Λήθαργος σπόρων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Σήμερα, υπάρχουν κάποιες κατευθύνσεις στην έρευνα του ληθάργου σπόρων που λίγο ή περισσότερο ισχύουν για τα περισσότερα φυτά και παράλληλα διεξάγονται πολλά πειράματα σε παγκόσμια [[κλίμακα]], εστιασμένα σε ένα φυτικό είδος ή οικογένεια κάθε φορά. Παραπάνω αναφέρθηκε πως ο λήθαργος και η [[βλάστηση]] είναι δύο διαφορετικές φυσιολογικές διεργασίες. Περιμένουμε, λοιπόν, και διαχωρισμό των παραγόντων επίδρασης στην καθεμία. Κάθε παράγοντας μπορεί να επηρεάζει τη μία, και τις δύο ή καμία από τις δύο διεργασίες ή να τις επηρεάζει σε διαφορετική [[κατεύθυνση]].

 

Από τα πρώτα χρόνια έρευνας πάνω στο λήθαργο σπόρων, οι επιστήμονες άρχισαν να ψάχνουν χημικούς παράγοντες που με τον ένα ή άλλο τρόπο συνδέονταν με το φαινόμενο. Οι πρώτες έρευνες περιστράφηκαν γύρω από χημικούς αναστολείς/παρεμποδιστές και κατέληξαν στην απομόνωση της ορμόνης “Dormin”, αυτής που σήμερα ονομάζουμε αμπσισσικό οξύ (ΑΒΑ). Οι μελέτες τότε κατέληξαν πως οι υψηλές συγκεντρώσεις ΑΒΑ πριν το λήθαργο προκαλούσαν αυτή την κατάσταση. Νεότερες έρευνες όμως ανέτρεψαν αυτά τα συμπεράσματα και το ΑΒΑ μάλλον δεν έχει σχέση αιτίου-αποτελέσματος με το λήθαργο στους σπόρους. Η σημαντικότερη δράση του ΑΒΑ είναι ο έλεγχος των στομάτων και άρα του συστήματος διαχείρισης ύδατος που κάθε [[φυτό]] ενσωματώνει. Έχει, επίσης, ονομαστεί και ορμόνη του stress διότι συντίθεται σε μέρη του φυτού που δέχονται υδατικές και όχι μόνο καταπονήσεις. Σε ότι αφορά τους σπόρους, περιορίζεται στο να αναστέλλει τη βλάστηση κι όχι να προκαλεί λήθαργο. Πιο σημαντική σε σχέση με το λήθαργο σπόρων είναι η ομάδα παρεμφερών ορμονών που ονομάζονται γιββερελλίνες (Gibberellins, GAs). Η ονομασία προέρχεται από ένα [[μύκητας|μύκητα]] από τον οποίο πρωτοαπομονώθηκαν στην [[Ιαπωνία]]. Από τις περίπου 120 γιββερελλίνες που έχουν ανακαλυφθεί ως σήμερα, πιο σημαντική είναι το γιββερελλικό [[οξύ]] ή GA3. Η παρουσία τους σε υψηλές συγκεντρώσεις στους σπόρους παρεμποδίζει το λήθαργο και σε πολλά είδη έχει σχέση με τη σύνθεση υδρολυτικών ενζύμων (κυρίως α-αμυλάσης) που κινητοποιούν τα θρεπτικά αποθέματα των σπόρων, προετοιμάζοντάς τους για [[βλάστηση]]. Απεναντίας, μικρές ή καθόλου συγκεντρώσεις γιββερελλινών έχουν σχεδόν σίγουρο επακόλουθο την πρόκληση ληθάργου στο σπόρο. Στην πράξη, πολλές φορές σπόροι που είναι σε λήθαργο, όχι μόνο έχουν μικρές συγκεντρώσεις GA, αλλά ανιχνεύονται και ουσίες παρεμποδιστές της σύνθεσης γιββερελλινών όπως η τετρακυκλάση (TCY), το ancymidazol, το uniconazol και το paclobutrazol. Οι λοιπές ομάδες φυτοορμονών δεν έχουν σημαντική επίδραση στο λήθαργο, ενώ οι περισσότερες ενισχύουν το δυναμικό για [[βλάστηση]].

 

Πολλές φορές λήθαργος στους σπόρους προκαλείται από διάφορους φυσικούς παράγοντες. Όπως επίσης, λήθαργος μπορεί να ανασταλεί από φυσικούς παράγοντες. Κάθε φυτικό [[Είδος (βιολογία)|είδος]] διακρίνεται από συγκεκριμένες φυσικές συνθήκες που είναι τα άριστα γι’ αυτό επίπεδα για τους περισσότερους παράγοντες και ανάλογα με τον παράγοντα έχει ένα πάνω κι ένα κάτω όριο στο οποίο ευδοκιμεί. Όταν κάποιος παράγοντες ξεπεράσει το πάνω ή το κάτω όριο, τότε ο [[σπόρος]] του συγκεκριμένου είδους μπαίνει σε λήθαργο.