Βικιπαίδεια

Φιντέλιο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
προσθήκη προτύπου & επιμέλεια
Γραμμή 1:
{{Όπερα
{{{!}} class="infobox" style="font-size: 85%;"
|ελληνικός_τίτλος = Φιντέλιο
{{!}}-
{{!}}colspan="3"|εικόνα style="text-align:center;| [[ΕικόναΑρχείο:Act3 of Fidelio by Beethoven at the Théâtre Lyrique 1860 - Gallica.jpg|240px250px]]▼
{{!}}colspan="3" style="text-align:center; font-size: large"|Φιντέλιο
|λεζάντα = Εικονογράφηση της Γ΄ πράξης, από την παράσταση του 1860 στο Λυρικό Θέατρο των Παρισίων.
{{!}}-
|πρωτότυπος_τίτλος = Fidelio
▲{{!}}colspan="3" style="text-align:center;|[[Εικόνα:Act3 of Fidelio by Beethoven at the Théâtre Lyrique 1860 - Gallica.jpg|240px]]
|γλώσσα_πρωτοτύπου = [[Γερμανικά]]
{{!}}-
{{!}}colspan="2"|είδος = [[όπερα|πολιτική όπερα]]▼
{{!}}style="background: #ffd700; text-align: center; color:#008000" colspan="3" | Δημιουργοί
{{!}}colspan="2"|μουσικό_ρεύμα = [[Ρομαντική μουσική|Ρομαντισμός]]▼
{{!}}-
|μουσική = [[Λούντβιχ βαν Μπετόβεν]]
{{!}}'''[[Συνθέτης|Σύνθεση]]''' 
|λιμπρέτο = [[Γιόζεφ Ζονλάιτνερ]] με συμπληρωματικό κείμενο του [[Γκέορκ Τράιτσκε]]
{{!}} colspan="2" {{!}} [[Λούντβιχ βαν Μπετόβεν|Λούντβιχ φαν Μπετόβεν]]
|θέμα = Léonore ou L’amour conjugal του [[Ζαν-Νικολά Μπουϊγί]]
{{!}}-
|αριθμός_πράξεων = δύο
{{!}}'''[[Λιμπρέτο]]''' 
|περίοδος_σύνθεσης =
{{!}} colspan="2" {{!}} [[Γιόζεφ Ζονλάιτνερ]]<br>[[Γκέορκ Τράιτσκε]]<br>(από το Léonore<br>του [[Ζαν-Νικολά Μπουϊγί]])
|πρεμιέρα = 20 Νοεμβρίου 1805 (πρώτη εκδοχή)· 23 Μαΐου 1824 (οριστική εκδοχή)
{{!}}-
|θέατρο = Theater an der Wien, [[Βιέννη]]
{{!}}style="background: #ffd700; text-align: center; color:#008000" colspan="3" | Άλλα στοιχεία
|ρόλοι = '''Φλόρεσταν''', φυλακισμένος ([[τενόρος]])<br />
{{!}}-
|'''Λεονόρα''', Σύζυγοςσύζυγος του Φλορεστάν, μεταμφιεσμένη<br> σε άνδρα με το όνομα Φιντέλιο ([[υψίφωνος]])<br /> ▼
{{!}}'''Πρωτότυπη γλώσσα'''&nbsp;
'''Ρόκκο''', ανώτερος δεσμοφύλακας ([[βαθύφωνος]])<br />
{{!}} colspan="2" {{!}} [[Γερμανική γλώσσα|Γερμανική]]
'''Μαρτσελίνα''', κόρη του Ρόκκο (υψίφωνος)<br />
{{!}}-
'''Τζακίνο''', κατώτερος δεσμοφύλακας (τενόρος)<br />
{{!}}'''Πρεμιέρα'''&nbsp;
'''Δον Πιζάρο''', διοικητής της φυλακής (βαθύφωνος)<br />
{{!}} colspan="2" {{!}} Πρώτη εκδοχή:<br>[[20 Νοεμβρίου|20/11]][[1805|/1805]], [[Βιέννη]]<br>Οριστική εκδοχή:<br>[[23 Μαΐου|23/05]][[1814|/1814]], Βιέννη
'''Δον Φερνάντο''', βασιλικός επίτροπος (βαθύφωνος)<br />
{{!}}-
'''Δύο φυλακισμένοι''' (τενόρος και βαθύφωνος)<br />
{{!}}'''Μουσικό ρεύμα'''
'''[[Χορωδία]]''' (στρατιώτες, φυλακισμένοι, λαός).
▲{{!}}colspan="2"| [[Ρομαντική μουσική|Ρομαντισμός]]
{{!}}-
{{!}}'''Θεματολογία'''
▲{{!}}colspan="2"| [[όπερα|πολιτική όπερα]]
{{!}}-
|}
Ο '''Φιντέλιο''' (Fidelio) είναι [[όπερα]] σε δύο πράξεις του [[Λούντβιχ βαν Μπετόβεν|Λούντβιχ φαν Μπετόβεν]]. Γράφτηκε πάνω στο [[λιμπρέτο]] μιας παλαιότερης [[Γαλλία|γαλλικής]] όπερας, της ''[[Λεονόρα (όπερα)|Léonore ou L’amour conjugal]]'' ([[Ζαν-Νικολά Μπουϊγί]]), όπως διασκευάστηκε στα [[Γερμανική γλώσσα|γερμανικά]] πρώτα από το [[Γιόζεφ Ζονλάιτνερ]] και στη συνέχεια από το [[Γκέορκ Τράιτσκε]].▼
 
