόρου.

- Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Καλαμάτα) – Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών. Λαογραφία διδάσκει ο καθηγητής Δημήτριος Δουλαβέρας.

 

 

- Αθηνών (Μ.Γ. Μερακλής, Ρέα Κακάμπουρα)

- Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Φλώρινα) ( Κονταξής Κ.)

 

 

- Κοινωνιολογίας Παντείου Πανεπιστημίου (Λυδάκη Άννα)

- Στην Θεματική Ενότητα ΕΛΠ 41- Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος στην Ελλάδα ΙΙ: Οι Νεότεροι Χρόνοι του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ)<ref>http://class.eap.gr/elp41 (30-6-2012)</ref>.

 

 

- Η Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία (http://www.laographiki.gr/) η οποία ιδρύθηκε από τον Νικόλαο Πολίτη στις 11 Ιανουαρίου 1909. Πληρέστατη αναφορά στην ιστορική διαδρομή της Ε.Λ.Ε. πραγματοποιεί ο Γεώργιος Κούζας, μέσω της έκδοσης του βιβλίου του, Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία<ref>Γεώργιος Χ. Κούζας, Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία Η ιστορική διαδρομή της (1908 – 2008), Αθήνα 2009.</ref> .

- Το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών. (http://www.kentrolaografias.gr/) Αρχικά γνωστό ως «Λαογραφικό Αρχείο», ιδρυμένο από τον Νικόλαο Πολίτη το 1918, και στη συνέχεια, το 1966 πήρε τη σημερινή του ονομασία.

- Κέντρον Ερεύνης και Προβολής της Εθνικής Μουσικής (http://simonkaras.com/) ως συνέχεια του Συλλόγου προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής του Σίμωνα Καρά.

 

 

- Η Ελληνική Εταιρεία Εθνολογίας (http://www.societyforethnology.gr/)

- Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης (http://www.melt.gr/)

Πολλά επίσης είναι τα τοπικά '''λαογραφικά μουσεία''' και οι '''συλλογές''' ανά την Ελλάδα.

 

=='''Το Σπουδαστήριο Λαογραφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ'''==