Έτος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ r2.7.2+) (Ρομπότ: Τροποποίηση: ar:سنة |
μετάφραση ενότητα en:Year#Symbol από την Αγγλική |
||
Γραμμή 13:
}}</ref>
==Σύμβολο==
Δεν υπάρχει καθολικώς αποδεκτό σύμβολο για το έτος ως [[μονάδα χρόνου]]. Το [[Διεθνές Σύστημα Μονάδων]] δεν κάνει κάποια πρόταση για αυτό. Τα πρότυπα NIST SP811<ref name=SP811>{{cite journal |author=Ambler Thompson, Barry N. Taylor |url=http://physics.nist.gov/Document/sp811.pdf |format=PDF |publisher=National Institute of Standards and Technology (NIST) |title=Special Publication 811: Guide for the Use of the International System of Units (SI) |paragraph=8.1 |year=2008}}</ref> και ISO 80000-3:2006<ref>{{cite web |publisher=[[International Organization for Standardization]] |url=http://www.iso.org/iso/iso_catalogue/catalogue_tc/catalogue_detail.htm?csnumber=31888 |title=ISO 80000-3:2006, Quantities and units – Part 3: Space and time |location=Geneva, Switzerland |year=2006}}</ref> προτείνουν τη χρήση του συμβόλου '''[[#Σύμβολο a|a]]''' από την λατινική λέξη για το έτος, ''annus''.<ref name="How">{{cite web |work=How Many? A Dictionary of Units of Measurement |author=Russ Rowlett |publisher=University of North Carolina |title=Units: A |url=http://www.unc.edu/~rowlett/units/dictA.html |accessdate=9 Ιανουαρίου 2009}}</ref> Στα αγγλικά χρησιμοποιούνται κάποιες φορές οι συντομογραφίες '''y''' ή '''yr''', ειδικά στη [[γεωλογία]] και την [[παλαιοντολογία]], όπου χρησιμοποιούνται και τα ''kyr, myr, byr'' (χιλιάδες, εκατομμύρια και δισεκατομμύρια έτη αντίστοιχα) καθώς και παρόμοιες συντομογραφίες.<ref name="How" /><ref name="AGUStyle">{{cite web |url=http://www.agu.org/pubs/style_guide_intro.html |publisher=American Geophysical Union |title=AGU Editorial Style Guide for Authors |date=21 Σεπτεμβρίου 2007 |accessdate=9 Ιανουαρίου 2009|archiveurl = http://web.archive.org/web/20080714134306/http://www.agu.org/pubs/style_guide_intro.html <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 14 Ιουλίου 2008}}</ref><ref name="Strat">{{cite journal |author=North American Commission on Stratigraphic Nomenclature |url=http://ngmdb.usgs.gov/Info/NACSN/Code2/code2.html#Article13 |title=North American Stratigraphic Code |journal=The American Association of Petroleum Geologists Bulletin |volume=89 |issue=11 |month=November |year=2005 |pages=1547–1591 |doi= |edition=Article 13 (c)}}</ref>
===Σύμβολο a===
Στα NIST SP811<ref>{{cite web |author=Ambler Thompson, Barry N. Taylor |url=http://physics.nist.gov/Document/sp811.pdf |publisher=National Institute of Standards and Technology (NIST) |title=Special Publication 811 – Guide for the Use of the International System of Units (SI) |at=para 8.1 |year=2008}}</ref> και ISO 80000-3:2006<ref>{{cite web |publisher=International Organization for Standardization |url=http://www.iso.org/iso/iso_catalogue/catalogue_tc/catalogue_detail.htm?csnumber=31888|title=ISO 80000-3:2006, Quantities and units|at=Part 3: Space and time|location=Geneva|year=2006}}</ref> προτείνουν το σύμβολο '''a'''. Αν και το '''a''' είναι επίσης σύμβολο για το [[Εκτάριο|αρ]] (''are''), μονάδα επιφάνειας για την μέτρηση χερσαίων εκτάσεων, το περιεχόμενο είναι συνήθως αρκετό για να είναι σαφής η χρήση του.
