Βασκική γλώσσα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

 

 

 

 

Η αποτυχία των γλωσσολόγων να συνδέσουν τα Βασκικά με άλλες γειτονικά ομιλούμενες γλώσσες, τους ώθησε να αναζητήσουν πιο μακρινούς συγγενείς. Αρκετές θεωρίες αναπτύχθηκαν τα τελευταία 200 χρόνια, όμως καμία δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι απαντά στο βασικό ερώτημα επαρκώς, δηλαδή στο ποια "οικογένεια" αγκαλιάζει γλωσσολογικά τα βασκικά.

Άλλη θεωρία συνδέει τα Βασκικά με τα [[Γεωργιανή γλώσσα|Γεωργιανά]], όμως αυτή έχει σχεδόν καταρριφθεί -ελάχιστοι ειδικοί την εξετάζουν ως ενδεχομένως σωστή. Το βασικό στοιχείο που την στήριζε ήταν η ύπαρξη "[[Γεωργία|Ιβηρικού βασιλείου]]" στον [[Καύκασος|Καύκασο]] αλλά και μερικές τυπολογικές ομοιότητες μεταξύ των δύο γλωσσών. Παρόμοια είναι και η θεωρία που συνδέει τη βασκική με το βόρειο Καύκασο (την [[Τσετσενική γλώσσα|τσετσενική]] -την υποστηρίζει ο Γάλλος γλωσσολόγος [[Μισέλ Μορβάν]]. Στην αναζήτηση μακρινών συγγενών οι Τζον Μπένγκτσον και Μέριτ Ρούλεν θεώρησαν ότι υπήρξε γλώσσα που ομιλείτο στον Καύκασο, αλλά και στη Βόρειο Αμερική -οικογένεια γλωσσών που αμφισβητείται από το σύνολο των γλωσσολόγων ότι ποτέ υπήρξε.

 

Η επίσημη γλώσσα των βασκικών περιοχών ήταν επί αιώνες κατά κανόνα η γλώσσα του κυρίαρχου κράτους. Σε λίγες μόνον περιοχές κατά τον 13ο και 14ο αιώνα τα βασκικά αποτελούσαν την επίσημη γλώσσα του κράτους. Το 1931 (έως το 1939 που κυριάρχησε ο [[Φράνκο]]) το κράτος αναγνώρισε για λίγο ως επίσημες γλώσσες του κράτους άλλες τρεις: τα [[Γαλικιανή γλώσσα|Γαλικιανά]], τα Βασκικά και τα [[Καταλανική γλώσσα|Καταλανικά]]. Όμως στα επόμενα 35 χρόνια που έλεγχε τη χώρα ο Φράνκο, εφαρμόστηκε μια πολιτική απόλυτης εξομοίωσης και καταστάλθηκε η χρήση κάθε άλλης γλώσσας ή και διαλέκτου. Ο Φράνκο άλλαζε και τοπωνύμια και επέτρεπε μόνον σε κατ' ιδίαν συναθροίσεις γλώσσες άλλες από την ισπανική και συγκεκριμένα την Καστιλιάνικη. Το ισπανικό σύνταγμα του 1978, στο Άρθρο 2, αναφέρει ότι η επίσημη γλώσσα του κράτους είναι τα ισπανικά, αλλά επιτρέπει σε αυτόνομες περιοχές να χρησιμοποιούν μια δεύτερη ημιεπίσημη γλώσσα -κάτι που ισχύει και στη [[Ναβάρρα]] αλλά μόνον για τις βόρειες περιοχές της. Τα βασκικά αναγνωρίζονται ως επίσημη γλώσσα (μαζί με τα ισπανικά) κυρίως στην [[Χώρα των Βάσκων]] όσον αφορά στην [[Ιβηρική χερσόνησος|Ιβηρική]]. Στις περιοχές της Γαλλίας που κατοικούνται από βασκόφωνους δεν ισχύει το ίδιο καθεστώς -της ημιεπίσημης γλώσσας- και σύμφωνα με την αγγλόφωνη wikipedia οι πολίτες δεν επιτρέπεται για παράδειγμα να χρησιμοποιούν τα Βασκικά στο δικαστήριο εφ'όσον είναι κάτοικοι και υπήκοοι Γαλλίας. Εντούτοις αν άτομο ισπανικής υπηκοότητας θέλει να μιλήσει βασκικά στο δικαστήριο, ο γαλλικός νόμος το επιτρέπει υπό την αίρεση να μεταφράζονται όλα στα γαλλικά -αυτό έγινε δεκτό επειδή τα βασκικά είναι επίσημα αναγνωρισμένα από την άλλη πλευρά των συνόρων.

