Φερδινάνδος Μαγγελάνος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Ρομπότ: Μεταφέρω 120 σύνδεσμους interwiki, που τώρα παρέχονται από τα Wikidata στο d:Q1496
Jaguarlaser (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 4:
[[Αρχείο:Ferdinand Magellan.jpg|thumb|right|200px|Ο Μαγγελάνος]]
 
O '''Φερδινάνδος Μαγγελάνος''' ([[1480]] - [[27 Απριλίου]] [[1521]]) ήταν [[Πορτογαλία|Πορτογάλος]] θαλασσοπόρος του οποίου το όνομα στη γλώσσα της πατρίδας του προφερόταν ''Μαγαλιάϊς'' ([[πορτογαλική γλώσσα|πορτ.]] ''Fernão de Magalhães'') ενώ [[ισπανική γλώσσα|ισπανικά]] ''Magallanes'' (''Μαγαγιάνες'') και [[γαλλική γλώσσα|γαλλικά]] ''Magellan'' (''ΜαζεγάνΜαζεγιάν''), αντίστοιχα).
 
Ηγήθηκε της αποστολής εκείνης, που πέτυχε τον πρώτο περίπλου της Γης. Δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το ταξίδι του προς τα Δυτικά, καθώς σκοτώθηκε από [[Αυτόχθονες πληθυσμοί|ιθαγενείς]] στρατιώτες του φύλαρχου [[Λάπου Λάπου]] στη [[μάχη του Μακτάν]] στο [[Μακτάν]] των [[Φιλιππίνες|Φιλιππίνων]]. Παρόλα αυτά, έγινε ένας από τους πρώτους ανθρώπους που διέσχισε όλους τους [[μεσημβρινός|μεσημβρινούς]] της Γης. Έγινε επίσης ο πρώτος που ηγήθηκε μιας ευρωπαϊκής αποστολής προς τα δυτικά της Ευρώπης και την [[Ασία]], και που διέσχισε τον [[Ειρηνικός Ωκεανός|Ειρηνικό Ωκεανό]].
Γραμμή 10:
Ευπατρίδης στη καταγωγή, γεννήθηκε στη Σαμπρόσα (ή Σομπορόσα) το [[1480]] και φονεύθηκε στο νησί [[Μακτάν]] των [[Φιλιππίνες|Φιλιππίνων]] το [[1521]]. Στη νεότητά του υπήρξε ακόλουθος της Βασίλισσας Ελεονόρας, συζύγου του Βασιλέως Ιωάννου του Β΄. Το 1505 ταξίδεψε στις [[Ινδία|Ινδίες]], όπου πήρε μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις του αποικιοκρατικού στρατού. Πολεμώντας στην Ινδία διακρίθηκε στην άλωση της [[Μαλάκκα]]. Το 1506 βρισκόταν στη [[Μοζαμβίκη]] και το 1511 ταξίδεψε στη χερσόνησο της [[Μαλαισία]]ς, όπου έζησε διάφορες περιπέτειες με τους ιθαγενείς, με τους οποίους έκανε εμπόριο [[Μπαχαρικό|μπαχαρικών]]. Το 1512 ο Μαγγελάνος επέστρεψε στην Πορτογαλία και πολέμησε στο [[Μαρόκο]] όπου πληγώθηκε στο πόδι και από τότε έμεινε χωλός. Στους πλόες όμως αυτούς συνέλαβε το τολμηρό σχέδιο να ζητήσει προς δυσμάς πλεύση προς τις Μαλούκες νήσους της Μαλαισίας οι οποίες εν τω μεταξύ με βουλές του [[Πάπας Αλέξανδρος Δ΄|Πάπα Αλεξάνδρου Δ΄]] παραχωρήθηκαν στο [[στέμμα της Καστίλης]]. Όταν όμως επανήλθε στη Πορτογαλία το [[1512]] για να καταστρώσει το σχέδιό του, βρήκε τον Βασιλέα Μανουέλ Δ΄ να διάκειται δυσμενώς απέναντί του, στις οικονομικές απαιτήσεις του οπότε και αναζήτησε την ισπανική υπηκοότητα. Με τη βοήθεια του Βασιλιά της Ισπανίας, Καρόλου Ε΄, (του Κουΐντου) και με τη βοήθεια του αστρονόμου [[Ρουΐ Φιλίρο]] υπέγραψε συμβόλαιο (Μάρτιος [[1518]]). Επειδή οι Ισπανοί είχαν σημαντικούς πολιτικούς και εμπορικούς λόγους να έχουν μία σύντομη επικοινωνία με την περιοχή της Μαλαισίας, ενέκριναν την πρόταση και διέθεσαν πέντε εξοπλισμένα πλοία, με τα οποία ξεκίνησε ο θαλασσοπόρος το 1519. Έτσι έγινε ο Μαγγελάνος ο δεύτερος μετά τον [[Χριστόφορος Κολόμβος|Κολόμβο]] μεγάλος θαλασσοπόρος, τον οποίο «έχασαν» οι Πορτογάλοι και αξιοποίησαν οι Ισπανοί για τις εξερευνήσεις των θαλασσών. Είναι ευεξήγητο λοιπόν γιατί, μέχρι τη στιγμή της εκκινήσεως, έπρεπε το πλήρωμα του Μαγγελάνου να αντιμετωπίσει διάφορες δολιοφθορές στα πλοία που προκαλούσαν πράκτορες της Πορτογαλίας.
 
