Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Yobot (συζήτηση | συνεισφορές) μ Διόρθωση συντακτικού κώδικα με τη χρήση AWB (10454) |
|||
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Paparrigopoulos.jpg|thumb|right|180px|Ο ιστορικός Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος]]O '''Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος''' ([[Κωνσταντινούπολη]] [[1815]] – [[14 Απριλίου]] [[1891]] [[Αθήνα]]) ήταν [[Ιστορία|ιστορικός]] που χαρακτηρίζεται από τους σύγχρονους ιστορικούς ως ο «πατέρας» της ελληνικής [[ιστοριογραφία
== Βιογραφία ==
Γραμμή 5:
=== Νεανικά χρόνια ===
Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος γεννήθηκε το [[1815]] στην [[Κωνσταντινούπολη]] και ήταν γιος του Δημήτριου Παπαρρηγόπουλου, τραπεζίτη από τη [[Βυτίνα]] και προκρίτου της ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολη και της Ταρσίας Νικοκλή<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.109</ref>. Με την έκρηξη της επανάστασης του [[1821]] οι Τούρκοι θανάτωσαν τον πατέρα του, τον αδερφό του, Μιχαήλ, και άλλα μέλη της οικογένειάς του (τον θείο του, Ιωάννη Παπαρρηγόπουλο και τον γαμπρό του πατέρα του, Δημήτριο Σκαναβή)<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.110</ref>, ενώ δήμευσαν και ολόκληρη την περιουσία του. Ύστερα από αυτά τα τραγικά γεγονότα η μητέρα του, Ταρσία Νικοκλή, κατέφυγε στην [[Οδησσός|Οδησσό]] μαζί με τα οκτώ παιδιά της.<ref>Τα οκτώ παιδιά ήταν οι Σκαρλάτος, Νικόλαος, [[Πέτρος Παπαρρηγόπουλος|Πέτρος]], Λουκία, Ζωή, Ραλλού, Ελένη, Ευφροσύνη και [[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ. Αθήνα, 1986, σελ.109-110</ref> Εκεί ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος σπούδασε ως υπότροφος του Τσάρου στο γαλλικό Λύκειο «Ρισελιέ» μέχρι το [[1830]], οπότε η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην [[Ελλάδα]] και συγκεκριμένα στο [[Ναύπλιο]]<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.111</ref>. Ο ίδιος παρακολουθούσε μαθήματα στην κεντρική σχολή της [[Αίγινα
=== Επαγγελματική σταδιοδρομία και λοιπά στοιχεία ===
Το 1833 διορίστηκε υπάλληλος στο υπουργείο Δικαιοσύνης, φτάνοντας στο βαθμό του διευθυντή<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.114, 116-117 Παρίσταται στη δίκη του Κολοκοτρώνη με σκοπό να συντάσσει στα γαλλικά, για λογαριασμό του Υπουργείου τα Πρακτικά της δίκης.</ref>. Το 1845 απολύθηκε από το υπουργείο σύμφωνα με το ψήφισμα της Α΄ Εθνικής Συνελεύσεως σχετικά με τους ετερόχθονες. Το ίδιο έτος διορίστηκε καθηγητής ιστορίας στο Γυμνάσιο των Αθηνών, ύστερα από την δυσμενή μετάθεση του Γ. Γ. Παππαδόπουλου, με τον οποίο είχε στο παρελθόν δημόσιες διαφωνίες για ιστορικά θέματα. Το 1848 απορρίφθηκε η αίτησή του για να προσληφθεί ως υφηγητής της Αρχαίας Ιστορίας στο πανεπιστήμιο, λόγω έλλειψης πανεπιστημιακού πτυχίου και διδακτορικού<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.137</ref>. Το πανεπιστήμιο του [[Μόναχο|Μονάχου]] τον ανακήρυξε διδάκτορα ''in absentia'',και τον