Βικιπαίδεια

Γιώργος Γιαννιάς (επαναστατικός): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Geilamir (συζήτηση | συνεισφορές)
8.140 επεξεργασίες
μ Disambiguated: Ζαχαριά → Ζαχαριάς
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
{{Πληροφορίες προσώπου
Ο ''' Γιώργος Γιαννιάς''' ( - [[13 Ιουνίου]] [[1821]]) ήταν αγωνιστής της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Επανάστασης του 1821]]. Ήταν γιος του [[Κωνσταντίνος Γιαννιάς|Κωνσταντίνου Γιαννιά]], επίσης αγωνιστή της Επανάστασης.
|όνομα = Γιώργος Γιαννιάς
|εικόνα =
|πλάτος_εικόνας =
|λεζάντα =
|πραγματικό_όνομα =
|ημερομηνία γέννησης = [[1795]]
|τόπος γέννησης = [[Δροσιά Αχαΐας|Προστοβίτσα]], [[Νομός Αχαΐας|Αχαΐα]]
|ημερομηνία θανάτου = [[27 Μαΐου]] [[1821]] (26 ετών)
|τόπος θανάτου = Στενά του Κατσαρού, [[Αντρώνι Ηλείας|Αντρώνι]], [[Νομός Ηλείας|Ηλεία]]
|αιτία θανάτου =
|κατοικία =
|εθνικότητα = [[Έλληνες|Ελληνική]]
|υπηκοότητα =
|επιτεύγματα =
|θρησκεία = [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθοδοξία]]
|σύζυγος =
|σύντροφος =
|τέκνα =
|βραβεύσεις =
|τόπος_κοιμήσεως =
|μνημεία =
|ψευδώνυμο = Δέλη ή Ντέλη-Γιώργης
|σύντομο_όνομα =
|εκπαίδευση =
|γνωστός_για =
|σημαντικά_έργα =
|γονείς =
|συγγενείς =
|υπογραφή =
|σημειώσεις =
|γενικά =
}}
 
Ο ''' Γιώργος Γιαννιάς''' ([[1795]] - [[27 Μαΐου]] [[1821]]) ήταν [[Αγωνιστές του 21|αγωνιστής]] της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|ελληνικής επανάστασης του 1821]].
Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821 στην περιοχή του [[Αντρώνι|Αντρωνίου]] στρατοπέδευσαν διάφορα σώματα Ελλήνων. Ένα εξ αυτών, με αρχηγό τον Καπετάν Γιώργη Γιαννιά (Γιαννόπουλο) ή «Ντελή» ή «Δελή» ή (τρελό) Γιώργη , παιδί του περιβόητου [[Κωνσταντίνος Γιαννιάς|Γιαννιά]] από την [[Δροσιά Αχαΐας|Προστοβίτσα Τριταίας]] γιος κλεφτοαρματολού καπετάνιου που έδρασε ως το 1807 όπου πιάστηκε και κρεμάστηκε στην [[Πάτρα]] έπειτα από την προδοσία του κουμπάρου του όπως μας το λέει το δίστιχο δημοτικό: ''Κουμπάροι φάγανε τον Γιαννιά, κουμπάροι και τον [[Ζαχαριάς|Ζαχαριά]]''.
 
Γεννήθηκε στην [[Δροσιά Αχαΐας|Προστοβίτσα]] (σήμερα Δροσιά), ένα ορεινό χωριό στην [[ιστορική περιοχή]] της [[Τριταία]]ς στην [[Νομός Αχαΐας|Αχαΐα]]. Ήταν γιος του περιβόητου [[Κλέφτες|κλεφταρματολού]] [[Κωνσταντίνος Γιαννιάς|Κωνσταντίνου Γιαννιά]] που έδρασε ως το [[1807]] όπου πιάστηκε και κρεμάστηκε στην [[Πάτρα]] όταν ο Γιώργης Γιαννιάς ήταν μόλις 12 ετών, έπειτα από την προδοσία του κουμπάρου του όπως μας το λέει το δίστιχο δημοτικό "''Κουμπάροι φάγανε τον Γιαννιά, κουμπάροι και τον [[Ζαχαριάς|Ζαχαριά]]''".
Πολλά δημοτικά τραγούδια εξύμνησαν τον ηρωισμό του. Κοντά στην θέση που έγινε η [[Μάχη του Κατσαρού|μάχη στα στενά του κατσαρού]] (σήμερα: Σπαρτουλιά) έχει στηθεί μνημείο προς τιμήν του.
 
