|
|ημ_θανάτου=17 Μάιου του 1727
}}
Η '''Αικατερίνη Α΄''' ([[ρωσική γλώσσα|ρώσικα]]: Екатери́на Алексе́евна Миха́йлова) ('''Μάρθα Σαμουίλοβνα Σκαβρονσκάϊα (Κρούζ), Αικατερίνα Μιχάιλοβα''') ήταν η αυτοκράτειρα της [[Ρωσία]]ς από το 1721 ως σύζυγος του βασιλεύοντας αυτοκράτορα ενώ από το 1725 ανέλαβε η ίδια την εξουσία,. ήτανΉταν δεύτερη σύζυγος του [[Πέτρος Α΄ της Ρωσίας (ο Μέγας)|Πέτρου Α΄]], και μητέρα της αυτοκράτειρας [[Ελισάβετ της Ρωσίας|Ελισάβετ]]. Προς τιμήν της, ο Πέτρος Α΄ καθιέρωσε το παράσημο της Αγίας Αικατερίνης (το 1713), ονόμασε την πόλη [[Αικατερινούπολη]] στα [[Ουράλια]] (το 1723).
Προς τιμήν της, ο Πέτρος Α΄ καθιέρωσε παράσημο του Αγίας Αικατερίνης (το 1713), και έδωσε το όνομα της στην πόλη [[Αικατερινούπολη]] στα [[Ουράλια]] (το 1723).
== Καταγωγή και παιδική ηλικία ==
Μέχρι τώρα, δεν ορίζεταιείναι γνωστά με ακρίβεια ο τόπος γέννησής της και η εθνικότητα της. Σύμφωνα με μια εκδοχή, γεννήθηκε στο έδαφος της σημερινής [[Λεττονία]]ς, στην ιστορική περιοχή της Βίντζεμ. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, η μελλοντική αυτοκράτειρα γεννήθηκε στο Ντορπάτ της [[Εσθονία]]ς.
Οι γονείς της Μάρθας πέθαναν από την πανούκλα το 1684, και ο θείος της έδωσε το κορίτσι σ΄έναν Λουθηρανικό πάστορα Έρνστ Γκλούκ, γνωστό για τη μετάφραση της [[Βύβλος|Βύβλου]] στη λεττονική γλώσσα. (μετάΜετά τη κατάληψη της [[Αλούκσνε]] από τα ρωσικά στρατεύματα ο Γκλούκ, ως μορφωμένος άνθρωπος, προσλήφθηκε στην ρωσική υπηρεσία, ίδρυσε το πρώτο σχολείο στην Μόσχα, δίδασκε γλώσσες και έγραφε ποιήματα στα ρωσικά). Η Μάρθα ήταν υπηρέτρια στο σπίτι του Γκλούκ, όμως ποτέ δεν έμαθε ποτέ τα γράμματα.
Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, έως 12 ετών το κορίτσι ζούσε με τη θεία της Άννα Μαρία ΒεσελόβσκαϊαΒεσελόβσκαγια προτού καταλήξει στην οικογένεια του Γκλούκ.
Σε ηλικία των 17 ετών, η Μάρθα παντρεύτηκε τον Σουηδό [[Δραγώνοι|δραγόνο]] ονόματι Ιόχαν Κρούζ (Johan Cruse), λίγο πριν από τη ρωσική επίθεση στηστην Αλούκσνε. Μία ή δύο ημέρες μετά το γάμο, ο Ιόχαν με το σύνταγμά του έφυγε για τον πόλεμο καιχωρίς κατάνα τηνεπιστρέψει εκτεταμένηποτέ έκδοση, δεν επέστρεψε ποτέπίσω.
== Ζήτημα καταγωγής ==
Η αναζήτηση για τις ρίζες της Αικατερίνη Α΄ στην περιοχή της [[Βαλτική]]ς, η οποία πραγματοποιήθηκεέγινε μετά το θάνατο του Πέτρου Α΄, έχουνέχει δείξει ότι η αυτοκράτειρα είχε δύο αδελφές την Άννα και την Χριστίνα, και τα δύο αδέρφια τον Κάρλο και τον Φρειδερίκο. Οι οικογένειές τους η Αικατερίνη Α΄ το 1726 μετέφερε στην [[Αγία Πετρούπολη]]. Στην διαθήκη της η Αικατερίνη Α΄ Σκαβρονσκάϊα τους αποκαλεί ως «στενοίστενούς συγγενείς». Ωστόσο, στα τέλη του 19ου αιώνα, οι ιστορικοί τέτοιααυτή τη συγγενική σχέση την θέτουν υπό αμφισβήτηση.
== Ερωμένη του Πέτρου Α΄==
Στις 25 Αυγούστου του 1702 κατά τη διάρκεια του [[Μεγάλος Βόρειος Πόλεμος|Μεγάλου Βόρειου Πολέμου]], ο ρωσικός στρατός υπό τον Στρατάρχη Σερεμέτιεφ που διεξήγαγε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των Σουηδών σε [[Λιβονία]], πήρε την σουηδική πόλη-φρούριο [[Αλούκσνε]].