ανακήρυξε όταν στις 10 Δεκεμβρίου του 1849 ο Παπαρρηγόπουλος υπέγραψε ένα υπόμνημα, γραμμένο στα λατινικά, προς τη Φιλοσοφική Σχολή του Μονάχου, και ο [[Κωνσταντίνος Σχινάς]] το διαβίβασε στις 19 Ιανουαρίου του 1850 και στις 22 του ίδιου του μήνα του παρείχε το σχετικό δίπλωμα<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.138</ref>. Τον Μάρτιο του 1850 υποβάλλεται στη διαδικασία του δοκιμαστικού μαθήματος στη Νομική Σχολή χωρίς όμως να διορισθεί σε αυτή<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.138-139</ref>. Έγινε καθηγητής της Ιστορίας στη Φιλοσοφική Σχολή, στη θέση του [[Κωνσταντίνος Σχινάς|Κωνσταντίνου Σχινά]], όπου θα δίδασκε «την από των αρχαιοτέρων μέχρι των σημερινών χρόνων τύχην του ελληνικού έθνους».Έκτακτος καθηγητής στις 6 Μαρτίου 1851.<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.140</ref> Στις 17 Φεβρουαρίου του 1856 προήχθη σε τακτικό καθηγητή.<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.455
Το 1841 νυμφεύθηκε την Μαρία Αφθονίδη, κόρη του Γεωργίου Αφθονίδη, αξιωματούχου του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Μαζί της απέκτησε τρία παιδιά: τον [[Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος|Δημήτριο]] ([[1843]]), ποιητή και θεατρικό συγγραφέα, την Αγλαΐα ([[1849]]) και την Ελένη ([[1854]])<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς|Κ.Θ.Δημαράς]], Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.118</ref>. Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος είχε την ατυχία να βιώσει τον θάνατο του γιου του, Δημητρίου ([[1873]]), καθώς και τον θάνατο της κόρης του, Ελένης και της γυναίκας του ([[1890]]), αλλά και του αδελφού του, του Πέτρου, ([[1891]]). Απεβίωσε το [[1891]] στην [[Αθήνα]]<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.414</ref>.
== Επιστημονικό έργο ==
Το [[1843]] πρωτοεμφανίστηκε με μια διατριβή ''«Περὶ τῆς ἐποικήσεως σλαβικῶν τινῶν φυλῶν εἰς τὴν Πελοπόννησον»''<ref>[http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/6/7/8/metadata-39-0000554.tkl Περί της εποικήσεως Σλαβικών τινών φυλών εις την Πελοπόννησον]</ref><ref name="ReferenceA">Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.120</ref>, καταδεικνύοντας τα λάθη της θεωρίας του Φαλμεράυερ, ενώ δύο χρόνια νωρίτερα (1841) είχε μεταφράσει το έργο ''Le Centaure'' του M. De Guerin, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Ευρωπαϊκός Ερανιστής»<ref name="ReferenceB">Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.118</ref>. Το 1844 δημοσιεύει μια πραγματεία σχετικά με την άλωση της Κορίνθου από τους Ρωμαίους, ''«Το τελευταίον έτος της ελληνικής ελευθερίας»''<ref
=== Απόψεις ===
Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος συνέδεσε ιστορικά την [[αρχαία Ελλάδα|αρχαιότητα]] με τη νεότερη Ελλάδα μέσω του [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντίου]]. Τις ίδιες απόψεις είχε υποστηρίξει νωρίτερα ο ιστορικός [[Σπυρίδων Ζαμπέλιος]], στην εισαγωγή του στον τόμο της έκδοσης των [[δημοτικό τραγούδι|δημοτικών τραγουδιών]], το 1852, καθώς επίσης και ο Βρετανός George Finlay τo 1851 στο "History of Greece, from its Conquest by the Crusaders to its Conquest by the Turks" και ο Γερμανός Τσινκάιτσεν<ref>