Ο [[Ενοποιημένος Κώδικας Μονάδων Μέτρησης]]<ref>{{cite web|author=Gunther Schadow, Clement J. McDonald|url=http://aurora.rg.iupui.edu/ucum|title=Unified Code for Units of Measure}}</ref> αποσαφηνίζει τα διάφορα σύμβολα των ISO 1000, ISO 2955 και ANSI X3.50 χρησιμοποιώντας<ref>[http://aurora.regenstrief.org/~ucum/ucum.html#para-31]</ref>
:''ar'' για το [[Εκτάριο|αρ]] και:
:'''a<sub>t</sub>''' = a_t = 365.24219 ημέρες για το μέσο [[τροπικό έτος]]
:'''a<sub>j</sub>''' = a_j = 365.25 ημέρες για το μέσο Ιουλιανό έτος
:'''a<sub>g</sub>''' = a_g = 365.2425 ημέρες για το μέσο Γρηγοριανό έτος
:'''a''' = 1 a<sub>j</sub> έτος (χωρίς περαιτέρω διευκρίνηση)
Ένας ορισμός που υιοθετήθηκε από κοινού, από τη [[Διεθνής Ένωση Καθαρής και Εφαρμοσμένης Χημείας|Διεθνή Ένωση Καθαρής και Εφαρμοσμένης Χημείας]] και τη [[Διεθνής Ένωση Γεωλογικών Επιστημών|Διεθνή Ένωση Γεωλογικών Επιστημών]] είναι η χρήση του ''annus'', με σύμβολο '''a''' για το έτος, οριζόμενο ως η διάρκεια του τροπικού έτους κατά το έτος 2000:<ref>{{cite journal |author=Norman E. Holden, Mauro L. Bonardi, Paul De Bièvre, Paul R. Renne, and Igor M. Villa |title=IUPAC-IUGS common definition and convention on the use of the year as a derived unit of time (IUPAC Recommendations 2011) |journal=Pure and Applied Chemistry |year=2011 |volume=83 |pages=1159–1162 |doi=10.1351/PAC-REC-09-01-22 |issue=5}}</ref><ref name="Biever-war">{{cite journal |author=Celeste Biever |title=Push to define year sparks time war |journal=New Scientist |url=http://www.newscientist.com/article/dn20423-push-to-define-year-sparks-time-war.html |date=27 Απριλίου 2011 |accessdate=28 Απριλίου 2011}}</ref>
:'''a''' = 365.24219265 ημέρες = 31556925.445 δευτερόλεπτα
Ο συμβολισμός αυτός ωστόσο έχει αποδειχθεί αμφισβητίσιμος καθώς συγκρούεται με την προηγούμενη σύμβαση μεταξύ των γεωεπιστημόνων να χρησιμοποιούν το σύμβολο '''a''' συγκεκριμένα για «έτη πριν», και τα σύμβολα '''y''' ή '''yr''' για την χρονική περίοδο ενός έτους.<ref name="Biever-war"/>
==== Πολλαπλασιαστικά προθέματα SI ====
* '''ka''' ('''kiloannum'''), είναι μονάδα χρόνου ίση με χίλια έτη (10<sup>3</sup>). Τυπικά χρησιμοποιείται στη [[γεωλογία]], την [[παλαιοντολογία]] και την [[αρχαιολογία[[ για περιόδους του [[Ολόκαινο]]υ και του [[Πλειστόκαινο]]υ όπου χρησιμοποιούνται μέθοδοι χρονολόγησης άλλες από την [[Ραδιοχρονολόγηση Άνθρακα 14|ραδιοχρονολόγηση με άνθρακα]], ήτοι μεταξύ άλλων χρονολόγηση [[παγοπυρήνας|παγοπυρήνων]], [[δεντροχρονολόγηση]] ή [[χρονολόγηση ουρανίου-θορίου]]. Αν η ηλικία καθορίζεται κατά κύριο λόγο με ραδιοχρονολόγηση άνθρακα, τότε αυτή θα πρέπει να εκφραστεί σε έτη ραδιοάνθρακα ή βαθμονομημένα ημερολογιακά έτη [[Πρό του Παρόντος]] (''Before Present'')
* '''Ma''' ('''megaannum'''), είναι μονάδα χρόνου ίση με ένα εκατομμύριο (10<sup>6</sup>) έτη. Χρησιμοποιείται συχνά σε επιστημονικά πεδία όπως η [[γεωλογία]], η [[παλαιοντολογία]], και η [[ουράνια μηχανική]] για τον προσδιορισμό πολύ μεγάλων χρονικών περιόδων στο μέλλον ή το παρελθόν. Για παράδειγμα το είδος δεινοσαύρου ''[[Tyrannosaurus rex]]'' βρίσκονταν σε αυθονία περίπου ''65 Ma'' (65 εκατομμύρια χρόνια) πριν. (το ''πριν'' δεν αναφέρεται πάντα, αν ορίζεται η ποσότητα χωρίς να αναφέρεται ρητά η διάρκεια, μπορεί να υποτεθεί ότι το «πριν» υπονοείται. Η εναλλακτική μονάδα «mya» συμπεριλαμβάνει το «πριν» [''ago''] ρητώς). Σε αστρονομικές εφαρμογές χρησιμοποιείται το [[Ιουλιανό έτος]] των ακριβώς 365.25 ημερών. Στην γεωλογία και την παλαιοντολογία, το έτος δεν είναι τόσο ακριβές και ποικίλει ανάλογα με τον συγγραφέα.