 
Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε (υπό τον τίτλο ''Λεονόρα'') ως τρίπρακτο το [[1805]] στη [[Βιέννη]], χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία: το κοινό είχε σοβαρότερα πράγματα να ασχοληθεί, αφού η [[πόλη]] είχε μόλις καταληφθεί από το [[Ναπολέων Α΄ της Γαλλίας|Ναπολέοντα]], ενώ και από καλλιτεχνική σκοπιά είχε εμφανείς αδυναμίες. Το [[Μάρτιος|Μάρτιο]] του [[1806]] ξαναπαρουσιάστηκε ως δίπρακτο και με σημαντικές διορθώσεις (η εκδοχή αυτή ονομάζεται σήμερα ''Λεονόρα 3''), αλλά και πάλι δεν ευτύχησε - ο Μπετόβεν τσακώθηκε με το θεατρώνη και μετά τη δεύτερη παράσταση το έργο κατέβηκε.▼
▲Ο '''Φιντέλιο''' (Fidelio) είναι [[όπερα]] σε δύο πράξεις του [[Λούντβιχ βαν Μπετόβεν|Λούντβιχ φαν Μπετόβεν]]. Γράφτηκε πάνω στο [[λιμπρέτο]] μιας παλαιότερης [[Γαλλία|γαλλικής]] όπερας, της ''[[Λεονόρα (όπερα)|Léonore ou L’amour conjugal]]'' (του [[Ζαν-Νικολά Μπουϊγί]]), όπως διασκευάστηκε στα [[Γερμανική γλώσσα|γερμανικά]], πρώτα από τοτον [[Γιόζεφ Ζονλάιτνερ]] και στη συνέχεια από τοτον [[Γκέορκ Τράιτσκε]].
 
▲Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε (υπό τον τίτλο ''Λεονόρα'') ως τρίπρακτο το [[1805]] στη [[Βιέννη]], χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία: το κοινό είχε σοβαρότερα πράγματα να ασχοληθεί, αφού η [[πόλη]] είχε μόλις καταληφθεί από τοτον [[Ναπολέων Α΄ της Γαλλίας|Ναπολέοντα]], ενώ και από καλλιτεχνική σκοπιά είχε εμφανείς αδυναμίες. Το [[Μάρτιος|Μάρτιο]] του [[1806]] ξαναπαρουσιάστηκε ως δίπρακτο και με σημαντικές διορθώσεις (η εκδοχή αυτή ονομάζεται σήμερα ''Λεονόρα 3''), αλλά και πάλι δεν ευτύχησε - ο Μπετόβεν τσακώθηκε με τοτον θεατρώνηιμπρεσάριο και μετά τη δεύτερη παράσταση το έργο κατέβηκε.
 
