Γιαννιτσά: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Αναίρεση έκδοσης 4338991 από τον Ryulong (Συζήτηση)
Ryulong (συζήτηση | συνεισφορές)
the copyright of these images is up for debate as several images I found on other websites
Γραμμή 1:
{{coord|40.8|22.4|type:city|format=dms|display=title}}
{{Πόλη (Ελλάδα)
|Πόλη= Γιαννιτσά
|Εικόνα=Πύργος του ρολογιού.JPG
|Λεζάντα εικόνας=Ο Πύργος του ρολογιού
|Έμβλημα=
|Χάρτης=
|Χώρα= [[File:Flag of Greece.svg|35px|border]] Ελλάδα
|ΓεωγραφικόΔιαμέρισμα= [[File:Flag of Greek Macedonia.svg|35px|border]] [[Μακεδονία (διαμέρισμα)|Μακεδονία]]
|Περιφέρεια=[[Κεντρική Μακεδονία|Κεντρικής Μακεδονίας]]
|Νομός=[[Νομός Πέλλας|Πέλλας]]
Γραμμή 30:
Τα '''Γιαννιτσά''' είναι η μεγαλύτερη πόλη του [[Νομός Πέλλας|Νομού Πέλλας]] με 29.789 κατοίκους ([[Ελληνική απογραφή 2011|2011]]) και ανήκει στην [[Κεντρική Μακεδονία|Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας]]. Είναι η πρωτεύουσα του διευρυμένου Καλλικρατικού [[Δήμος Πέλλας|Δήμου Πέλλας]] των 63.122 κατοίκων που δημιουργήθηκε από την ένωση των πρώην Δήμων Γιαννιτσών, Πέλλας, Κύρρου, Μεγάλου Αλεξάνδρου και Κρύας Βρύσης. Βρίσκονται επί της ιστορικής [[Εγνατία Οδός|Εγνατίας Οδού]] στο κέντρο της [[Μακεδονία|Μακεδονίας]], σε υψόμετρο 40 μ., ανάμεσα στο όρος [[Πάικο]] και στον Κάμπο των Γιαννιτσών, βόρεια της περιοχής της αποξηραμένης [[Λίμνη των Γιαννιτσών|λίμνης των Γιαννιτσών]].
 
[[File:Αεροφωτογραφία 2.jpg|thumb|Αεροφωτογραφία|315x315px]]
 
Η πρώην ρηχή, βαλτώδης, και μεταβλητού μεγέθους λίμνη των Γιαννιτσών ή λίμνη Λουδία, νότια της πόλης, αποξηράνθηκε το 1928-1932 από την εταιρία New York Company Foundation. Όχι πολύ μακριά από την πόλη (7 χλμ.) βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας Πέλλας, γενέτειρας του [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Μεγάλου Αλεξάνδρου]] και πρωτεύουσα της αρχαίας [[Μακεδονία|Μακεδονίας]].
Παρά την κοντινή απόσταση με τη [[Θεσσαλονίκη]] (48 χ.μ.) η πόλη κατάφερε να αναπτύξει το δικό της αυτόνομο χαρακτήρα και να εξελιχθεί ως το σημαντικότερο οικονομικό, εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο του [[Νομός Πέλλας|Νομού Πέλλας]].
 
[[File:Πεζόδρομος 6.jpg|thumb|Πεζόδρομος|315x315px]]
 
Το [[1924]]-[[1925]] αναχώρησαν για την [[Τουρκία]] όσοι Τούρκοι είχαν απομείνει, ενώ οι σλαβόφωνοι εξαρχικοί αποσύρθηκαν στην [[Βουλγαρία]]. Στην ίδια περίοδο συντελέσθηκε η εγκατάσταση στην πόλη και τα χωριά της περιοχής, [[Έλληνες|Ελλήνων]] από τη [[Θράκη]] και την [[Ανατολική Ρωμυλία]], όπως και από τον [[Πόντιοι|Πόντο]] και τον [[Καύκασος|Καύκασο]]. Σήμερα, η πόλη εξελίσσεται πνευματικά και πολιτιστικά, παράλληλα με την οικονομική της πρόοδο.
Γραμμή 42 ⟶ 39 :
== Το όνομα της Πόλης των Γιαννιτσών ==
Επικρατέστερη θεωρείται η άποψη που υποστηρίζει ότι το [[1385]] ο πρώτος Τούρκος στρατηλάτης που επέδραμε στη [[Μακεδονία|Μακεδονία]] ως ουτς μπεγί των οθωμανικών ασκεριών, ο [[Γαζή Αχμέτ Εβρενός]] κατέλαβε την περιοχή, και επανίδρυσε το ρωμαίικο οικισμό «Βαρδάριον», τον οποίο και βαπτίζει με το όνομα «Γενιτσέ ι Βαρντάρ», δηλαδή «Νέο Βαρδάρι», γνωστό επίσης ως «Βαρδάρ Γενιτζεσί» ή απλά «Γενιτζέ». Η νέα [[πόλη]] καθίσταται ορμητήριο για την κατάκτηση των υπολοίπων γειτονικών χωρών της [[Βαλκάνια|Βαλκανικής]]. Η πόλη κατά την περίοδο της ένταξής της στο ελληνικό κράτος ονομαζόταν Γενιτσά και το 1926 μετονομάστηκε επίσημα σε Γιαννιτσά<ref>[http://pandektis.ekt.gr/pandektis/handle/10442/170067 Πανδέκτης, μετονομασίες]</ref>
 
