Γροιλανδία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ ενημέρωση πληθυσμού κ προσθήκη συνδέσμων κ παραπομπών |
|||
Γραμμή 2:
|εθνικό_όνομα = ''Kalaallit Nunaat<br />Grønland''
|εθνικό όνομα ελληνικά = Γροιλανδία
|σημαία =
|άρθρο σημαίας = Σημαία της Γροιλανδίας
|εθνόσημο = Coat of arms Greenland.svg
|πλάτος εθνόσημου = 85px
|άρθρο εθνόσημου = Εθνόσημο της Γροιλανδίας
|χάρτης =
|εθνικός_ύμνος = [[Nunarput utoqqarsuanngoravit]]
|επίσημες_γλώσσες = [[Γροιλανδική γλώσσα|Γροιλανδικά]]<br />[[Δανική γλώσσα|Δανικά]]
Γραμμή 15:
|πολίτευμα= Αυτόνομο Κράτος<br />υπό<br />[[Βασιλευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία|Βασιλευόμενη<br />Κοινοβουλευτική<br />Δημοκρατία]]
|τίτλοι_ηγετών = [[Βασίλισσα]]<br />Ύπατος Αρμοστής της Δανίας<br />[[Πρωθυπουργός της Γροιλανδίας|Πρωθυπουργός]]<br />[[Βουλή της Γροιλανδίας|Πρόεδρος της Βουλής]]
|ονόματα_ηγετών = [[Μαργαρίτα Β΄ της Δανίας|Μαργαρίτα Β']] <br />[[Μικαέλα Ένγκελλ]]<br /><br /> [[Κιμ Κίλσεν]]
|έκταση= 2.166.086
|θέση_έκτασης =
|ποσοστό_νερού = 83,1%
|ακτογραμμή =44.087
|εκτίμηση_πληθυσμού=
|θέση_πληθυσμού =
|χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού=
|πυκνότητα_πληθυσμού = 0,03
|θέση_πυκνότητας_πληθυσμού = 238
Γραμμή 34:
|θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή=
|HDI_έτος = 1998
|HDI =
|HDI_κατάταξη =
|HDI_κατηγορία = <span style="color:green;">υψηλή</span>
|νόμισμα = [[Κορόνα Δανίας|Δανική κορόνα]]
|κωδικός_νομίσματος = DKK
|ώρα_ζώνης =
|διαφορά_UTC= 0 ως -4
|top_level_domain= [[.gl]]
Γραμμή 45:
|σημειώσεις =
}}
Η '''Γροιλανδία''' (στα
Από τις 21 Ιουνίου 2009 η κυβέρνηση της Γροιλανδίας έχει μεγαλύτερη αυτονομία από τη Δανία με περισσότερες αρμοδιότητες και δικαίωμα εκμετάλλευσης των πλούσιων φυσικών πόρων του εδάφους της.<ref>[http://www.cphpost.dk/news/national/88-national/46021-on-the-path-to-autonomy.html On the path to autonomy] The Copenhagen Post</ref>
Γραμμή 53:
Η Γροιλανδία βρίσκεται κατά το μεγαλύτερο μέρος στα βόρεια του [[Αρκτικός κύκλος|Αρκτικού κύκλου]] και χωρίζεται από το Καναδικό Αρκτικό αρχιπέλαγος στα δυτικά από το [[Στενό του Ντέιβις]] και τον κόλπο του Μπάφιν, και από την [[Ισλανδία]] στα ανατολικά από τον [[Πορθμός της Δανίας|Πορθμό της Δανίας]]. Τα 9/10 του εδάφους της είναι σκεπασμένα με ένα παχύ στρώμα πάγου, που έχει πάχος από 300 μ. στην περιφέρεια ως 3.000 μ. στο εσωτερικό. Αποτελεί ένα συνεχόμενο οροπέδιο με πολλές κορυφές, από τις οποίες μερικές ξεπερνούν τα 2.000 μ. Η ψηλότερη κορυφή των βουνών [[Γουότκιν]], στο νοτιοανατολικό τμήμα, φτάνει τα 3.720 μ. και των βουνών [[Φόρελ]], στο ανατολικό τμήμα, τα 3.385 μ. Μόνο η νοτιοδυτική και νοτιοανατολική παραλιακή ζώνη δε σκεπάζονται από πάγους. Είναι η μόνη ελεύθερη και κατοικημένη έκταση, γυμνή όμως, με πολλά βράχια, [[φιόρδ]] και νησάκια. Φιόρδ σχηματίζονται σε όλες τις ακτές της. Πολλά από αυτά προχωρούν σε μεγάλο βάθος μέσα στην ξηρά. Συχνά όγκοι πάγου πέφτουν στα νερά των φιόρδ και παρασύρονται από τα θαλάσσια ρεύματα, ενώ πολυάριθμοι ποταμοί χύνονται στις ακτές ή σχηματίζουν λίμνες, συχνά μεγάλες, στο εσωτερικό.
