Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
MerlIwBot (συζήτηση | συνεισφορές)
μ Ρομπότ: Προσθήκη: is:Súlla
Pagaeos (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 9:
== Βιογραφία ==
=== Νεανικά χρόνια ===
Ο Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας καταγόταν από οικογένεια [[Πατρίκιοι|πατρικίων]], ωστόσο δεν μεγάλωσε μέσα στα πλούτη. Κατά τη διάρκεια της νιότης του κατοικούσε σε ενοικιαζόμενα δωμάτια με χαμηλή τιμή, κάτι που αποτελείπροκαλούσε ειρωνείατα μιαςειρωνικά καισχόλια μελλοντικάτων οιΡωμαίων Ρωμαίοιαργότερα, θεωρούσανγια πωςτους είχετρόπους συγκεντρώσειπου σταπλούτισε χέριαεκ του υπερβολικό πλούτομηδενός. Ο [[Πλούταρχος]] αφηγείται επίσης πως κατά την περίοδο των [[Προγραφές|προγραφών]] που ο Σύλλας εξαπέλυσε στη Ρώμη, κάποιος [[απελεύθερος]] που κατηγορήθηκε πως έκρυβε έναν από τους καταζητούμενους και επρόκειτο να ριχθεί από τον [[Ταρπήιος Βράχος|Ταρπήιο Βράχο]], ανέφερε με πικρία πως εκείνος κι ο Σύλλας διέμεναν κάποτε στην ίδια πολυκατοικία, πληρώνοντας μάλιστα μικρή διαφορά στο ενοίκιο. <ref>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 1</ref>
 
Ο Σύλλας σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές είχε γκρίζα μάτια, τα οποία αντανακλούσαν δύναμη και εξυπνάδα, προκαλώντας ασυναίσθητα φόβο σε όποιον τον κοίταζε. Ωστόσο οι μαρτυρίες τον θέλουν λάτρη των αστεϊσμών. Κατά την νεανική του ηλικία συναναστρεφόταν πολύ ταπεινούς ανθρώπους, [[Ηθοποιός|ηθοποιούς]] και γελωτοποιούς, μοιραζόμενος μαζί τους στην άστατη και ακόλαστη ζωή τους. Την παρουσία τους συνέχισε να επιζητά και στη μετέπειτα ζωή του. Ακόμη κι όταν έγινε κύριος της Ρώμης, καλούσε συχνότατα τέτοια άτομα σπίτι του για να διασκεδάσουν, παρά τα αρνητικά σχόλια των πολιτών, που πίστευαν πως όχι μόνο δεν σέβεται την ηλικία του, αλλά παραμελεί και τα πολιτικά του καθήκοντα. Όπως και να έχει, μαζί τους επιδείκνυε ένα πρόσωπο πολύ διαφορετικό από αυτό του αυστηρού πολιτικού που είχε συνηθίσει τον υπόλοιπο κόσμο. Αγάπησε δε μέχρι τα βαθειά γεράματα έναν ηθοποιό, το ΜετρόβιοΜητρόβιο, τον έρωτα του προς τον οποίο δεν δίστασε να παραδεχθεί σε προχωρημένη ηλικία μέσα στη Σύγκλητο. <ref name=Plu2>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 2</ref>
 
Από την ανέχεια κατάφερε να ξεφύγει λαμβάνοντας δύο κληρονομιές: η πρώτη ήταν της μητριάς του που τον αγαπούσε σαν δικό της γιο. Η δεύτερη ήταν μιας πλούσιας γυναίκας κοινής καταγωγής, που ονομαζόταν Νικόπολις, με την οποία διατηρούσε δεσμό. <ref name=Plu2/>
Γραμμή 17:
=== Πόλεμος στη Λιβύη ===
[[Αρχείο:Sulla Coin2.jpg|thumb|350px|''Δηνάριο που εξέδωσε ο Φαύστος, γιος του Σύλλα. Στην μια όψη απεικονίζεται η θεά Ντιάνα με περίτεχνα κοσμήματα. Στην άλλη όψη, ο βασιλιάς Βόκχος, γονατιστός, παραδίδει στον ένθρονο Σύλλα τον αλυσοδεμένο Ιογόρθα.'']]
Τη χρονιά που ο [[Γάιος Μάριος]] απέκτησε για πρώτη φορά το αξίωμα του υπάτου, το [[107 π.Χ.]], ο Σύλλας ανακηρύχθηκεέγινε ταμίας ([[κυαίστωρ]]). Ακολούθησε το Μάριο στη [[Λιβύη]], όταν ο τελευταίος ανέλαβε να ολοκληρώσει τον πόλεμο κατά του [[ΙογόρθαςΙουγούρθας|ΙογόρθαΙουγούρθα]]. Ο Σύλλας συνέβαλε καταλυτικά στη νίκη των Ρωμαίων το [[106 π.Χ.]], έχοντας την τύχη να κερδίσει την εύνοια του [[Βόκχος Α'|Βόκχου]], ηγεμόνα γειτονικού βασιλείου.
 
Ο ΙογόρθαςΙουγούρθας ήταν γαμπρός του Βόκχου. Μετά την ήττα του είχε καταφύγει στο βασίλειο του τελευταίου και είχε αρχίσει να υπονομεύει την εξουσία του. Ο Σύλλας κέρδισε τη φιλία του Βόκχου όταν φρόντισε να επιστρέψουν σπίτι με ασφάλεια κάποιοι απεσταλμένοι του βασιλιά. Τότε ο Βόκχος πρότεινε στο Σύλλα να έρθει να τον βρει, ώστε να του παραδώσει με προδοσία τον ΙογόρθαΙουγούρθα. ΤοΠαρ΄όλο ναπου εμπιστευτείη τοπρόταση βασιλιάτου ήταν ρίσκο για το Σύλλα καθώςΒόκχου θα μπορούσε να συμβείέκρυβε τελικά το αντίθετο σενάριοπαγίδα, ωστόσο ο Σύλλας ειδοποίησε το Μάριο, πήρε λίγους άνδρες και πήγε. Τελικά οΟ Βόκχος τήρησε την υπόσχεσή του και παρέδωσε το συγγενή του. Αν και τη δόξα καρπώθηκε ο Μάριος, ορισμένοι εχθροί του συνέχισαν να του θυμίζουν την πραγματική ιστορία. Ο δε Σύλλας, με την αυθάδεια που τον διέκρινε έφτιαξε για τον εαυτό του και κρατούσε πάντα ένα σφραγιστικό δακτύλιο, ο οποίος απεικόνιζε το Βόκχο να παραδίδει σε εκείνον τον ΙογόρθαΙουγούρθα. <ref>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 3</ref>
 