* '''Ga''' ('''gigaannum'''), είναι μονάδα χρόνου ίση με ένα δισεκατομμύριο (10<sup>9</sup>) έτη. Χρησιμοποιείται συχνά σε επιστημονικά πεδία όπως η [[φυσική κοσμολογία|κοσμολογία]] και η [[γεωλογία]] για να εκφράσει εξαιρετικά μακρές χρονικές περιόδους του παρελθόντος. Για παράδειγμα ο σχηματισμός της [[Γη]]ς συνέβει πριν περίπου ''4.57 Ga'' (4.57 δισεκατομμύρια έτη).
* '''Ta''' ('''teraannum'''), είναι μονάδα χρόνου ίση με ένα τρισεκατομμύριο (10<sup>12</sup>) έτη. Είναι εξαιρετικά μεγάλη μονάδα χρόνου, περίπου 70 φορές μεγαλύτερη από την [[ηλικία του σύμπαντος]]. Είναι στην ίδια τάξη μεγέθους με την αναμενόμενη διάρκεια ζωής ενός [[Ερυθρός νάνος|ερυθρού νάνου].]
* '''Pa''' ('''petaannum'''), είναι μονάδα χρόνου ίση με ένα τετράκις εκατομμύριο (10<sup>15</sup>) έτη. Η ημιζωή του νουκλιδίου [[κάδμιο]]-113 είναι περίπου 8 Pa.<ref>{{cite journal| author = P. Belli ''et al.''| title = Investigation of β decay of <sup>113</sup>Cd| journal = Phys. Rev. C |volume = 76|page = 064603|year = 2007 |doi = 10.1103/PhysRevC.76.064603|bibcode = 2007PhRvC..76f4603B }}</ref> Το σύμβολο συμπίπτει με αυτό του [[Pascal]] (Pa), αν και αμφότερα χρησιμοποιούνται σπάνια και τα συμφραζόμενα θα είναι κανονικά αρκετά για την διάκριση μεταξύ χρόνου και πίεσης.
