Αναξιμένης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
αναδιαμορφωση βιογραφιας/προσθηκη και επεξεργασια φιλοσοφιας και επιστημης--> η αρχη του κοσμου/προσθηκη εικονας |
||
Γραμμή 1:
{{πηγές|16|06|2012}}
[[Αρχείο:Anaximenes.jpg |με-πλαίσιο|δεξιά]]
Ο '''Αναξιμένης''', (γενική: του Αναξιμένους, αρχ. Ἀναξιμένης ) ήταν Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, ο τρίτος στη διαδοχή Μιλήσιος [[φιλοσοφία|φιλόσοφος]], ήταν γιος του Ευρύστρατου και μαθητής του [[Αναξίμανδρος|Αναξίμανδρου]]. Δραστηριοποιήθηκε στο δεύτερο μισό του 6ου π.Χ αιώνα και πέθανε πιθανώς σε ηλικία 60 χρονών κατά την 63η Ολυμπιάδα (528-525 π.Χ.). Για τον βίο και τις δραστηριότητες του Αναξιμένoυς γνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα. Οι περισσότερες πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του βασίζονται στον Θεόφραστο, που διασώζεται περιληπτικά από τον [[Σιμπλίκιος|Σιμπλίκιο]]. Αποσπάσματα της φιλοσοφίας του βρίσκονται σε κείμενα του [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]], του [[Πλούταρχος|Πλούταρχου]], του [[Ιππόλυτος|Ιππόλυτου]] και του [[Αέτιος ο Αντιοχεύς|Αέτιου]].▼
Ο '''Αναξιμένης''' ο Μιλήσιος, (γενική: του Αναξιμένους, αρχ. Ἀναξιμένης, 585 – 528 π.Χ.) ήταν Αρχαίος Έλληνας προσωκρατικός φιλόσοφος και δραστηριοποιήθηκε στο δεύτερο μισό του 6ου π.Χ αιώνα. Ένας από τους τρεις Μιλήσιους φιλοσόφους (τον [[Θαλής|Θαλή]] και τον [[Αναξίμανδρος|Αναξίμανδρο]]) αναγνωρίζεται ως μαθητής του Αναξιμάνδρου. Ο Αναξιμένης, όπως και οι υπόλοιποι της σχολής της Μιλήτου, ήταν υποστηρικτής του υλιστικού μονισμού. Η έρευνά του θεωρείται πρόδρομος της φυσικής επιστήμης, αφού εισήγαγε πολλά φυσικά φαινόμενα και στοιχεία στην φιλοσοφία του.
==Βιογραφία ==
== Η αρχή του κόσμου ==▼
▲
==Πηγές πληροφοριών==
Δυστυχώς κανένα έργο των προσωκρατικών φιλοσόφων δεν σώζεται ακέραιο. Έχουμε πληροφορίες γι'αυτούς στα ''ΑΜΕΣΑ ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ'', σε αρχαίους συγγραφείς από τον [[Πλάτων|Πλάτωνα]] μέχρι και τους όψιμους Βυζαντινούς και στις ''ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ'', τις έμμεσες δηλαδή αναφορές. Η πρώτη εκτενής δοξογραφική αναφορά απαντά στα Μετά τά φυσικά 1, 3-10 του [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]], όπου και τίθεται το πρόβλημα των πρώτων αρχών. Αυτού του είδους η συστηματική ιστορία της φιλοσοφίας συνεχίστηκε στο χαμένο έργο του [[Θεόφραστος|Θεόφραστου]] ''Φυσικῶν δόξαι''. Εκείνος που ανασύνθεσε το έργο του Θεοφράστου και κατηγοριοποίησε πρώτος όλα τα αποσπάσματα των προσωκρατικών, ήταν ο [[Χέρμαν Αλεξάντερ Ντιλς|Hermann Diels]] στο έργο του '''Die Fragmente der Vorsokratiker''' το 1903. Οι εκδόσεις του συγγράμματος ανανεώνονταν, σημαντικότερη εκ των οποίων είναι αυτή του φιλολόγου [[Βάλτερ Κραντς|Walter Kranz]] το 1952. <ref>H. Diels - W. Kranz (εκδ.), Die Fragmente der Vorsokratiker, griech.