Ο [[Σπυρίδων Τρικούπης]] στον πρώτο τόμο του συγγραφικού του έργου ''Ιστορία της Ελληνικής επανάστασης'', τον αναφέρει σαν ''Γιαννόπουλο'' που μάλλον ήταν και το πραγματικό επώνυμο της οικογένειας και μας λέει επίσης ότι ήταν γνωστός για την τόλμη του. Πολλά δημοτικά τραγούδια εξύμνησαν τον ηρωισμό του.
==Βιογραφία==
 
Το [[1818]] εντάχθηκε στη [[Φιλική Εταιρία]], σύμφωνα με τα αρχεία της τσαρικής αστυνομίας. Πριν τον αγώνα δρούσε ως κλεφταρματολός και είχε αναπτύξει κακές σχέσεις με τους Τουρκαλβανούς που είχαν ως προπύργιο τους το χωριό [[Λάλας Ηλείας|Λάλα]] της [[Νομός Ηλείας|Ηλείας]], όπως και ο πατέρας του. Κατά την έναρξη της επανάστασης μπήκε από τους πρώτους στον αγώνα με δικό του μικρό στρατιωτικό σώμα περίπου 100 ανδρών οι οποίοι κατάγονταν από χωριά του νοτιοδυτικού και νότιου ορεινού όγκου του [[Ερύμανθος|Ερυμάνθου]] στα σύνορα Αχαΐας-Ηλείας και στρατοπέδευσε στην περιοχή του [[Αντρώνι Ηλείας|Αντρωνίου]].
Είχε γεννηθεί στην [[Δροσιά Αχαΐας|Προστοβίτσα]] [[Αχαΐα|Αχαΐας]]. Ο [[Σπυρίδων Τρικούπης]] στην ''ιστορία της Ελληνικής επανάστασης'' , που έγραψε, τον αναφέρει σαν ''Γιαννόπουλο'' που μάλλον ήταν και το πραγματικό του επώνυμο και μας λέει ότι ήταν γνωστός για την τόλμη του.
{{Quote box
| width = 27em
| bgcolor = #c6dbf7
| align = right
| quote = '''«Ο Δέλη-Γιώργης»'''
<br>«Βγήκαν οι Τούρκοι για ζαϊρέ ούλοι καβαλαρία
<br>αναστενάζει η Κάπελις, βογκάει η Πηνεία.
<br>Τα στανοτόπια ρήμαξαν, κλείσανε τα μοναστήρια
<br>μοιρολογάει η Κάπελις κι ακούγεται στη Ζήρια.
<br>Στη Νοτενά ο καλόγερος στο κιάλι του κοιτάζει
<br>βλέπει τον τόπο να καίγεται και βαριαναστενάζει
<br>φωνάζει το καλογεροπαίδι να πάει στον Ντεληγιώργη
<br>να κατεβεί απ’ τον Ωλονό απόψε του Αι-Γιώργη
<br>Κι ο Ντεληγιώργης έλειπ’ απόψε στην γιορτή του
<br>στην Μπροστοβίτσα γλένταγε μ’ όλο το ορδί του.
<br>Τρία πουλάκια κάθονται στη ράχη στο Ξυβούνι
<br>το’να τηράει την Κάπελη, και τ’ άλλο την Κερτίζα
<br>το τρίτο το καλλίτερο μοιρολογάει και λέει
<br>-Διαβάτες που διαβαίνετε εσείς ν’ όπου περνάτε
<br>μην είδατε τον Καπετάν Γιαννιά τον Γιώρη τον λεβέντη
<br>μήτε σε δρόμο φάνηκε, μήτε σε φίλου σπίτι;
<br>-Εψές, προψές τον είδαμε στου Κατσαρού τ’ αλώνια
<br>μ’ εννιά λεβέντες χόρευε, μ’ εννέα Ντερβιναίους
<br>κι από μπονόρα έβριζε, αγάδες φοβερίζει».
}}
==Η Μάχη των στενών του Κατσαρού και ο ηρωικός θάνατος του Γιαννιά==
Στην ευρύτερη περιοχή που δρούσε ο Γιαννιάς είχαν γίνει πολλά περιστατικά με την έναρξη της επανάστασης εναντίον των Λαλαίων και αυτοί αποφάσισαν να ξεκινήσουν επιδρομές ενάντια στους επαναστατημένους Έλληνες ώστε να να τρομοκρατίσουν τον τοπικό πληθυσμό, πρώτα προς στα δυτικά και το χωριό [[Λατζόι Ηλείας|Λατζόι]] και αφού σκότωσαν τον [[Χαράλαμπος Βιλαέτης|Χαράλαμπο Βιλαέτη]] που είχε αναγνωριστεί ως αρχηγός της επανάστασης στην Ηλεία, γύρισαν στο Λάλα και στράφηκαν προς τα βόρεια και τον Γιαννιά. Στο διάβα τους λεηλατούσαν και παίρναν λάφυρα από τα χωριά που περνούσαν.
 
