Δεύτερος ελληνικός αποικισμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

[[Αρχείο:Griechischen und phönizischen Kolonien.jpg|350px|right|thumb|Αρχαίες αποικίες στη Μεσόγείο <br />[[Αρχείο:Solid_redSolid red.png|10px]] Έλληνες <br />[[Αρχείο:Solid_yellowSolid yellow.svg|10px]] Φοίνικες]]

'''Δεύτερος ελληνικός αποικισμός''' ονομάστηκε η οργανωμένη αποικιακή εξάπλωση των [[αρχαία Ελλάδα|αρχαίων Ελλήνων]] στον χώρο της [[Μεσόγειος|Μεσογείου]] και του [[Εύξεινος Πόντος|Εύξεινου Πόντου]], κατά την περίοδο του 8ου, του 7ου και του 6ου αιώνα π.Χ. Ο αποικισμός αυτός διέφερε από τον [[πρώτος ελληνικός αποικισμός|πρώτο αποικισμό]] γιατί αποτέλεσε οργανωμένη επιχείρηση από την μητρόπολη σε αντίθεση με την απλή μετακίνηση φυλών που συντελέστηκε κατά τον πρώτο αποικισμό. Πολλές αποικίες που ιδρύθηκαν αυτή την περίοδο εξελίχθηκαν σε πόλεις ισχυρές και έγιναν ανεξάρτητες από την μητρόπολη.

Στην Βόρεια Ελλάδα ιδρύθηκαν πολλές αποικίες κυρίως στην περιοχή της Χαλκιδικής αλλά και στην περιοχή της Θράκης. Η Χαλκιδική αποικίστηκε από [[Ευβοείς]], κυρίως από την [[Χαλκίδα]]. Στις αποικίες αυτές όφειλε το όνομά της. Σημαντικότερες αποικίες των Ευβοέων στην Χαλκιδική ήταν η [[Όλυνθος Χαλκιδικής|Όλυνθος]] (στον αποικισμό της συμμετείχαν και [[αρχαία Αθήνα|Αθηναίοι]]), η [[Τορώνη]], η [[Μένδη]], η [[Σερμύλη]], ή [[Άφυτις]] και οι [[Κλέωνες (Χαλκιδική)|Κλεώνες]] στην χερσόνησο του [[χερσόνησος του Άθω|Άθου]]. Άλλες σημαντικές αποικίες στην Χαλκιδική ήταν η [[Άκανθος]] , αποικία που ίδρυσαν άποικοι από την [[Άνδρος|Άνδρο]]<ref>[http://web.archive.org/20110820194257/www.arxaiologia.gr/assets/media/PDF/migrated/1369.pdf arxaiologia.gr] Άκανθος, άρθρο της Ελένης Τρακοσοπούλου-Σαλακίδου</ref> και η [[Ποτίδαια]], αποικία της [[αρχαία Κόρινθος|Κορίνθου]].

Στην περιοχή της Θράκης οι περισσότερες αποικίες ιδρύθηκαν από Ίωνες από τα παράλια της Μικράς Ασίας. Σημαντικότερες αποικίες ήταν η [[Αρχαία Μαρώνεια Θράκης|Μαρώνεια]] και τα [[Άβδηρα]] . Οι [[Μίλητος|Μιλήσιοι]] ίδρυσαν επίσης στα στενά του [[Ελλήσποντος|Ελλήσποντου]] τις πόλεις [[Άβυδος Μυσίας|Άβυδος]] και [[Καρδία Μυσίας|Καρδία]] και στην [[Προποντίδα]] την [[Ραιδεστός|Ραιδεστό]]. Οι [[Σάμιοι]] αποίκισαν το νησί της [[Σαμοθράκη|Σαμοθράκης]]ς, γεγονός στο οποίο οφείλει το όνομά της. Τέλος οι [[Πάρος|Πάριοι]] αποίκησαν την [[Θάσος|Θάσο]] με αρχηγό οικιστή τον πατέρα του ποιητή Αρχίλοχου