Επίσης, ο Παπαρρηγόπουλος ήταν ο πρώτος που μελέτησε αναλυτικά την περίοδο της βασιλείας των [[Δυναστεία Ισαύρων|Ισαύρων]], καθώς και ο πρώτος που αναγνώρισε θετικά στοιχεία στις μεταρρυθμίσεις τους. Κατέκρινε πολλά ιστορικά πρόσωπα για την φιλοτουρκική τους στάση, όπως τον [[Ιωάννης ΣΤ'|Ιωάννη Στ' Καντακουζηνό]], ενώ δεν δίστασε να χαρακτηρίσει τον [[Γεώργιος Γεμιστός Πλήθων|Γεώργιο Γεμιστό Πλήθωνα]] ως τον ''«Έλληνα [[σοσιαλισμός|σοσιαλιστή]] της ιε΄ εκατονταετηρίδος»''. Ο κύριος λόγος για τον οποίο απέδιδε μεγάλη σημασία στην [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]] ήταν το γεγονός ότι πίστευε πως αποτελούσε τον συνδετικό κρίκο μεταξύ του αρχαίου και του νέου ελληνισμού, καθώς η απόδειξη της ενότητας του ελληνικού έθνους ήταν βασική επιδίωξη του Παπαρρηγόπουλου. Για τον Παπαρρηγόπουλο "(...)Ἑλληνικόν ἔθνος ὀνομάζονται ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, ὅσοι ὁμιλοῦσι τὴν Ἑλληνικὴν γλῶσσαν, ὡς ίδίαν αὐτῶν γλώσσαν."<ref>Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, «Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ ἔθνους», επιμέλεια Κ.Θ. Δημαρά, Αθήνα 1870, σ. 33</ref> Ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο ο Παπαρρηγόπουλος θεωρούσε σημαντικό το Βυζάντιο ήταν και η επίτευξη της πολιτικής ενότητας των Ελλήνων, που απουσίαζε από την αρχαία Ελλάδα. Στις απόψεις του Παπαρρηγόπουλου για την εθνική ενότητα αναγνωρίζεται η επίδραση της [[Μεγάλη Ιδέα|Μεγάλης Ιδέας]], αλλά και της διδασκαλίας του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών [[Κωνσταντίνος Σχινάς|Κ. Σχινά]], με τον οποίο ο Παπαρρηγόπουλος είχε στενή σχέση.
=== Επικριτές ===
Όταν ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος δημοσιοποίησε την πρώτη μορφή της ''Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους'', το 1853, στους περισσότερους λογίους επικρατούσε η άποψη ότι η [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]] ήταν ένα εκφυλισμένο κράτος, στο οποίο κυριαρχούσε η [[θρησκοληψία]] και η [[δεισιδαιμονία]].<ref>Κ.Θ. Δημαράς, «Η ιδεολογική υποδομή του νεοελληνικού κράτους», ''Ελληνικός Ρωμαντισμός'', Ερμής, Αθήνα 1994, σ. 376</ref> Μια άλλη μερίδα ιστορικών, με κύριο εκπρόσωπο τον Κ. Τσοποτό, θεωρούσαν ότι οι ελληνικές κοινότητες ήταν προϊόν του οθωμανικού φορολογικού συστήματος και ότι δεν υπήρχε κανένας συνδετικός κρίκος ανάμεσα στις κοινότητες του Βυζαντίου και της Νεότερης [[Ελλάδα
Μεγάλη μερίδα λογίων της εποχής κατέκρινε την προσπάθεια του Παπαρρηγόπουλου να «ενσφηνώσει» το Βυζάντιο, το οποίο θεωρούσαν θρησκόληπτο, ανάμεσα στην αρχαία και τη νεότερη Ελλάδα. Για παράδειγμα, ο [[Στέφανος Κουμανούδης]] το [[1853]], λίγους μήνες μετά την έκδοση της μονότομης ''Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους'', σε δημοσίευμά του στράφηκε εναντίον όσων εξέφρασαν απόψεις για την σημασία του Βυζαντίου, αναφερόμενος στον Παπαρρηγόπουλο, τον [[Σπυρίδων Ζαμπέλιος|Ζαμπέλιο]] και τον [[Σκαρλάτος Βυζάντιος|Σκαρλάτο Βυζάντιο]].<ref>Το 1851 ο Βυζάντιος σε έκδοση βιβλίου του για την ιστορία της [[Κωνσταντινούπολη
