Ελατόφυτο Αχαΐας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Παραμένει άγνωστο το πότε κατοικήθηκε για πρώτη φορά το Μάζι. Σύμφωνα με τον Διονύσιο Ζακυνθινό το [[1320]] από τους Βυζαντινούς παραχωρήθηκαν στον Χελμό γαίες για εγκατάσταση σε στρατιώτες της αυτοκρατορίας και είναι πιθανό κάποιοι από αυτούς να εγκατασταθήκαν στο Μάζι<ref name="panopoulos"/>. Προφορική παράδοση λέει ότι οι πρώτοι οικιστές ήρθαν εδώ από την [[Ζάκυνθος|Ζάκυνθο]] άγνωστο για ποιον λόγο<ref name="panopoulos"/>. Αναφέρεται πρώτη φορά σε Ενετικό έγγραφο του [[1700]] με 19 οικογένειες ενώ άκμασε επί Τουρκοκρατίας όπου τον 18ο αιώνα αναφέρεται ότι ήταν κώμη με δημοτικό σχολείο<ref name="panopoulos"/>.

Μαζαίοι αγωνιστές αναφέρονται η οικογένεια Χονδρογιάννη με τον πατέρα Ιωάννη και τους γιούς Ηλία, Αναστάσιο, Ανδρούτσο, Γεώργιο και Σωτήρη. Μαζί τους στη Χελωνοσπηλιά ήταν και ο Μαζαίος [[Ιωάννης Δημόπουλος]]<ref name="panopoulos"/>. Άλλη οικογένεια αγωνιστών ήταν οι Παπαδαίοι με τους [[Σωτήριος Παπαδαίος|Σωτήριο]], [[Γιώργος Παπαδαίος|Γιώργο]], [[Ηλίας Παπαδαίος|Ηλία]] που διετέλεσε βουλευτής Καλαβρύτων και ο [[Γιώργος Σ. Παπαδαίος|Γεώργιος]] όπου μετά την απελευθέρωση έγινε Δήμαρχος Κλειτορίας και βουλευτής Καλαβρύτων<ref name="panopoulos"/>. Άλλη γνωστή οικογένεια με προσφορά στον αγώνα ήταν και η Δαφαλιά με τους [[Αθανάσιος Δαφαλιάς|Αθανάσιο]], Παναγιώτη και Ιωάννη. Οι οικογένειες Καρκούλια, Οικονόμου κτλ<ref name="papandreou"/>.

Μετά την απελευθέρωση οι κάτοικοι του χωριού εγκαταστάθηκαν σε χαμηλότερη θέση, εγκαταλείποντας το χωριό, σε κάμπο όπου είχαν ιδιοκτησίες και καλύβες, τα Μαζέικα Καλύβια, ή απλά Μαζέικα όπως λέγονταν<ref name="panopoulos"/>. Παρόλα αυτά το χωριό συνέχισε να χρησιμοποιείται σαν Θερινή κατοικία αλλά και μόνιμη εφόσον το 1906 αναφέρεται με 42 κατοίκους<ref name="papandreou"/>. Το νέο χωριό γνώρισε ακμή μεγάλη και εξελίχτηκε στη σημερινή κωμόπολη της [[Κλειτορία Αχαΐας|Κλειτορίας]]. Μαζαίοι αναφέρεται ότι εγκαταστάθηκαν μετά την επανάσταση και στον [[Ριόλος Αχαΐας|Ριόλο]] όπου αναφέρεται συνοικισμός Μαζέικα<ref>Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, ''Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών'', Τόμος Α', Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Μαζαίικα</ref>.

Το [[1943]] το Μάζι όπως και τα περισσότερα χωριά της επαρχίας [[Επαρχία Καλαβρύτων|Καλαβρύτων]] κάηκε από τον Γερμανικό στρατό κατοχής κατά την διάρκεια της [[Σφαγή των Καλαβρύτων|επιχείρησης Καλάβρυτα]] και συγκεκριμένα από την ομάδα μάχης του λοχαγού Χανς Κόκερτ της 117ης μεραρχιας κυνηγών<ref>Δήμος Καλαβρύτων [http://www.kalavrita.gr/1943/history.htm 1943 - «Επιχείρηση Καλάβρυτα»]</ref>. Στις 12 Δεκεμβρίου εκτέλεσαν 12 Μαζαίους στη θέση "Μαγέρου" σαν αντίποινα για τους εκτελεσθέντες Γερμανούς στρατιώτες<ref>[http://www.kalavrita.gr/DynSITE/index.php?contentID=29&cMode=vMode&AID=423 Δήμος Καλαβρύτων]</ref>. Η αποκάλυψη της εκτέλεσης των μελών του γερμανικού λόχου Σόμπερ είχε γίνει την επόμενη μέρα του γεγονότος (8-12-1943) από τον επιζώντα Αλσατό Ροζέ Βάλτερ, με αποτέλεσμα την έναρξη του ολοκαυτώματος της επαρχίας Καλαβρύτων με την καταστροφή στους [[Ρογοί Αχαΐας|Ρογούς]]<ref>[[Χέρμαν Φρανκ Μάγερ]], ''Από τη Βιέννη στα Καλάβρυτα. Τα αιματηρά ίχνη της 117ης μεραρχίας καταδρομών στη Σερβία και την Ελλάδα'', μετάφραση: Γιάννης Μυλωνόπουλος, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2003 ISBN: 9789600511123</ref>.