Η περιοχή του [[Ιόνιο|Ιονίου]] και της [[Ιλλυρία|Ιλλυρίας]]ς αποικίστηκε αποκλειστικά σχεδόν από Κορινθίους. Οι [[Κορίνθιοι]] ίδρυσαν σημαντικές αποικίες κατά μήκος του θαλάσσιου δρόμου προς την [[Κάτω Ιταλία]] και την δύση με τις οποίες πέτυχαν να γίνουν κυρίαρχοι στο εμπόριο της δυτικής πλευράς της Μεσογείου. Σημαντικότερες αποικίες των Κορινθίων ήταν η [[Λευκάδα]], ο [[Αστακός Αιτωλοακαρνανίας|Αστακός]], το [[Ανακτόριο]], το [[Άκτιο]], η [[αρχαία Αμβρακία|Αμβρακία]], και η [[Κέρκυρα]]. Οι Κορίνθιοι ίδρυσαν ακόμα δύο σημαντικές αποικίες στην Ιλλυρία που εξελίχθηκαν σε σημαντικές πόλεις, την [[Απολλωνία η Ιλλυρική|Απολλωνία]] και την [[Επίδαμνος|Επίδαμνο]].

Οι πρώτοι που αποίκησαν την Κάτω Ιταλία ήταν οι [[Ευβοείς]], οι οποίοι με εκκίνηση τις [[Πιθηκούσσες]] (στο νησί [[Ίσχια]]) ίδρυσαν μια σειρά από πόλεις στην περιοχή. Δεύτερη πόλη που ίδρυσαν ήταν η [[Κύμη (Κάτω Ιταλία)|Κύμη]], σχεδόν απέναντι από την Ίσχια. Άποικοι από την Κύμη ίδρυσαν στην [[Σικελία]] την [[Ζάγκλη]] και στην απέναντι ακτή το [[Ρήγιο]]. Οι Ευβοείς ίδρυσαν ακόμα την πόλη [[Νάξος (Σικελία)|Νάξο]] η οποία έγινε η βάση για την ίδρυση των πόλεων [[Λεοντίνοι]], [[Ταυρομένιο]] και [[Κατάνη]]<ref name="histnat"/><ref name="stravo">[[s:Στράβων/1|Στράβων Γεωγραφικά, Βιβλίο Α]]</ref>.

Η ισχυρότερη αποικία της Σικέλίας ήταν οι [[Συρακούσες]], αποικία των Κορινθίων τον 8ο αιώνα π.Χ. Την ίδια περίοδο περίπου άποικοι από την περιοχή της [[Αχαΐα|Αχαΐας]]ς ίδρυσαν τις πόλεις [[Σύβαρη]] και [[Κρότωνας|Κρότωνα]] στον κόλπο του Τάραντα αλλά και το [[Μεταπόντιο]] στην ίδια περιοχή. Στην ίδια περιοχή φυγάδες από την [[αρχαία Σπάρτη|Σπάρτη]] ίδρυσαν τον [[Τάραντας|Τάραντα]] που εξελίχθηκε σε μία από τις ισχυρότερες πόλεις της περιοχής. Άλλα ελληνικά κράτη που ίδρυσαν αποικίες στην Κάτω Ιταλία ήταν τα Μέγαρα που ίδρυσαν τα [[Μέγαρα Υβλαία]] και τον [[Σελινούντας Σικελίας|Σελινούντα]], η [[Φώκαια]] ίδρυσε την [[Ελέα (Κάτω Ιταλία)|Ελέα]], οι Ρόδιοι που ίδρυσαν την [[Γέλα]] μαζί με Κρήτες και τη [[Λίπαρι|Μελιγουνίδα (Λιπάρα)]] μαζί με [[Κνίδος Καρίας|Κνιδίους]], καθώς και οι [[Λοκροί]] που ίδρυσαν τους [[Επιζεφύριοι Λοκροί|Επιζεφύριους Λοκρούς]] στην Σικελία<ref name="histnat"/>.

Στον αποικισμό του Εύξεινου Πόντου πρωτοστάτησαν οι Μεγαρείς και κάποιες Ιωνικές πόλεις όπως η [[Μίλητος]], η [[Φώκαια]] και η [[Τέως]]. Οι περισσότερες αποικίες στην περιοχή του Πόντου και της Προποντίδας ιδρύθηκαν τον 7ο αιώνα π.Χ. Στην περιοχή της Προποντίδας οι [[Μεγαρείς]] ίδρυσαν τις πόλεις [[Αστακός Βιθυνίας|Αστακό]], [[Χαλκηδόνα]] και [[Βυζάντιο]] σε ιδιαίτερα προνομιακές θέσεις. Η Μίλητος ίδρυσε την [[Κύζικος|Κύζικο]] και οι Φωκαείς την [[Λάμψακος|Λάμψακο]]<ref name="meiz">[http://blacksea.ehw.gr/forms/filePage.aspx?lemmaId=3683 Ίδρυμα μείζονος ελληνισμού, αποικισμός του Εύξεινου Πόντου]</ref>.

