Γεώργιος Μιστριώτης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η αντίθεσή του προς τη δημοτική γλώσσα είχε ως συνέπεια να χαρακτηρισθεί αντιδραστικός και να υποτιμηθεί το πλούσιο επιστημονικό του έργο. Στην ιστορία έμεινε η ανάμειξή του στα [[Ορεστειακά]]. Παρόλα αυτά δεν δίστασε να βραβεύσει ως εισηγητής σε ποιητικούς διαγωνισμούς έργα γραμμένα στη δημοτική. Η ιστορία των [[Ομηρικά Έπη|ομηρικών επών]] του Μιστριώτη και τα έργα του για τον [[Πλάτων|Πλάτωνα]]α και τις [[αρχαία τραγωδία|τραγωδίες]] των τριών τραγικών παραμένουν ακόμη έως σήμερα υποδειγματικά και μοναδικά. Εξαίρετο, ακόμη, έργο του θεωρείται ''Η Ελληνική Γραμματολογία μέχρι της υπό των Τούρκων αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως'', που αποτελείται από δύο τόμους που εξέδωσε το 1897. Πρόκειται για μία ιστορία της αρχαίας και μεσαιωνικής [[λογοτεχνία]]ς που, μολονότι βασίζεται επί το πλείστον σε γερμανικά κυρίως έργα, είναι μέχρι σήμερα από τις ελάχιστες που γράφηκαν από Έλληνα φιλόλογο.

Με την ιδιότητα του ως καθηγητής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρόεδρος πολλών συλλόγων, μεταξύ των οποίων και η ιδρυθείσα το 1895 «Εταιρεία προς διδασκαλίαν των Αρχαίων Ελληνικών Δραμάτων», προσπάθησε και επηρέασε την εποχή του ως προς το ζήτημα της γλώσσας.

Μέσω της εταιρείας αυτής και της σχολιασμένης έκδοσης των αρχαίων τραγικών επηρέασε τις κατευθύνσεις, ως προς το δραματολόγιο, των Ελληνικών θιάσων. Ήταν ένας από τους τελευταίους εκπροσώπους του κινήματος του [[Διαφωτισμός|διαφωτισμού]], που πρέσβευε, μεταξύ των άλλων, ότι η [[Αρχαία Ελλάδα]] θα ανασταινόταν στα παλιά της εδάφη όταν θα εμφανίζονταν οι νέοι Σοφοκλήδες και Ευριπίδηδες και έβλεπε αυτήν την ανάσταση να πραγματώνεται και με την πρόοδο του Ελληνικού Θεάτρου. Ώθηση σ’ αυτό το όνειρο έδωσε η αποκάλυψη κατά τη δεκαετία 1850-1860 των δύο αρχαίων θεάτρων της Ακρόπολης (Ωδείο Ηρώδη του Αττικού και [[θέατρο]] του Διονύσου).

Τότε, ο [[Αλέξανδρος Ραγκαβής]] –καθηγητής της Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και δραματουργός της χώρας -κατέγινε στην προσπάθεια της επαναλειτουργίας των αρχαίων αυτών θεάτρων και της ένταξής τους στην καλλιτεχνική ζωή της πρωτεύουσας. «Ο άνθρωπος, όμως, που θα οδηγήσει την όλη προσπάθεια στη λογική της κατάληξη, με την αξιοποίηση στις παραστάσεις τού ατόφιου αρχαίου κειμένου των τραγικών ποιητών, είναι ένας άλλος νεαρός καθηγητής του Πανεπιστημίου, ο Γεώργιος Μιστριώτης, ο οποίος θα εγκαινιάσει το 1896, στο πλευρό των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων, μια σειρά αρχαιόγλωσσων φοιτητικών παραστάσεων<ref>Διδάχθηκαν οι τραγωδίες «Αντιγόνη», «Ηλέκτρα», «Οιδίπους Τύραννος», «Ιφιγένεια εν Ταύροις»</ref>, που θα καλύψουν ολόκληρη την επόμενη δεκαετία και θα βάλουν, από μια άποψη, τις ιδεολογικές βάσεις της αναβίωσης του αρχαίου θεάτρου στον 20ό αιώνα. Ο Μιστριώτης είναι ο άνθρωπος που εισηγήθηκε τη συστηματική αξιοποίηση των αρχαίων θεάτρων για την ανάπτυξη τακτικών ετήσιων περιόδων ερμηνείας αρχαίων δραμάτων, με στόχους όχι μόνο καλλιτεχνικούς και πνευματικούς, αλλά και για την ανάπτυξη του τουρισμού της χώρας. Είναι επίσης εκείνος που πρώτος συνέλαβε την αξιοποίηση της μουσικής παράδοσης του τόπου, της δημοτικής και της εκκλησιαστικής μουσικής, για την επένδυση των παραστάσεων αυτών. Η ανάμειξή του, όμως, στα Ορεστειακά, το 1903, και η ανάδειξή του σε μορφή-σύμβολο της μεγάλης διένεξης καθαρευουσιάνων και δημοτικιστών θα γίνει αιτία να υποτιμηθεί η ιστορική του σημασία από τις επόμενες γενιές και να μη μελετηθεί σοβαρά το έργο του». <ref>Θεόδωρου Χατζηπανταζή, Από του Νείλου μέχρι του Δουνάβεως, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2002, σελ. 343</ref> <ref>Άρθρο χρονικογράφου του 1899 στα Αρκαδικά Νέα 14-8-55</ref> Οι ιδέες του Μιστριώτη, σχετικά με τον καθοριστικό ρόλο του θεάτρου στην προσπάθεια ανόρθωσης του νέου Ελληνισμού, εμπεριέχονται κυρίως στις προσφωνήσεις του πριν από τις παραστάσεις των αρχαίων δραμάτων και στην προκήρυξη που απηύθυνε προς τον Ελληνικό λαό ως εκπρόσωπος της «Εταιρείας προς διδασκαλίαν των Αρχαίων Δραμάτων». Από αυτά τα κείμενα απομονώνονται και οι παρακάτω φράσεις:

«Το θέατρον είναι η γνησιωτάτη εικών παντός λαού και πάσης περιόδου. Είναι το μέγιστον του έθνους σχολείον, εις ό φοιτώσιν άνδρες έχοντες την δύναμιν να ωφελήσωσι ή να βλάψωσι την πολιτείαν. Είναι ανάγκη να βελτιώσωμεν το εθνικόν θέατρον και διά τούτου τον εθνικόν βίον. Η διδασκαλία αρχαίων δραμάτων θέλει διεγείρει και τας ζωηράς συμπαθείας του πεπολιτισμένου κόσμου. Εις την πατρίδα ημών κατά το έαρ έρχονται χιλιάδες φιλαρχαίων, οίτινες καταλαμβάνονται υπό αφάτου ενθουσιασμού εκ της θέας των ερειπίων της κλασικής αρχαιότητος. Αλλ’ αν οι τάφοι των προγόνων ημών και τα ψυχρά μάρμαρα θερμαίνωσι τας καρδίας αυτών, άραγε η θεία τού Σοφοκλέους φωνή εξερχομένη εκ τινος αρχαίου θεάτρου, εν ώ νυν γλαύκες κρώζουσι, δεν θέλει πλήξει τας ευγενεστάτας καρδίας των φιλομούσων;» <ref name="ReferenceA">Από το βιβλίο «Ρητορικοί λόγοι, υπό Γεωργίου Μιστριώτου», εν Αθήναις, εκ του τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλαρίου, 1903, κεφάλαιον έκτον, σελ. 275 κ.ε.</ref>

Εκείνες οι παραστάσεις πέτυχαν το επιδιωκόμενο: «Κατά την διδασκαλίαν της Αντιγόνης πλείστοι επιφανείς άνδρες εκ των αλλοεθνών και των ημετέρων εδάκρυσαν, εξ ών είς ανεφώνησε «πώς ήμεθα και πώς κατηντήσαμεν». <ref>Από το βιβλίο «Ρητορικοί λόγοι, υπό Γεωργίου Μιστριώτου», εν Αθήναις, εκ του τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλαρίου, 1903, κεφάλαιον έκτον, σελ. 275 κ.ε.<name="ReferenceA"/ref>

Ακόμη μια θετική του συμβολή στο Ελληνικό Θέατρο είναι το γεγονός ότι παρακινήθηκαν νεαρές κοπέλες –από το Πανεπιστήμιο και το Αρσάκειο- να υποδυθούν τους γυναικείους ρόλους των δραμάτων, και έτσι άρχισε να απενοχοποιείται ο τίτλος της επαγγελματίας ηθοποιού. Μια από τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι θίασοι τότε, ήταν να βρουν γυναίκες για τους γυναικείους ρόλους, τους οποίους υποδύονταν, αναγκαστικά, άνδρες. Παράλληλα, αυτή η εισαγωγή μορφωμένων κυριών στο επάγγελμα, θα πρέπει να βοήθησε και στην άρση μιας άλλης δυσκολίας, στο να βρεθούν, δηλαδή, ηθοποιοί που να μπορούν να διαβάσουν το ρόλο τους δεδομένου ότι ο αναλφαβητισμός βρισκόταν τότε σε δυσθεώρητα ύψη.<ref>Ο Αλέξανδρος Ραγκαβής γράφει στα Απομνημονεύματά του ότι η πρώτη Ελληνίδα ηθοποιός Μαρία Αγγελική Τζίβιτζα προσλήφθηκε το 1840 από τη Φιλοδραματική Εταιρεία, παρόλο που ήταν δύσμορφη και είχε ένα δυσάρεστο ήχο φωνής, επειδή ήξερε να διαβάζει.</ref>

Επιπλέον, ο Μιστριώτης δεν αρνήθηκε τη συμμετοχή του στις προσπάθειες που είχαν ως στόχο τη σύνδεση των μετοικησάντων στην πρωτεύουσα Τριπολιτών με τη γενέθλια πόλη. Έτσι, το 1899 είναι ο εκλεγμένος –παμψηφεί- αντιπρόσωπος των «Φιλοπροόδων» στη Γ.Σ. του Συνδέσμου Γυμναστικών και Αθλητικών Ελληνικών Συλλόγων, ενώ είναι και ένα από τα ιδρυτικά μέλη του «Μαντινικού Συλλόγου», στον οποίο συμμετείχαν μερικές από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες που κατάγονταν από τη Μαντινεία και ήταν εγκατεστημένοι στην Αθήνα.

*''Ο ΔΙΟΝΥΣΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΚΑΔΙΑ, από την Αρκαδία του μύθου στην Τρίπολη του Μαλλιαροπουλείου Θεάτρου'' Γεωργία Δάλκου, Δήμος Τρίπολης 2013 ISBN: 978-618-80576-0-9