Για τα επόμενα χρόνια η Λεονόρα έμεινε στα συρτάρια του [[Γερμανοί|Γερμανού]] [[Συνθέτης|συνθέτη]]. Κάποια στιγμή αποφάσισε να επανεπεξεργαστεί τη σύνθεση, ενώ προσέλαβε τον Τράιτσκε για να κάνει κάποιες αλλαγές στο λιμπρέτο του Ζονλάιτνερ. Αυτή η τρίτη εκδοχή έκανε πρεμιέρα ως ''Φιντέλιο'' το [[1814]], γνώρισε πολύ μεγάλη επιτυχία και έμελλε να είναι η οριστική. Ανακουφισμένος μετά από μια δεκαετία προσπαθειών, ο Μπετόβεν έγραψε τότε στο συνεργάτη του: «Σας διαβεβαιώνω, αγαπητέ Τράιτσκε, ότι αυτή η όπερα θα μου χαρίσει το φωτοστέφανο του μάρτυρα».
 
==Ιδιαιτερότητες==
Μολονότι ο Φιντέλιο είναι η μοναδική όπερα του Μπετόβεν, αποτελεί έργο - σταθμό στην ιστορία του συγκεκριμένου μουσικού είδους. Θεωρείται ως μία από τις πλέον πολύπλοκες και δύσκολες όπερες, απαιτώντας εξαιρετική δεξιοτεχνία τόσο από την [[Συμφωνική ορχήστρα|ορχήστρα]] όσο και από τους ερμηνευτές. Μάλιστα ο [[Άνδρας|ανδρικός]] πρωταγωνιστικός ρόλος, ο ''ΦλορεστάνΦλόρεσταν'', αποτελεί μέχρι σήμερα «ρόλο αναφοράς» για την κατηγορία των [[ΤενόροςΦαχ#Fächer του Τενόρου|ηρωικών τενόρων]] (Heldentenor).
 
Το έργο ξεχωρίζει επίσης για το [[Φιλελευθερισμός|φιλελεύθερο]] [[Πολιτική|πολιτικό]] χαρακτήρα του, με το πρωταγωνιστικό ζευγάρι να παραπέμπει ευθέως στις αξίες του [[Διαφωτισμός|Διαφωτισμού]]. Ο [[λιμπρετίστας]] Μπουϊγί είχε συμμετάσχει ενεργά στη [[Γαλλική Επανάσταση]] και μάλιστα κατά την περίοδο της [[Τρομοκρατία (Γαλλική Επανάσταση)|Τρομοκρατίας]] ήταν επικεφαλής του [[Στρατός|στρατού]] στην πόλη [[Τουρ]].
 
==Ενορχήστρωση==
[[FileΑρχείο:Fidelio18140523.jpg|thumb|''Fidelio'',Αφίσα Playbillαπό ofτην theπαράσταση Worldpremiere,στο Vienna,Kärntnertortheater της KärntnertortheaterΒιέννης, May23 23,Μαΐου 1814]]
Η ορχήστρα του Φιντέλιο αποτελείται από τα εξής [[μουσικά όργανα]]:
* [[Πνευστά όργανα|Πνευστά]]: 1 [[πίκολο]], 2 [[Φλάουτο|φλάουτα]], 2 [[όμποε]], 2 [[Κλαρινέτο|κλαρινέτα]], 2 [[Φαγκότο|φαγκότα]], 1 [[κόντρα-φαγκότο]], 4 [[Κόρνο|κόρνα]], 3 [[Τρομπέτα|τρομπέτες]], 2 [[Τρομπόνι|τρομπόνια]]. Η τρίτη τρομπέτα παίζει, κατόπιν οδηγίας του συνθέτη, εκτός σκηνής.
* [[Κρουστά της συμφωνικής ορχήστρας|Κρουστά]]: [[τυμπάνια]]
* [[Έγχορδο|Έγχορδα]]: [[Έγχορδα της συμφωνικής ορχήστρας|πλήρες σύνολο]]
 