=== Πρώτες στρατιωτικές επιτυχίες ===
Ο Μάριος δυσαρεστήθηκε βαθύτατα με το Σύλλα, ωστόσο για ένα διάστημα δεν τον θεώρησε τόσο σημαντικό ναώστε εκφράσεινα κάπωςεκδηλώσει την εχθρότητά του. Εξακολούθησε να τον στέλνει σε διάφορες εκστρατείες, ενώ ο ίδιος εκλέχτηκε πέντε χρονιές στη σειρά ύπατος, κάτι που δεν είχε προηγούμενο. Τη δεύτερη από αυτές τις χρονιές, ο Σύλλας από τη θέση του πρεσβευτή ([[Λεγάτος|λεγάτου]]) αιχμαλώτισε τον Κόπιλλο, φύλαρχο των [[Τεκτοσάγοι|Τεκτοσάγων]]. Την τρίτη χρονιά ανήλθε στηστο θέσηαξίωμα του [[Τριβούνος|τριβούνου]]χιλίαρχου (tribunus militum). Κατά τη διάρκεια της θητείας του έπεισε τον πολυπληθή λαό των [[Μάρσοι|Μάρσων]] να συνάψουν συμμαχία με τη Ρώμη. <ref name=Plu4>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 4</ref>
 
Βλέποντας τις επιτυχίες του Σύλλα, ο Μάριος τελικά θορυβήθηκε και άρχισε να υπονομεύει την άνοδό του στην ιεραρχία. Ο Σύλλας το κατάλαβε και αποφάσισε να στραφεί στον έτερο ύπατο, τον [[Κουίντος Λουτάτιος Κάτουλος|Κάτουλο]], έναν άξιο άνδρα χωρίς όμως ιδιαίτερες στρατιωτικές ικανότητες. Στο πλάι του έφερε σε πέρας σημαντικές αποστολές και κέρδισε μεγάλη δόξα. Υποχρέωσε, από τη μια, σε ήττα διάφορες βαρβαρικές φυλές στην περιοχή των [[Άλπεις|Άλπεων]], πιο αξιομνημόνευτη από τις οποίες ήταν οι [[ΚύμβριοιΚίμβροι]]. Από την άλλη, όταν προέκυψε πρόβλημα επισίτισηςεπισιτισμού του στρατού, ο Σύλλας ανέλαβε να το φροντίσει. Και τα κατάφερε τόσο καλά που οι άνδρες του Κάτουλου είχαν τη δυνατότητα να αποστείλουν τρόφιμα και σε αυτούς του Μάριου. Με τον τρόπο αυτό ξεκίνησε η πικρή αντιπαλότητα των δύο αντρών, Μάριου και Σύλλα, η οποία οδήγησε τελικά σε αιματοβαμμένο εμφύλιο πόλεμο. <ref name=Plu4 />
 
Ο Σύλλας πλέον θεωρούσε πως η φήμη που είχε κερδίσει ήταν αρκετή για να του εξασφαλίσει πολιτική καριέρα.<ref> Επέστρεψε στη Ρώμη το 101 π.Χ., και εξελέγη πραίτορας το 93 π.Χ.</ref> Έθεσεέθεσε υποψηφιότητα για το αξίωμα του [[Πραίτορας|πραίτορα]], αλλά δεν κατάφερε να εκλεγεί. Κέρδισε όμως το αξίωμα την επόμενη χρονιά ([[97 π.Χ.]]) καθώς, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ήτανπαρείχε δουλοπρεπήςθεάματα απέναντιλαμπρά στο λαό και εξαγόρασεεξαγόραζε ψήφους με χρήματα. <ref name=Plu5>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 5</ref>
 
=== Επαφή με τους Πάρθους ===
Μετά την ολοκλήρωση της θητείας του, ο Σύλλας εστάλη στην [[Καππαδοκία]], φαινομενικά για να επαναφέρει στο θρόνο του το βασιλιά της [[Αριοβαρζάνη Α' της Καππαδοκίας|Αριοβαρζάνη Α']]. Στην πραγματικότητα για να κρατήσει υπό έλεγχο τις δραστηριότητες του ανήσυχου βασιλιά του [[Πόντος|Πόντου]], του [[Μιθριδάτης ΣτΣΤ' Ευπάτωρ|Μιθριδάτη Στ'ΣΤ]], ο οποίος ολοένα και επέκτεινε τα εδάφη του. Χρησιμοποιώντας συμμαχικά στρατεύματα θανάτωσε πολλούς ΚαππαδόκειςΚαππαδόκες, αλλά και [[Αρμενία|Αρμενίους]] που έσπευσαν να τους βοηθήσουν, ανατρέποντας το [[Γόρδιος της Καππαδοκίας|Γόρδιο]] και κάνοντας βασιλιά και πάλι τον Αριοβαρζάνη.<ref name=Plu5 />
 
Όσο στρατοπέδευε στις όχθες του [[Ευφράτης|Ευφράτη]], ο Σύλλας είχε την τύχη να είναι ο πρώτος Ρωμαίος με τον οποίο προσπάθησεπροσπάθησαν ηοι [[Παρθία|Πάρθοι]] να έρθειέρθουν σε επαφή. Ο βασιλιάς τους είχε αποστείλει έναν πρέσβη που λεγόταν [[Ορόβαζος]] για να διαπραγματευτεί συμμαχία με τη Ρώμη. ΜιαΛέγεται διάσημηότι αφήγησηο θέλειΣύλλας το Σύλλατοποθέτησε ναγια τοποθετεί την ώρα τουτο συμβουλίουσυμβούλιο τρία καθίσματα: ένα για τον Αριοβαρζάνη, ένα για τον πρέσβη και το μεσαίο και τιμητικότερο για τον εαυτό του. Η πράξη του αυτή κόστισε τη ζωή του Ορόβαζου, ο οποίος θανατώθηκε από τον κύριό του γιατί δέχτηκε τέτοια αυθάδη συμπεριφορά. Μια άλλη αφήγηση αναφέρει πως κάποιος άνδρας από τη συνοδεία του Ορόβαζου, κάποιος [[Χαλδαίοι|Χαλδαίος]], παρατηρώντας το Σύλλα προφήτεψε πως αυτός ο άνδρας θα έφτανε στην κορυφή του κόσμου.<ref name=Plu5 />
 