Έτσι ξεκίνησε ο Μαγγελάνος στις [[20 Σεπτεμβρίου]] του [[1519]] για τον περίπλου της γης από το λιμάνι Σανλούκαρ ντε Μπαραμέδα επιβαίνοντας της [[καραβέλα|καραβέλας]] ''ΣαντίσσιμαΣαντίσιμα ΤρινιντάντΤρινιδάδ'' ("Παναγία Τριάς"), 140 μόλις τόννων με άλλα τέσσερα μικρότερα πλοία των οποίων τα πληρώματα αποτελούσαν 280 περίπου άνδρες, Πορτογάλοι, Γάλλοι και Φλαμανδοί. Στα πληρώματα αυτά συμμετείχαν και ο [[Ιστοριογραφία|ιστοριογράφος]] της αποστολής Πορτογάλλος [[Ντουάρτε Μπαρμπόζα]] και ο βερονέζος Φραντσέσκα Πιγγαφέτε.
 
Ο Μαγγελάνος αφού πέρασε τα [[Κανάριες Νήσοι|Κανάρια νησιά]], το [[Πράσινο Ακρωτήριο]] και τις Βραζιλιάνικες ακτές στις [[13 Δεκεμβρίου]] [[1519]] εισέπλεε στο Κ. του [[Ρίο ντε Τζανέιρο]]. Στις [[10 Ιανουαρίου]] [[1520]] ανακαλύπτει τη στομαλίμνη του [[Ρίο ντε Λα Πλάτα]] και στις [[31 Μαΐου]] [[1520]] τον λιμένα Σαν Γουλιάνο. Όμως προχωρώντας προς Νότο και βρίσκοντας έρημες ακτές τα πληρώματα άρχισαν να δυσφορούν. Από 1ης Απριλίου είχαν αρχίσει να στασιάζουν. Τότε ο Μαγγελάνος αποκεφάλισε τους στασιαστές ενώ σε 40 ναύτες απέδωσε χάρη. Την ίδια εποχή ήλθε σε επαφή με τους ιθαγενείς «Τελουέλχους[[Τεουέλτσες|Τεουέλτσους]]», τους γιγαντόσωμους [[Παταγονία|Παταγώνες]]. Όμως ένα από τα πλοία του το «ΣαντιάγκοΣαντιάγο» ναυάγησε σε νότιο εξερευνητικό πλου παρά τη «Σάντα ΚρουζΚρουθ» (καστιλιάνικα ισπανικά) ή «Σάντα Κρους» (αμερικάνικα ισπανικά), διασωθέντος όμως του πληρώματος.
 
