Εθνική Εταιρεία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το όνομα '''Εθνική Εταιρεία''' έφερε ελληνική μυστική οργάνωση, κυρίως από στρατιωτικούς, που συστάθηκε στην [[Αθήνα]] τον Μάιο του [[1894]], (κατ΄ άλλους από 15 χαμηλόβαθμους αξιωματικούς στις [[12 Νοεμβρίου]] του [[1894]]), με την πρώτη τότε απλή επωνυμία "Εταιρεία". Στις [[4 Σεπτεμβρίου]] του [[1895]] τροποποιήθηκε το καταστατικό της και μετονομάσθηκε σε «Εθνική Εταιρεία». Απευθυνόμενη προς τους Έλληνες «εν ονόματι του Θεού και της Πατρίδος» φερόμενος κύριος σκοπός της, όπως καταγράφεται στο καταστατικό του 1895, ήταν «η αναζωπύρωση του εθνικού φρονήματος, η επαγρύπνηση επί των συμφερόντων των δούλων Ελλήνων» και η «προπαρασκευή της απελευθέρωσης αυτών δια πάσης θυσίας»<ref name="ReferenceA">Ιστορία του Ελληνικού Έθνους ΙΔ', σελ. 97</ref>.

Βαθμιαία όμως μέσα σε μία ατμόσφαιρα αγωνίας και εκνευρισμού, παρά το φλογερό και άδολο πατριωτισμό των μελών της, μεταβλήθηκε σε «κράτος εν κράτει»<ref>Ιστορία του Ελληνικού Έθνους ΙΔ', σελ. 97<name="ReferenceA"/ref>. Kάτω από έντονο συναισθηματικό φόρτο, εξερχόμενη των ορίων της λογικής και της πραγματικότητας, έπαιξε τελικά ιδιαίτερα αρνητικό ρόλο κατά τα γεγονότα λίγο πριν τον [[Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897|Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897]].

Η Εθνική Εταιρεία οργανώθηκε κατά το σύστημα της [[Φιλική Εταιρεία|Φιλικής Εταιρείας]] σε συνδυασμό με το αυστηρό απόρρητο τυπικό των [[Τέκτονες|Τεκτόνων]]<ref name="ReferenceB">"Επίτομος Ιστορία του Ελληνικού Έθνους"</ref>. Συστήθηκε την άνοιξη του 1894, αποτελούμενη αρχικά από 14 μέλη και αποκλείοντας από αυτή αξιωματικούς με βαθμό ανώτερο του υπολοχαγού. Η αρχή αποδοχής μόνο χαμηλόβαθμων αξιωματικών παραβιάστηκε πολύ γρήγορα.

Τα πρώτα στελέχη της προέρχονταν από παλαιότερη οργάνωση που έφερε το όνομα «Εθνική Άμυνα» που είχε δράσει στη Κρήτη και τη Θεσσαλία την οποία και είχε διαλύσει ο [[Χαρίλαος Τρικούπης|Χ. Τρικούπης]] το [[1882]]<ref> name="Επίτομος Ιστορία του Ελληνικού ΈθνουςReferenceB"</ref>.

Ιδρυτές<ref> name="Επίτομος Ιστορία του Ελληνικού ΈθνουςReferenceB"</ref> της Εθνικής Εταιρείας, όπως αποδείχθηκε αργότερα, ήταν οι στρατιωτικοί Χρ. Σολιώτης, Πέτρος Λυκούδης και Αλ. Σοφιανός, οι οποίοι και την συνέστησαν το 1894. Ακολούθησε μύηση και άλλων αξιωματικών αλλά και προσώπων που κατείχαν εξαιρετικές θέσεις στην τότε Αθηναϊκή κοινωνία όπως καθηγητές, δικαστικοί κ.λπ. Στην ομάδα πρωτοστάτησαν οι Λ. Φωτιάδης, Γ. Σουλιώτης, Κ. Πάλλης, και [[Παύλος Μελάς]], ενώ οι πλέον ενεργοί πυρήνες της βρίσκονταν στο Άργος και το Ναύπλιο. Τμήμα της εταιρείας στο Ναύπλιο ίδρυσε ο [[Ιωάννης Μεταξάς]]. Μέχρι το Σεπτέμβριο του 1895, η Εθνική Εταιρεία διέθετε εξήντα μέλη και με νέο καταστατικό που συντάχθηκε το ίδιο έτος συγκροτήθηκε ενδεκαμελές συμβούλιο.