-dt. (Berlin), τόμος 1 1951, τόμος 2 & 3 1952 (=VS), ελληνικό κείμενο, αγγλική μετάφραση και σχόλια G.S. Kirk - J.E. Raven - M. Schofield, Thw Presocratic Philosophers. A critical history with a selection of texts στο ''Εισαγωγή στην Αρχαιογνωσία'', Τόμος Α' - Αρχαία Ελλάδα, σελ. 512-1.2: ''Η προσωκρατική φιλοσοφία'', Heinz- Günther Nesselrath, Επιμ: Ιακώβ, Ρεγκακος, Εκδ. Παπαδήμα</ref>
==Φιλοσοφία και επιστήμη==
Καθοριστικός παράγοντας για την επιλογή του αέρα ως βασικού στοιχείου για την [[κοσμογονία]] του, είναι η ταύτιση της [[ψυχή]]ς με τον αέρα, όπως αναφέρεται σε διασωθέν απόσπασμα [DK 13 B2]. "Όπως η ψυχή μας,όντας αέρας, μας συγκρατεί, έτσι και το [[πνεύμα]] και ο αέρας περιέχουν ολόκληρο τον κόσμο". Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη [[προσωκρατικοί φιλόσοφοι|προσωκρατική]] [[ψυχολογία|ψυχολογική]] θέση...▼
▲=== Η αρχή του κόσμου ===
Ο Αναξιμένης συνδυάζει όπως και ο Θαλής την ανιμιστική θεώρηση του κόσμου με υποτυπώδεις επιστημονικές παρατηρήσεις. Αναζήτησε την αρχή του σύμπαντος στον [[αέρας|αέρα]] ως ζωογόνο πνεύμα, ως μοναδική και άπειρη αρχή, ( [[Σιμπλίκιος]] ''Εις τα Φυσικά'' 24, 26 [DK 1345]). Ο αέρας είναι ποσοτικά άπειρος και αυτό τον καθιστά ανεξάντλητη πηγή του ''γίγνεσθαι'', ενώ ταυτόχρονα είναι ύλη, δεν είναι δηλαδή νεκρός, αλλα αντίθετα ζωντανή και αδιαχώριστη ύλη, επομένως δεν χρειάζεται εξωτερική δύναμη για να δράσει. Ο θεϊκός αέρας είναι και η αρχή των θεών, δηλαδή των άστρων([[Κικέρων]], De natura deorum 1,26, Ιππόλ. Ἔλεγχ. 1,7,1). Η καθημερινή εμπειρία αποδεικνύει, ότι οι διαφορές μεταξύ των στοιχείων μπορούν να εξηγηθούν ποσοτικά μέσω της διαφορετικής πυκνότητας: ο αέρας είναι ψυχρός, όταν βγαίνει πιεσμένος από τα χείλη, αλλά θερμός όταν βγαίνει αραιός από το ανοιχτό στόμα (Πλουτ. ''Περί τοῦ πρώτου ψυχροῦ'' 7,947 F).Έτσι, η [[γη]] δημιουργείται μέσω της πύκνωσης του αέρα και συγκρατείται από αυτόν, ενώ ο [[ήλιος]] και τα υπόλοιπα ουράνια σώματα αποτελούνται από αναθυμιάσεις (ἰκμάς) της γης, είναι επίπεδα σαν φύλλα και περιστρέφονται γύρω απ' τη γη, όπως ένα καπέλο γύρω από ένα κεφάλι (Ιππόλ. Ἔλεγχος 1,7,6)<ref>Heinz-Günther Nesselrath, Εισαγωγή στην αρχαιογνωσία, τόμ, Α΄, Αρχαία Ελλάδα,Επιμ. Ιακώβ-Ρεγκάκος, Εκδ. Παπαδήμα (Αθήνα 2008 δ΄), σελ. 513-1.2.1 Ο ιωνικώς διαφωτισμός, ISBN 978-960-206-468-9</ref>. Υιοθετώντας τον [[υλοζωισμός|υλοζωισμό]] του [[Θαλής|Θαλή]], θεώρησε ως προϋπόθεση των μεταβολών του αέρα τη συνεχή κινητικότητά του. Η κίνηση είναι η πιστοποίηση της ζωής, το χαρακτηριστικό της πολλαπλής πραγματικότητας.