=== Συμμαχικός πόλεμος ===
Όταν ο Σύλλας επέστρεψε κατηγορήθηκε για δωροδοκία και κλήθηκε να απολογηθεί. Ωστόσο ο αντίδικός του δεν εμφανίστηκε ποτέ στη δίκη και απέσυρε τις κατηγορίες.<ref>Πλούταρχος, ''Σύλλας'' 5</ref> Προέκυψε όμως νέα διαμάχη με το Μάριο, όταν ο Βόκχος που ήθελε να κολακέψει τους Ρωμαίους έστειλε στην πόλη κάποια αναθήματα που απεικόνιζαν τον ίδιο να παραδίδει στο Σύλλα τον Ιογόρθα. Ο Μάριος ζήτησε την απόσυρσή τους από την κοινή θέα, οι σύμμαχοι του Σύλλα αρνήθηκαν κι έτσι η κατάσταση έγινε τεταμένη. <ref name=Plu6>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 6</ref>
 
Τότε ήταν που ξέσπασε ο [[Συμμαχικός Πόλεμος]] ([[91 π.Χ.|91]] – [[88 π.Χ.]]), αιτία του οποίου ήταν η αδιαλλαξία των ρωμαϊκών αρχών απέναντι στις πολιτικές ελευθερίες που επιθυμούσαν να απολαμβάνουν οι ''Socii'', δηλαδή οι [[Ιταλία|Ιταλοί]] σύμμαχοι της Ρώμης. Οι τελευταίοι έπιστρατεύονταν συχνά να υπερασπιστούν την πόλη, ενώ πλήρωναν βαρύτατους φόρους, αλλά δεν είχαν λόγο στο πώς θα αξιοποιούνταν τα χρήματα ή τα στρατεύματα που προέρχονταν από τον τόπο τους. Όταν μια σοβαρή προσπάθεια για μεταρρύθμιση υπέρ τους τερματίστηκε άδοξα, οι συμμαχικές πόλεις επαναστάτησαν δείχνοντας την αγανάκτησή τους.
 
Την εποχή αυτή η [[Σύγκλητος]] και η αριστοκρατία της Ρώμης είχαν αρχίσει να φοβούνται τη φιλοδοξία του Μάριου. Για το λόγο αυτό αποφάσισαν να μην του δώσουν πλήρη αρμοδιότητα διαχείρισης του πολέμου. Έτσι όσο κράτησαν οι εχθροπραξίες ο Μάριος δεν είχε επιτυχίες που θα ενίσχυαν την εικόνα του. Αντίθετα ο Σύλλας διακρίθηκε ποικιλοτρόπως, ακόμη κι ανάμεσα στους εχθρούς του. Κέρδισε μεγαλύτερη δόξα τόσο από το Μάριο, όσο κι από τον ύπατο [[ΓνάιοςΓναίος Πομπήιος Στράβων|ΓνάιοΓναίο Πομπήιο Στράβωνα]] (πατέρα του [[Πομπήιος ο Μέγας|Πομπήιου του ΜέγαΜεγάλου]]). ΩςΑποτέλεσμα αποτέλεσμαήταν εκλέχτηκενα εκλεγεί για πρώτη φορά ύπατος το [[88 π.Χ.]]
 
Ο Σύλλας επέδειξε εκτός από στρατηγική ευφυΐα και μεγάλη προσωπική ανδρεία. Ως αποτέλεσμα στα [[Νώλα]] βραβεύτηκε με την ''«Corona Obsidionalis»'', τη μέγιστη τιμή για ένα Ρωμαίο υψηλόβαθμο στρατιωτικό, ο οποίος είχε επιδείξει ιδιαίτερη γενναιότητα σώζοντας μια [[λεγεώνα]] στο πεδίο της μάχης. Αντίθετα με άλλες στρατιωτικές τιμές, το βραβείο αυτό απέδιδε δια βοής η ίδια η λεγεώνα που σώθηκε, και για το λόγο αυτό είχε δοθεί ελάχιστες φορές στην ιστορία. Το στεφάνι αυτό, κατά παράδοση είχε φτιαχτεί από χόρτα και άλλα φυτά που συλλέχθηκαν από το ίδιο το πεδίο της μάχης. <ref>[http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/SMIGRA*/Corona.html Πληροφορίες για την Corona Obsidionalis]</ref>
 
=== Πρώτη πορεία κατά της Ρώμης ===
Όταν επέστρεψε στην πόλη της Ρώμης, ο Σύλλας εξελέγη στην ηλικία των 50 ετών [[ύπατος]] το [[88 π.Χ.]] με τον [[ΚουίντοςΚόιντος Πομπήιος Ρούφος|ΚουίντοΚόιντο Πομπήιο Ρούφο]]. Τότε πραγματοποίησε έναν λαμπρό γάμο με την [[ΚαικηλίαΚαικιλία Μέτελλα Δαλματίκα|ΚαικηλίαΚαικιλία]], κόρη του [[Λεύκιος ΚαικήλιοςΚαικίλιος Μέτελλος Δαλματικός|Μέτελλου]], που κατείχε το αξίωμα του μεγίστου αρχιερέως[[Pontifex Maximus]]. Η ένωση, που αποτελεί τον τέταρτο γάμο του Σύλλα, αποδοκιμάστηκε τόσο από την αριστοκρατία, όσο κι από τον απλό λαό που επινόησεσυνέθεσε διάφορα χιουμοριστικά στιχάκια για να τον γελοιοποιήσει.<ref name=Plu6 />
 
Με το νέο του αξίωμα, ο Σύλλας έκανε προετοιμασίες ώστε να συμμετάσχει στον [[Πρώτος Μιθριδατικός Πόλεμος|Πρώτο Μιθριδατικό Πόλεμο]], έχοντας στόχο να περιορίσει τις φιλοδοξίες του βασιλιά του [[Πόντος|Πόντου]], του [[Μιθριδάτης ΣτΣΤ' Ευπάτωρ|Μιθριδάτη ΣτΣΤ']]. Βρήκε ωστόσο σθεναρό αντίπαλο το Μάριο, ο οποίος παρά την προχωρημένη του ηλικία και την απόσυρσή του από τα στρατιωτικά ζητήματα, επιθυμούσε να αναλάβει ο ίδιος την εκστρατεία. <ref name=Plu7>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 7</ref> Για να το πετύχει συμμάχησε με το [[Πούμπλιος Σουλπίκιος Ρούφος|Σουλπίκιο]], ένανένα δήμαρχο ([[Τριβούνος|τριβούνο]]) τον οποίο ο Πλούταρχος περιγράφει με τα μελανότερα των χρωμάτων. Ο Σουλπίκιος, ο οποίος διατηρούσε έναν μικρό στρατό από σωματοφύλακες, απόενθαρρύνθηκε τηνσε πλευρά του κέρδισε περισσότερο χώρο ώστε να κάνεινέες αυθαιρεσίες, από την άλληενώ ο Μάριος μέσω της συμμαχίας τους εξασφάλισε τη διοίκηση του εκστρατευτικού σώματος όπως επιθυμούσε. Προκειμένου να αποφύγουν να ψηφίσουν το διάταγμα αυτό, οι δύο ύπατοι κήρυξαν διακοπή των πολιτικών διαδικασιών. Ο Σουλπίκιος προσπάθησε από την πλευρά του να εκβιάσει τους [[Σύγκλητος|συγκλητικούς]] ώστε να πάρει αυτό που ήθελε. Ως αποτέλεσμα ξέσπασανΞέσπασαν φοβερές ταραχές, κατά τη διάρκεια των οποίων σκοτώθηκε στην [[Ρωμαϊκή Αγορά|Αγορά]] ο γιος του ύπατου Πομπήιου Ρούφου. Ο Σύλλας καταδιώχθηκε μέχρι το σπίτι του Μάριου, και εξαναγκάστηκε να αίρειάρει το διάταγμα διακοπής των πολιτικών λειτουργιών. Ο Σουλπίκιος έστειλε κατόπιν απεσταλμένους στη [[Νώλα]], για να φέρουν τα στρατεύματα που διέμεναν εκεί στο Μάριο. <ref name=Plu8>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 8</ref>
 