==Ρόλοι==
{| class="wikitable" style="text-align:left; font-size:100%"
! Όνομα
! Ρόλος
! Είδος φωνής
|-
| '''Φλορεστάν'''
| Φυλακισμένος
| [[Τενόρος]]
|-
| '''Λεονόρα (Φιντέλιο)'''
▲| Σύζυγος του Φλορεστάν, μεταμφιεσμένη<br>σε άνδρα με το όνομα Φιντέλιο
| [[Υψίφωνος]]
|-
| '''Ρόκο'''
| Ανώτερος δεσμοφύλακας
| [[Βαθύφωνος]]
|-
| '''Μαρτσελίνα'''
| Κόρη του Ρόκο
| [[Υψίφωνος]]
|-
| '''Τζακίνο'''
| Κατώτερος δεσμοφύλακας
| [[Τενόρος]]
|-
| '''Δον Πιζάρο'''
| Διοικητής της φυλακής
| [[Βαθύφωνος]]
|-
| '''Δον Φερνάντο'''
| Βασιλικός επίτροπος
| [[Βαθύφωνος]]
|-
| '''Δύο ανώνυμοι'''
| Κρατούμενοι στη φυλακή
| [[Τενόρος]], [[Βαθύφωνος]]
|}
 
==Σύνοψη==
Γραμμή 89 ⟶ 48 :
* '''Χρόνος''': Τέλη του [[19ος αιώνας|19ου αιώνα]].
 
===Πράξη Α'Α΄===
Ο δεσμοφύλακας Τζακίνο αγαπά την κόρη του προϊσταμένου του, τη Μαρτσελίνα. Αυτή όμως παραπέμπει το [[Γάμος|γάμο]] στο απώτερο μέλλον επειδή είναι ερωτευμένη με το νεοφερμένο τεχνίτη Φιντέλιο, τον οποίο επιπλέον ονειρεύεται για γαμπρό και ο πατέρας ΡόκοΡόκκο.
 
Κανείς τους δεν έχει καταλάβει ότι στην πραγματικότητα ο Φιντέλιο είναι μια μεταμφιεσμένη [[γυναίκα]], η Λεονόρα, η οποία αναζητά το χαμένο σύζυγό της ΦλορεστάνΦλόρεσταν. Εκμεταλλευόμενος τη συμπάθεια πατέρα και κόρης, ο Φιντέλιο προσπαθεί να εκμαιεύσει στοιχεία για τα μπουντρούμια του [[Υπόγειο|υπογείου]], όπου πρόσβαση έχουν μόνο τα υψηλόβαθμα στελέχη. Μαθαίνει λοιπόν από τοτον ΡόκοΡόκκο ότι εκεί βρίσκεται ένας [[πολιτικός κρατούμενος]] με «μεγάλους εχθρούς».
 
Διοικητής της φυλακής είναι ο Δον Πιζάρο, για τον οποίο κυκλοφορεί η φήμη ότι φέρεται τυραννικά - για το λόγο αυτό επίκειται επιθεώρηση από το βασιλικό επίτροπο. Φοβούμενος ότι έτσι θα ανακαλυφθεί ο μυστικός κρατούμενος του υπογείου (δηλ. ο ΦλορεστάνΦλόρεσταν που επισήμως θεωρείται τα τελευταία δύο χρόνια αγνοούμενος), ο Πιζάρο αποφασίζει να τον σκοτώσει. Διατάζει λοιπόν μυστικά τοτον ΡόκοΡόκκο να ανοίξει έναν [[Τάφος|τάφο]] στο υπόγειο.
 