Στην Αλούκσνε ο Σερεμέτιεφ συνέλαβε 400 κατοίκους. Όταν ο πάστορας Γκλούκ, συνοδευόμενος από τους υπηρέτες του ήρθε να μάθει για την τύχη των κατοίκων, ο Σερεμέτιεφ πρόσεξε την Μάρθα και την πήρε με τη βία για ερωμένη του. Τον Αύγουστο του 1703 , ο ιδιοκτήτης της έγινε ο πρίγκιπας Μένσικοφ, φίλος και συνεργάτης του Πέτρου Α΄. Όλοι οι κάτοικοι της πόλης Αλούκσνε μεταφέρθηκαν στη Μόσχα.
Το φθινόπωρο του 1703, κατά τη διάρκεια μιας από τις τακτικές επισκέψεις του στην [[Αγία Πετρούπολη]] στον Μένσικοφ, ο Πέτρος Α΄ γνώρισε την Μάρθα και σύντομα την έκανε ερωμένη του.
Το 1704 η Αικατερίνη Α΄ γεννά το πρώτο τους παιδί, τον Πέτρο, λίγο μετά τον Παύλο. Και τα δυο παιδιά πεθάναν στην πρώιμη παιδική ηλικία.
Το 1705, ο Πέτρος Α΄την έστειλε σε ένα χωριό κοντά στη Μόσχα, στο σπίτι της αδελφής του, της πριγκίπισσας Ναταλία Αλεξέεβνα, όπου η Αικατερίνη Α΄ θα μάθει να διαβάζει και να γράφει ρωσικά.
== Γάμος με τον Πέτρο Α΄==
[[Αρχείο:Moor,_karel_de_-_portret_ekaterini_i.jpg|thumb|left|200px| Αικατερίνη Α΄]]
Ακόμη και πριν από το γάμο, η Αικατερίνη Α΄γέννησε δυο κόρες, την Άννα και την Ελισάβετ. Επίσημα ο γάμος του Πέτρου Α΄ με την Αικατερίνη Α΄ πραγματοποιήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου του 1712, στην εκκλησία του καθεδρικού ναού του Αγίου Ισαάκ της Δαλματίας στην [[Αγία Πετρούπολη]]. Το 1713, ο Πέτρος Α΄ προς τιμήν της καλής συμπεριφοράς της συζύγου του κατά τη διάρκεια ανεπιτυχής εκστρατείας στο Ρώσο-τουρκικό πόλεμο του 1710-1713, καθιέρωσε παράσημο της Αγίας Αικατερίνης.
Το φθινόπωρο του 1724, ο Πέτρος Α΄ υποψιαζόταν την Αυτοκράτειρα στη μοιχεία. Σταμάτησε να της μιλάει και να συναντιέται μαζί της. Μόνο μία φορά, μετά την παράκληση της κόρης του Ελισάβετ συμφώνησε να δειπνήσει με την Αικατερίνη Α΄. Μόνο πριν το θάνατο του συμφιλιώθηκε με τη σύζυγό του. Τον Ιανουάριο του 1725 βρισκόταν συνεχώς δίπλα στον ετοιμοθάνατο αυτοκράτορα, ο οποίος πέθανε στην αγκαλιά της.
== Άνοδος του θρόνου ==
Με τον νόμο στις 5 Φλεβάρη του 1722, ο Πέτρος Α΄ κατάργησε την παλιά σειρά διαδοχής στο θρόνο, άμεσου απόγονου στην ανδρική γραμμή, αντικαθιστώντας την. Έτσι με το διάταγμα του 1722 θα μπορούσε κάθε άνθρωπος να γίνει διάδοχος του θρόνου. Ο Πέτρος Α΄ πέθανε νωρίς το πρωί στις 28 Ιανουαρίου (8 Φεβρουαρίου) του 1725, παραλείποντας να ορίσει διάδοχο και χωρίς να αφήσει γιους. Η πλειοψηφία του κόσμου ήταν υπέρ αρσενικού εκπρόσωπου της δυναστείας - του Μεγάλου Δούκα [[Πέτρος Β΄ της Ρωσίας|Πέτρου Β΄]], εγγονού του Πέτρου Α΄. Όταν η Αικατερίνη Α΄ είδε πως δεν υπάρχει καμία ελπίδα ανάρρωσης του συζύγου της, ζήτησε από τον Μένσικοφ και [[Λέων Τολστόι|Τολστόι]] να δράσουν υπέρ των δικαιωμάτων της. Στις 28 Ιανουαρίου (8 Φεβρουαρίου) του 1725 η Αικατερίνη Α΄ ανήλθε στο θρόνο της Ρωσικής Αυτοκρατορίας με την υποστήριξη της φρουράς και των ευγενών.