Το κλίμα της είναι πολικό
Η [[βλάστηση]], περιορισμένη στη νοτιοδυτική παραλιακή ζώνη, αποτελείται από βρύα, λειχήνες, ιτιές και άλλα νανώδη φυτά. Στη Γροιλανδία ζουν τάρανδοι, άσπρες αρκούδες και αλεπούδες, άσπρα κουνάβια (ερμίνες), πολικά βοοειδή, πολικοί λαγοί, πολλά υδρόβια αποδημητικά πουλιά και θαλάσσια κήτη (φάλαινες, φώκιες).▼
▲Το κλίμα της είναι πολικό,, με διαφορές από περιοχή σε περιοχή. Δέχεται επιδράσεις από τα θαλάσσια ρεύματα και συχνά πλήττεται από φοβερές θύελλες. Το καλοκαίρι είναι σύντομο και ο χειμώνας διαρκεί εννέα μήνες. Τους καλοκαιρινούς μήνες, συχνά η θερμοκρασία ξεπερνάει τους 10 °C , αλλά με το που πέφτει η νύχτα, έχει γύρω στους 5-6 °C. Αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού έχει χιονοπτώσεις, και πολύ συχνά ομίχλη, κυρίως τις πρωινές ώρες. Η πολική νύχτα στη Βόρεια Γροιλανδία διαρκεί πέντε μήνες.Η χαμηλότερη θερμοκρασία που παρατηρήθηκε ποτέ στην Γροιλανδία είναι -59 °C.{{πηγή}}
== Ιστορία ==
Το νησί ανακαλύφθηκε το 982 από το [[Νορβηγία|Νορβηγό]] [[Έρικ ο Ερυθρός|Ερρίκο τον Ερυθρό]], ο οποίος μετά από τέσσερα χρόνια έφερε στο νησί και άλλους αποίκους. Μετά το 1000 οι [[Εσκιμώοι]] του νησιού άρχισαν να γίνονται χριστιανοί, από ιεραπόστολους που έφτασαν εκεί. Το 14ο αιώνα η νορβηγική αυτή [[αποικία]] λησμονήθηκε. Ανακαλύφτηκε για δεύτερη φορά το [[1585]] από τον εξερευνητή [[Ντέιβις]] και αργότερα από τον Μπάφιν. Το [[1721]] ιδρύθηκε από τους Σκανδιναβούς η πρώτη αποικία [[
Το [[1979]] η Γροιλανδία απέκτησε την αυτονομία της. Το [[1985]] οι Γροιλανδοί αποφάσισαν με δημοψήφισμα να αποχωρήσουν από την [[Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα|ΕΟΚ]] (σήμερα [[Ευρωπαϊκή Ένωση]]).
Γραμμή 64 ⟶ 62 :
Κατά την προϊστορική περίοδο η Γροιλανδία φιλοξένησε αρκετές διαδοχικές πολιτισμικές ομάδες παλαιο-εσκιμώων, σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιόδου στην περιοχή. Μεταξύ του [[2500 π.Χ.]] και του [[800 π.Χ.]], η νότια και δυτική Γροιλανδία κατοικούνταν από την πολιτισμική ομάδα των Σακάκ. Τα περισσότερα ευρήματα αυτής της περιόδου εντοπίζονται στον κόλπο Ντίσκο. Την περίοδο μεταξύ [[2400 π.Χ.]] και [[1300 π.Χ.]] έχουν καταγραφεί μαρτυρίες εποικισμού και της βόρειας Γροιλανδίας, από την πολιτισμική ομάδα γνωστή με την ονομασία Πρώτη Ανεξαρτησία, η οποία και αναφέρεται ως μέρος των φύλων εργαλειοχρηστών του Αρκτικού κύκλου.