[[File:Πνευματικό κέντρο-Δημαρχείο 3.jpg|thumb|Πνευματικό κέντρο-Δημαρχείο|320x320px]]
 
== Δήμος Πέλλας (Δ.Δ Γιαννιτσών) ==
=== Δρόμοι ===
 
*'''Οδός Ελευθερίου Βενιζέλου'''. Αφετηρία η Πλατεία Γκόνου Γιώτα και τέρμα η Λεωφόρος Εγνατίας, στην Παλιά Αγορά. Είναι ο κεντρικότερη οδός της πόλης που διασχίζει όλο το κέντρο της πόλης. Ο δρόμος πήρε το όνομα του από τον [[Ελευθέριος Βενιζέλος|Ελευθέριο Βενιζέλο]] ο οποίος είχε κάνει ομιλία στο παλαιόπαλαίο δημαρχείοδήμαρχείο της πόλης του 1936 που βρισκόταν επί αυτής της οδού. Το μεγαλύτερο μέρος τής πόλης έχει πεζοδρομηθεί κατάκατα τη δεκαετίαδεκατεία του 80.
*'''Οδός Χρήστου Χατζηδημητρίου'''. Είναι ένας από τους πιοπίο κεντρικούς δρόμους της πόλης των Γιαννιτσών με δεκάδες μαγαζιάμαγαζία και καταστήματα. Ξεκινάει από την Πλατεία Γκόνου Γιώτα και καταλήγει στο νέονεό δημαρχείο της πόλης στην σε συμβολή των οδών Χατζηδημητρίου-Εθνικής Αντιστάσεως. Ο δρόμοςδρομός πήρε το όνομα του από τον Χρήστο Χατζηδημήτριου, ο όποιος ήταν δάσκαλος στον Μακεδονικό Αγώνα και σκοτώθηκε από Βούλγαρους κομητατζήδες.
*'''20ης Οκτωβρίου'''. Αφετηρία η Πλατεία Γκόνου Γιώτα. Συνδέει τα [[Γιαννιτσά]] με τα χωρία του Κύρρου. Ο δρόμοςδρομός πήρε το όνομα του από την ημερομηνίαημερομία της [[Μάχη των Γιαννιτσών|Μάχης των Γιαννιτσών]].
*'''Λεωφόρος Εγνατίας'''. Κομμάτι της [[Εθνική Οδός 2 (Ελλάδα)|Εθνικής Οδού Θεσσαλονίκης-Έδεσσας]].
*'''Μεγάλου Αλεξάνδρου'''. Αφετηρία η οδός Βασιλειάδη και τέρμα η λεωφόρος Εγνατίας. Λειτουργεί ως ανατολική περιφερειακή οδός της πόλης.
*'''Εθνικής Αντιστάσεως'''. Αφετηρία η οδός Μεγάλου Αλεξάνδρου και τέρμα η οδός Χρήστου Χατζηδημητρίου. Λειτουργεί ως ανατολική είσοδος της πόλης.
*'''Μητροπόλεως'''. Αφετηρία η οδός Χατζηδημητρίου και τέρμα η οδός Διγενή. Η κεντρικότερη οδός της συνοικίαςσυνικοίας της Μητρόπολης.
*'''Διγενή'''. Αφετηρία η οδός Μητροπόλεως και τέρμα η οδός Παναγιωτάκη
*'''Θεώδωρου Κολοκοτρώνη'''. Αφετηρία η οδός Χατζηδημητρίου. Συνδέει τα [[Γιαννιτσά]] με τις [[Αμπελίες]].
*'''Κωνσταντινουπόλεως'''. Αφετηρία η οδός Μεγάλου Αλεξάνδρου και τέρμα η λεωφόρος Εγνατίας.
*'''Βασιλειάδη'''. Αφετηρία η Μεγάλου Αλεξάνδρου. Συνδέει τα [[Γιαννιτσά]] με το Δαμιανό.
*'''Τραπεζούντος'''. Αφετηρία η οδός Βασιλειάδη και τέρμα η οδός Διγενή. Η κεντρικότερη οδός της συνοικίαςσυνικοίας του Τσαλίου.
*'''Δημάρχου Στάμκου'''. Αφετηρία η οδός Καπετάν Βάρδα και τέρμα η [[Οδός Ελευθερίου Βενιζέλου (Γιαννιτσά)|Ελευθερίου Βενιζέλου]].
*'''Καπετάν Βάρδα'''. Αφετηρία η Δημάρχου Στάμκου και τέρμα η Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Γραμμή 68 ⟶ 63 :
*'''Μαδύτου'''. Αφετηρία η Μπάφρας. Είναι παράλληλος της Ελευθερίου Βενιζέλου και παράκαμψη του πεζοδρόμου.
*'''ΠΙΚΠΑ'''. Αφετηρία η Δημάρχου Στάμκου και τέρμα η οδός Μπάφρας.
*'''Κύπρου'''. Αφετηρία η Πλατεία Γκόνου Γιώτα και τέρμα η οδός ΘεόδωρουΘεώδωρου Κολοκοτρώνη.
*'''Παύλου Μελά'''. Αφετηρία η οδός Ελευθερίου Βενιζέλου και τέρμα η οδός Ταγματάρχου Ηλιόπουλου.
*'''Κάππα'''. Αφετηρία η Παύλου Μελά και τέρμα η λεωφόρος Εγνατίας.
*'''Ταγματάρχου Ηλιόπουλου''' Αφετηρία η οδός 20ης Οκτωβρίου και τέρμα η οδός Κάππα.
*'''Ταβουλάρη'''. Αφετηρία η οδός Ελευθερίου Βενιζέλου και τέρμα η οδός Ταγματάρχου Ηλιόπουλου.
*'''Στράντζης'''. Αφετηρία η Παύλου Μελά και τέρμα η Ελευθερίου Βενιζέλου. Η οδόςόδος όπου βρίσκονται τα σημαντικότερα μνημεία των Γιαννιτσών ([[Πύργος του Ρολογιού (Γιαννιτσά)|Πύργος του Ρολογιού]], Μαυσωλείο του Γαζή Εβρενός).
*'''Θωμά Μαγκριωτού'''. Αφετηρία η Δημάρχου Στάμκου και τέρμα η οδός Εθνικής Αντιστάσεως.
*'''Αθανασίου Οικονόμου'''. Αφετηρία η οδός Εθνικής Αντιστάσεως και τέρμα η οδός Μητροπόλεως.
Γραμμή 80 ⟶ 75 :
 