Ο Σύλλας είχε την τύχη να το σκάσει από την πόλη και να φτάσει το στρατόπεδο των βετεράνων του πρώτος. Όταν τους αφηγήθηκε τι συνέβη στην πόλη, οι αξιωματικοί τάχθηκαν με το μέρος του. Όταν έφτασαν δε οι απεσταλμένοι του Σουλπίκιου, βρήκαν τραγικό θάνατο δια [[Λιθοβολισμός|λιθοβολισμού]]. Στο μεταξύ κύριοι της πόλης και της συγκλήτου ήταν ο Μάριος και ο Σουλπίκιος, οι οποίοι άρχισαν να καταδιώκουν και να εξολοθρεύουν τους σύμμαχους του Σύλλα. Παρατηρήθηκε έντονη κινητικότητα από το στρατόπεδο στην πόλη και το αντίστροφο, καθώς οι δύο παρατάξεις ετοιμάζονταν για σύγκρουση. Τότε ο Σύλλας έκανε κάτι που δεν είχε προηγούμενο στη ρωμαϊκή ιστορία: με έξι από τις πιστές του λεγεώνες προέλασε κατά της πόλης. Να τονιστεί πως οι λεγεώνες σύμφωνα με τη ρωμαϊκή παράδοση δεν εισέρχονταν ποτέ στην πόλη, αλλά στρατοπέδευαν για ασφάλεια σε κοντινές περιοχές. Μαθαίνοντας τα νέα ο Μάριος έστειλε δύο πραίτορες, το Βρούτο και το Σερβίλιο να συναντήσουν το Μάριο και να τον σταματήσουν. Οι στρατιώτες του Σύλλα, παραλίγο να τους θανατώσουν, αλλά τελικά περιορίστηκαν στο να τους προσβάλουν, να τους διαπομπεύσουν και τους στείλουν πίσω άπραγουςάπρακτους στη Ρώμη. Ο Μάριος και οι οπαδοί του προετοιμάστηκαν τότε για την επικείμενη σύγκρουση. Δεν είχαν στη διάθεσή τους όμως άλλους στρατιώτες πέρανπέρα από τη σωματοφυλακή των [[μονομάχος|μονομάχων]] του Σουλπικίου. Με μια κίνηση απελπισίας ο Μάριος προσπάθησε να πάρει με το μέρος του σκλάβους υποσχόμενος ελευθερία.<ref name=Plu9>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 9</ref>
 
Φτάνοντας στις [[Πικτές]] ο Σύλλας έλαβε μια δεύτερη πρεσβεία η οποία τον διαβεβαίωσε πως με ψήφισμα προστατεύτηκαν όλα του τα δικαιώματα. Ο Σύλλας προσποιήθηκε ότι θα στρατοπέδευε εκεί, αλλά αμέσως έστειλε ένα τμήμα στρατού να πολιορκήσει την πύλη και τα τείχη του [[Εσκυλίνος Λόφος|Εσκυλίνου Λόφου]]. Όταν κατάφεραν να εισέλθουν στην πόλη τους υποδέχτηκε μια ομοβροντίακαταιγισμός από πέτρες και [[Κεραμίδι|κεραμίδια]] που πετούσε το πλήθος από τις στέγες. Στο μεταξύ όμως, κατέφθασε ο Σύλλας και ορμώμενοςεφορμώντας ο ίδιος στην πόλη παρέδωσε εκείνο το τμήμα της στις φλόγες. Οι μονομάχοι δεν στάθηκαν ικανοί να αποκρούσουν τις λεγεώνες, κι έτσι ο Μάριος και οι σύμμαχοί του αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πόλη. <ref name=Plu9 />
 