Μέσα σε δύο χρόνια η Ε.Ε. απέκτησε μεγάλη ισχύ με την μύηση της πλειονότητας των αξιωματικών τόσο του στρατού ξηράς όσο και του ναυτικού καθώς και πολλών πολιτευτών και μεγάλου μέρους δημοσιοϋπαλληλικού και δικαστικού ακόμα κλάδου. Κατάφερε να προσελκύσει σημαντικούς παράγοντες της δημόσιας ζωής, καθώς και διανοούμενους ή καλλιτέχνες της εποχής, όπως ο [[Ανδρέας Καρκαβίτσας]], ο [[Γρηγόριος Ξενόπουλος]], ο [[Νικόλαος Λύτρας]], ο [[Κωστής Παλαμάς]], ο [[Νικόλαος Πολίτης]] και άλλοι<ref>Ιστορία του Ελληνικού Έθνους ΙΔ', σελ. 97<name="ReferenceA"/ref>. Χάρη στο μυστηρίου που την περιέβαλλε και την "αόρατη δύναμη" της "υπέρτατης Αρχής" της, (όπως έλεγαν τότε), η εταιρεία επεκτάθηκε και εκτός των τότε συνόρων, στις ελληνικές παροικίες του εξωτερικού, εξασφαλίζοντας έτσι τεράστια οικονομικά μέσα αλλά και ασφαλώς εξίσου μεγάλη ηθική επιρροή. Την Άνοιξη του 1896 η Εθνική Εταιρεία αριθμούσε ήδη 56 παραρτήματα σε διάφορες ελληνικές πόλεις της τότε Ελλάδας, (που σημαίνει σχεδόν σε όλες), με 83 υποοργανώσεις στις ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού<ref name="ReferenceC">[[Ντάγκλας Ντάκιν]], "Η Ενοποίηση της Ελλάδας 1770-1923"</ref>, ενώ ο συνολικός αριθμός των μελών της υπολογίζονταν σε 3.185 ενεργά μέλη<ref>[[Ντάγκλας Ντάκιν]], name="Η Ενοποίηση της Ελλάδας 1770-1923ReferenceC"</ref>. Με την υποστήριξη όμως και άλλων παρεμφερών πατριωτικών ομίλων καθώς και πολιτικών προσώπων ιδίως της αντιπολίτευσης, όπως π.χ. το προσωπικό κόμμα του Ράλλη, άσκησε εντονότατη πίεση και κριτική στη τότε κυβέρνηση του Δεληγιάννη.

Ένας από τους βασικός σκοπούς της εταιρείας ήταν η διενέργεια εράνων για αγορά οπλισμού που προοριζόταν όπου θεωρούσε αναγκαίο. Πολλές από τις ενέργειές της παρέμεναν μυστικές στα διάφορα τμήματά της, ενώ ακολουθούνταν ειδικά μέτρα ασφαλείας. Εν γένει απέδιδε μεγάλη σημασία στη συλλογή πληροφοριών. Ανέπτυξε σύστημα αστυνόμευσης και μια ιδιαίτερη υπηρεσία που εκτελούσε χρέη αντικατασκοπείας<ref>Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, ΙΔ', σελ. 97</ref>. Από τον Ιανουάριο του [[1897]], η δράση της Εθνικής Εταιρείας άρχιζε να παίρνει χαρακτήρα ακόμα και διοίκησης του κράτους με σαφή αντικυβερνητικό και αντικαθεστωτικό χαρακτήρα μη ελεγχόμενο αφενός, αλλά και να προβάλλεται ως πραγματικό εμπόδιο στις απόρρητες διασυμμαχικές δεσμεύσεις με τις οποίες κινούνταν η ελληνική διπλωματία.

[[Αρχείο:Anthimus_viiAnthimus vii.jpg|thumb|Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Άνθιμος Ζ΄]]

Ένα άλλο εξίσου σημαντικό επεισόδιο που δημιούργησαν οι ακρότητες των διαδόσεων της «διαβόητης Εταιρείας» που λίγο έλειψε να τινάξει στον αέρα τις μυστικές διπλωματικές επαφές που είχε ο Βασιλιάς Γεώργιος και η Κυβέρνηση Θ. Δηλιγιάννη ήταν το περιστατικό με τις δηλώσεις του Γάλλου υπουργού εξωτερικών [[Γαβριήλ Ανοτώ]].

Το όλο θέμα ξεκίνησε από το Καλοκαίρι του [[1896]] όταν ο Γεώργιος έκανε περιοδεία στην Ευρώπη για τουρισμό και λουτροθεραπείες όπως επίσημα δηλώθηκε διαμένοντας όμως πάντα κοντά στα ανάκτορα των ευρωπαϊκών πρωτευουσών επιχειρώντας μυστικές επαφές. Όμως η κοινή γνώμη βλέποντας μόνο τα εξωτερικά φαινόμενα των επισκέψεων εκείνων θεωρούσε ότι ο βασιλιάς αδιαφορούσε τελείως για τα εθνικά θέματα.<br />

Έφθασε μάλιστα ο [[Κάιζερ]] [[Γουλιέλμος Β΄ της Γερμανίας]], στο απρεπές εκείνο επίπεδο για ηγεμόνα, να περιέρχεται ο ίδιος μία προς μία τις πρεσβείες του [[Βερολίνο]]υ, ως κατώτερος διπλωματικός εκπρόσωπος, εξορκίζοντας τις κυβερνήσεις αυτών και καλώντας τις όπως "''λαλήσωσι προς την Ελλάδα δια του στόματος των κανονίων''", (κοινώς: "''να μιλήσουν τα κανόνια''"), τινάζοντας έτσι κάθε πολιτική και ηθική γοητεία του τίτλου του, προκειμένου να προωθήσει την προβαλλόμενη ως αναγκαία, την παρουσία του στη [[Βαλκανική]] και την Μεσόγειο, θέση την οποία ήδη κατείχε με την διείσδυσή του στην [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]].