Αν και δεν ακούει τα λόγια τους, ο Φιντέλιο διαισθάνεται απ' το συνομωτικό ύφος τους ότι κάτι κακό θα συμβεί. Επιθυμώντας να εντοπίσει το ΦλορεστάνΦλόρεσταν όσο το δυνατόν γρηγορότερα, πείθει τον κατά βάθος καλόψυχο ΡόκοΡόκκο να βγάλει για λίγο τους κρατουμένους στο προαύλιο, δήθεν να χαρούν τον καλό καιρό. Ενώ αυτό υλοποιείται, ο ΡόκοΡόκκο αναλαμβάνει να κρατά απασχολημένο τον Πιζάρο. Τελικά το σχέδιο αποτυγχάνει: ο Πιζάρο το παίρνει είδηση και οργισμένος διατάζει τους κρατουμένους να επιστρέψουν στα [[Κελί|κελιά]] τους, ενώ καλεί τοτον ΡόκοΡόκκο να επισπεύσει το άνοιγμα του τάφου. Ο τελευταίος παίρνει το δρόμο για το υπόγειο συνοδευόμενος απ' τοτον Φιντέλιο, ο οποίος έχει λάβει άδεια πρόσβασης στα μυστικά κελιά ως μέλλων γαμπρός του δεσμοφύλακα.
 
===Πράξη Β'Β΄===
Η δράση μεταφέρεται στο κελί του ΦλορεστάνΦλόρεσταν, ο οποίος έχει καταρρεύσει μετά από ένα όραμα, ότι η αγαπημένη του Λεονόρα έρχεται στο μπουντρούμι και τον σώζει. Καθώς οι ΡόκοΡόκκο και Φιντέλιο σκάβουν τον τάφο, ο ΦλορεστάνΦλόρεσταν συνέρχεται. Πληροφορείται απ' τους δύο άνδρες τη μοίρα που τον περιμένει και τους παρακαλεί να μεταβιβάσουν ένα μήνυμα στη γυναίκα του. Ο ΡόκοΡόκκο αρνείται, δίνει όμως άδεια στο Φιντέλιο να του δώσει κάτι να πιει και λίγο [[ψωμί]].
 
Όταν οι δύο τελειώνουν το σκάψιμο, ο διοικητής κατεβαίνει για να σκοτώσει τοτον ΦλορεστάνΦλόρεσταν και διώχνει τοτον Φιντέλιο απ' το κελί. Όμως τη στιγμή που ο Πιζάρο τραβά το [[μαχαίρι]], ο Φιντέλιο (που ήταν κρυμμένος δίπλα) μπαίνει στη μέση, αποκαλύπτει την αληθινή ταυτότητά του και βγάζει ένα [[πιστόλι]] για να αποτρέψει τη δολοφονία. Η σκηνή διακόπτεται από τον ανύποπτο Τζακίνο, ο οποίος εμφανίζεται μαζί με στρατιώτες και ενημερώνει ότι ο επίτροπος (Δον Φερνάντο) περιμένει στην πύλη. Ανακουφισμένος, ο καλόκαρδος ΡόκοΡόκκο ζητά απ' τους στρατιώτες να συνοδεύσουν τον Πιζάρο επάνω, ενώ ο ΦλορεστάνΦλόρεσταν και η Λεονόρα γιορτάζουν τη νίκη τους.
 
Οι υπόλοιποι φυλακισμένοι αρχίζουν να τραγουδούν για τη στιγμή της δικαιοσύνης που επιτέλους έφτασε, καθώς ο Φερνάντο ανακοινώνει σε μια [[πλατεία]] έξω απ' τις φυλακές πως η τυραννική διοίκηση του Πιζάρο τελείωσε. Ο ΡόκοΡόκκο τον πλησιάζει και τον ενημερώνει αναλυτικά για τα συμβάντα, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο τη θέση του διοικητή. Έτσι ο Πιζάρο οδηγείται στο κελί, ενώ η Μαρτσελίνα λιποθυμά καταλαβαίνοντας ότι είχε ερωτευθεί μια μεταμφιεσμένη γυναίκα.
 
Στην τελική σκηνή, η Λεονόρα απελευθερώνει με τα ίδια της τα χέρια τοτον ΦλορεστάνΦλόρεσταν απ' τις αλυσίδες του, ενώ οι συγκεντρωμένοι εξυμνούν τις αρετές της ως πιστής και τολμηρής γυναίκας.
 
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Φιντέλιο"