Μετά την επιτυχία του, ο Σύλλας κάλεσε τη Σύγκλητο, ενώπιον της οποίας παρουσίασε τον εαυτό του ως θύμα των περιστάσεων για να δικαιολογήσει τις πράξεις του. Ανεξάρτητα από το αν κέρδισε τη συμπάθεια ή το φόβο των συγκλητικών, κατάφερε να ανακηρυχθεί ο Μάριος ''«hostes»'', δηλαδή εχθρός του κράτους, και φρόντισε να καταδικαστεί ο εχθρός του ερήμην εις θάνατον. Η ίδια τύχη περίμενε και το Σουλπίκιο τον οποίο σκότωσε τελικά ένας σκλάβος. Στον τελευταίο ο Σύλλας είχε χαρίσει την ελευθερία του, αλλά τελικά τον γκρέμισε από τον [[Ταρπήιος Βράχος|Ταρπήιο Βράχο]]. Η διπροσωπία του Σύλλα στις παραπάνω περιπτώσεις, καθώς και το γεγονός ότι δεν χαρίστηκε στο Μάριο, στο σπίτι του οποίου είχε καταφύγει ικέτης όσο κράτησαν οι ταραχές στην πόλη, προκάλεσε την κρυφή αντιπάθεια της Συγκλήτου. Όσο για το λαό, εκείνος έδειξε έμπρακτα την αγανάκτησή του εμποδίζοντας με την ψήφο του να αναλάβουν συγγενικά πρόσωπα του Σύλλα διάφορα αξιώματα. Διπλωματικά εκείνος δεν έδειξε αγανάκτηση ούτε όταν έφεραν στο προσκήνιο έναν άνδρα της αντίπαλης παράταξης, το [[Λεύκιος Κορνήλιος Κίννας|Λεύκιο Κορνήλιο Κίννα]]. Υποστήριξε δε πως χαιρόταν για την έκβαση των πραγμάτων καθώς ο ίδιος ήταν υπεύθυνος για την ελευθερία αυτή που απολάμβανε ο λαός. Όσο για τον Κίννα, εκείνος έδωσε δημόσια όρκους να μην υπονομεύσει το Σύλλα, κάτι που δεν τήρησε. Ο Σύλλας έκανε πως αγνοούσε τα γεγονότα αυτά και προετοίμασε την εκστρατεία του κατά του [[Πόντος|Πόντου]]. <ref name=Plu10>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 10</ref>
Γραμμή 55:
=== Πρώτος Μιθριδατικός Πόλεμος ===
[[Αρχείο:Asia minor Mithridates.jpg|thumb|400px|''Η Μικρά Ασία, λίγο πριν το ξέσπασμα του Α' Μιθριδατικού Πολέμου, το 90 π.Χ.'']]
Την περίοδο που ο Σύλλας ξεκινούσε την εκστρατείες του, ο [[Μιθριδάτης ΣτΣΤ' Ευπάτωρ|Μιθριδάτης ΣτΣΤ']], βασιλιάς του Πόντου, απολάμβανε τη μια στρατιωτική επιτυχία μετά την άλλη και ήταν στον κολοφώνα της δόξας του. Είχε διεκδικήσει μόλις μέσα σε λίγες εβδομάδες την [[Ασία]] από τους Ρωμαίους, είχε αποσπάσει τη [[Βιθυνία]] και την [[Καππαδοκία]] από τους βασιλιάδες τους, και τώρα είχε εγκατασταθεί στην [[Πέργαμος|Πέργαμο]] απολαμβάνοντας τα πλούτη της πόλης. <ref name=Plu10 /> Την άνοιξη του [[88 π.Χ.]] διέταξε την εκτέλεση όλων των Ιταλών και Ρωμαίων στα εδάφη του, σύμφωνα με τις πηγές ένα σύνολο 80.000 ατόμων. Το καλοκαίρι οι [[Αθήνα|Αθηναίοι]] τον κάλεσαν να απελευθερώσει την πόλη τους, συνεπώς έστειλε το στρατό του να διασχίσει το [[Αιγαίο]]. Έτσι στην Αθήνα [[τύραννος]] έγινε ένας άνδρας με το όνομα [[Αριστίων]]. Η Μακεδονία έμεινε στην κατοχή των Ρωμαίων, αλλά στρατεύματα του Μιθριδάτη κατάφεραν να καταλάβουν την [[Αμφίπολη]].<ref name=auto2>[http://www.livius.org/mi-mn/mithridates/mithridates.htm Mithridates VI Eupator], άρθρο στο www.livius.org .</ref> Ο ικανός στρατηγός του Μιθριδάτη, ο [[Αρχέλαος]], με το στόλο του ήλεγχε τις θάλασσες και καταλάμβανε ένα ένα τα νησιά των [[Κυκλάδες|Κυκλάδων]], καθώς και την [[Εύβοια]]. Με τον τρόπο αυτό οι ελληνικές πόλεις ξεσηκώνονταν για επανάσταση ενάντια στο Ρωμαίο κατακτητή. Ο μόνος που αντιστάθηκε σθεναρά σε αυτή την τρικυμία ήταν ο Βρέττιος Σούρας, αξιωματικός του διοικητή της Μακεδονίας. <ref name=Plu11>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 11</ref>
 
==== Κατάληψη της Αθήνας (87-86 π.Χ.) ====
Ο Σύλλας, μετά την άφιξή του, επικέντρωσε τις προσπάθειές του στην πολιορκία του [[Πειραιάς|Πειραιά]] για να πλήξει την Αθήνα. Όντας ανήσυχος για την κατάσταση στη Ρώμη, έδρασε βιαστικά παίρνοντας μεγάλα ρίσκα. Χρησιμοποίησε δε κάθε είδους πολιορκητική μηχανή και εξοπλισμό, καταναλώνοντας γρήγορα τα αποθέματα [[Ξύλο|ξύλου]] που διέθετε. Για να κάνει προμήθειες ρήμαξε τα ιερά άλση, καθώς και τις κατάφυτες περιοχές γύρω από την Ακαδημία και το Λύκειο.<ref name=Plu12>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 12</ref> Ο πόλεμος αυτός για τα μέτρα των αρχαίων υπήρξε ιδιαίτερα ανίερος: από τη μια οι δυνάμεις του Μιθριδάτη είχαν λεηλατήσει το ιερό νησί της [[Δήλος|Δήλου]] για χρήματα. <ref name=auto2 /> Ο Σύλλας με τη σειρά του απέσπασε τα πολυτιμότερα των αναθημάτων από την [[Επίδαυρος|Επίδαυρο]] και την [[Ολυμπία]]. Αντίθετα, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, οι προηγούμενοι στρατηγοί των Ρωμαίων, όπως ο [[Τίτος ΦλαμίνιοςΦλαμινίνος]] και ο [[Λεύκιος Αιμίλιος Παύλος|Αιμίλιος Παύλος]], όχι μόνο είχαν σεβαστεί τα ιερά μέρη, αλλά τους είχαν αποδώσει και δώρα προβάλλοντας σεβασμό. <ref name=Plu12 />
 
Ο Αριστίων από την πλευρά του έκανε ότι μπορούσε για να προκαλεί το Σύλλα. Από τα τείχη της πόλης έφταναν στα αυτιά του Ρωμαίου στρατηγού προσβολές για τον ίδιο και τη σύζυγό του. Αλλά ο Αριστίων κέρδισε και την αγανάκτηση των Αθηναίων, καθώς ενώ ο κόσμος έφτανε στα άκρα για να βρει κάτι φαγώσιμο - έτρωγαν μέχρι και δερμάτινα παπούτσια - και οι ναοί των θεών έμεναν χωρίς θυσίες, ο ίδιος οργάνωνε γλέντια και κατασπαταλούσε τις προμήθειες. Παράλληλα αρνούνταν να διαπραγματευτεί με το Σύλλα, ακόμη κι όταν οι Αθηναίοι τον ικέτευσαν να το κάνει. <ref name=Plu13>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 13</ref>
 
Τελικά οι κατάσκοποι του Σύλλα βρήκαν ένα αδύναμο σημείο στα τείχη και αφού επιβεβαιώθηκε η πληροφορία εξαπολύθηκε επίθεση. Στα απομνημονεύματά του ο Σύλλας διηγείται πώς πήρε την πόλη μέσα στη νύχτα, εξαπολύοντας τα στρατεύματα του τα οποία λεηλάτησαν την πόλη ανελέητα. Το εν λόγω τείχος ισοπεδώθηκε. Η καταστροφή ήταν τρομακτική και ο Πλούταρχος αναφέρει φρικτές ιστορίες που κυκλοφόρησαν αναφορικά με την έκταση της αιματοχυσίας. Η σφαγή έληξε τελικά μετά από παράκληση δύο Ελλήνων φίλων του Σύλλα, που ονομάζονταν ΜειδίωνΜείδιος και Καλλιφών, καθώς και κάποιων συγκλητικών που ήταν παρόντες στο στρατόπεδο. <ref name=Plu14>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 14</ref>
 