=== Πλατείες ===
*'''Πλατεία Γκόνου Γιώτα''' (παλαιότερα Πλατεία Μάγγου). Είναι η μεγαλύτερη πλατεία στην πόλη των Γιαννιτσών. Βρίσκεται στο σημείοσήμειο διασταύρωσης των οδών Ελευθερίου Βενιζέλου, Χρήστου Χατζηδημητρίου και 20ης Οκτωβρίου, δηλαδή των τριών κεντρικών οδικών αξόνων της πόλης. Η πλατεία πήρε το όνομα της από τον [[Γκόνος Γιώτας|Γκόνο Γιώτα]], τον οπλαρχηγόοπλαργηγό στον [[Μακεδονικός αγώνας|Μακεδονικό αγώνα]], ο οποίος είχε καταγωγή από τα [[Γιαννιτσά]]. Στη διαρκεία της δικτατορίας μετονομάστηκεμετανομάστηκε σε Πλατεία Μάγγου μέχρι να επανέλθει στο κανονικό της όνομα μετά την πτώση του καθεστώτος.
*ΕΠΟΝ
*Τραπεζούντος
Γραμμή 94 ⟶ 89 :
 
==== Φιλλίπειο ====
Το Φιλίππειο αποτελεί το ομορφότερο και μεγαλύτερο πάρκο της πόλης, το οποίο βρίσκεται στην κορυφή του λόφου. Μέσα στο πάρκο λειτουργεί το τουριστικό περίπτερο ''ΦΙΛΙΠΠΕΙΟ''. Στους πρόποδες του λόφου του βρίσκεται το Ανοιχτό Δημοτικό Θέατρο, το οποίοι έχει χωρητικότητα 3.000 θέσεων. Στο συγκεκριμένο θέατρο πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις, όπως π.χ. συναυλίες μουσικής, θεατρικές παραστάσεις κ.α. <ref>http://www.pella-net.gr/default.asp?page=185</ref>. Στις αρχές του 2000 το πάρκο ανακαινίστηκεανακαινήστηκε πλήρως ενώ πριν από μερικά χρόνια τοποθετήθηκετοποθετήκε και το άγαλμα του '''Φιλίππου''' στο πάρκο.
 
