Μαλάουι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ +εθν ύμνος, ορθ. προβολή και ΔΑΑ 2014
μ ενημέρωση πληθυσμού
Γραμμή 10:
| εθνικό_σύνθημα = "''Unity and Freedom'"<small>(στα αγγλικά)<br />"Ενότητα και Ελευθερία"
| εθνικός_ύμνος = <span style="line-height:1.33em;">''[[Mulungu dalitsa Malaŵi]]''<small>(στη γλώσσα Τσιτσέουα)<br />'"Ω Θεέ Ευλόγησε τη Γη μας του Μαλάουι"</small><ref>{{cite web|url=http://www.lyricsondemand.com/miscellaneouslyrics/nationalanthemslyrics/malawinationalanthemlyrics.html|title=Malawi National Anthem Lyrics|work=National Anthem Lyrics|publisher=Lyrics on Demand|accessdate=24-08-2008}}</ref><br /><center>[[File:Malawi.ogg]]</center>
| επίσημες_γλώσσες = [[Αγγλική γλώσσα|Αγγλικά]]<ref name="BBC">{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/country_profiles/1068913.stm|title=Country profile: Malawi|work=BBC News Online|publisher=BBC|date=13 Μαρτίου 2008|accessdate=17-08-2008}}</ref> <br />[[Τσιτσέουα (γλώσσα)|Τσιτσέουα]] (τοπική), ομιλείται από τον μισό πληθυσμό.
| πρωτεύουσα = [[Λιλόνγκουε]]
| μεγαλύτερη πόλη = [[Μπλαντάιρ (Μαλάουι)|Μπλαντάιρ]]<ref name="Cutter142" />
Γραμμή 16:
| συντεταγμένες_πρωτεύουσας =
{{coord|13|57|N|33|42|E|type:city|format=dms|display=inline|name=Μπλαντάιρ (Μαλάουι)}}
| πολίτευμα = Πολυκομματική [[Προεδρική Δημοκρατία]]
| τίτλοι_ηγετών = [[Αρχηγός Κράτους του Μαλάουι|Πρόεδρος]]<br />[[Αντιπρόεδρος του Μαλάουι|Αντιπρόεδρος]]
| ονόματα_ηγετών = [[Πίτερ Μουταρίκα]]<br />[[Σόλος Τσιλίμα]]
| τύπος_κυριαρχίας =
| γεγονός_κυριαρχίας = • Από το [[Ηνωμένο Βασίλειο]]<br />• Ισχύον [[Σύνταγμα]]
| ημερομηνίες_κυριαρχίας = [[6 Ιουλίου]] [[1964]]<br /><br />[[18 Μαΐου]] [[1994]]
| θέση_έκτασης = 99100
| έκταση = 118.484
| ποσοστό_νερού = 20,6%
| σύνορα= 2.881
| ακτογραμμή=
| εκτίμηση_πληθυσμού = 1417.268309.711000<ref name="cia"stats>[http://esa.un.org/unpd/wpp/index.htm Μέση εκτίμηση των Ηνωμένων Εθνών για το 2015]</ref><sup>α</sup>
| χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού = 20092015
| πληθυσμός = 9.933.868<ref name="Benson1" />
| θέση_πληθυσμού = 6563
| χρονιά_απογραφής_πληθυσμού = 1998
| πυκνότητα_πληθυσμού = 120146,1
| θέση_πυκνότητας_πληθυσμού = 8979
| χρονιά_ΑΕΠ = 2009
| ΑΕΠ = 12,271 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/02/weodata/weorept.aspx?sy=2009&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=%2C&br=1&pr1.x=35&pr1.y=10&c=676&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |title=World Economic Outlook Database |publisher=[[Διεθνές Νομισματικό Ταμείο|ΔΝΤ]] |date=Οκτώβριος 2009 |accessdate=18-10-2009}}</ref>
Γραμμή 50:
| νόμισμα = [[Κουάτσα του Μαλάουι|Κουάτσα]]
| κωδικός_νομίσματος = MWK
| ώρα_ζώνης = [[Ώρα Κεντρικής Αφρικής|CAT]]
| διαφορά_UTC = +2
| θερινή_διαφορά_UTC = δεν τηρείται
| top_level_domain = [[.mw]]
| κωδικός_κλήσης = 265
|σημειώσεις=α Οι εκτιμήσεις για αυτήν την χώρα λαμβάνουν υπόψη τα αποτελέσματα της αυξημένης θνησιμότητας λόγω του AIDS, αυτό έχει ως αποτέλεσμα μικρότερο πληθυσμό από τον αναμενόμενο.
}}
Η '''Δημοκρατία του Μαλάουι''' είναι το σύγχρονο επίσημο όνομα της άλλοτε [[Νυασαλάνδη]]ς (μέχρι το 1907), μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της τον Ιούλιο του [[1964]], από πpώηνπρώην βρετανικό [[προτεκτοράτο]] που είχε αναγνωριστεί στις [[15 Μαΐου]] του [[1891]], στη νοτιοανατολική [[Αφρική]].
 