Όταν η πόλη των Αθηνών κατελήφθη, ο Αριστίων κατέφυγε στην Ακρόπολη. Την αιχμαλώτισή του ανέλαβε ο Κούριος. Τελικά ήταν η δίψα αυτή που τον ανάγκασε να παραδοθεί. Ειρωνικά, σύμφωνα με την αφήγηση του Πλουτάρχου, τη στιγμή που κατέβαιναν τον Ιερό Βράχο μια νεροποντή γέμισε τις δεξαμενές τις Ακρόπολης. Λίγο αργότερα, ο Σύλλας κατέλαβε τον Πειραιά και τον έκαψε σχεδόν ολοσχερώς. <ref name=Plu14 />
Γραμμή 69:
Στο μεταξύ κατέφθασε από τη [[Μακεδονία]] και τη [[Θράκη]] ο [[Ταξίλης (στρατηγός)|Ταξίλης]], στρατηγός του Μιθριδάτη, και κάλεσε τις δυνάμεις του Αρχελάου, που στρατοπέδευαν στη [[Μουνιχία]],<ref>Η Μουνιχία ήταν ένα από τα τρία λιμάνια του Πειραιά.</ref> να ενωθούν με τις δικές του. Ο Αρχέλαος σκέφτηκε να αποκόψει τον ανεφοδιασμό του εχθρού του, ωστόσο ο Σύλλας κατάλαβε τις προθέσεις του και για το λόγο αυτό μετέφερε τις δυνάμεις του στη [[Βοιωτία]]. Αυτό ήταν ρίσκο, καθώς το πεδινό της έδαφος ευνοούσε την ανάπτυξη του εχθρικού ιππικού, ωστόσο η περιοχή παρείχε άφθονες προμήθειες στα ρωμαϊκά στρατεύματα. Παράλληλα ένας ικανός Ρωμαίος διοικητής, ο [[Ορτένσιος]], βρίσκοντας τρόπο να ξεφύγει από τον κλοιό των αντιπάλων του, ένωσε τις δυνάμεις του με αυτές του Σύλλα. <ref name=Plu15>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 15</ref>
 
Όταν ένωσαν τις δυνάμεις τους κατέλαβαν ένα λόφο, που καλείται Φιλοβοιωτός, κοντά στον [[Παρνασσός|Παρνασσό]], πλούσιο σε προμήθειες και περίμεναν. Όταν παρατάχθηκαν απέναντί τους τα στρατεύματα του Πόντου, κάπου 120.000 άνδρες, φαινομενικά ήταν πολύ λιγότεροι σε αριθμούς. Ο Αρχέλαος θεώρησε σωστό να περιοριστούν σε φθορές του ρωμαϊκού στρατού, ωστόσο ο Ταξίλης είχε διαταγές να επιτεθεί αμέσως. Οι άνδρες τους, συνεπαρμένοι από την προοπτική εύκολης νίκης, έχασαν κατά πολύ την πειθαρχία τους και μάλιστα πολλοί άφηναν τις γραμμές τους για να λεηλατήσουν τις γύρω περιοχές. Ορισμένοι, χωρίς να λάβουν σχετική διαταγή, κατέστρεψαν την πόλη τηςτων [[Πανώπη|Πανώπης]]Πανοπέων και λεηλάτησαν τη [[Λειβαδιά]], χωρίς να σεβαστούν το [[μαντείο]] της. <ref name=Plu16>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 16</ref>
 
Από την άλλη, οι Ρωμαίοι στρατιώτες έδειχναν πολύ φοβισμένοι και απρόθυμοι να ριχτούν στη μάχη. Για να μην τους αφήσει άπραγουςάπρακτους, ο Σύλλας τους έβαλε να σκάψουν οχυρωματικά έργα στην ερειπωμένη πόλη των Παραποταμίων, προσπαθώντας επίτηδες να τους εξαντλήσει τόσο, ώστε οι ίδιοι να ζητήσουν να επιτεθούν. Όταν πράγματι έγινε αυτό τους επέπληξε πως στην πραγματικότητα δεν θέλουν να πολεμήσουν αλλά να σταματήσουν να δουλεύουν! Τελικά οι άνδρες του με ανανεωμένο ηθικό κατέλαβαν την οχυρωματική εκείνη θέση, η οποία φύλαγε επιπλέον το πέρασμα για την [[Χαιρώνεια]]. Στην τελευταία αποφάσισε τελικά να επιτεθεί ο Αρχέλαος και τότε ο Σύλλας, μετά από παράκληση ορισμένων κατοίκων της που ήταν στις γραμμές του, τους άφησε να γυρίσουν για να την υπερασπιστούν στέλνοντας μαζί τον τριβούνοχιλίαρχο [[Γαβίνιος|Γαβίνιο]] με τους άνδρες του. <ref name=Plu16 />
 
Ο Σύλλας στρατοπέδευσε στα πόδια του Ηδυλίου όρους, απέναντι από τον Αρχέλαο. Μετά από μιας ημέρας ανάπαυλα, ο Σύλλας άφησε πίσω των [[Μουρήνας|Μουρήνα]] με μια λεγεώνα και δύο κοόρτεις για να εμποδίσουν τυχόν κινήσεις του εχθρού, όσο ο ίδιος προσέφερε θυσίες στον ποταμό [[Κηφισός (Βοιωτικός)|Κηφισό]]. Κατόπιν προχώρησε σε αναγνώριση μιας περιοχής που λεγόταν Θούριο, όπου υπήρχε και ένας ναός αφιερωμένος στο [[Απόλλων (μυθολογία)|Θούριο Απόλλωνα]]. Στη Χαιρώνεια τον υποδέχτηκαν με τιμές. Εκεί ανέθεσε σε δύο ντόπιους στρατιωτικούς τητην διαχείρισηεκκαθάριση της κατάστασηςπεριοχής στοτου ΘούριοΘουρίου και ο ίδιος προχώρησε στην οργάνωση της δικής του παράταξης για την επικείμενη μάχη. Μοίρασε το [[ιππικό]] του σε καθεμιά από τις δύο πτέρυγες, κρατώντας τη διοίκηση της δεξιάς για τον ίδιο. Την αριστερή ανέλαβε ο Μουρήνας. Οι αξιωματικοί Γάλβας και Ορτένσιος με εφεδρικά σώματα τοποθετήθηκαν στην οπισθοφυλακή σε υψώματα για να εμποδίσουν πλαγιοκόπημα από τον εχθρό, καθώς η παράταξη του τελευταίου υποδείκνυε τέτοια σχέδια. <ref name=Plu17>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 17</ref>
 