=== Εκκλησίες ===
[[FileΑρχείο:ΜητρόποληEnidje-new.JPG|thumb|right|Η εκκλησία της Μητρόπολης στα Γιαννιτσά.|209x209px]]
*Μητρόπολη
*Αγ. Κωνσταντίνου
Γραμμή 108 ⟶ 103 :
 
==== Μητρόπολη ====
Ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου ή γνωστή ως '''Μητρόπολη''' βρίσκεται στο βόρειο τομέα των Γιαννιτσών, στην παλιά συνοικία '''Βαρόσι''' και κατασκευάστηκε κατά την περίοδο '''1858-1867'''. Τα θυρανοίξια χρονολογούνται το έτος 1867 ενώ κατά άλλους ερευνητές το 1860. Το βέβαιο είναι ότι η κατασκευή της επιτράπηκε με '''σουλτανικό φιρμάνι''' του 1858 <ref>http://www.giannitsa.gr/index.php/%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%BF%CE%B4%CE%B7%CE%B3%CF%8C%CF%82/%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B2%CF%85%CE%B6%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%AD%CF%82-%CE%B5%CE%BA%CE%BA%CE%BB%CE%B7%CF%83%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B9%CE%B1/%CE%B9%CE%B5%CF%81%CF%8C%CF%82-%CE%BD%CE%B1%CF%8C%CF%82-%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BC%CE%AE%CF%83%CE%B5%CF%89%CF%82-%CE%B8%CE%B5%CE%BF%CF%84%CF%8C%CE%BA%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%B7%CF%84%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7-%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%BD%CE%B9%CF%84%CF%83%CF%8E%CE%BD.html Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Μητρόπολη Γιαννιτσών</ref>. Η παράδοση θέλει τούς κατοίκους να προσφέρουν αγαθά και να δουλεύουν αφιλοκερδώςαφιλοκερδός, μάλισταμαλίστα λένε ότι λόγω της έλλειψης νερού χρησιμοποιήθηκε κρασί για την ανέγερση της. Η Μητρόπολη είναι τρίκλιτη βασιλική με τρειςτρείς εισόδους ενώενω έχει χαρακτηρισθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού ως διατηρητέο μνημείο το [[1987]].
 
==== Αγίου Γεωργίου ====
Οι ρίζες της ενορίας του Αγ. Γεωργίου Γιαννιτσών είναι αρκετά βαθιές και σχετίζονται με τονμετον πολύπαθο ελληνισμό της προσφυγιάς της Ανατολικής Θράκης και ειδικότερα των περιοχών [[Στράντζα|Στράντζας]] και Μαδύτου. Η επίσημη τελετήελετή θεμελίωσης του σημερινού Ιερού Ναού έγινε στις 21 Μαΐου [[1948]]. <ref>http://agiosgeorgios57.blogspot.gr/2012/08/blog-post_2858.html</ref>. Ο ρυθμός της εκκλησίας του Αγίου ΓεωργίουΓεωγίου είναι βασιλική σταυροειδής με τρούλο. Ο ναός τελικά εγκαινιάστηκε στις 24 Μαρτίου [[1957]]. Σήμερα στο Ναό εφημερεύουν τέσσερις ιερείς. Στις δραστηριότητες του Ναού ανήκουν κατηχητικά, κύκλοι μελέτης Αγίας Γραφής, σχολή αγιογραφίας, δανειστική εκκλησιαστική βιβλιοθήκη, αίθουσα ηλεκτρονικών υπολογιστών, φιλόπτωχο ταμείο και καθημερινό γεύμα αγάπης.
 
=== Συνοικίες ===
*Κέντρο
*Αγ. ΓεώργιοςΓεωργίος
*Αγ. Παρασκεύη
*Σφαγεία
Γραμμή 127 ⟶ 122 :
 
== Πληθυσμός ==
Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 τα Γιαννιτσά έχουν πληθυσμό 34.229 κατοίκους ενώ ο συνολικός πληθυσμού του [[Δήμος Πέλλας|δήμου]] ξεπερνάει τους 63.122 κατοίκους. Άλλα σημαντικά κέντρα του δήμου είναι η [[Κρύα Βρύση]], ο [[Νέος Μυλότοπος]], η [[Πέλλα]], οι [[Γαλατάδες Πέλλας|Γαλατάδες]], η [[Καρυώτισσα]], και η [[Αραβησσός Πέλλας|Αραβησσός]]. Η Δημοτική Ενότητα Γιαννιτσών περιλαμβάνει και τα χωριά Αρχοντικό, Ασβεσταριό, Δαμιανό, Ελευθεροχώρι, Λεπτοκαρυά, Μεσιανό, Παραλίμνη και Πενταπλάτανο, ενώ δημοτικά του διαμερίσματα είναι οι Αμπελιές και το Μελίσσι. Αναλυτικά ο πληθυσμόςπλυθυσμός της απογραφής του 2011:
[[File:Πεζόδρομος 5.jpg|thumb|Πεζόδρομος τη νύχτα|434x434px]]
 
=== Δήμος Πέλλας ===
* Έδρα: Γιαννιτσά
* Ιστορική έδρα: Πέλλα
* ΠληθυσμόςΠλυθυσμός: 63.122
 
==== Δημοτική Κοινότητα Γιαννιτσών ====
* Έδρα: Γιαννιτσά
* ΠληθυσμόςΠλυθυσμός: 34.229
* Δημοτική Κοινότητα Γιαννιτσών: 31.983
:* Αρχοντικόν: 218
Γραμμή 161 ⟶ 155 :
Τα Γιαννιτσά το 1500 είχαν 450 μουσουλμανικά νοικοκυριά{{πηγή}}.
 
