Ακρίτας Φλώρινας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΠΡΟΣΘΕΣΑ ΑΚΟΜΑ ΚΑΠΟΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΟΥ |
προσφετες πληροφοριες |
||
Γραμμή 36:
Η Παραδοσιακή φορεσιά του Μπουφ χαρακτηρίζεται από την ξεκάθαρη και αρμονική της γραμμή, εκφράζεται δε με τα σκούρα χρώματα στα πάνω ρούχα, κάνοντας αντίθεση με τα από κάτω άσπρα πουκάμισα. Τα ανδρικά πουκάμισα φτάνουν ως τα γόνατα, οι γιακάδες και τα πρόσθετα μανίκια είναι κεντητά, τα μανίκια του ρούχου είναι αρκετά φαρδιά από τον ώμο μέχρι τον αγκώνα. Το πάνω ρούχο είναι χωρίς μανίκια, στο μήκος του πουκάμισου, δεμένο στην μέση με πόιας (ζωνάρι) από μάλλινο ύφασμα, η άκρη του οποίου πέφτει μπροστά. Το κυρίαρχο χρώμα είναι το μαύρο και το σκούρο μπλε. Για διακόσμηση χρησιμοποιούνται αλυσίδες (Καόστετσι) που τοποθετούνται στο πέτο, Γκαιτάν (λεπτή μακριά κεντητή λωρίδα) σε ανοιχτό χρώμα ή σειρά από κουμπιά. Τα Τσοράπι (κάλτσες) είναι άσπρα, φτάνοντας πάνω από τα γόνατα.
Τοποθεσίες κοντά στον Ακρίτας περιλαμβάνουν το χωριό Άλωνα και το χωριό Κρατερό
Χαρακτηριστική είναι η παραδοσιακή Μπουφιώτικη γυναικεία φορεσιά<ref>[http://www.konaki.gr/costumes/mpoufi.html Εργαστήριο Παραδοσιακών Φορεσιών ''Κονάκι'', Φορεσιά Μπουφίου]</ref>.Στην γυναικεία φορεσιά τα κεντήματα, τα οποία ξεχωρίζουν πάνω στα σκούρα χρώματα του πάνω ρούχου είναι με κόκκινες και άσπρες κλωστές. Έντονα παρόμοια κεντήματα σε οριζόντια γραμμή έχει και πάνω στις ποδιές, οι οποίες φτάνουν μέχρι κάτω από τα γόνατα. Το γυναικείο πουκάμισο είναι λευκό σαν χιόνι δουλεμένο από κάνναβη ή λινάρι, κεντημένο στο κάτω τμήμα του, στα μανίκια και γύρω από το μπούστο. Το τιουλμπέν (λεπτή μαντήλα) στο κεφάλι είναι άσπρο, συχνά σαν διακόσμηση πάνω του ράβονται χάντρες ή μικρά νομίσματα, που πιο συχνά τα συναντάμε στην παιδική φορεσιά..Η φανέλα έχει πλεκτά κατωμάνικα και η λευκή τραχηλιά είναι στολισμένη. Το πουκάμισο έχει λευκοκεντήματα στο ποδόγυρο. Το πανωφόρι είναι λευκό ή μαύρο,αμάνικο και λέγεται σαγιάς. Το ζωνάρι είναι μακρύ μάλλινο,μαύρο-άσπρο,ριγέ και διπλωμένο κατά μήκος στα δύο. Η ποδιά δένεται πάνω από το ζωνάρι,είναι υφαντή στολισμένη με κεντήματα και φλουριά. Τη κοσμούν τα βαρύτιμα κλειδωτήρια ▼
▲Χαρακτηριστική είναι η παραδοσιακή Μπουφιώτικη γυναικεία φορεσιά<ref>[http://www.konaki.gr/costumes/mpoufi.html Εργαστήριο Παραδοσιακών Φορεσιών ''Κονάκι'', Φορεσιά Μπουφίου]</ref>.Στην γυναικεία φορεσιά τα κεντήματα, τα οποία ξεχωρίζουν πάνω στα σκούρα χρώματα του πάνω ρούχου είναι με κόκκινες και άσπρες κλωστές. Έντονα παρόμοια κεντήματα σε οριζόντια γραμμή έχει και πάνω στις ποδιές, οι οποίες φτάνουν μέχρι κάτω από τα γόνατα. Το γυναικείο πουκάμισο είναι λευκό σαν χιόνι δουλεμένο από κάνναβη ή λινάρι, κεντημένο στο κάτω τμήμα του, στα μανίκια και γύρω από το μπούστο. Το τιουλμπέν (λεπτή μαντήλα) στο κεφάλι είναι άσπρο, συχνά σαν διακόσμηση πάνω του ράβονται χάντρες ή μικρά νομίσματα, που πιο συχνά τα συναντάμε στην παιδική φορεσιά..Η φανέλα έχει πλεκτά κατωμάνικα και η λευκή τραχηλιά είναι στολισμένη. Το πουκάμισο έχει λευκοκεντήματα στο ποδόγυρο. Το πανωφόρι είναι λευκό ή μαύρο,αμάνικο και λέγεται σαγιάς. Το ζωνάρι είναι μακρύ μάλλινο,μαύρο-άσπρο,ριγέ και διπλωμένο κατά μήκος στα δύο. Η ποδιά δένεται πάνω από το ζωνάρι,είναι υφαντή στολισμένη με κεντήματα και φλουριά. Τη κοσμούν τα βαρύτιμα κλειδωτήρια.