Τα ξημερώματα της [[27 Μαΐου|27ης Μαΐου]] του 1821 έφτασαν οι 1500 Τουρκαλβανοί στην τοποθεσία ''Τσάχλη'' όπου εκεί τους περίμενε ο Γιαννιάς με 100 περίπου άντρες του και μερικούς ακόμα οπλαρχηγούς με τα παλληκάρια τους, όλοι μαζί ήταν περίπου 500. Η [[Μάχη του Κατσαρού|μάχη]] αν και άνιση ήταν σκληρή. Λίγο πριν το μεσημέρι οι άντρες του Γιαννιά είχαν εξαντληθεί από την ολονύκτια κούραση και την δίψα και υποχώρησαν σταδιακά για λίγο προς τη θέση ''Πολίτσα'' αλλά ο Γιαννιάς είχε αντιληφθεί τον κίνδυνο της άτακτης υποχώρησης προς τα πλησίον υψώματα και βλέποντας ότι δεν έρχεται καμία βοήθεια αποφάσισε να υποχωρήσει προς την περιοχή στα στενά του ''Κατσαρού'', που θα μπορούσαν να προμηθευτούν νερό. Οι Τούρκοι βλέποντας την πορεία του Γιαννιά ειδοποίησαν κάποιες δυνάμεις που ήταν στο [[Πανόπουλο Ηλείας|Πανόπουλο]] να σπεύσουν στο σημείο που κατευθυνόταν και οι επιτιθέμενοι ταυτόχρονα πλησίαζαν στον Γιαννιά. Ο Γιαννιάς με τα εναπομείναντα παλληκάρια του ανέβηκαν στο μικρό ύψωμα που βρίσκεται χτισμένο το εκκλησάκι του [[Άγιος Δημήτριος|Αγίου Δημητρίου]] για να ταμπουρωθούν ενάντια στους αντιπάλους τους αλλά οι πολλαπλάσιοι Τούρκοι τους περικύκλωσαν και οι περισσότεροι συμπολεμιστές του διέσπασαν τον κλοιό με τα ξίφη και διέφυγαν, αφήνοντας τον Γιαννιά με οκτώ ή εννιά ή δώδεκα παλικάρια. Συνέχισε τον πόλεμο για αρκετή ώρα με πολλή ζέστη, παρόλο που οι Τούρκοι του πρότειναν δελεαστικούς όρους παράδοσης. Όταν τελείωσαν τα πολεμοφόδια έβγαλαν τα γιαταγάνια τους και πολέμησαν σώμα με σώμα μέχρι να πέσουν όλοι. Κατά το τέλος της μάχης οι Τούρκοι πιθανότατα του παλούκωσαν το κεφάλι όπως κάνανε και στον Βιλαέτη και το κουβάλησαν ως "λάφυρο" με τυμπανοκρουσίες και πανηγυρισμούς αποχωρώντας για το Λάλα. Η απώλειες που επέφεραν στους Τουρκαλαβανούς ωστόσο ήταν πολλές παρόλο την αριθμητική κατωτερότητα τους από την αρχή της μάχης.
Το Μάρτιο του 1821 μπήκε από τους πρώτους στον αγώνα με το δικό του μικρό στρατιωτικό σώμα. Έδωσε πολλές μάχες και κυρίως με τους Τουρκαλβανούς του [[Λάλας Ηλείας|Λάλα]] Ηλείας. Στις [[27 Μαΐου]] 1821 συγκρούστηκε με 1500 Τουρκολαλαίους στα στενά του Κατσαρού με αποτέλεσμα τον θάνατο 120 Τούρκων.
{{απόσπασμα|
:Ο ΔΕΛΗ-ΓΙΩΡΓΗΣ
 