To όνομα Ενιτσέ Βαρντάρ (Enidje Vardar) αναφέρεται για πρώτη φορά από τον Ενετόενετό Lorenzo Bernardo το 1591.
 
Η [[Τουρκία|τουρκική]] φάση της πόλης ουσιαστικά ξεκινά και σφραγίζεται από την προσωπικότητα του [[Γαζή Αχμέτ Εβρενός|Γαζή Εβρενός]] Μπέη. Το γεγονός ότι ετάφη στην πόλη των Γιαννιτσών (Μαυσωλείο Γαζή Εβρενός) θα την καταστήσει ιερή πόλη των Τούρκων και τόπο προσκυνήματος πράγμα που εξηγεί ίσως και το πείσμα με το οποίο οι Τούρκοι τα υπερασπίστηκαν κατά το [[1912]].
Γραμμή 170 ⟶ 164 :
Η πόλη των Γιαννιτσών λόγω της θέσης της κοντά στη λίμνη, πρόσφερε πολλά στον Μακεδονικό Αγώνα. Πολλοί Γιαννιτσώτες εντάχθηκαν και πολέμησαν στα Ελληνικά αντάρτικα σώματα. Άλλοι πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους ως οδηγοί, μεταφορείς και πράκτορες των καπεταναίων της λίμνης. <ref>http://clubs.pathfinder.gr/MAKEDONIKOS_AGON/602591</ref> <ref>http://7gym-laris.lar.sch.gr/istoria/ist_maked.htm ΛΙΜΝΗ (ΒΑΛΤΟΣ) ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ</ref>
 
Με ευθύνη του Γενικού Προξενείου της [[Θεσσαλονίκη|Θεσσαλονίκης]] ορίστηκαν σε κάθε πόλη και χωριό της [[Μακεδονία|Μακεδονίας]] επιτροπές πολιτικής άμυνας, που φρόντιζαν για την οργάνωση και κινητοποίηση των κατοίκων, για την προάσπιση των συμφερόντων τους από τις αυθαιρεσίες των κατακτητών και για την ενίσχυση των αντάρτικων ομάδων της περιοχής τους. Στα Γιαννιτσά η Επιτροπή αυτή αποτελούνταν από τους [[Αντώνιος Κασάπης|Αντώνιο Κασάπη]] ''(Πρόεδρο)'', Παπα-Δημήτρη Οικονόμου ''(Γραμματέα)'', [[Χρήστος Διδασκάλου (οπλαρχηγός)|Χρήστο Διδασκάλου]] ''(Ταμία)'', οι οποίοι δολοφονήθηκαν άγρια από τους [[Μακεδονικός Αγώνας#Κομιτατζήδες|κομιτατζήδες]] για τη δράση τους. Ο [[Αντώνιος Κασάπης]] το [[1904]] (νωρίτερα είχαν δολοφονήσει βάναυσα την κόρη του, Βελίκα Ρώμα στο σπίτι της στο [[Πενταπλάταμος Πέλλας|Πυλωρίγι]] στις [[6 Μαρτίου]] [[1903]]), ο [[Χρήστος Διδασκάλου (οπλαρχηγός)|Χρήστος Διδασκάλου]] κοντά στο [[Γυψωχώρι Πέλλας|Γυψοχώρι]] το [[1907]] και ο παπα-Δημήτρης στη [[Λάκκα Πέλλας|Λάκκα]] το [[1909]]. Για τις πολύτιμεςπολυτιμες υπηρεσίες τους στον αγώνα δολοφονήθηκαν επίσης: ο Χρήστος Χατζηδημητρίου (17-7-[[1905]]) στον κεντρικό δρόμο της πόλης, στην αγορά, ο Διονύσης Σαμολαδάς το [[1904]], ο Αριστείδης Δουβαντζής και ο Διονύσης Τσακμάκης το 1905. Ο Γιάννης Καραμπατάκης με την ανιψιάανηψιά του, ο Σταύρος Μιτζούρης, ο Αθανάσιος Οικονόμου, ο Αθανάσιος Οργαντζής το [[1906]]. <ref>http://history-pages.blogspot.gr/2012/05/1904-1908.html</ref>
 
''Τα Μυστικά του Βάλτου'' της [[Πηνελόπη Δέλτα|Πηνελόπης Δέλτα]] αποτυπώνουν τις όψεις του αιματηρού Μακεδονικού Αγώνα. Αποτελούν το αγαπημένο βιβλίο της πόλης, τον καλύτερο ίσως οδηγό της για την πιο κρίσιμη περίοδο της ιστορίας της. Στις αρχές του [[20ος αιώνας|20ου αιώνα]] και κυρίως στο διάστημα [[1904]]-[[1908]] η λίμνη αποτέλεσε έναενα από τα σημαντικότερα πεδία του Ελληνοβουλγαρικού ανταγωνισμού.
 