Ο Βαρνούντας (ή Περιστέρι) αποτελεί το φυσικό όριο μεταξύ της λεκάνης της Φλώρινας και των Πρεσπών και εκτείνεται από την περιοχή της πόλης της Φλώρινας, βόρεια μέχρι και πέρα από τα σύνορα με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Από τις ανατολικές πλαγιές πηγάζει ο χείμαρρος του Ακρίτα, ο οποίος ενώνεται χαμηλότερα με τον Εριγώνα ποταμό.Η κορυφή του, το Περιστέρι, αγγίζει τα 2.334 μέτρα. Χαρακτηρίζεται από διάφορους τύπους βλάστησης με πάρα πολλά σπάνια και σημαντικά είδη χλωρίδας, από τις χαμηλές περιοχές με δάση βελανιδιάς μέχρι την ανωδασική ζώνη με τα υποαλπικά και αλπικά λιβάδια. Στις ανατολικές πλαγιές υπάρχουν πυκνά δάση οξιάς και καστανιάς σε ορισμένα σημεία, ενώ δυτικά στις πλαγιές της περιοχής Πρεσπών η Ελάτη δημιουργεί μικτά δάση με την Οξιά. Η Σημύδα (Betula pendula), φυλλοβόλο δένδρο κοινό στις βορειότερες χώρες, εδώ εμφανίζει αμυδρά ένα από τα λίγα σημεία της νοτιότερης εξάπλωσής της (βόρεια Ελλάδα). O Βαρνούντας πραγματικά αποτελεί ένα από τα τελευταία καταφύγια της άγριας ζωής στην Ελλάδα. Μάλιστα, εκτός από τα τυπικά γένη της πανίδας του, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρουσία του Αγριόγιδου (Rupricapra rupricapra), αλλά και η νοτιότερη παρουσία στην Ευρώπη δύο ειδών ερπετών, του Αστρίτη (οχιά) των βουνών (Vipera berus) και της Αμμόσαυρας (Lacerta agilis).
Στο Μπούφι μέχρι τον 19ο αιώνα ομιλούνταν η [[Βλάχικη γλώσσα|βλαχική]] διάλεκτος και στη συνέχεια οι κάτοικοι εκσλαβίστηκαν γλωσσικά, όπως συνέβη σε πολλά μέρη της [[Μακεδονία]]ς<ref>[http://www.antibaro.gr/node/247 Το γλωσσικό ιδίωμα περιοχών της Μακεδονίας, Δημήτριος Ε. Ευαγγελίδης, Αντίβαρο, 2008]</ref>. Οι Μπουφιώτες συμμετείχαν στην [[Ελληνική Επανάσταση του 1821]] και πολλοί μετέβησαν στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]] (αναφέρονται 200 μαχητές) για να συνεχίσουν τον αγώνα<ref>Λάζαρος Αν. Μέλιος, ''Από την Ιστορία της Φλώρινας'', 1998</ref>. Το [[1866]] 60 Μπουφιώτες έσπευσαν να αγωνιστούν στο [[Αρκάδι]] κατά την [[Κρητική Επανάσταση (1866-1869)|Κρητική επανάσταση]]. Οι αγώνες των κατοίκων για ελευθερία συνεχίστηκαν έως και την τελευταία φάση του [[Μακεδονικός Αγώνας|Μακεδονικού Αγώνα]], όπου διακρίθηκε ο Μακεδονομάχος [[Κωνσταντίνος Χατζηπαπαβασίλης]]<ref>"Αφανείς, γηγενείς Μακεδονομάχοι, επιστημονική επιμέλεια Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2008, σ. 162</ref>.
Παραδοσιακοί χοροί
-[Δήμας 1980;, 97] Περιοχή Φλώρινας: Ο Λεβέντικος χορεύεται από άνδρες και γυναίκες στα χωριά Αλωνα και Ακρίτα του Νομού Φλώρινας, με λαβή των χεριών απ' τις παλάμες.