Κοντά στην θέση που έγινε η μάχη, στον σημερινό οικισμό [[Χανιά Σπαρτουλιά Αντρωνίου Ηλείας|Χανιά Σπαρτουλιά]] της [[Κοινότητα (τοπική αυτοδιοίκηση)|τοπικής κοινότητας]] Αντρωνίου και δίπλα από την Εθνική Οδό Πατρών-Τριπόλεως (111) έχει στηθεί από το [[1998]] με δαπάνη του Συλλόγου Τριταιίτων Πάτρας μνημείο προς τιμήν Γιώργη Γιαννιά και των συμπολεμιστών του που πολέμησαν και έπεσαν εκεί.
:Βγήκαν οι Τούρκοι για ζαϊρέ ούλοι καβαλαρία
:αναστενάζει η κάπελις, βογκάει η Πηνεία.
:Τα στανοτόπια ρήμαξαν, κλείσανε τα μοναστήρια,
:μοιρολογάει η κάπελις κι ακούγεται στη Ζήρια.
:Στη Νοτενά ο καλόγερος στο κιάλι του κοιτάζει
:βλέπει τον τόπο να καίγεται και βαριαναστενάζει
:φωνάζει το καλογεροπαίδι να πάει στον Ντελή- Γιώργη
:να κατεβεί απ’ τον Ωλονό απόψ’ του Αι- Γιώργη
:Κι ο Ντελή-Γιώργης έλειπ’ απόψε στην γιορτή του
:στην Μπροστοβίτσα γλένταγε μ’ όλο το ορδί του
:"Τρία πουλάκια κάθονται στη ράχη στο Ξυβούνι
:το’να τηράει την Κάπελη, και τ’ άλλο την Κερτίζα:
:το τρίτο το καλλίτερο μοιρολογάει και λεει:
:-Διαβάτες που διαβαίνετε εσείς ν’ όπου περνάτε
:μην είδατε τον Καπετάν Γιαννιά τον Γιώρη τον λεβέντη
:μήτε σε δρόμο φάνηκε, μήτε σε φίλου σπίτι;
:-Εψές, προψές τον είδαμε στου Κατσαρού τ’ αλώνια
:μ’ εννιά λεβέντες χόρευε, μ’ εννέα Ντερβιναίους
:κι από μπονόρα έβριζε, αγάδες φοβερίζει"|float=right|width=400px}}
Στις 13 Ιουνίου 1821, όταν οι Έλληνες πολιορκούσαν τον Λάλα, στα σύνορα με την Ηλεία, κρατούσε την προφυλακή του ελληνικού στρατοπέδου. Σε μία εφόρμηση των Λαλαίων στο χωριό [[Κούμανι Ηλείας|Κούμανι]] τους επιτέθηκε με 100 άντρες αλλά μπροστά στο μεγάλο πλήθος των Τουρκαλβανών οι περισσότεροι συμπολεμιστές του δείλιασαν και έφυγαν. Έμεινε με οκτώ άνδρες και πολέμησε σκληρά· όταν τελείωσαν τα πολεμοφόδια, έβγαλαν τα γιαταγάνια τους και πολέμησαν σε άνιση μάχη σώμα με σώμα μέχρι να πέσουν όλοι.
 