Βούλγαροι [[Μακεδονικός Αγώνας#Κομιτατζήδες|κομιτατζήδες]] χρησιμοποιώντας ως ορμητήριο τους την λίμνη των Γιαννιτσών τρομοκρατούσαν τους Ελληνικούς πληθυσμούς για να πετύχουν τον εκσλαβισμό τους. Στις αρχές του αιώνα μας λοιπόν τα Γιαννιτσά υπήρξαν το επίκεντρο του Μακεδονικού αγώνα με κορυφαίο μακεδονομάχο τον [[Γκόνος Γιώτας|Γκόνο Γιώτα]] που αποτελεί τον σύγχρονο ήρωα των Γιαννιτσών. Ήταν "το στοιχειό της Λίμνης". Σημαντικοί Γιαννιτσιώτες Μακεδονομάχοι ήτανηταν επίσης, ο οπλαρχηγός [[Ιωάννης Βελούλας]] και οι Δημοσθένης Βαφόπουλος, Διονύσιος Γιώτας, Αριστείδης Δοβαντζής και οι ιερείς Δημήτριος Οικονόμου και Αργύριος Παπαργυρίου<ref>Αφανείς γηγενείς Μακεδονομάχοι, επιστημονική επιμέλεια Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος, ΕΜΣ, εκδόσεις University Studio Press. Θεσσαλονίκη 2008</ref>.
 
Κατά τους προϊστορικούς και ιστορικούς χρόνους ο [[Θερμαϊκός κόλπος]] κάλυπτε το σημερινό κάμπο των Γιαννιτσών και τον κάμπο της Θεσσαλονίκης. Με τις προσχώσεις όμως των ποταμών [[Αλιάκμονας|Αλιάκμονα]], [[Αξιός|Αξιού]] και [[Εχεδώρος|Εχεδώρου]] (Γαλλικού), αποσύρεται σιγά-σιγά η [[θάλασσα]] και σχηματίζεται η Λίμνη των Γιαννιτσών. Είχε έκταση 5.000-10.000 στρέμματα και τα ελώδη περάσματα που την περιέβαλλαν έφθαναν τα 340.000 στρέμματα. Αποξηράνθηκε κατά την περίοδο [[1926]]-[[1937]] από την Foundation Company. Μεγάλη ώθηση στην [[οικονομία]] της πόλης και της γύρω περιοχής έδωσε τόσο η αποξήρανση της λίμνης όσο και η εγκατάσταση προσφύγων από τη [[Μικρά Ασία|Μικρασία]] του Πόντου, την Ανατολική Θράκη και την Ανατολική Ρωμυλία το [[1922]]. <ref>http://tagiannitsa.blogspot.gr/2012/10/blog-post_18.html</ref>
 
=== Η μάχη των Γιαννιτσών ===
[[File:Μαύρο άγαλμα.JPG|thumb|right|230px|Μαύρο Άγαλμα - Το Ηρώο των Γιαννιτσών του γλύπτη [[Γρηγόριος Ζευγώλης|Γρηγόριου Ζευγώλη]].]]
{{Κύριο|Μάχη των Γιαννιτσών}}
Ο τουρκικός στρατός στο ελληνικό μέτωπο, αφού δε συγκράτησε τις δυνάμεις του στα στενά του Σαρανταπόρου και κατάφερε μόνο να δημιουργήσει προβλήματα προέλασης στους Έλληνες στη Δυτική Μακεδονία, συγκεντρώθηκε στα Γιαννιτσά, όπου και οχυρώθηκε, θεωρώντας και σωστά, ότι η Θεσσαλονίκη δεν ήταν δυνατόν να κρατηθεί έξω από τα τείχη της. Η στρατηγική θέση των Γιαννιτσών, οι χαμηλοί λόφοι, που λειτουργούν ως άριστα εμπόδια άμυνας ενώ η παρακείμενη λίμνη έκανε υποχρεωτική την πορεία των αντιπάλων σε ένα στενό σχετικά χώρο, ενισχύθηκε περισσότερο με μονάδες πυροβολικού. 25.000 τουρκικού στρατού και 30 πυροβόλα, περίμεναν τους Έλληνες (με δύναμη πέντε μεραρχιών, από τις οποίες έλαβαν μέρος στη μάχη οι τέσσερις), που προήλαυναν από τη Βέροια. Η μάχη ξεκίνησε την 19η Οκτωβρίου και διήρκεσε δυο ημέρες. Οι ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις έπρεπε να περάσουν μία γέφυρα στο ρέμα της Μπάλιτζας, που ήταν ήδη στοχοποιημένη από τον αντίπαλο. Υπό καταρρακτώδη βροχή, τα ελληνικά συντάγματα είχαν πολλές απώλειες και δυσκολίες στην ανάπτυξη. Έως το βράδυ, που αναγκάστηκαν να το περάσουν επί τόπου, συμπληρώθηκε η ανάπτυξη του πυροβολικού και έγιναν διορθωτικές κινήσεις υπερκέρασης από την πλευρά των βορειοδυτικών λόφων πάνω από τα Γιαννιτσά. Η έφοδος του ελληνικού στρατού ήταν ορμητική και μέσα στο πρωί της 20ης, η νίκη ήταν γεγονός. Οι απώλειες ήταν βαριές. Οι απώλειες των Τούρκων ήταν τριπλάσιες. Στην πόλη είχε ξεσπάσει πυρκαγιά. Όμως, ο δρόμος για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης ήταν πλέον ανοιχτός.
Η μάχη της [[20 Οκτωβρίου|20ης Οκτωβρίου]] του [[1912]] αποτέλεσε την πιο φονική μάχη των [[Βαλκανικοί πόλεμοι|βαλκανικών πολέμων]] και ίσως την πιο σημαντική. Σήμανε την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους και την ένταξη της στο Ελληνικό κράτος. Παράλληλα όμως άνοιξε το δρόμο για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και συνέβαλε στη διαμόρφωση του σύγχρονου χάρτη της Ελλάδος. Το «Μαύρο Άγαλμα» μαρτυρεί τη θυσία των Γιαννιτσών. Ο επιτελικός αξιωματικός [[Μανουήλ Ρακτιβάν]] έγραψε για τη μάχη των Γιαννιτσών προς την Πηνελόπη Δέλτα. "20η Οκτωβρίου. Γιαννιτσά. Είναι η μέρα που πήραμε τη Θεσσαλονίκη".
 