* '''Ea''' ('''exaannum'''), είναι μονάδα χρόνου ίση με ένα πεντάκις εκατομμύριο (10<sup>18</sup>) έτη. Η ημιζωή του [[Βολφράμιο|βολφράμιου]]-180 είναι 1.8 Ea.<ref>{{cite journal| author = F. A. Danevich ''et al.''| title = α activity of natural tungsten isotopes| journal = Phys. Rev. C |volume = 67|page = 014310|year = 2003| arxiv = nucl-ex/0211013|doi = 10.1103/PhysRevC.67.014310|bibcode = 2003PhRvC..67a4310D }}</ref>
===Σύμβολα y και yr===
Στην [[αστρονομία]], τη [[γεωλογία]] και την [[παλαιοντολογία]] χρησιμοποιούνται κάποιες φορές τα σύμβολα ''yr'' ([[αγγλικά]]: ''year'', ''έτος'') και ''ya'' ([[αγγλικά]]: ''years ago'', ''έτη πριν''), σε συνδυασμό με προθέματα για τα «χίλια», «εκατομμύρια», «δισεκατομμύρια».<ref name="AGUStyle" /><ref name="NASC">{{cite journal|author=North American Commission on Stratigraphic Nomenclature|url=http://ngmdb.usgs.gov/Info/NACSN/Code2/code2.html#Article13|title=North American Stratigraphic Code|chapter=Article 13 (c)|quote=(c) Convention and abbreviations. – The age of a stratigraphic unit or the time of a geologic event, as commonly determined by numerical dating or by reference to a calibrated time-scale, may be expressed in years before the present. The unit of time is the modern year as presently recognized worldwide. Recommended (but not mandatory) abbreviations for such ages are SI (International System of Units) multipliers coupled with "a" for annum: ka, Ma, and Ga for kilo-annum (10<sup>3</sup> years), Mega-annum (10<sup>6</sup> years), and Giga-annum (10<sup>9</sup> years), respectively. Use of these terms after the age value follows the convention established in the field of C-14 dating. The "present" refers to 1950 AD, and such qualifiers as "ago" or "before the present" are omitted after the value because measurement of the duration from the present to the past is implicit in the designation. In contrast, the duration of a remote interval of geologic time, as a number of years, should not be expressed by the same symbols. Abbreviations for numbers of years, without reference to the present, are informal (e.g., y or yr for years; my, m.y., or m.yr. for millions of years; and so forth, as preference dictates). For example, boundaries of the Late Cretaceous Epoch currently are calibrated at 63 Ma and 96 Ma, but the interval of time represented by this epoch is 33 m.y.
}}</ref>
Οι μονάδες αυτές δεν είναι μονάδες του SI, ακολουθούν όμως αμφίσημες διεθνείς υποδείξεις και χρησιμοποιούν είτε τα αγγλικά πρώτα γράμματα ως προθέματα (t, m, και b) είτε τα μετρικά προθέματα (k, M, και G) είτε ποικιλίες μετρικών προθεμάτων (k, m, g). Σε αυτές περιλαμβάνονται:
{|class="wikitable"
|-
| συντομογραφία εκτός SI || αντίστοιχο με πρόθεμα SI || τάξη μεγέθους
|-
| '''kyr'''|| ka ||
* χιλιάδες έτη
|-
| '''myr''' || Ma ||
* εκατομμύρια έτη
|-
| '''byr''' || Ga ||
* δισεκατομμύρια έτη
|-
| '''tya''' ή '''kya''' || "ka πριν" ||
* Εμφάνιση του ''[[Homo sapiens]]'', περ. 200 tya
* [[Μετανάστευση από την Αφρική]], περ. 60 tya
* [[Τελευταίο Παγετώδες Μέγιστο]], περ. 20 tya
* [[Νεολιθική Επανάσταση]], περ. 10 tya
|-
|'''mya''' || "Ma πριν" ||
* [[Πλειόκαινο]], 5.3 έως 2.6 mya
* [[Ολόκαινο]] ξεκίνησε στα 0.01 mya
|-
| '''bya''' ή '''gya''' || "Ga πριν" ||
* παλαιότεροι [[Ευκαρυώτες]], 2 bya
* ηλικία της [[Γη]]ς, 4.5 bya
* [[Μεγάλη Έκρηξη]], 13.7 bya
|}
Η χρήση των "mya" και "bya" δεν ενθαρρύνεται στη σύγχρονη γεωφυσική, και προτιμάται η χρήση των "Ma" και "Ga" για χρονολογίες [[Προ του Παρόντος]], καθώς και του «m.y.» (''million years'', ''εκατομμύρια έτη'') για την διάρκεια των εποχών.<ref name="AGUStyle" /><ref name="Strat" /> Αυτή η ''ad hoc'' διάκριση μεταξύ απόλυτου χρόνου και χρονικού διαστήματος είναι αμφισβητούμενη ανάμεσα στα μέλη της Γεωλογικής Εταιρίας της Αμερικής.<ref>{{cite web|publisher=Geological Society of America|title=Time Units|url=http://www.geosociety.org/TimeUnits/|accessdate=17 Φεβρουαρίου 2010}}</ref>
== Παραπομπές ==
{{reflist|colwidth=60em}}
{{ενσωμάτωση κειμένου|en|Year}}
{{DEFAULTSORT:Ετος}}
| |||