Ο Λυτός είναι ο πιο διαδεδομένος χορός στον νομό. Η λαβή είναι από τους καρπούς στο ύψος των ώμων με λυγισμένους τους αγκώνες. Υπάρχουν πάρα πολλές μελωδίες, έχω καταγράψει εννέα διαφορετικές, αλλά σε καμμία από αυτές δεν σώθηκαν λόγια τραγουδιού. Το μέτρο είναι 12σημο (3.2.2.3.2) = (7.5) με δύο ισχυρούς στο ένα και στο τέσσερα. Η μελωδία και ο χορός στα μέτρα τους δεν ταυτίζονται. Υπάρχει μια παραλλαγή στα πεδινά χωριά και μια άλλη στα ορεινά. Περιγραφή των βημάτων και σχήματα με πέλματα. Ο πρώτος και ο τελευταίος κάνουν τσαλίμια. Συνηθίζεται πολύ να πηγαίνει ο πρώτος δίπλα στην ντάμα του κάνοντας μια στροφή από δεξιά και "να την χορεύει", όπως λένε. Ο Λυτός ο χορός συναντιέται και με μια παραλλαγή στο γρήγορό του μέρος που διαφέρει από το προηγούμενο στο 2ο και 10ο βήμα. Από προσωπική έρευνα διαπίστωσα ότι η προηγούμενη μορφή του χορού στο γρήγορο μέρος συναντιέται στα πεδινά χωριά ενώ η παραλλαγή που θα αναφέρω παρακάτω με τις διπλές άρσεις στο 2ο και 10ο βήμα στα ορεινά χωριά όπως Σκοπό, Ακρίτα, Αλωνα, αλλά εξαρτάται και από το προσωπικό στυλ του χορευτή. Πάντως με τις διπλές άρσεις ο χορός αποκτά μια μεγαλύτερη κινητικότητα και ζωηράδα αφού γίνεται πιο έντονος και σύνθετος έχοντας συνεχώς πηδήματα και διπλά βήματα.
-[Κούφης 1994, 86] Αλωνα (Αρμενσκο) Φλώρινας: Ο Λυτός τοπικά ονομάζεται Πούστσενο. Είναι ο πιο αγαπητός, ο πιο αντιπροσωπευτικός χορός της περιοχής. Η ονομασία του Πούστσενο (ουδέτερου γένους) παράγεται από το ρήμα πούστσαμ της τοπικής σλάβικης γλώσσας (το στσ προφέρεται χοντρά και αποδίδεται με ακρίβεια με ;;; της σλάβικης γραφής) που σημαίνει αφήνω κάτι ελεύθερο, κάτι που μέχρι τώρα κρατούσα περιορισμένο. Το ρήμα χρησιμοποιείται και με τις έννοιες: ελευθερώνω κάποιον με τη θέλησή μου, απολύω, αφήνω ελεύθερο τον στρατευμένο να πάει σπίτι του σαν πολίτης, αποφυλακίζω κάποιον, αφήνω ελεύθερο, αμολάω το ζώο να πάει για βοσκή, αφήνω ελεύθερο το νερό, το ποτάμι, το αυλάκι, τη βρύση, το κρασί να τρέξει ... πούστσενο ορο - λεύτερος χορός. Και με την προσθήκη του άρθρου -το στην κατάληξη: Πούστσενοτο ορο - ο ελεύθερος χορός. Πούστσενοτο (ο Λεβέντικος της λευτεριάς ή Λυτός) λοιπόν είναι όπως προαναφέραμε ο πιο αντιπροσωπευτικός χορός της περιοχής. Χορευότανε (οπωσδήποτε και χορεύεται) πρώτος-πρώτος σε κάθε γάμο, γιορτή ή σε άλλη ευκαιρία. Στα βήματα του Πούστσενο χορεύονται και άλλοι χοροί οι οποίοι συνήθως παίρνουν την ονομασία από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους: πεταχτός, ζωηρός, πηδηκτός, στρωτός, αργός... ή από το όνομα του πρωτοχορευτή που τον προτιμούσε: Τσώτσοβοτο (του Τσώτσου), Σούμποβοτο (του Σούμπου), Στάμκοβοτο (του Στάμκου). Μουσική καταγραφή Αθ. Π. Κούφη σε μέτρο 7σημο και 5σημο. Πούστσενοτο (Ο Λεβέντικος της Λευτεριάς) σε μουσική καταγραφή Παύλου Κούφη. Χορός πεταχτός. Ας πάρουμε τον πιο αντιπροσωπευτικό χορό "Πούστσενοτο" (ο Λεβέντικος της λευτεριάς). Ο χορός αυτός χορεύεται με τον ίδιο τρόπο όχι μόνο στο χωριό αλλά και στα πεδινά χωριά κάτω στη Φλώρινα, σε όλα τα χωριά. Χορεύεται όμως διαφορετικά, εντελώς διαφορετικά και με άλλα βήματα στις Πρέσπες. Η μελωδία του δεν αλλάζει. Τα βήματα είναι εντελώς διαφορετικά.
== Πηγές - Παραπομπές ==
{{παραπομπές}}
| |||