Στις [[24 Αυγούστου]] [[1520]] ο Μαγγελάνος «άνοιξε πανιά», πλην όμως έμεινε καθηλωμένος στη Σάντα ΚρούζΚρούς μέχρι [[18 Οκτωβρίου]] [[1520]]. Τρεις μέρες μετά τον απόπλου του στις [[21 Οκτωβρίου]] [[1520]] διέκρινε την αναζητούμενη δυτική έξοδο του [[Πορθμός|πορθμού]] που ο ίδιος ανακάλυψε και [[Πορθμός του Μαγγελάνου|πήρε το όνομά του]]. Ένα μήνα αργότερα μπήκε στο μεγάλο ωκεανό που τον ονόμασε [[Ειρηνικός Ωκεανός|Ειρηνικό]], γιατί τον βρήκε πολύ ήσυχο «mar pacifico».
Το Μάρτιο 1521 έφτασε η [[νηοπομπή]] του Μαγγελάνου στις Μαριάννες νήσους, τις οποίες ο θαλασσοπόρος ονόμασε «νήσους των κλεφτών», επειδή οι ιθαγενείς επέδραμαν στα πλοία του και τα λήστεψαν. Λίγο μετά έφτασε η νηοπομπή στις σημερινές Φιλιππίνες νήσους, όπου σκοτώθηκε ο Μαγγελάνος στην προσπάθειά του να συμφιλιώσει δύο εχθρικές φυλές ιθαγενών. Οι λεπτομέρειες γι' αυτό το (τελευταίο) ταξίδι δημοσιεύτηκαν περίπου 300 χρόνια αργότερα, όταν ανακαλύφθηκε το [[ημερολόγιο πλοίου]] που κρατούσε ο ιστοριογράφος του εγχειρήματος.
Γραμμή 22:
* Από τα 5 πλοία και τα περίπου 250 ατομα των πληρωμάτων τους που ξεκίνησαν μαζί με τον Μαγγελάνο το 1519, μόνο ένα πλοίο με 18 μόλις άνδρες πλήρωμα κατάφεραν να επιστρέψουν στην Ισπανία το 1522, ολοκληρώνοντας έτσι τον περίπλου. Αρχηγός τους ήταν ο Ισπανός Χουάν Σεμπάστιαν Ελκάνο, που ανέλαβε τη διοίκηση μετά το θάνατο του Μαγγελάνου.
 
* Παρά ταύτα αξίζει να σημειωθεί πως ένας άλλος θαλασσοπόρος, ο [[Βάσκο Νουνιές ντε Μπαλμπόα]] (1475-1519), έφτασε το [[1513]] σε ακτή του σημερινού [[Παναμάς|Παναμά]] και, αφήνοντας πίσω τους συνταξιδιώτες του, ανάμεσά τους τον διαβόητο [[Φρανθίσκο Πιθάρρο|ΠιζάρροΠιθάρρο]], προχώρησε στην ξηρά δυτικά, μέσα στη [[Τροπικό δάσος|ζούγκλα]], για να βρει κάποια γνωστή πόλη των Ινδιών. Όταν επέστρεψε αρκετές εβδομάδες αργότερα δήλωσε απογοητευμένος στους αναμένοντες φίλους του ότι δεν βρήκε τις Ινδίες, «μόνο θάλασσα, παντού θάλασσα!». Είχε ανακαλύψει ως Ευρωπαίος ένα νέο ωκεανό και δεν το κατάλαβε. Τα βιβλία των θαλασσοπόρων αναφέρουν αυτόν τον Μπαλμπόα ως τον πρώτο νεότερο Ευρωπαίο που «αντίκρισε» τον Ειρηνικό ωκεανό.
 
[[Αρχείο:Magellan Elcano Circumnavigation-en.svg|800px|thumb|center|Ο πρώτος περίπλους της γης]]