[[File:Η μάχη των Γιαννιτσών.jpg|thumb|Η μάχη των Γιαννιτσών 20/10/1912|264x264px]]
 
=== Η Γερμανική κατοχή ===
Γραμμή 190 ⟶ 181 :
 
=== Σήμερα ===
Σήμερα τα Γιαννιτσά είναι κατ´εξοχήν'εξοχή αγροτική περιοχή. Ο ξακουστός «Βάλτος» των Γιαννιτσών έχει δώσει πολλά πλεονεκτήματα στην [[οικονομία]] της ευρύτερης περιοχής και συντέλεσε στην συγκράτηση του νέου πληθυσμού. Επίσης η περιοχή διακρίνεται για την ταχεία ανάπτυξή της. Σήμερα υπάρχουν 550 επιχειρήσεις από τις οποίες οι 10 είναι Βιομηχανίες και οι υπόλοιπες βιοτεχνίες και εμπορικά μαγαζιά. Στην πόλη λειτουργούν 4 γυμνάσια και ένα μουσικό με 1670 μαθητές, 3 ενιαία με πάνω από 1000 μαθητές, 2 τεχνοεπαγγελματικά λύκεια (ΕΠΑΛ) με 855 μαθητές και το μουσικό. Η υγεία των πολιτών καλύπτεται από το [[ΙΚΑ]] και το Νομαρχιακό Γενικό Νοσοκομείο Γιαννιτσών που λειτουργεί από το [[1993]]. Στα Γιαννιτσά επίσης υπάρχουν πολλοί πολιτιστικοί σύλλογοι με αξιόλογη δραστηριότητα όπως επίσης και πολλά αθλητικά σωματεία.
 
== Μνημεία ==
Γραμμή 204 ⟶ 195 :
==== Μακεδονικός Τάφος Γ' με ιωνική πρόσοψη στην [[Πέλλα]]====
 
Διθάλαμος καμαροσκεπής μακεδονικός τάφος με ιωνική πρόσοψη από τέσσερις ψηλούς κίονες. ΈχειΕχει πλάτος 4,70 μ. και μήκος 7,50 μ. Υπολείμματα εγχρώμων κονιαμάτων που σώζονται στους τοίχους, έφεραν παραστάσεις κιβωτίου και καθρέπτη. Σώζεται η λίθινη βάση της νεκρικής κλίνης.
 
Χρονολογείται γύρω στο 300 π.Χ. με βάση τα λιγοστά ευρήματα που διασώθηκαν από την αρχαία σύληση του τάφου. Η ανασκαφή του τάφου άρχισε το καλοκαίρι του [[1994]] και ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 1995.
Γραμμή 213 ⟶ 204 :
 
==== Ο Πύργος του Ρολογιού ====
[[File:Watch tower- Giannitsa.jpg|thumb|Ο πύργος του ρολογιού στα Γιαννιτσά|363x363px]]
{{Κύριο|Πύργος του Ρολογιού (Γιαννιτσά)}}
Ο Πύργος του Ρολογιού χτίστηκε από τους Οθωμανούς στο κέντρο της πόλης των Γιαννιτσών περίπου το [[1667]]-[[1668]]. Η επιλογή της θέσης του έγινε με στρατιωτικά κριτήρια καθώς ήθελαν να ελέγχουν την εμπορική κίνηση που γινόταν διαμέσου της πόλης σε όλη την κεντρική Μακεδονία.
Γραμμή 220 ⟶ 210 :
 
