Νόμοι (διάλογος): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

[[Αρχείο:Psiloritis_Mountain01.jpg|thumb|right|290px|Σημερινό τοπίο στην [[Κρήτη]] όπου πεζοπόρησαν ο Κλεινίας και ο Μέγιλλος για τη δημιουργία της Πολιτείας των «Νόμων»]]{{Quote box

Με τη συγγραφή των Νόμων ο Πλάτων καθώς η ψυχική του διάθεση τον έστρεφε προς την πολιτική πράξη, θέλησε κάπως να γεφυρώσει το χάσμα, που χωρίζει την ιδεατή πολιτεία του από την πραγματική ελληνική πολιτεία. Αυτό είναι το βαθύτερο νόημα του διαλόγου «Νόμοι» και από αυτό προσδιορίζεται το περιεχόμενό του. Σημαντική είναι η αναφορά στην εντελώς απομυθοποιημένη ερμηνεία της [[Θεολογία]]ς, αλλά και στην αιτιολόγηση των κανόνων θέσπισης του [[Νομικός θετικισμός|θετού δικαίου]]. <ref>Αυτόθι, [[s:Νόμοι/Θ#p875e|Βιβλίο Θ 875e]]</ref>

{{quote|"ὁ δὲ μετὰ λόγου ἐπιχειρῶν κολάζειν οὐ τοῦ παρεληλυθότος ἕνεκα ἀδικήματος τιμωρεῖται οὐ γὰρ ἂν τό γε πραχθὲν ἀγένητον θείη ἀλλὰ τοῦ μέλλοντος χάριν, ἵνα μὴ αὖθις ἀδικήσῃ μήτε αὐτὸς οὗτος μήτε ἄλλος ὁ τοῦτον ἰδὼν κολασθέντα.<ref>[[Πρωταγόρας (διάλογος),[s:Πρωταγόρας#p324b|Πρωταγόρας 324b.]]</ref>}}

<blockquote><div lang="grc" style="font-family: Palatino Linotype;"> ''«προσήκει δὲ παντὶ τῷ ἐν τιμωρίᾳ ὄντι, ὑπ' ἄλλου ὀρθῶς τιμωρουμένῳ, ἢ βελτίονι γίγνεσθαι καὶ ὀνίνασθαι ἢ παραδείγματι τοῖς ἄλλοις γίγνεσθαι, ἵνα ἄλλοι ὁρῶντες πάσχοντα ἃ ἂν πάσχῃ φοβούμενοι βελτίους γίγνωνται».<ref>*Αυτόθι, [[s:Γοργίας (Πλάτων)#p525b|Γοργίας 525b]]</ref></div>

Και όμως, με όλους αυτούς τους περιορισμούς, πάντα θα προκύψει κάποια περιουσιακή ανισότητα. Θα συγκεντρωθεί το χρήμα αυτής της εσωτερικής μόνον κυκλοφορίας, που η κατοχή του επιτρέπεται απεριόριστα και ακόμα θα συγκεντρωθούν και άλλα οικονομικά αγαθά. Αυτήν την αναγκαστικά περιορισμένη οικονομική ανισότητα όχι μόνον την παραδέχεται ο Πλάτων, αλλά την βάζει και ως βάση για την διαίρεση των πολιτών σε τέσσερις περιουσιακές τάξεις. Ανάλογα με την τάξη όπου ανήκει θα εισφέρει ο κάθε πολίτης χρήματα και υπηρεσίες. Βάζει όμως ο Πλάτων και σε αυτήν τη δυνατή οικονομική ανισότητα περιορισμούς. Έτσι ορίζει ένα κατώτατο όριο πενίας και ένα ανώτατο όριο πλούτου. Όριο κατώτατο είναι ο [[κλήρος]] που δόθηκε στον καθένα. Όριο ανώτατο το τετραπλάσιο της αξίας του κλήρου. Εκείνο που θα αποκτήσει κανείς πέρα από αυτό το όριο, δεν μπορεί να είναι δικό του, αλλά γίνεται περιουσία της πολιτείας. Μέσα στην πολιτεία εκτός από τους πολίτες θα ζουν και οι [[Μέτοικος|μέτοικοι]], δηλαδή οι ξένοι. Σε αυτούς χορηγείται μια χρονικά περιορισμένη άδεια διαμονής με τον όρο να ασκούν κάποια χρήσιμη τέχνη. Είκοσι χρόνια μπορεί να διαρκεί η άδεια της διαμονής τους· επιτρέπεται όμως και να παρατείνεται. Εκτός όμως από τους μετοίκους υπάρχουν και οι δούλοι που δουλεύουν στα οικιακά έργα και στους αγρούς και γενικά σε όλες τις χειρωνακτικές εργασίες.

Εκεί που εκδηλώνεται η κύρια διαφορά των δυο πλατωνικών πολιτειών είναι στην συγκρότηση των οργάνων της. Τριάντα επτά νομοφύλακες αποτελούν το κύριο όργανο της πολιτικής εξουσίας. Αυτοί επιβλέπουν την τήρηση των νόμων, αυτοί ελέγχουν την περιουσιακή κατάσταση των πολιτών και αναλόγως προβαίνουν στην κατάταξη τους σε μια από τις τέσσερις τάξεις των αρχόντων, των δημιουργών, των νομοφυλάκων και των μετοίκων που δεν υπάρχουν στην ιδεατή πολιτεία. Εκλέκτορες είναι όλοι όσοι ξεπλήρωσαν τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις, Αυτοί εκλέγουν τριακόσιους πολίτες και ύστερα, από αυτούς, με μια δεύτερη ψηφοφορία, ξεχωρίζουν από τους τριακόσιους εκατό. Ακολουθεί μια τρίτη ψηφοφορία για να εκλεγούν, από τους τελευταίους αυτούς εκατό, οι τριάντα επτά νομοφύλακες. Στους νομοφύλακες αυτούς παραστέκεται ένα συμβουλευτικό σώμα από τριακόσια εξήντα μέλη. Κάθε περιουσιακή τάξη αναδεικνύει ίσον αριθμό μελών, δηλαδή ενενήντα. 766d,<ref>[[s:Νόμοι/ΣΤ#p766d| 956b756d και 956d</ref>

*[[ΛούιΛουί Ζουρνέ]], Πλάτων, Νόμοι, Βιβλία Ι και ΙΙ