Γύρω στο [[800 π.Χ.]], ο πολιτισμός των Σακάκ εξαφανίστηκε, δίνοντας σταδιακά τη θέση του στον πρώιμο πολιτισμό των Ντόρσετ στη δυτική Γροιλανδία και στις ομάδες γνωστές ως Δεύτερη Ανεξαρτησία στις βόρειες περιοχές. Ο πολιτισμός Ντόρσετ ήταν και ο πρώτος που αναπτύχθηκε στις παράκτιες περιοχές, τόσο στις ανατολικές όσο και στις δυτικές ακτές, ενώ επιβίωσε μέχρι τον πολιτισμό της Θούλης γύρω στα [[1550 μ.Χ.]] Ο τελευταίος είναι και ο βασικός πρόγονος των σημερινών κατοίκων. Η προέλευσή τους εντοπίζεται στην [[Αλάσκα]] γύρω στα [[1000 μ.Χ.]] και μετανάστευσαν στη σημερινή Γροιλανδία κατά το [[1300 μ.Χ.]]. Οι ομάδες της Θούλης εισήγαγαν νέες καινοτομίες, όπως η χρήση
[[Αρχείο:Norway1300.png|μικρογραφία|αριστερά|Το βασίλειο της [[Νορβηγία]]ς γύρω στα [[1300]].]]
Γραμμή 76 ⟶ 74 :
Κύρια οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων είναι η [[αλιεία]]. Η επεξεργασία των ψαριών αποτελεί επίσης σημαντική [[Βιομηχανία|βιομηχανική δραστηριότητα]]. Κύρια αλιευτικά προϊόντα είναι οι [[γαρίδα|γαρίδες]], οι πληθυσμοί των οποίων όμως τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν μείωση<ref>[http://web.archive.org/web/20081014221832/http://afp.google.com/article/ALeqM5hPZM9i_ckWqpCbheKdGhxgd_edsA Greenland economy shudders as shrimp stocks shrink], AFP μέσω Google, 24/09/2008</ref>, ενώ την δεκαετία του 1960 είχε γνωρίσει για κάποιο διάστημα αύξηση και η βιομηχανία επεξεργασίας μπακαλιάρου. Λίγοι κάτοικοι ασχολούνται στις νοτιοδυτικές ακτές με τις περιορισμένες καλλιέργειες και εκτρέφονται λίγα βοοειδή, πρόβατα και πουλερικά.
Η Γροιλανδία ήταν η κύρια χώρα παραγωγής φυσικού [[κρυόλιθος|κρυολίθου]], ο οποίος χρησιμοποιείται στη μεταλλουργία του [[αλουμίνιο|αλουμινίου]], αλλά στη δεκαετία του [[1970]] τα αποθέματα εξαντλήθηκαν. Η Γροιλανδία παρήγαγε [[μόλυβδος|μόλυβδο]] και [[ψευδάργυρος|ψευδάργυρο]], αλλά και αυτά εξαντλήθηκαν τη δεκαετία του [[1990]]. Υπάρχουν επίσης [[Κοίτασμα|κοιτάσματα]] [[Χρυσός|χρυσού]], [[Ουράνιο|ουρανίου]] και [[
Το εξαγωγικό εμπόριο αφορά ορυκτά, αλίπαστα ψάρια, ιχθυέλαια κ.ά. Εισάγονται τρόφιμα, υφάσματα, καύσιμα, μηχανές και άλλα βιομηχανικά είδη.
== Δημογραφία ==
Η Γροιλανδία αποτελεί αυτόνομο τμήμα της Δανίας, στην οποία ανήκει από το 1721, με πρωτεύουσα το [[Νουούκ]] (πρώην
Οι κάτοικοι, κυρίως
Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του
<!-- παρωχημένο κείμενο, χρειάζεται αναδιάρθρωση
== Διακυβέρνηση ==
=== Καθεστώς ===
Γραμμή 99 ⟶ 98 :
== Κυβέρνηση ==
=== Εκτελεστική εξουσία ===
Αρχηγός Κράτους είναι η Βασίλισσα Μαργαρίτα Β΄ της Δανίας (από τις 14 Ιανουαρίου του 1972), η οποία εκπροσωπείται από έναν ύπατο αρμοστή, σήμερα την '''Μικαέλα Ένγκελλ''' (Mikaela Engell, γεν. το 1956) από την [[1 Απριλίου|1η Απριλίου]]
=== Νομοθετική εξουσία ===
Γραμμή 108 ⟶ 107 :
== Χλωρίδα και πανίδα ==
▲Η [[
== Μεταφορές ==
Οι εναέριες μεταφορές συνδέουν τις εγχώριες και
== Παραπομπές ==
| |||