==Πηγές==
Φιλικός σύμφωνα με τα αρχεία της Τσαρικής αστυνομίας ο Γιώργης Γιαννιάς ακολουθούμενος από 100 παλικάρια συγκρούστηκε με 1500 Τουρκολαλαίους στα στενά του Κατσαρού στις 17 Μάη του 1821 (με το παλιό)ή 30 Ιούνη με το σημερινό ημερολόγιο.
*[[Φώτιος Χρυσανθόπουλος|Φώτιος Χρυσανθόπουλος (Φωτάκος)]], ''[http://users.uoa.gr/~nektar/history/3contemporary/fwtakos_bioi_peloponnhsiwn_andrwn.htm Βίοι Πελοποννησίων ανδρών και των έξωθεν εις την Πελοπόννησον ελθόντων κληρικών, στρατιωτικών και πολιτικών των αγωνισαμένων τον αγώνα της επαναστάσεως]'', Τυπογραφείο Π.Δ. Σακελλαρίου, Αθήνα 1888
*Φώτιος Χρυσανθόπουλος (Φωτάκος), ''Πελοποννήσιοι αγωνιστές του 1821, Νικηταρά απομνημονεύματα'', εκδόσεις Βεργίνα, Αθήνα 1996
*Ηλίας Παν. Τουτούνης-Κώστας Παπαντωνόπουλος, ''Γιάννης και Γιώργης Γιαννιάς, Οι σταυραετοί του Ωλενού'', εκδόσεις Κοκλάκι 2010
* Νίκος Αναστόπουλος, ''Η Δίβρη Ηλείας στο διάβα των αιώνων'', Αθήνα 1994
*Παναγιώτης Θεοδ. Παπαθεοδώρου, ''Η Κρυόβρυση της Ηλείας'', Εκδόσεις Πέτρος Κούλης, Πάτρα 2003, ISBN 960-87799-0-1
*[[Σπυρίδων Τρικούπης]], ''Ιστορία της Ελληνικής επανάστασης'', Εκδόσεις Νέα Σύνορα - Α.Α. Λιβάνη'', Αθήνα 1993, SET ISBN 9602363703
*[[Στέφανος Θωμόπουλος]], ''Ιστορία της Πόλεως Πατρών από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του 1821'', Τόμος Β΄, επιμέλεια Βασίλειου Λάζαρη, Αχαϊκές εκδόσεις, Πάτρα 1999, ISBN 960-7960-4
*Κυριαζής Βασίλης, ''Ο αρματολός Γιαννιάς και ο Ντελή- Γιώργης Γιαννιάς'', Πάτρα 1998
*[[Χρήστος Κορύλλος]]-Σταμάτης Θεοχάρης, ''Πεζοπορία από Πατρών είς Καλαμάς'', Εν Πάτραις τυπογραφείον "Ο Κάδμος" 1891, επανέκδοση, εκδόσεις Περί Τεχνών, Πάτρα 2004, ISBN 960-8260-52-3
*Πετρόπουλος Γεώργιος, ''Τριταιίτες αγωνιστές του ’21'', Αθήνα 1997
 
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
Βλέποντας τους δεκαπενταπλάσιους Λαλαίους να τους περικυκλώνουν , οι άντρες του Καπετάν Γιώργη Γιαννιά διέσπασαν τον κλοιό με τα ξίφη στα χέρια αφήνοντας τον αρχηγό με 12 παλικάρια. Ο Γιαννιάς σαν άλλος [[Χαράλαμπος Βιλαέτης]] (όταν κηρύχθηκε η επανάσταση εντάχθηκε ως υπαρχηγός του Χ. Βιλαέτη) συνέχισε τον πόλεμο επί 8 ώρες με καύσωνα, παρόλο που οι Τούρκοι του πρότειναν δελεαστικούς όρους παράδοσης. Δεν άντεξε όμως ούτε αυτός ούτε και τα παλικάρια του. Ωστόσο η φθορά που επέφερε στον εχθρό ήταν 120 Τούρκοι.
*Ιστοσελίδα: [http://www.antroni.gr www.antroni.gr] του Κώστα Παπαντωνόπουλου
 
{{Διπλή εικόνα|right|Battle Katsarou01.JPG|145|Battle Katsarou02.JPG|255|<center>Το μνημείο της [[Μάχη του Κατσαρού|μάχης των στενών του Κατσαρού]].</center>}}
== Πηγές ==
*Φωτάκου, ''Πελοποννήσιοι αγωνιστές του 1821, Νικηταρά απομνημονεύματα'', εκδόσεις Βεργίνα, Αθήνα 1996.
*Σπυρίδωνος Τρικούπη, ''Ιστορία της Ελληνικής επανάστασης'', Εκδόσεις Νέα Σύνορα-Λιβάνη'',Αθήνα 1993, SET ISBN 9602363703
*Χρήστου Κορύλλου-Στ. Θεοχάρη , ''Πεζοπορία από Πατρών είς Καλαμάς'', Εν Πάτραις τυπογραφείον "Ο Κάδμος" 1891, επανέκδοση , εκδόσεις Περί Τεχνών, Πάτρα 2004, ISBN 960-8260-52-3
*Ιστοσελίδα www.antroni.gr [http://www.antroni.gr] του Κώστα Παπαντωνόπουλου.
 
{{Διπλή εικόνα|right|Battle Katsarou01.JPG|145|Battle Katsarou02.JPG|255|<center>Το μνημείο της μάχης , σήμερα</center>}}
{{DEFAULTSORT:Γιαννιας Γιωργος}}
[[Κατηγορία:Αχαιοί αγωνιστές του 1821]]
[[Κατηγορία:ΑγωνιστέςΓεννήσεις τουτο 18211795]]
[[Κατηγορία:Θάνατοι το 1821]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Γιώργος_Γιαννιάς_(επαναστατικός)"