Σύμφωνα με τηντη μυθολογία η πρώτη λύρα κατασκευάστηκε από το Θεό Ερμή και ήταν ένα δώρο προς το Θεό Απόλλωνα μεώστε σκοπόεκείνος να τον συχωρέσεισυγχωρήσει γιαγα την κλοπή των βοδιών του. ΑποτελούντανΑποτελούταν από καβούκι χελώνας και χορδές από τα εντόσθια ζώων. Κατά την Ελληνική και Ρωμαϊκή [[Κλασική Αρχαιότητα]] συνοδευόταν με απαγγελία στίχων. Η λύρα της κλασικής αρχαιότητας είναι παρόμοια σε εμφάνιση με μικρή άρπα, αλλά με ορισμένες διαφορές. ΑποτελούντανΑποτελούταν από το [[αντηχείο]], τους δύο βραχίονες και το ζυγό. Παιζόταν με τα χέρια με χρήση [[Πένα_(μουσική)|πένας]] (πλήκτρο), σαν [[κιθάρα]] ή [[σαντούρι]], και όχι σαν [[άρπα]]. Τα δάκτυλα του ελεύθερου χεριού φιμώνουν τις ανεπιθύμητες συμβολοσειρές στην απήχηση.Αρχικά είχε 7 ή 8 χορδές, η καθεμιά από τις οποίες είχε κι ένα ιδιαίτερο όνομα. Ο ήχος της έμοιαζε με αυτόν της [[κιθάρα|κιθάρας]], αν και ήταν ξερός. Αργότερα εμφανίστηκαν και εννιάχορδες λύρες.
Ερευνητές από το ΤΕΙ Κρήτης, τμήμα Μηχανικών Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής, κατέγραψαν για πρώτη φορά τις ακουστικές δυνατότητες της αρχαίας λύρας [[χέλυς (όργανο)|χέλυς]] που συνόδευε τους αρχαίους Έλληνες αοιδούς.<ref> Ειρήνη Βενιού, [http://www.tovima.gr/science/article/?aid=442855 «Μίλησε» η λύρα του Ερμή], Το Βήμα, 12 Φεβρουαρίου 2012 </ref>