Η πλειοψηφία του κόσμου ήταν υπέρ αρσενικού εκπρόσωπου της δυναστείας - του Μεγάλου Δούκα [[Πέτρος Β΄ της Ρωσίας|Πέτρου Β΄]], εγγονού του Πέτρου Α΄.
Στην πραγματικότητα ομωςόμως η βασιλεία της Αικατερίνης Α΄ γινόταν από τον στρατάρχη και πρίγκιπα Μένσικοφ και το Ανώτατο Συμβούλιο της Επικρατείας. Η Αικατερίνη Α΄ ήταν ικανοποιημένη πλήρως με το ρόλο της πρώτης κυρίας στο [[Τσάρσκογιε Σελό]], αφήνοντας τη διαχείριση του κράτους στους συμβούλους της. Ενδιαφερόταν μόνο για τον ναυτικό στόλου - η αγάπη του Πέτρου για τη θάλασσα άγγιξε και αυτήν. ▼Όταν η Αικατερίνη Α΄ είδε πως δεν υπάρχει καμία ελπίδα ανάρρωσης του συζύγου της, ζήτησε από τον Μένσικοφ και [[Λέων Τολστόι|Τολστόι]] να δράσουν υπέρ των δικαιωμάτων της.
Με πρωτοβουλία του Λέοντα Τολστόι το Φεβρουάριο του 1726 δημιουργήθηκε μια νέα δημόσια αρχή, το ''Ανώτατο Συμβούλιο της Επικρατείας'', όπου ένας στενός κύκλος των ανώτερων αξιωματούχων θα μπορούσε να ελέγχει τη Ρωσική Αυτοκρατορία, υπό την προεδρία της Αυτοκράτειρας. ▼Στις 28 Ιανουαρίου (8 Φεβρουαρίου) του 1725 η Αικατερίνη Α΄ ανήλθε στο θρόνο της Ρωσικής Αυτοκρατορίας με την υποστήριξη της φρουράς και των ευγενών.
▲Στην πραγματικότητα ομως η βασιλεία της Αικατερίνης Α΄ γινόταν από τον στρατάρχη και πρίγκιπα Μένσικοφ και το Ανώτατο Συμβούλιο της Επικρατείας. Η Αικατερίνη Α΄ ήταν ικανοποιημένη πλήρως με το ρόλο της πρώτης κυρίας στο [[Τσάρσκογιε Σελό]], αφήνοντας τη διαχείριση του κράτους στους συμβούλους της. Ενδιαφερόταν μόνο για τον ναυτικό στόλου - η αγάπη του Πέτρου για τη θάλασσα άγγιξε και αυτήν.
▲Με πρωτοβουλία του Λέοντα Τολστόι το Φεβρουάριο του 1726 δημιουργήθηκε μια νέα δημόσια αρχή, το ''Ανώτατο Συμβούλιο της Επικρατείας'', όπου ένας στενός κύκλος των ανώτερων αξιωματούχων θα μπορούσε να ελέγχει τη Ρωσική Αυτοκρατορία, υπό την προεδρία της Αυτοκράτειρας.
Ως εκ τούτου, ο ρόλος της Συγκλήτου έχει μειωθεί σημαντικά. Το Ανώτατο Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσιζε από κοινού για όλες τις σημαντικές αποφάσεις, και η Αικατερίνη Α΄ απλά υπέγραφε τα έγγραφα που αποστέλλονταν από αυτό. Το Ανώτατο Συμβούλιο κατάργησε τις τοπικές αρχές, που δημιουργήθηκαν από τον Πέτρο Α΄.
Η Αικατερίνη Α΄ δεν κυβέρνησε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι χοροί, γιορτές, τα πανηγύρια και τα γλέντια που ακολούθησαν κλόνισαν την υγεία της, και στις 10 Απριλίου του 1727 η αυτοκράτειρα αρρώστησε. Άρχισε να χειροτερεύει μέρα με τη μέρα, ενώ εμφάνισε τα σημάδια της [[πνευμονία]]ς. Τελικά η βασίλισσα πέθανε από πνευμονία.
== Θάνατος και διαδοχή ==
Στις 9.00 το απόγευμα της 6 (17) Μάιου του 1727, η 43-χρόνη43χρόνη αυτοκράτειρα πέθανε. Η κυβέρνηση έπρεπε να αντιμετωπίσει επειγόντως το θέμα της διαδοχής. Όταν η αυτοκράτειρα ήταν άρρωστη, για την αντιμετώπιση του ζητήματος της διαδοχής το παλάτι συγκέντρωσε τα όργανα της κυβέρνησης: το Ανώτατο Συμβούλιο της Επικρατείας, την Γερουσία και την Σύγκλητο. Προσκλήθηκαν και οι αξιωματικοί της φρουράς. Στον σύνοδο αποφασιστικέ ο διορισμός του εγγονού - διαδόχου του Πέτρου Α΄- [[Πέτρος Β΄ της Ρωσίας|Πέτρου Β΄]].
== Πηγές ==
| 