Μεσαιωνική ελληνική γλώσσα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 5:
==Ιστορία==
Η μεσαιωνική ελληνική προκύπτει ως αποτέλεσμα της αναγέννησης των γραμμάτων κατά τον 9ο και 10ο αιώνα<ref>Beck, 48.</ref> μέσω της ιστοριογραφίας και της διαμόρφωσης της λαϊκής λογοτεχνίας κατά τον 11ο και 12ο αιώνα, η οποία αποτελείται από την αποκαλούμενη ακριτική ποίηση και τα προδρομικά ποιήματα του Πτωχοπρόδρομου<ref>Adrados Francisco R. 2003, 389.</ref>. Ωστόσο και σε αυτή την περίοδο παραμένει σε ισχυρή θέση ο [[αττικισμός]] ως επίσημη ένδειξη βυζαντινού πατριωτισμού και διαδιδόταν από την αυλή της Κωνσταντινούπολης ως σύμβολο μεγαλοπρέπειας. Παρόλα αυτά η πίεση των Σταυροφόρων, η περιθωριοποίηση των Βυζαντινών στη Μικρά Ασία, η κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης και η γλωσσική πίεση -λεξιλογική κυρίως- δυτικών γλωσσών στα Δουκάτα του Μορέα της Αθήνας και της Νεαπόλεως που διαμορφώθηκαν, προκάλεσε μια διαλεκτική διαίρεση<ref>Adrados Francisco R. 2003, 391.</ref>.
==Πηγές της μεσαιωνικής Ελληνικής==
Καθ΄ όλη τη διάρκεια της περιόδου αυτής συνεχίζει να υπάρχει η διπλή, παράλληλη γλωσσική παράδοση που με την παρέλευση του χρόνου αυξάνει την απόσταση των δύο γλωσσικών μορφών. Η προφορική γλώσσα εξελίσσεται ενώ η γραπτή προσπαθεί να συντηρήσει την παραδοσιακή αττικίζουσα μορφή της. Η εξέλιξη της προφορικής γλώσσας είναι τόσο ραγδαία που οδηγεί σταθερά σε νέα διαλεκτική διάσπαση της Ελληνικής. Γραπτές μαρτυρίες της δημώδους της πρώιμης βυζαντινής περιόδου είναι το κείμενο του Ιωάννου Μόσχου ''Λειμών Πνευματικός'', η ''Χρονογραφία'' του Ιωάννου Μαλαλά, ενώ για τους επόμενους αιώνες είναι το ''Πασχάλιον Χρονικόν'' . Από τον 9ο αι. οι γραπτές μαρτυρίες αυξάνονται. Στην περίοδο αυτή ανάγεται η ''Χρονογραφία'' του Θεοφάνους του Ομολογητού, η ''Σύντομος χρονογραφία'' του πατριάρχη Νικηφόρου, το ''Χρονικόν'' του Γεωργίου του Μοναχού, ο ''Βίος του Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονος'' του Λεοντίου Νεαπόλεως καθώς και ορισμένα έργα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ζ΄ του Πορφυρογέννητου όπως το ''Περί βασιλείου τάξεως'', στο οποίο διασώζεται Το τραγούδι της ανοίξεως, ένα απλό λαϊκό τετράστιχο:
*''Ιδού το έαρ το γλυκύ πάλιν επανατέλλει
*Χαράν, υγείαν και ζωήν και την ευημερίαν,
*Ανδραγαθίαν εκ Θεού τω βασιλεί Ρωμαίων
*Και νίκην θεοδώρητον κατά των πολεμίων''.
Το ''Στρατηγικόν'' του Κεκαυμένου ακολουθεί τον 11ο αιώνα. Στον 13ο αι. ανάγεται το ''Χρονικόν του Μορέως'' και ακολουθούν τα βυζαντινά (ή ιπποτικά ή λαϊκά) ερωτικά μυθιστορήματα όπως τα ''Καλλίμαχος και Χρυσορρόη, Βέλθανδρος και Χρυσάντζα, Λίβιστρος και Ροδάμνη'' του 14ου αι. και τα ''Φλώριος και Πλατζιαφλώρα'' και ''Ιμπέριος και Μαργαρώνα'' του 15ου αιώνα. Ηγλώσσα των έργων αυτών είναι η απλή προφορική γλώσσα, ανάμεικτη με λόγια, δημώδη ακόμη και διαλεκτικά στοιχεία. Η γλώσσα είναι διάσπαρτη από παράλληλους τύπους που φανερώνουν την συνύπαρξη δύο γλωσσικών πραγματικοτήτων, παλιάς και νέας που ανταγωνίζονται. Από τον ποιητικό λόγο υπάρχουν αρκετές μαρτυρίες για την κατάσταση της γλώσσας τη συγκεκριμένη εποχή. Οι μαρτυρίες σε πεζό λόγο, που είναι συνήθως πιο μεγάλη πηγή πληροφοριών για την κατάσταση της γλώσσας, που σώζονται είναι πολύ λίγες, και μάλιστα είναι διαλεκτικά δείγματα της γλώσσας από την Κύπρο: ''Οι Ασσίζες'' της Κύπρου (14ος αι.) και το ''Χρονικόν του Λεοντίου Μαχαιρά'', και η ''Χρονογραφία'' του Γεωργίου Βουστρωνίου (15ος αι.).
Οι πηγές της μεταβυζαντινής περιόδου είναι ως επί το πλείστον γραμμένες σε τοπικές διαλέκτους, κυρίως στην κρητική. Τα σημαντικότερα έργα της κρητικής λογοτεχνίας της συγκεκριμένης εποχής είναι ο ''Ερωτόκριτος'' του Βιτσέντζου Κορνάρου, η ''Ερωφίλη'', η ''Πανώρια'' και ο ''Κατζούρμπος'' του Γεωργίου Χορτάτζη, ο ''Φορτουνάτος'' του Μάρκου-Αντωνίου Φώσκολου και άλλα ανώνυμα έργα όπως η ''Βοσκοπούλα'', και ο ''Ζήνων'' (του 17ου αιώνα). Άλλες πηγές αντλούνται από έργα ανώνυμα και επώνυμα άλλων ελληνικών νησιών, της Ρόδου, της Επτανήσου και της Κύπρου. Εκτός των παραπάνω πηγών, από τον 16ο – 17ο αι. εμφανίζονται και έμμεσες πηγές για την προφορική γλώσσα της εποχής όπως είναι η ''Γραμματική της Κοινής των Ελλήνων γλώσσης'' του Νικολάου Σοφιανού, η ''Grammatica linguae graecae vulgaris'' (1683) του Simon Portius και η ''Grammatica linguae graecae vulgaris communis omnibus graecis'' του πατρός Ρωμανού του Νικηφόρου του Θεσσαλονικέως. Αυτά τα έργα προσφέρουν πολλές πληροφορίες για τη δομή της γλώσσας παρόλο που είναι διάσπαρτα από λόγια, διαλεκτικά και ξενικά στοιχεία.
==Σημειώσεις==
Γραμμή 12 ⟶ 24 :
*[http://www.fordham.edu/halsall/med/mango.html Η χρήση της Ελληνικής γλώσσας στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία]
==Πηγές==
* Γεωργίου Μπαμπινιώτη, Συνοπτική ιστορία της Ελληνικής γλώσσας, Αθήνα 1986
* Robert Browning, H Ελληνική γλώσσα, μεσαιωνική και νέα, Αθήνα 1995. (Εκδόσεις Δημ. Ν. Παπαδήμα, [[ISBN]] 960-206-228-2)
[[Κατηγορία:Ελληνικές γλώσσες]]
| |||