Στην περιοχή του Εύξεινου πόντου στις δυτικές ακτές οι Μεγαρείς ίδρυσαν τις πόλεις [[Σηλυμβρία]] και πολύ αργότερα την [[Μεσημβρία Ευξείνου Πόντου|Μεσημβρία]]. Λίγο βορειότερα στην περιοχή της σημερινής Ρουμανίας οι Μιλήσιοι ίδρυσαν τις πόλεις [[Ίστρια]] και [[Οργάμη]]. Μία ακόμα πόλη που ίδρυσε η Μίλητος στην δυτική ακτή του Εϋξεινου Πόντου ήταν η [[Απολλωνία (Θράκη)|Απολλωνία]]. Στα νότια του Εϋξεινου πόντου σημαντικότερη αποικία ήταν η [[Σινώπη]] που σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη ήταν αποικία της [[Μίλητος|Μιλήτου]]. Η ακριβής χρονολογία ίδρυσής της δεν είναι σήμερα γνωστή αλλά φαίνεται πως ιδρύθηκε κατά στα μέσα περίπου του 7ου αιώνα π.Χ<ref name="meiz"/>. Η Σινώπη με την σειρά της ίδρυσε στην περιοχή του Πόντου τις πόλεις [[Τραπεζούντα]], [[Κερασούντα]], Κύτωρο, [[Κοτύωρα]], Κρώμνα, Πτέριον, Τίειον κ.α. Σημαντική πόλη που ιδρύθηκε στην νότια ακτή του Εύξεινου Πόντου ήταν επίσης η Μεγαρική αποικία [[Ηράκλεια η Ποντική|Ηράκλεια]] που ιδρύθηκε στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ..

Οι ελληνικές αποικίες εξαπλώθηκαν μέχρι την Ισπανία και την βόρεια Αφρική. Στην Βόρεια Αφρική, στην χερσόνησο της [[Κυρηναϊκή|Κυρηναϊκής]]ς άποικοι από την [[Θήρα]], ίδρυσαν την [[Κυρήνη]], που εξελίχθηκε σε πολύ ισχυρή πόλη της περιοχής<ref name="histnat"/>. Άλλες αποικίες στην Κυρηναϊκή που αποτέλεσαν αργότερα μαζί με την Κυρήνη την Κυρηναϊκή Πεντάπολη ήταν η [[Βάρκη]], οι [[Ευεσπερίδες]] (στην θέση της σημερινής [[Βεγγάζη]]ς), η [[Ταύχειρα]] και η [[Απολλωνία Κυρηναϊκής|Απολλωνία]].

Στην βόρεια πλευρά της Μεσογείου οι [[Φώκαια|Φωκαείς]], ίδρυσαν στις ακτές της Γαλλίας την [[Μασσαλία]]. Η Μασσαλία με την σειρά της έγινε βάση για την ίδρυση ακόμα πιο απομακρυσμένων αποικιών στην περιοχή της Ισπανίας. Η Φώκαια ίδρυσε επίσης στην Κορσική την πόλη [[Αλαλία]] και στην Σαρδηνία την [[Ολβία (Σαρδηνία)|Ολβία]]. Οι Φωκαείς έφτασαν μέχρι τις ακτές της Ιβηρικής χερσονήσου. Όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος, ένας τοπικός βασιλιάς προσκάλεσε τους Φωκαείς να ιδρύσουν μία αποικία στην περιοχή και τους παρείχε χρηματική βοήθεια για την οχύρωση της πόλης<ref>[[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Κλειώ|Ιστορία Ηροδότου, βιβλίο 1.163]]</ref>. Οι Φωκαείς στην περιοχή αυτή ίδρυσαν το [[Εμπόριο (Ιβηρία)|Εμπόριο]] και αργότερα το ακόμα πιο απομακρυσμένο [[Ημεροσκοπείον]].

{{Location map marker |Μεσόγειος |lat=39.45|long=14.78 |label=[[Ποσειδωνία (Κάτω Ιταλία)|Ποσειδωνία]]<br /> [[Ελέα (Κάτω Ιταλία)|Ελέα]],[[Κύμη (Κάτω Ιταλία)|Κύμη]]<br />