 

Μια στοιχειώδης προσπάθεια κωδικοποίησης της γλώσσας είχε ήδη αρχίσει από το 1960, πριν από την επίσημη αποδοχή της. Η επίσημη βασκική δημιουργήθηκε προκειμένου όλοι οι βασκόφωνοι να μπορούν να συνεννοούνται άνετα μεταξύ τους και να κατανοούν τις υπόλοιπες διαλέκτους επαρκώς. Η βασκική που ομιλείται σήμερα όμως εξακολουθεί να ποικίλει σημαντικά όχι μόνον από περιοχή σε περιοχή, αλλά ακόμα και από σχολείο σε σχολείο. Εκτός από την τρόπον τινά επίσημη βασκική γλώσσα όπως αυτή κωδικοποιήθηκε, συνεχίζουν να ομιλούνται πέντε βασικές βασκικές διάλεκτοι, οι τρεις σε περιοχές της [[Ισπανία]]ς και οι δύο στης [[Γαλλία]]ς. Όμως διαμορφώθηκε μια κοινά ομιλούμενη επίσημα αποδεκτή βασκική. Τα ονόματα των διαλέκτων έχουν την ονομασία τοπικών περιοχών. Ο χώρος στον οποίο ζουν εκείνοι που τις μιλούν δεν συμπίπτει με τα γεωγραφικά όρια των περιοχών αυτών.

 

 

Τα Βασκικά ακολουθούν πολύ διαφορετική δομή από τα νέα ελληνικά και άλλες γλώσσες. Η σειρά στη φράση είναι Υποκείμενο-Αντικείμενο-Ρήμα. Το ρήμα είναι συνήθως περιφραστικό και το βοηθητικό ρήμα έπεται (αντί για έχω γράψει, στα βασκικά ''γράψει έχω''). Πολλά καθορίζονται από την πτώση υποκειμένου και αντικειμένου, με τα οποία πρέπει να συμφωνεί και το περιφραστικό ρήμα. Στις ευρωπαϊκές γλώσσες αυτή η πολυπρόσωπη συμφωνία ανευρίσκεται μόνον στα Βασκικά, σε μερικής γλώσσες του [[Καύκασος|Καυκάσου]], στα [[Ουγγρική γλώσσα|Ουγγρικά]] και στα [[Μάλτα|Μαλτέζικα]], -γλώσσες δηλαδή που δεν ανήκει καμία τους στην ινδοευρωπαϊκή. Η σύνταξη αυτή των Βασκικών μπορεί να είναι μοναδική στην Ευρώπη, αλλά δεν θεωρείται σπάνια γενικά σε ολόκληρο τον κόσμο

Η περιπλοκότητα της γλώσσας φαίνεται και από τον αριθμό των πτώσεων που χρησιμοποιεί -16 συνολικά (εργαστική, δοτική, γενική, αιτιατική, ωφελείας, μέσου, τοπική, κατεύθυνσης, χωρισμού κ.α.) Το όνομα έχει επίσης τρεις μορφές ως προς τον αριθμό ("ενικός", "πληθυντικός" και αφηρημένος ή "αόριστος αριθμός"). Κατά συνέπεια το όνομα παίρνει πάνω από 26 μορφές (κάποιες είναι όμοιες, κυρίως ανάμεσα στον "αόριστο αριθμό" και στον "ενικό")

 

Τα γράμματα με τις αλλαγές που θεσμοθετήθηκαν το 1994 είναι 26, αλλά 28 συν το ''[[ñ]]'' και το ''[[ç]]'', σαν μορφή του ''[[c]]''

 

Τα βασκικά ακολουθούν το αρχαίο λατινικό αλφάβητο περιλαμβάνοντας και το ñ, το ç και το ü. Στα παραδοσιακά Βασκικά δεν υπάρχουν τα γράμματα C, Q, V, W, Y αλλά περιλαμβάνονται στο νέο αλφάβητο της γλώσσας για να καλύπτουν λέξεις δάνειες που πήραν από άλλες γλώσσες. Το Η[[h]] στις περισσότερες περιοχές Βάσκων είναι άφωνο και όταν περιελήφθη στο αλφάβητο υπήρξαν αντιδράσεις, γιατί εκείνοι που δεν το πρόφεραν μπερδεύονταν στο πού να το γράψουν.

 

 

{{InterWiki|code=eu}}