Μουσικό πεντάγραμμο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 1:
[[Image:Eighth notes and rest.png|thumb|right|200px|Πεντάγραμμο με νότες και παύση ογδόου.]]
Το '''μουσικό πεντάγραμμο''' αποτελείται από πέντε παράλληλες γραμμές σχεδιασμένες σε ίσες αποστάσεις μεταξύ τους, πάνω και ανάμεσα στις οποίες γράφονται οι μουσικοί φθόγγοι (οι [[νότα|νότες]]) της δυτικής [[μουσική σημειογραφία|μουσικής σημειογραφίας]]. Το πεντάγραμμο δεν διέθετε εξ αρχής πέντε γραμμές· η πρώτη του εφαρμογή από τον [[Γκουίντο ντ' Αρέτσο]] χρησιμοποιεί τέσσερις γραμμές, ένα σύστημα το οποίο χρησιμοποιείται ακόμη και στις μέρες μας, για ορισμένους τύπους μεσαιωνικής φωνητικής μουσικής. Τον 18ο αιώνα, το πεντάγραμμο έφτασε να διαθέτει ακόμη και οκτώ γραμμές (Σκαρλάττι), ωστόσο η εκδοχή των πέντε γραμμών έχει επικρατήσει από τον 15ο αιώνα.
Στην αρχή του πενταγράμμου σημειώνεται ένα [[μουσικό κλειδί|κλειδί]], το οποίο αποτελεί σημείο αναφοράς για τον ορισμό των νοτών που αντιστοιχούν σε κάθε γραμμή και διάστημα. Υπαρχουν διάφορα [[μουσικό κλειδί|μουσικά κλειδιά]], με πιο συνηθισμένο αυτό του [[κλειδί του σολ|σολ]], που ορίζει ότι στη δεύτερη από κάτω γραμμή του πενταγράμμου η νότα που γράφεται είναι το σολ. Το [[κλειδί του φα|φα]] χρησιμοποιείται για τα βαθύφωνα όργανα και ορίζει ότι στην τέταρτη από κάτω γραμμή η νότα που γράφεται είναι το φα. Υπάρχουν και τα κλειδιά του ντο που χρησιμοποιούνται πιο σπάνια και ορίζουν τη θέση που γράφεται η νότα ντο.
Γραμμή 12:
Στην ομάδα των [[κρουστά|κρουστών]] οι γραμμές και τα διαστήματα ενός πενταγράμμου δεν αντιστοιχούν πάντα σε τονικά ύψη, αλλά σε διαφορετικά όργανα. Αυτό διευκολύνει τον εκτελεστή ο οποίος καλείται να παίξει ταυτόχρονα πολλά όργανα (π.χ. [[ντραμς]]), χωρίς να χρειάζεται να διαβάσει πολλές ξεχωριστές γραμμές για το κάθε όργανο. Στην περίπτωση που η μουσική είναι περίπλοκη, όπως π.χ. σε έργα για μεγάλη ορχήστρα, όπου ο κάθε εκτελεστής αντιστοιχεί σε ένα κρουστό όργανο, συνηθίζεται η χρήση '''μονόγραμμου''' πενταγράμμου (π.χ. [[γρανκάσα]]). Καθώς πολλά κρουστά δεν παράγουν συγκεκριμένα τονικά ύψη, είναι συνήθης η απουσία μουσικού κλειδιού, ή η χρήση του '''φυσικού κλειδιού''' (ή ''κρουστό κλειδί''). Αυτό δεν αφορά τα κρουστά που παράγουν συγκεκριμένα τονικά ύψη, όπως τα [[τυμπάνια]], το [[ξυλόφωνο]] κλπ.
Ένας τύπος πενταγράμμου είναι και η λεγόμενη [[ταμπλατούρα]], η οποία χρησιμοποιείται κυρίως για τα νυκτά όργανα της Αναγέννησης και του Μπαρόκ (π.χ. [[Αναγεννησιακό λαούτο]], [[αρχιλαούτο]] κλπ). Το πεντάγραμμο αυτό διαθέτει συνήθως έξι γραμμές, πάνω στις οποίες συμβολίζονται όχι τα τονικά ύψη αυτά καθαυτά, αλλά η απαραίτητη δακτυλοθεσία που έχει ως αποτέλεσμα τα συγκεριμένα τονικά ύψη. Οι ταμπλατούρες δεν διαθέτουν μουσικό κλειδί· αντ' αυτού χρησιμοποιείται η συντομογραφία ΤΑΒ και αντί για νότες χρησιμοποιούνται αριθμοί και γράμματα, που δείχνουν στον εκτελεστή τη θέση των δακτύλων στη χορδή.
Οι ταμπλατούρες χρησιμοποιήθηκαν και από άλλα όργανα, όπως το [[εκκλησιαστικό όργανο]] και την [[οκαρίνα]], ενώ στις μέρες μας μια εξελιγμένη μορφή τους χρησιμοποιείται ευρύτατα στη [[τζαζ]], την [[ποπ]] και [[ροκ]], καθώς και άλλα είδη σύγχρονης μουσικής.
[[Κατηγορία:Μουσική θεωρία]]
| |||