Η χώρα εκτείνεται δυτικά και κατά μήκος της ομώνυμης λίμνης Μαλάουι, της τρίτης σε μήκος λίμνης της Αφρικής. Συνορεύει προς Β. με την [[Τανζανία]], Δ. και ΒΔ. με τη [[Ζάμπια]] και Ν. Α. και ΒΑ. με τη [[Μοζαμβίκη]]. Η συνολική έκταση της Χώραςχώρας εκτός των λιμνών είναι 36.330 τετρ. μίλια, η οποία και χωρίζεται σε τρεις περιφέρειες<ref name="Benson1">{{cite web|title=Chapter 1: An Introduction|work=Malawi: An Atlas of Social Statistics|format=PDF|author= Benson, Todd|page=2|url=http://www.ifpri.org/pubs/cp/malawiatlas/malawiatlas_01.pdf|publisher=National Statistical Office, Government of Malawi|accessdate=24-08-2008}}</ref> και σε 24 συνολικά νομούς.
 
Η [[Μαλάουι (λίμνη)|Λίμνη Μαλάουι]], συνολικής έκτασης 9.250 τ.μίλια, βασικός πόλος τουριστικής έλξης, μήκους 500 χλμ., λεγόμενη και "λίμνη των αστεριών" καταλαμβάνει περίπου το ένα πέμπτο της έκτασης της χώρας και απλώνεται σχεδόν σε όλα τα ανατολικά της σύνορα. Σ΄ αυτήν ζουν περί τα 500 είδη ψαριών, η δε αλιεία τους αποτελεί μια από τις κύριες πηγές εισοδήματος των κατοίκων.
 
Πρωτεύουσα της χώρας είναι η [[Λιλόνγκουε]]. Η χώρα έχει πληθυσμό 1417.268309.711000 κατοίκους, με βάση τιςτη εκτιμήσειςμέση τουεκτίμηση 2009.<refτων name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mi.htmlΗνωμένων CIAΕθνών Worldγια Factτο Book]2015<ref name=stats/ref>.
 
== Ιστορία ==
Το 10ο αιώνα εγκαταστάθηκαν στο σημερινό Μαλάουι κάτοικοι Μπαντού από το βορρά, μερικοί από τους οποίους έμειναν στην περιοχή και ίδρυσαν φυλές με βάση την κοινή καταγωγή.<ref name="Cutter142">Cutter, ''Africa 2006'', p. 142</ref>. Με την ανάπτυξη του δουλεμπορίου στις αρχές του [[19ος αιώνας|19ου αιώνα]] [[Άραβες]] σουαχίλι που κυριαρχούσαν στην ανατολική ακτή της [[Αφρική]]ς προωθήθηκαν στο εσωτερικό της ηπείρου, πολλές φορές και με τη συνεργασία μουσουλμανικών τοπικών φυλών όπως των Γιάο (Yao). Την εποχή εκείνη το Μαλάουι ήταν ένα τοπικό φυλαρχούμενο "κράτος" που είχε μεταβληθεί σε κέντρο συγκέντρωσης ανταλλαγής και μεταγωγής σκλάβων.
 
Πρώτοι Ευρωπαίοι που έφθασαν στη περιοχή ήταν Πορτογάλοι. Γνωστότερος εξερευνητής ήταν ο Άγγλος Σκωτσέζος [[Ντέιβιντ Λίβινγκστον]] που έφθασε στη περιοχή το [[1858]] κατά την επιστροφή του από κάποια αποστολή στην Αφρική. Φθάνοντας στην ομώνυμη λίμνη την ονόμασε '''Nyasa''' από τη λέξη ''nyanja'' της γλώσσας των Ιθαγενών που σημαίνει [[λίμνη]], εξ ου και το όνομα της χώρας '''Νυασαλάνδη'''.<br />
Μετά δύο χρόνια, το [[1861]], ο Λίβινγκστον επέστρεψε στη περιοχή με ιεραποστόλους που εγκαταστάθηκαν στο Σάιρ Χάιλαντς και στο Λόυερ Σάιρ. Αντιμετωπίζοντας όμως επικίνδυνα από τη μια την [[ελονοσία]] και από την άλλη εμπλοκή του με δουλεμπόρους αναγκάσθηκε τρία χρόνια αργότερα, το [[1864]], να καταφύγει στη Ζανζιβάρη. Επέστρεψε για τελευταία φορά το [[1866]], διερχόμενος, στη προσπάθειά του για την ανακάλυψη των πηγών του Νείλου όπου και πέθανε στο χωριό Τσιφ Σίταμπο της Ζάμπιας ([[1873]]), προς τιμή του οποίου και ονομάστηκε η πρωτεύουσα της Ζάμπιας.
 
Γραμμή 89:
 
== Δημογραφία ==
Μόλις το 19% του συνολικού πληθυσμού ζει στα αστικά κέντρα. Η επίσημη γλώσσα στο κράτος είναι τα αγγλικά.<ref name="BBC"/> Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 20132014 τα 5259,7899 χρόνια (5158,9504 χρόνια οι άνδρες και 5361,6297 οι γυναίκες).<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mi.html CIA World Fact Book]</ref>
 
== Διακυβέρνηση ==
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Μαλάουι"