Τσακωνική διάλεκτος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
μ Επιμέλεια με τη χρήση AWB (8481) |
||
Γραμμή 1:
{{
[[Αρχείο:Pelopones ethnic.JPG|thumb|]]
Η '''Τσακωνική διάλεκτος''' είναι ελληνογενής διαλεκτική ομάδα που μιλιέται στην περιοχή της νότιας Κυνουρίας της [[Νομός Αρκαδίας|Αρκαδίας]]. Από την αρχαιότητα έως το 1912 η περιοχή της νότιας Κυνουρίας άνηκε στην αρχαία Σπάρτη και το νομό Λακωνίας αντίστοιχα.
== Ταξινόμηση ==
Η Τσακωνική ανήκει στην υπολειμματική δωρική ζώνη τής Νέας Ελληνικής.<ref>Βλ. Α. Τσοπανάκη, 1955: «Eine dorische Dialektzone im Neugriechischen» — ''Byzantinische Zeitschrift'' 48, σελ. 49-72.</ref>
Σύμφωνα με τις πηγές, η Τσακωνική ομιλείτο στο παρελθόν από διαλεκτόφωνους πληθυσμούς αποίκων στις νότιες ακτές τού [[Ελλήσποντος|Ελλησπόντου]].<ref>G. Horrocks 2006:547.</ref>
Αν είχε μεγάλο αριθμό ομιλητών, ισχυρή λογοτεχνική παράδοση και διοικητική αυτονόμηση, η οποία θα οδηγούσε σε αναγνώριση και σχολική διδασκαλία, θα μπορούσε να ταξινομηθεί ως ξεχωριστή ελληνογενής γλώσσα<ref>Ν. Κοντοσόπουλος, 1994: 2. Υπέρ της άποψης περί χωριστής γλώσσας κλίνουν ορισμένοι γλωσσολόγοι: C.F. & F.M. Voegelin, ''Classification and Index of the World's Languages'' (1977, Elsevier), σ. 148-149· B. Joseph, «Language Contact and the Development of Negation in Greek — and How Balkan Slavic Helps to Illuminate the Situation» [http://www.ling.ohio-state.edu/~bjoseph/publications/2001lang.pdf online], όμως οι περισσότεροι συγκλίνουν στην άποψη ότι πρόκειται για αποστασιοποιημένη ποικιλία τής Ελληνικής: P.Trudgill, ''Sociolinguistic variation and change'' (Edinburgh 2002), σ. 129· Ph. Baldi, ''The foundations of Latin'' (Amsterdam 2002), σ. 28.</ref> σε αντιδιαστολή προς διαλέκτους όπως η [[Ποντιακή διάλεκτος|Ποντιακή]], η [[Καππαδοκική διάλεκτος|Καππαδοκική]] και η [[Κατωιταλική διάλεκτος|Κατωιταλική]]. Το σύγχρονο λεξιλόγιό της έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από την επίσημη Ελληνική.
Γραμμή 13:
Υπάρχουν τρεις βασικές προτάσεις για την ετυμολογική προέλευση του τοπωνυμίου:
* ''Τσάκωνες'' < ''*Εξω-Λάκωνες'', που βασίζεται στην υπόθεση ότι πρόκειται για λαό τής «εξωτερικής Λακωνίας». Οι περισσότεροι ερευνητές δέχονταν αυτή την πρόταση, στηριζόμενοι στην επιχειρηματολογία που ανέπτυξε ο [[Κωνσταντίνος Άμαντος|Κ. Άμαντος]].<ref>Βλ. Κ. Αμάντου, «Τσακωνιά - Sclavonia», ''Αφιέρωμα εις Γ. Χατζιδάκιν'', Αθήναι 1921, σελ. 130-4.</ref>
* ''Τσάκωνες'' < ''τράχων, -ωνος'' «δυσπρόσιτος και τραχύς τόπος», πρόταση που παρουσίασε ο Χ. Συμεωνίδης (1972). Ωστόσο, η εικαζόμενη τροπή /tr/ > /ts/ είναι φωνητικά δυσχερής και αντιτίθεται στις προϋποθέσεις λειτουργίας τού νεοελληνικού [[τσιτακισμός|τσιτακισμού]].
* ''Τσάκονες'' < ''διάκονες / διάκονοι'', όπως αποκαλούνταν οι βοηθητικοί στρατιώτες με ελαφρύ οπλισμό που είχαν αποσταλεί στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]] τον 8ο αιώνα. Την άποψη αυτή πρότεινε ο Στ. Καρατζάς (1976) και φαίνεται να έχει ισχυρότερη βάση από τις προηγούμενες.<ref>Tην εκδοχή τού Καρατζά υποστήριξε επίσης ο [[Αγαπητός Τσοπανάκης|Τσοπανάκης]] σε εκτενή βιβλιοκρισία του. Ανασκόπηση όλων των ετυμολογικών προτάσεων στον Θ. Μωυσιάδη (''Εισαγωγή στη μεσαιωνική και νεοελληνική ετυμολογία'', Αθήνα 2005, σελ. 126-7), όπου τονίζεται ότι «η δωρίζουσα διάλεκτος που ομιλείτο τότε σε τμήμα τής Πελοποννήσου οδήγησε σε παρασυσχετισμό των ''τζακόνων / διακόνων'' με τους Λάκωνες».</ref>
Αν ισχύει η τελευταία πρόταση, το [[εθνωνύμιο]] θα έπρεπε να γράφεται με ''-ό-: Τσάκονες'', όπως και το αντίστοιχο [[τοπωνύμιο]]: ''Τσακονιά''.
Γραμμή 138:
* [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=TSD Σύντομη περιγραφή τής διαλέκτου]
* [http://ptolemy.tlg.uci.edu/~opoudjis/Work/tsakbib.html Πλήρης βιβλιογραφία γλωσσολογικών έργων και άρθρων για τη διάλεκτο]
* [http://www.christusrex.org/www1/pater/JPN-tsakonian.html Το «Πάτερ ημών» στα Τσακώνικα]
* [http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/culture/tsakonia/langage.html Αφιέρωμα στην Τσακωνική διάλεκτο. Περιλαμβάνει δείγμα του λεξιλογίου]
* [http://www.projethomere.com/travaux/dialectes_grecs/tsakonien/tsakonien1.htm Projet Homere] Με ηχητικά αποσπάσματα
Γραμμή 149:
[[bg:Цаконски език]]
[[br:Gresianeg Tsakonia]]
[[ca:
[[de:Tsakonisch]]
[[en:Tsakonian language]]
| |||