== Κοσμογονία - Κοσμολογία ==▼
▲Καθοριστικός παράγοντας για την επιλογή του αέρα ως βασικού στοιχείου για την [[κοσμογονία]] του, είναι η ταύτιση της [[ψυχή]]ς με τον αέρα, όπως αναφέρεται σε διασωθέν απόσπασμα:
▲=== Κοσμογονία - Κοσμολογία ===
Ο Αναξιμένης διαμόρφωσε τόσο την [[κοσμολογία]] όσο και την [[κοσμογονία]] του με επίκεντρο το στοιχείο του αέρα και τις μεταβολής του:
Ο κόσμος προέκυψε από τον αδιαφοροποίητο αέρα. Το σχήμα του Σύμπαντος πιστεύει ότι είναι ημισφαιρικό. Τα ουράνια σώματα έχουν πύρινη φύση και προέκυψαν από τους υγρούς ατμούς που αναδίδονται από τα υγρά μέρη της γης. Ανεβαίνοντας οι ατμοί αραιώνουν τόσο, που γίνονται φωτιά και όπως η [[γη]] υποβαστάζονται από τον αέρα. Με την θεωρία της πύκνωσης και της αραίωσης ο Αναξιμένης εξηγούσε επίσης και διάφορα μετεωρολογικά φαινόμενα (βροχή, σύννεφα κ.λπ.) (Ψευδο-Πλούταρχος, ''Στρωματείς'', 3 [DK 13A6])
Γραμμή 19 ⟶ 23 :
Το ερμηνευτικό μοντέλο του κόσμου που προβάλλει ο Αναξιμένης είναι το πρώτο συστηματικό [[μονισμός|μονιστικό]] σύστημα στην αρχαία [[Ελληνική Φιλοσοφία|ελληνική φιλοσοφία]] και υλιστικό με την ευρύτερη έννοια του όρου. Η [[ύλη]] δε θεωρείται αδρανής αλλά ζωντανή και αδιαχώριστη από την κινούσα αιτία της, γεγονός που σημαίνει ότι η ύλη και η δύναμη δεν έχουν ακόμα διαχωριστεί ως αυτοτελείς οντότητες.
==Επιρροή==
Η θεωρία του Αναξιμένη για την διαδοχική μετατροπή της ύλης μέσω της συμπύκνωσης και της αραίωσης επηρέασε και μετέπειτα φιλοσοφικές θεωρίες. Τόσο ο [[Μέλισσος]] όσο και ο [[Πλάτων]] βλέπουν τη θεωρία του ως τέτοια, που παρέχει μια ευνόητη εξήγηση της αλλαγής. Και ο [[Διογένης ο Απολλωνιάτης]] χρησιμοποιεί τον αέρα ως βάση της εκλεκτικής, μονιστικής του θεωρίας. Τέλος σε [[Ιπποκράτης|ιπποκρατικές]] πραγματείες συναντάει κανείς τον αέρα ως βασικό στοιχείο στη θεωρία των ασθενειών.
==Παραπομπές==
<references/>
== Προτεινόμενη βιβλιογραφία ==
Γραμμή 25 ⟶ 35 :
* Παπανικολάου, Α. Δ, «Αναξιμένης και corpus Hippocraticum», Παρνασσός 31 (1989), 13-21.
* G. S. KIRK / J. E. RAVEN / MALCOLM SCHOFIELD, Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, Μετάφραση Δημοσθένη Κούρτοβικ,εκδ.ΜΙΕΤ, Αθήνα,1988, 2006(4η έκδοση),σελ.152-170
* Heinz-Günther Nesselrath, ''Εισαγωγή στην αρχαιογνωσία'', τόμ, Α΄, ''Αρχαία Ελλάδα'',Επιμ. Ιακώβ-Ρεγκάκος, Εκδ. Παπαδήμα (Αθήνα 2008 δ΄), ISBN 978-960-206-468-9
*Γεωργούλη, Κ., Δ., (2000). Ιστορία της Ελληνικής φιλοσοφίας, εκδ. Παπαδήμα, Αθήνα.
*Kaku, M., (2005). Παράλληλοι Κόσμοι, εκδ. Τραυλός, Αθήνα.
*Μακρυγιάννη, Δ., (2000) Η έννοια του Θεού στην Προσωκρατική φιλοσοφία, εκδ.Γεωργιάδη, Αθήνα.
*Νιάρχου, Κ. Γ.,-Α., (2008). Η ελληνική φιλοσοφία μετά των θεμελιωδών αυτής εννοιών, τ. Α, Αθήναι.
*Πολίτου, Ν., Γ., (2004). Φιλοσοφήματα, Εν Αθήναις.
== Δικτυακοί τόποι ==
* [http://www.utm.edu/research/iep/a/anaximen.htm Ο Αναξιμένης στην Διαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια της Φιλοσοφίας].
| |||