Στο μεταξύ οι πολεμιστές της Χαιρώνειας κατάφεραν να περάσουν απαρατήρητοι γύρω από το Θούριο, αιφνιδιάζοντας τον αντίπαλο. Οι άνδρες του Πόντου μέσα στη σύγχυση δεν έμειναν στη θέση τους, αλλά άρχισαν να τρέχουν άτακτα στις πλαγιές πέφτοντας πάνω στις ίδιες τους τις [[Λόγχη|λόγχες]]. Εξαιτίας του συνωστισμού που προέκυψε αποτέλεσαν εύκολο στόχο για τους εχθρούς τους, που τους χτύπησε από ψηλά. Τρεις χιλιάδες άνδρες έχασαν με τον τρόπο αυτό τη ζωή τους. Από αυτούς που γλύτωσαν, άλλοι θανατώθηκαν από τους άνδρες του Μουρήνα και άλλοι κατέφυγαν στο στρατόπεδο του κυρίως σώματος του στρατού τους σκορπίζοντας τον τρόμο. Την περίσταση εκμεταλλεύτηκε ο Σύλλας για να επιτεθεί, στερώντας από τους βόρειους την αποτελεσματικότητα των αρμάτων τους.<ref name=Plu18>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 18</ref>
 
Κατόπιν ήταν η σειρά των πεζικάριωνπεζών να συγκρουστούν. Ο στρατός του Πόντου επιχείρησε να δημιουργήσει ένα αδιαπέραστο τείχος χρησιμοποιώντας τις [[Ασπίδα|ασπίδες]] και τα [[Δόρυ|δόρατά]] του. Οι Ρωμαίοι εγκατέλειψαν τα ακόντιά τους και τράβηξαν σπαθί, με στόχο να παραμερίσουν τα δόρατα όσο πιο γρήγορα γινόταν, καθώς μια μεγάλη δύναμη που την αποτελούσαν απελεύθεροι σκλάβοι ερχόταν εναντίον τους. Οι τελευταίοι κρατούσαν τις γραμμές τους με σθένος, αλλά τελικά οι Ρωμαίοι χάρις στην οπισθοφυλακή τους τούς απώθησαν.<ref name=Plu18 />
 
Ο Αρχέλαος χρησιμοποίησε την δεξιά του πτέρυγα προσπαθώντας να περικυκλώσει τα στρατεύματα του Σύλλα, τη στιγμή που ο Ορτένσιος έστελνε τις κοόρτεις του για να χτυπήσουν το στρατηγό του Πόντου από τα πλάγια. Ωστόσο ο Αρχέλαος, χρησιμοποιώντας έξυπνα το ιππικό του, ανάγκασε τον Ορτένσιο όχι μόνο να οπισθοχωρήσει αλλά και να αποκοπεί λίγο λίγο από το κύριο σώμα των Ρωμαίων. Βλέποντάς τον περικυκλωμένο ο Σύλλας, ο οποίος διοικούσε τη δεξιά πτέρυγα του στρατού του, έσπευσε να τον βοηθήσει. Μαντεύοντας όμως, την κίνησή του αυτή ο Αρχέλαος, εξαιτίας της σκόνης που σήκωναν οι άνδρες του Σύλλα, παράτησε τους άνδρες του Ορτένσιου και έτρεξε να επιτεθεί στα δεξιά των Ρωμαίων, ελπίζοντας να τα βρει εκτεθειμένα μιας και ο διοικητής τους είχε μόλις αποχωρήσει.<ref name=Plu19>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 19</ref>
Γραμμή 83:
Την ίδια στιγμή ο Μουρήνας βρέθηκε σε δεινή θέση εξαιτίας των ανδρών του Ταξίλη. Ο Σύλλας τότε αντιμετώπισε το δίλημμα ποιο κομμάτι του στρατού του είχε τη μεγαλύτερη ανάγκη για ενίσχυση. Τελικά έστειλε τον Ορτένσιο και τους άνδρες του σε βοήθεια του Μουρήνα, ενώ ο ίδιος επέστρεψε στην αρχική του θέση στα δεξιά. Η πτέρυγα αυτή ήδη είχε αποδειχθεί ισάξια των επιτιθέμενων ανδρών του Αρχελάου, μα η άφιξη του Σύλλα την ενίσχυσε αρκετά ώστε να επικρατήσει πλήρως. Ο Σύλλας δεν ξέχασε το Μουρήνα στέλνοντάς του ενισχύσεις. Όταν είδε πως όλα πήγαιναν ευνοϊκά συμμετείχε κι ο ίδιος πια στην καταδίωξη. Πολλοί άνδρες του Πόντου σφαγιάστηκαν στην πεδιάδα, αλλά η πλειοψηφία βρήκε το θάνατο τρέχοντας προς τις ίδιες τους τις τάφρους.<ref name=Plu19 />
 
Ο Πλούταρχος αναφέρει πως από ολόκληρη αυτή την ισχυρή στρατιά γλύτωσαν μόλις δέκα χιλιάδες άνδρες, οι οποίοι έφτασαν σώοι στη [[Χαλκίδα]]. Ο Σύλλας στα απομνημονεύματά του αναφέρει - κατά πάσαπάσαν πιθανότητα υπερβάλλοντας - πως έχασε μόλις 14 στρατιώτες, και πως μέχρι το βράδυ δύο από αυτούς επέστρεψαν ασφαλείς! Ο Σύλλας αφιέρωσε τα τρόπαιά του στοστον [[Μαρς]], τηΆρη, [[Βικτώριατην (μυθολογία)|Βικτώρια]]Νίκη και τητην [[Βένους]]Αφροδίτη και οργάνωσε εορταστικές εκδηλώσεις στην πόλη των [[Αρχαία Θήβα|Θηβών]].<ref name=Plu19 />
 
==== Μάχη του Ορχομενού (85 π.Χ.) ====
Γραμμή 90:
Τη δύσκολη αυτή στιγμή επέλεξε ο [[Δορύλαος]], ένας άλλος από τους στρατηγούς του Μιθριδάτη, να αποβιβάσει στη [[Χαλκίδα]] νέο στρατό, ογδόντα χιλιάδων ικανών και πειθαρχημένων ανδρών, και να αρχίσει να ανακαταλαμβάνει τις χαμένες θέσεις του Πόντου. Ο Αρχέλαος εναντιώθηκε στην προοπτική νέας μάχης με το Σύλλα και αποδείχτηκε σωστός: ο Σύλλας γύρισε πίσω και σε μια αψιμαχία στο [[Τιλφώσσιο]] έδειξε στο νέο του αντίπαλο πως δεν έπρεπε να υποτιμά κανείς το ρωμαϊκό στρατό.<ref name=Plu20 />
 