Πολλές από τις επικρίσεις έγιναν από τοπικιστικό πνεύμα : ο Μ. Δήμιτσας διορθώνει στα 1874, στοιχεία σχετικά με τη Μακεδονία. Ο Θεόδωρος Δηληγιάννης στα 1876 διατυπώνει παρατηρήσεις σχετικά με τον Μωριά, ενώ ο Π. Βεργώτης επισημαίνει ελλείψεις της Ιστορίας του Παπαρρηγόπουλου σχετικά με τα [[Επτάνησα]]. Ο [[Παύλος Καρολίδης]], δυσφορεί, στα 1888, για την αυστηρή κριτική του ιστοριογράφου περί των αρχαίων Μικρασιατών. Ο [[Νικόλαος Δραγούμης]], επίσης, διαφώνησε με τα στοιχεία που παρέθετε σχετικά με την ένωση των Επτανήσων με το Ελληνικό κράτος.<ref>
== Δημοσιογραφική καριέρα ==
[[Αρχείο:Paparrigopoulos.JPG|thumb|right|200px|Προτομή Κ. Παπαρρηγόπουλου στο κήπο του Ζαππείου στην Αθήνα]]
Ξεκίνησε να ασχολείται με τη [[δημοσιογραφία]] το [[1833]], αρθρογραφώντας στην εφημερίδα ''«Τριπτόλεμος»'' του [[Ναύπλιο|Ναυπλίου]]<ref
Η σοβαρότερη παρουσία του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου στον δημοσιογραφικό στίβο είναι η συνεργασία του με το φιλολογικό περιοδικό ''[[Πανδώρα (περιοδικό)|Πανδώρα]]''(από την άνοιξη του 1850)<ref>Κ.Θ.Δημαράς, Κ.Παπαρρηγόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.Αθήνα, 1986, σελ.139</ref>, το οποίο θεωρείται ως το σπουδαιότερο ελληνικό φύλλο του ΙΘ΄ αιώνα. Συνιδρυτές και εκδότες του περιοδικού ήταν οι Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, [[Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής]] και [[Νικόλαος Δραγούμης]]. Στο περιοδικό ο Παπαρρηγόπουλος ασχολιόταν κυρίως με ιστοριογραφικά θέματα και με βιβλιοκριτικές. Επίσης παρουσίαζε πολλές φορές διάφορες μελέτες του με θέμα την ιστορία. Τα κείμενά του στην ''Πανδώρα'' υπολογίζονται ότι είναι περίπου 50, αλλά είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια ο αριθμός τους, αφού άφηνε πολλά ανυπόγραφα. Η ουσιαστική του συνεργασία με το περιοδικό τέλειωσε το [[1861]], όταν και σταμάτησε να γράφει κείμενα. Παρ' όλα αυτά περιστασιακά<ref>Τις περιόδους [[1862]]-[[1865]] και [[1867]]-[[1872]] απουσίαζε εντελώς από την έκδοση του περιοδικού, με εξαίρεση μια βιβλιοκριτική του το [[1870]]</ref> έγραφε στο περιοδικό, ενώ συμμετείχε ενεργά, με δικές του δημοσιεύσεις, στην έκδοση των αθηναϊκών περιοδικών: ''«Παρνασσός»'', ''«[[Εστία (περιοδικό)|Εστία]]»'' κ.ά.
Γραμμή 55:
== Εξωτερικές συνδέσεις ==
* [http://www.oceanida.gr/demo/index.php?op=modload&modname=Authors&authorid=324&language= Βιογραφία του Παπαρρηγόπουλου]
{{DEFAULTSORT:Παπαρρηγοπουλος Κωνσταντινος}}▼
{{Στοιχεία προσώπου
Γραμμή 68 ⟶ 65 :
|ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥ= 14 Απριλίου
|ΕΤΟΣ ΘΑΝΑΤΟΥ=1891
|ΤΟΠΟΣ ΘΑΝΑΤΟΥ=[[Αθήνα
}}
▲{{DEFAULTSORT:Παπαρρηγοπουλος Κωνσταντινος}}
[[Κατηγορία:Έλληνες βυζαντινολόγοι]]
[[Κατηγορία:Έλληνες πανεπιστημιακοί]]
|