==== Το Μαυσωλείο του Γαζή [[Εβρενός]] ====
[[File:Gazi Evrenos Giannitsa.JPG|thumb|Το Μαυσωλείο του Γαζή Εβρενός|244x244px]]
Βρίσκεται στη συμβολή δύο δρόμων, σε μικρή απόσταση από τον Πύργο του Ρολογιού. Πρόκειται για το ταφικό μνημείο του Γαζή [[Εβρενός]], του Οθωμανού εκείνου που κατέκτησε τα Γιαννιτσά από τους [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινούς]], καθώς και το μεγαλύτερο μέρος της κεντρικής Μακεδονίας.
 
Γραμμή 245 ⟶ 234 :
=== Στρατιωτικό μουσείο Γιαννιτσών ===
 
Στο κτήριο και στον κάτω όροφο της Λέσχης Αξιωματικών Φρουράς στην Πόλη των Γιαννιτσών λειτουργεί από της 24/2/2012 το '' Στρατιωτικό Μουσείο'' όπουόπων εγκαινιάστηκε απόαπο τον πρώηνπρώη αρχηγό ΓΕΣ Φράγκο Φραγκούλη. Στα εκθέματα παρουσιάζεται πλούσιο φωτογραφικό υλικό, κείμενα, οπλισμός, στολές, παράσημα και άλλα υλικά, δίνεται δε ιδιαίτερη έμφαση στη μάχη του Βάλτου των Γιαννιτσών, καθώς και στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913. Τα εκθέματα βρίσκονται τοποθετημένα σε Κ-Plast, προθήκες και σε ανθρώπινα ομοιώματα.
 
=== Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας ===
Γραμμή 252 ⟶ 241 :
 
==Σημαντικά Αγάλματα==
[[File:Άγαλμα Μέγα Αλέξανδρου 5.jpg|thumb|Άγαλμα Μέγα Αλέξανδρου|376x376px]]
[[File:Φίλλιπος 3.jpg|thumb|Φίλιππος Β|336x336px]]
=== Του Μεγάλου Αλεξάνδρου ===
 
Γραμμή 276 ⟶ 263 :
 
==Διασκέδαση==
[[File:Giannitsa- Nightlife.jpg|thumb|Νυχτερινή ζωή|383x383px]]
Το επίκεντρο της κοινωνικής ζωής της πόλης αναμφίβολα βρίσκεται στον πεζόδρομο των Γιαννιτσών. Εδώ και στα παράπλευρα στενά η πόλη ζει καθημερινά σε έντονους ρυθμούς, καθώς συγκεντρώνει τον κύριο όγκο των επισκεπτών και όσων γενικά επιθυμούν να γευματίσουν, να δειπνήσουν ή απλά να απολαύσουν τον καφέ ή το ποτό τους. Τα βράδια η δυναμική του χώρου αυξάνεται από τα πολλά στέκια νεολαίας. <ref>http://www.inag.gr/giannitsa.html Τα Γιαννιτσά</ref>
 
==Ο ποταμός Λουδίας==
[[File:Λουδίας 7.jpg|thumb|Ποταμός Λουδίας|331x331px]]
{{Κύριο|Λουδίας}}
Νότια της πόλης Γιαννιτσών, σε απόσταση επτά χιλιομέτρων, συναντούμε τον ποταμό [[Λουδίας|Λουδία]], και τις εγκαταστάσεις του ναυταθλητικού κέντρου, που αποτελούν σημαντικό έργο αθλητικής και τουριστικής υποδομής. Στη θέση «μηδέν» βρίσκεται το Δημοτικό Κωπηλατοδρόμιο όπου δραστηριοποιείται ο Ναυτικός Όμιλος Γιαννιτσών στα αθλήματα του Κανόε - Καγιάκ και της Κωπηλασίας. Λόγω του μηδενικού υψομέτρου, η περιοχή είναι απάνεμη, γεγονός που ευνοεί την απρόσκοπτη προπόνηση των αθλητών.
Γραμμή 355 ⟶ 340 :
* [http://www.youtube.com/watch?v=zMRJCwLKzwU/ Ο ποταμός Λουδίας], Βίντεο στο Youtube
 
* [http://www.youtube.com/watch?v=AuZYv15aKpYeAIl2VaBk7M/ ΦωτογραφίεςΤα Γιαννιτσά απόστο τηνΜένουμε πόληΕλλάδα], Βίντεο στο Youtube
 
* [http://www.youtube.com/watch?v=eAIl2VaBk7M/ Τα Γιαννιτσά στο Μένουμε Ελλάδα], Βίντεο στο Youtube
 
* [http://www.youtube.com/watch?v=cmu9Q9gJb6E/ Η μάχη των Γιαννιτσών], Ντοκιμαντέρ του ΣΚΑΙ
 
== Παραπομπές ==