Εντούτοις, ο Αρχέλαος παρατήρησε προσεκτικά την περιοχή του [[Ορχομενός Βοιωτίας|Ορχομενού]], όπου και στρατοπέδευε, και αποφάσισε πως ήταν ιδιαίτερα ευνοϊκή για ένα στράτευμα που βασιζόταν στην υπεροχή του ιππικού του. Όταν οι δύο στρατοί στρατοπέδευαν πια ο ένας κοντά στον άλλο, ο Σύλλας διέταξε να σκάψουν οι εργάτες τουάντρες χαντάκια για να αποδυναμώσει το ιππικό του εχθρού και να τον παρασύρει στα [[Έλος|έλη]]. Ωστόσο δέχτηκε σφοδρή επίθεση, που όχι μόνο δεν άφησε τους εργάτεςάντρες να δουλέψουν, αλλά έτρεψε και σε άτακτη φυγή τουςκι στρατιώτεςαυτούς που τους προστάτευαν. Τότε, όπως αφηγείται ο Πλούταρχος, ο ίδιος ο Σύλλας ρίχτηκε στη μάχη ειρωνευόμενος τους άνδρες τους για τη δειλία τους. Ως αποτέλεσμα δύο κοόρτεις από τη δεξιά του πτέρυγα έσπευσαν να τον βοηθήσουν κατατροπώνοντας τους επιτιθέμενους.<ref name=Plu21>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 21</ref>
 
Αφού ξεκούρασε λίγο τους άνδρες του, ο Σύλλας τους επιστράτευσε και πάλι στο σκάψιμο τάφρων. Τους αντιμετώπισε μια νέα καλύτερη οργανωμένη επίθεση, στην οποία συμμετείχε ο Διογένης, προγονός του Αρχελάου, ο οποίος αγωνίστηκε γενναία και πέθανε ένδοξα στο πεδίο της μάχης. Οι [[Τοξότης (πολεμιστής)|τοξότες]] του Πόντου, άσχημα πιεσμένοι από τους Ρωμαίους, καθώς δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα [[Τόξο (όπλο)|τόξα]] τους άρπαξαν με τιςτα χούφτεςχέρια τα βέλη τους και τα χρησιμοποίησαν σαν σπαθιά. Τελικά αποκρούστηκαν πλήρως στα δικά τους χαρακώματα.<ref name=Plu21 />
 
Την επομένη επαναλήφθηκε και πάλι η ίδια σκηνή: τους εργάτεςάντρες του Σύλλα προσπάθησε αυτή τη φορά μπήκε να εμποδίσει ένα ιδιαίτερα μεγάλο μέρος τους Μιθριδατικού στρατού. Τότε ο Σύλλας τους επιτέθηκε με ορμή και τους κατανίκησε. Ο Πλούταρχος αναφέρει τη μακάβρια λεπτομέρεια, πως τα έλη γέμισαν με αίμα και πως, διακόσια χρόνια μετά τη μάχη, ακόμη μπορούσε να βρει κανείς ανάμεσα στη λάσπη βέλη, κράνη και σπασμένους θώρακες.<ref name=Plu21 />
 
==== Συνθήκη της Δαρδάνου ====
[[Αρχείο:Mithridates VI Louvre.jpg|thumb|200px|''Κεφαλή που αναπαριστά τον ηγεμόνα του Πόντου, Μιθριδάτη Στ', Μουσείο του Λούβρου.'']]
Από τη Ρώμη συνέχισαν να καταφτάνουν στο Σύλλα ανησυχητικά νέα. Ο Κίννας και ο [[ΓνάιοςΓναίος Παπίριος Κάρβων|Κάρβων]] <ref>Ο Κάρβων εκλέχτηκε ύπατος με τον Κίννα το 85 π.Χ.</ref> καταδίωκαν επιφανείς πολίτες οι οποίοι έβρισκαν καταφύγιο στο πλευρό του Σύλλα. Η σύζυγός του, ΚαικηλίαΚαικιλία Μέτελλα, με δυσκολία δραπέτευσε μαζί με τα παιδιά της, ανακοινώνοντας στον άνδρα της πως η ακίνητη περιουσία του είχε καταστραφεί. Όσο για τους συμμάχους του, του έστελναν συνεχώς παρακλητικά μηνύματα να γυρίσει. Ο Σύλλας βρέθηκε σε δύσκολη θέση και αμφιταλαντευόταν ανάμεσα στην απόφαση να γυρίσει και στην απόφαση να ολοκληρώσει το έργο του.<ref name=Plu22>[[Πλούταρχος]], ''Βίοι Παράλληλοι'', [[s:Σύλλας|Σύλλας]] Κεφ. 22</ref>
 
Ωστόσο ανέλπιστα κατέφθασε στο στρατόπεδό του ένας έμπορος από τη [[Δήλος|Δήλο]], ο Αρχέλαος, ο οποίος του μετέφερε μήνυμα από το στρατηγό Αρχέλαο, ο οποίος εξέφραζε την επιθυμία του για διαπραγματεύσεις. Ο Σύλλας δέχτηκε ανακουφισμένος την πρόταση για προσωπική συνάντηση με τον Αρχέλαο στην ακτή στο [[Δήλιο]], κοντά σε έναν ναό του Απόλλωνα. Η πρόταση του Αρχέλαου ήταν να εγκαταλείψει ο Σύλλας την Ασία και τον Πόντο και σε αντάλλαγμα ο βασιλιάς θα του διέθετε χρήματα και στρατό για τον πόλεμό του στην Ιταλία. Από την άλλη ο Σύλλας του πρότεινε να ανατρέψει το Μιθριδάτη και να αναλάβει ο ίδιος τη βασιλεία σαν σύμμαχος της Ρώμης. Τόσο ο ένας όσο και ο άλλος αρνήθηκε να διαπράξει προδοσία και η τελική κατάληξη ήταν απόφαση για παύση των εχθροπραξιών. Οι όροι ήταν οι παρακάτω:
* να αποποιηθείπαραιτηθεί ο Μιθριδάτης από την Ασία και την [[Παφλαγονία]]
* να επιστρέψει τη [[Βιθυνία]] στο [[Νικομήδης Δ' της Βιθυνίας|Νικομήδη Δ']] και την [[Καππαδοκία]] στον [[Αριοβαρζάνης Α' της Καππαδοκίας|Αριοβαρζάνη Α']]
* να πληρώσει αποζημίωση στους Ρωμαίους δύο χιλιάδες [[Τάλαντο|τάλαντα]]